Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Chất lượng cán bộ công chức cấp xã tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là đánh giá thực trạng chất lượng CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Chất lượng cán bộ công chức cấp xã tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ––––––––––––––––––––––––––– NGUYỄN CHÍ QUYỀN CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN BẢO YÊN - TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ––––––––––––––––––––––––––– NGUYỄN CHÍ QUYỀN CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN BẢO YÊN - TỈNH LÀO CAI NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thúy Vân THÁI NGUYÊN - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng Luận văn thạc sĩ kinh tế: “Chất lượng ngũ cán bộ công chức cấp xã tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai” được hoàn thành là công trình nghiên cứu độc lập của bản thân với sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn TS. Nguyễn Thị Thúy Vân. Tác giả cam đoan các số liệu, trích dẫn trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng và trung thực, kết quả nghiên cứu này chưa được công bố trong những công trình được nghiên cứu từ trước đến nay. Thái Nguyên, tháng năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Chí Quyền
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ quý báu của tập thể và các cá nhân. Nhân đây tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn của mình: Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn giảng viên hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thúy Vân đã rất tận tình hướng dẫn, chỉ bảo cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban giám hiệu Nhà trường cùng các thầy, cô giáo khoa Sau Đại học Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã giúp đỡ, dạy bảo tôi trong quá trình học tập. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ công chức tại Huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai đã tạo điều kiện thuận lợi và luôn tận tình cung cấp những tài liệu cũng như giúp tôi thu thập thông tin cần thiết cho Luận văn. Đồng thời tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình tôi, những người thân, những người bạn của tôi đã luôn hỗ trợ và thường xuyên động viên tinh thần tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng đề hoàn thiện luận văn của mình, tuy nhiên vẫn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Rất mong nhận được sự đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và các bạn. Thái Nguyên, tháng năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Chí Quyền
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC BẢNG , BIỂU ĐỒ ................................................................... vi MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ....................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 3 4. Những đóng góp của luận văn ................................................................................ 4 5. Bố cục của luận văn ................................................................................................ 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ ......................................... 5 1. 1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã ......................... 5 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò cán bộ công chức cấp xã..................................... 5 1.1.2. Nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã ................................................. 8 1.1.3. Nội dung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã ................... 11 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã…………………………………………………………………………………...18 1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã và bài học kinh nghiệm cho huyện Bảo Yên .............................................................................. 20 1.2.1. Cơ sở thực tiễn nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa ....................................................................................... 20 1.2.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên ........................................................................................... 22 1.2.3. Bài học kinh nghiệm về nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai .......................................................................................... 23 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 25 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 25 2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 25
iv 2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin ..................................................................... 25 2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin ..................................................................... 27 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .................................................................... 27 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ....................................................................... 28 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẢO YÊN, TỈNH LÀO CAI ................................................................... 30 3.1. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu ....................................................................... 30 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................... 30 3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội huyện Bảo Yên ...................................... 32 3.2. Thực trạng chất lượng cán bộ, công chức cấp xã huyện Bảo Yên ..................... 34 3.3. Hoạt động nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai ............................................................................................... 38 3.3.1. Xây dựng đề án vị trí việc làm ........................................................................ 38 3.3.2. Tuyển dụng công chức xã ............................................................................... 41 3.3.3. Đào tạo cán bộ công chức cấp xã .................................................................... 43 3.3.4. Sắp xếp và bố trí cán bộ, công chức xã ........................................................... 48 3.3.5. Bổ nhiệm, điều chuyển, miễn nhiệm............................................................... 53 3.3.6. Quy hoạch cán bộ cấp xã ................................................................................ 55 3.3.7. Tình hình tạo động lực tinh thần cho cán bộ, công chức ................................ 56 3.3.8. Đánh giá thực hiện công việc, nhiệm vụ được giao ........................................ 59 3.3.9. Hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên môn, nghiệp vụ cán bộ công chức cấp xã…………………………………………………………………………………...62 3.4. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên ...................................................................................... 66 3.4.1. Các nhân tố khách quan .................................................................................. 66 3.4.2. Các nhân tố chủ quan ...................................................................................... 68 3.5. Đánh giá chung .................................................................................................. 71 3.5.1. Kết quả đạt được ............................................................................................................. 71 3.5.2. Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ................................................................................ 73
v CHƯƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẢO YÊN, TỈNH LÀO CAI .................................................................................................................. 75 4.1. Định hướng, mục tiêu nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên ................................................................................................... 75 4.1.1. Định hướng………………………………………………………………….75 4.1.2. Mục tiêu……………………………………………………………………..75 4.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên ................................................................................................... 76 4.2.1. Đổi mới công tác lựa chọn, tuyển dụng công chức cấp xã đối với cán bộ chuyên trách………………………………………………………………………..76 4.2.2. Bố trí, sử dụng, luân chuyển cán bộ, công chức cấp xã phù hợp .................... 78 4.2.3. Củng cố và hoàn thiện công tác quy hoạch và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã…………………………………………………………………………78 4.2.4. Đổi mới chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức cấp xã............................. 81 4.2.5. Tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ, công chức cấp xã…………………………………………………………………...82 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 86 PHỤ LỤC ................................................................................................................. 88
vi DANH MỤC CÁC BẢNG , BIỂU ĐỒ Bảng Bảng 2. 1: Mức đánh giá, khoảng điểm và ý nghĩa .................................................. 26 Bảng 3.1: Một số kết quả phát triển kinh tế huyện Bảo Yên .................................... 32 Bảng 3.2: Tình hình trình độ chuyên môn của cán bộ, công chức cấp xã ................ 35 Bảng 3.3: Tình hình sức khỏe của cán bộ, công chức cấp xã ................................... 37 Bảng 3.4: Lương và thu nhập cán bộ công chức cấp xã ........................................... 38 Bảng 3.5: Đề án vị trí việc làm đối với CBCC cấp xã giai đoạn 2020 - 2025 .......... 39 Bảng 3.6: Đánh giá về đề án vị trí việc làm .............................................................. 40 Bảng 3.7: Đánh giá về tuyển dụng ............................................................................ 43 Bảng 3.8: Tình hình đào tạo lý luận chính trị ........................................................... 44 Bảng 3.9: Tình hình đào tạo cán bộ, công chức cấp xã ............................................ 45 Bảng 3.10: Đánh giá về đào tạo ................................................................................ 47 Bảng 3.11: Bố trí, sắp xếp việc làm cho cán bộ, công chức cấp xã .......................... 49 Bảng 3.13: Đánh giá về hoạt động sắp xếp, bố trí .................................................... 52 Bảng 3.14: Tình hình bổ nhiệm, điều chuyển, miễn nhiệm ...................................... 53 Bảng 3.15: Đánh giá về công tác bổ nhiệm, điều chuyển, miễn nhiệm .................... 54 Bảng 3.16: Số lượng cán bộ được quy hoạch đến năm 2025.................................... 55 Bảng 3.17: Đánh giá quy hoạch ................................................................................ 56 Bảng 3.18: Kinh phí chi phúc lợi cho cán bộ, công chức cấp xã .............................. 57 Bảng 3.19: Đánh giá về tạo động lực cho công chức................................................ 58 Bảng 3.20: Đánh giá công chức cấp xã ..................................................................... 59 Bảng 3.21: Đánh giá về hoạt động đánh giá cán bộ, công chức cấp xã .................... 62 Bảng 3.22: Tình hình thanh tra, kiểm tra .................................................................. 63 Bảng 3.23: Các hình thức xử lý sau thanh tra, kiểm tra ............................................ 64 Bảng 3.24: Đánh giá về hoạt động thanh tra, kiểm tra.............................................. 65 Bảng 3.25: Đánh giá về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội địa phương ................. 66 Bảng 3.26: Đánh giá của công chức về cơ chế chính sách ....................................... 67 Bảng 3.27: Đánh giá về nhận thức của cán bộ, công chức ....................................... 69 Bảng 3.28: Đánh giá về trình độ của cán bộ, công chức........................................... 70
vii Biểu đồ Biểu đồ 3.1: Tình hình về trình độ chính trị của cán bộ, công chức cấp xã ............. 36 Biểu đồ 3.2: Tình hình tuyển dụng công chức xã ..................................................... 41 Biểu đồ 3.3 : Tỷ lệ cán bộ, công chức xã đạt chuẩn ................................................. 51 Biểu đồ 3.4: Tình hình thưởng cá nhân và tập thể cán bộ, công chức xã ................. 57 Biểu đồ 3.5: Tình hình khiếu nại, tố cáo về thực hiện nhiệm vụ của CBCC ............ 61
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Đất nước ta đang tiến hành công cuộc đổi mới, hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng XHCN trong bối cảnh quốc tế và trong nước rất phức tạp, có nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, có cả thời cơ và nguy cơ, đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức trên mọi lĩnh vực công tác "Phải vững vàng về chính trị, gương mẫu về đạo đức, trong sạch về lối sống, có trí tuệ, kiến thức và năng lực hoạt động thực tiễn, gắn bó với nhân dân" (Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng). Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói "Cán bộ là gốc của mọi phong trào". Chính vì vậy, cán bộ công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước có một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc quản lý và thúc đẩy sự phát triển của toàn xã hội và bảo đảm cho nền hành chính quốc gia hoạt động (Hồ Chí Minh, 1974). Một trong những nội dung quan trọng của công cuộc cải cách hành chính là xây dựng đội ngũ cán bộ công chức vừa có phẩm chất đạo đức tốt, vừa có năng lực, trình độ chuyên môn cao, vừa có kỹ năng quản lý, vận hành bộ máy hành chính tốt. Đội ngũ cán bộ công chức có vai trò vô cùng quan trọng, quyết định chất lượng, hiệu quả hoạt động của chính quyền các cấp nói chung và chính quyền cấp cơ sở nói riêng. Hiệu lực quản lý nhà nước được thực hiện bởi số lượng và chất lượng của đội ngũ cán bộ công chức (Bộ nội vụ, 2004). Việc xây dựng đội ngũ công chức cấp xã có năng lực tổ chức, quản lý điều hành phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội và có khả năng vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, công tâm, thành thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức mạnh toàn dân, không tham nhũng, không nhũng nhiễu nhân dân, đồng thời quan tâm trẻ hoá đội ngũ cán bộ và chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng CBCC là giải pháp hợp lý và đồng bộ đối với CBCC cấp xã. Xã, phường, thị trấn là cấp hành chính gần dân nhất, trực tiếp triển khai mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước tới người dân. Vì vậy, hệ thống chính trị ở cơ sở có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội, tổ chức và vận động nhân dân, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức
2 cuộc sống của cộng đồng dân cư. Một trong những nhân tố cơ bản bảo đảm sự ổn định và phát triển ngay từ cơ sở là sự đóng góp to lớn và quyết định của đội ngũ CBCC cấp xã. Trước yêu cầu mới, phát triển toàn diện đội ngũ cán bộ cơ sở ngang tầm nhiệm vụ là việc cấp bách, đồng thời có ý nghĩa lâu dài đối với sự phát triển của đất nước. Do vậy, quản lý và nhận biết được thực trạng chất lượng của đội ngũ CBCC cấp xã là yếu tố cơ bản có tính quyết định góp phần đưa ra những giải pháp hữu hiệu cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC nhằm đạt được hiệu quả cao trong công tác quản lý nhà nước ở cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã hay còn gọi là cấp cơ sở) (Chính phủ, 2004). Thực tế cho thấy một bộ phận CBCC cấp xã ở nước ta chưa được đào tạo bài bản, còn thiếu và yếu về chuyên môn, nghiệp vụ cần thiết, nhất là kỹ năng về quản lý Nhà nước, về pháp luật. Chính vì vậy, công tác đào tạo, bồi dưỡng, sắp xếp, bố trí cán bộ hợp lý, đúng với năng lực chuyên môn cần được chú trọng và được tiến hành thường xuyên, đảm bảo chỉ tiêu về số lượng và hiệu quả trong nội dung đào tạo nâng cao năng lực công tác cho đội ngũ CBCC theo kịp được yêu cầu của thời kỳ đổi mới. Hệ thống chính trị ở cơ sở hiện nay còn nhiều mặt yếu kém, bất cập trong công tác lãnh đạo, quản lý, tổ chức thực hiện và vận động quần chúng; chức năng, nhiệm vụ của các bộ phận chưa được xác định rành mạch, trách nhiệm không rõ ràng, nội dung và phương thức hoạt động chậm đổi mới, có lúc, có nơi còn có biểu hiện thiếu dân chủ, quan liêu. Đội ngũ CBCC cấp xã ít được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng; chính sách đối với CBCC cấp xã còn nhiều bất cập. Từ những thực tế đó đòi hỏi bức xúc đặt ra là phải xây dựng tốt, chuẩn mực đội ngũ CBCC cấp xã, trong đó đáng chú ý là vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách và công chức chuyên môn có đủ năng lực, trình độ đảm đương trọng trách của mình. Nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, Đảng bộ và chính quyền huyện Bảo Yên đã đặc biệt chú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, bố trí và quản lý CBCC, bởi đây cũng là một vấn đề đang được xã hội quan tâm và công tác này được các cơ quan chức năng thực hiện một cách nghiêm túc và đã đem lại hiệu quả khả quan. Tuy nhiên hiện tượng “vừa thừa, vừa thiếu” CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên là một thực trạng nhiều năm qua
3 vẫn tồn tại. Do điều kiện lịch sử cụ thể của đất nước, đội ngũ CBCC được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, năng lực và trình độ chuyên môn nghiệp vụ không đồng đều, một số cán bộ chuyên trách cấp xã không được đào tạo đúng về chuyên môn, quản lý Nhà nước. Điều này thể hiện sự bất cập trong công tác quản lý và phát triển nguồn nhân lực trong công tác tổ chức cán bộ hiện nay. Trước tình hình trên, đòi hỏi phải có những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và năng lực của CBCC một cách thiết thực hơn nhằm tạo ra những con người vừa hồng, vừa chuyên, ngang tầm với tình hình mới, thời kỳ CNH - HĐH đất nước góp phần vào công cuộc đổi mới đất nước, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Xuất phát từ những vấn đề quan trọng và bức xúc được nêu trên, em mạnh dạn chọn đề tài “Chất lượng cán bộ công chức cấp xã tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai” với mong muốn được đóng góp một phần nhỏ công sức vào việc tìm ra những hướng đi cụ thể, giải quyết những khó khăn trong công tác quản lý nhà nước đối với nguồn CBCC cấp xã tại huyện Bảo Yên, Lào Cai. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng chất lượng CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng CBCC cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã. - Đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
4 3.2. Phạm vi nghiên cứu + Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên tỉnh Lào Cai. + Về không gian: Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cái + Về thời gian: Đối với số liệu thứ cấp: được thu thập trong giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2019. Đối với số liệu sơ cấp được thu thập trong khoảng từ tháng 5, 6, 7 năm 2020. 4. Những đóng góp của luận văn Đóng góp về mặt lý luận: Nghiên cứu đã hệ thống hóa lại các vấn đề liên quan đến nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã. Từ những lý luận đố Đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung của nâng cao chất lượng cán bộ công chức xã, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Từ đó xem xét các ưu điểm, nhược điểm của quá trình nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện. Đây là cơ sở để xây dựng các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn huyện. Đóng góp về mặt thực tiễn: Nghiên cứu là tài liệu tham khảo cho những đối tượng quan tâm như: Ban tổ chức Huyện Ủy, phòng Nội Vụ huyện, lãnh đạo Đảng Ủy, UBND các xã, CBCC…quan tâm đến chất lượng đội ngũ Cán Bộ công chức cấp cơ sở. 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn bao gồm 04 chương Chương 1 : Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng chất lượng và hoạt động nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai Chương 4: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai
5 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1. 1. Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò cán bộ công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm cán bộ công chức cấp xã a, Khái niệm công chức Theo Hoàng Phê (2010) : “Công chức là người được tuyển dụng và bổ nhiệm giữ một công vụ thường xuyên trong cơ quan nhà nước, hưởng lương do ngân sách nhà nước cấp”. [7] Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật” (Quốc Hội, 2008). [14] b, Khái niệm cán bộ công chức xã Khái niệm công chức cấp xã được quy định tại Khoản 3, Điều 4, Luật cán bộ, công chức năm 2008: “Cán bộ, công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”. Công chức cấp xã gồm các chức danh: “Trưởng công an; Chỉ huy trưởng quân sự; Văn phòng - Thống kê; Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường; Tài chính - kế toán; Tư pháp - hộ tịch; Văn hóa - xã hội” (Quốc Hội, 2008). [14]
6 1.1.1.2. Đặc điểm, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã a) Đặc điểm của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã Cán bộ, công chức cấp xã là một bộ phận của đội ngũ công chức được tạo nên từ hai nguồn chính là bầu cử và tuyển dụng. Do các tổ chức hành chính nhà nước có cấu trúc thứ bậc, thực hiện các chức năng đa dạng, phức tạp nên đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cũng có những đặc trưng cơ bản giống các đối tượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã khác, đó là: Đội ngũ công chức là nhân tố chủ yếu, nhân tố hàng đầu đóng góp vào sự tồn tại, phát triển của cơ quan, tổ chức. Đồng thời họ chịu sự ràng buộc theo những nguyên tắc và khuôn khổ nhất định do tổ chức đặt ra; Đội ngũ công chức mang tính Đảng, tính giai cấp rõ rệt và sản phẩm của họ là các quyết định quản lý; đội ngũ CC là những người được hưởng lương từ ngân sách nhà nước; là chủ thể của nền công vụ, là những người thực thi công vụ và được Nhà nước đảm bảo các điều kiện cần thiết, quyền lợi chính đáng để có khả năng và yên tâm thực thi công vụ; Đội ngũ công chức hoạt động mang tính chất ổn định, ít chịu biến động nhằm duy trì tính ổn định, liên tục của nền hành chính; họ được bảo hộ bằng quy định “biên chế nhà nước”. Bên cạnh những đặc điểm chung giống như đội ngũ công chức khác, do đặc thù hoạt động của đội ngũ công chức cấp xã nên đội ngũ này có những đặc điểm đặc thù: Thứ nhất, hầu hết đội ngũ cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn đều là người địa phương, sinh sống tại địa phương, có quan hệ dòng tộc và gắn bó với người dân tại địa phương đó. Đội ngũ công chức chính quyền cấp xã là những người xuất phát từ cơ sở, họ vừa trực tiếp tham gia lao động sản xuất, vừa là người đại diện cho nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà nước, giải quyết các công việc của nhà nước. Do vậy, xét ở khía cạnh nào đó, đội ngũ công chức cấp xã bị chi phối, ảnh hưởng rất nhiều bởi những phong tục tập quán làng quê, những nét văn hóa bản sắc riêng đặc thù của địa phương, của dòng họ. Thứ hai, tính ổn định, liên tục công tác của đội ngũ công chức cấp xã không giống như đội ngũ công chức từ cấp huyện trở lên đến Trung ương. Công chức chủ chốt được bầu cử cấp xã như tổ chức Đảng, Mặt trận tổ quốc, Hội đồng nhân dân
7 hết nhiệm kỳ nếu không trúng cử thì việc sắp xếp, bố trí công tác về cơ bản không giống như đội ngũ công chức khác. Khi hết nhiệm kỳ thôi không đảm đương chức danh chủ chốt, số công chức đã qua đào tạo, có chuyên môn nghiệp vụ, uy tín và kinh nghiệm được bố trí vào các vị trí khác, được chuyển hướng theo chế độ công chức; số còn lại, do không đủ tiêu chuẩn thì đương nhiên thôi không là công chức chuyên trách và không còn được hưởng chế độ như công chức nữa. Thứ ba, sản phẩm hoạt động của đội ngũ công chức cấp xã là các quyết định quản lý hành chính có tác động sâu rộng đến đời sống kinh tế, xã hội và cục diện địa phương. Vì vậy đòi hỏi người đội ngũ công chức phải có trình độ hiểu biết sâu rộng, có kỹ năng làm việc thuần thục trên lĩnh vực mà họ đảm nhiệm. Thứ tư, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã của cả nước hiện nay rất đông, tuy nhiên về chất lượng lại rất yếu, độ tuổi tương đối già. Hơn nữa, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý của đội ngũ chủ chốt chính quyền cơ sở chưa đồng đều, mặt bằng chung còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước ở chính quyền cơ sở. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiệu quả giải quyết công việc của đội ngũ công chức cấp xã chưa cao. b) Vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã Cán bộ, công chức cấp xã là một bộ phận không thể thiếu trong đội ngũ công chức của nước ta. Mọi hoạt động của chính quyền cơ sở đều do cán bộ, công chức cấp xã thực hiện. Vai trò của đội ngũ công chức cấp xã thể hiện: - Là nguồn nhân lực quan trọng có vai trò quyết định trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, đưa các chính sách và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trở thành thực tiễn và tiếp thu nguyện vọng của nhân dân, nắm bắt được những yêu cầu của thực tiễn của cuộc sống để phản ánh kịp thời với cấp trên, là một trong những nguồn lực quan trọng trong việc thực hiện công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã có vị trí, vai trò quyết định trong việc triển khai tổ chức thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước tại cơ sở. Thông qua họ mà ý Đảng, lòng dân tạo thành một khối thống nhất, làm cho Đảng, Nhà nước “ăn sâu, bám rễ” trong quần chúng
8 nhân dân, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Như vậy, chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật có đi vào cuộc sống, trở thành hiện thực sinh động hay không, tùy thuộc phần lớn vào sự tuyên truyền và tổ chức vận động nhân dân của đội ngũ công chức cấp xã. Đội ngũ cán bộ công chức cấp xã là một bộ phận trong đội ngũ công chức nhà nước có số lượng lớn và vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước nói chung và chính quyền cấp cơ sở nói riêng. Bởi vì họ là những người trực tiếp gắn bó với địa phương, am hiểu tâm tư, nguyện vọng của người dân địa phương, đồng thời là người đại diện cho nhân dân trong việc cung cấp thông tin cho các công chức lãnh đạo để đưa ra quyết định quản lý khoa học, đúng đắn. Đội ngũ công chức cấp xã cũng là những người trực tiếp hòa giải những xung đột, mâu thuẫn tranh chấp trong nội bộ nhân dân, hiện thực hóa quyền làm chủ cơ sở của nhân dân... Vì vậy, trình độ và phẩm chất của đội ngũ này có ảnh hưởng rất lớn đến sự vận hành liên tục và hiệu quả của bộ máy nhà nước. Và thực tế cũng chứng minh: Nơi nào quan tâm đầy đủ và làm tốt công tác cán bộ, có đội ngũ công chức cơ sở vững mạnh thì nơi ấy tình hình chính trị xã hội ổn định, kinh tế văn hóa phát triển, quốc phòng, an ninh được giữ vững, mọi chủ trương chính sách của Đảng được triển khai có hiệu quả. Ngược lại, ở đâu đội ngũ công chức cấp xã không được quan tâm, để xảy ra tình trạng tham nhũng, của quyền, hách dịch thì nơi đó tình hình địa phương gặp nhiều khó khăn, phức tạp, dễ bị kẻ xấu lợi dụng. Đội ngũ công chức cấp xã là nhân tố quan trọng góp phần xây dựng hệ thống chính trị cấp xã, là trung tâm đoàn kết, tập hợp mọi tiềm năng, nguồn lực của địa phương, động viên mọi tầng lớp nhân dân ra sức thi đua hoàn thành thắng lợi các mục tiêu về kinh tế- xã hội, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của cơ sở. 1.1.2. Nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã 1.1.2.1. Khái niệm nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã * Khái niệm chất lượng cán bộ công chức cấp xã Chất lượng là một phạm trù được sử dụng khá phổ biến, là đối tượng nghiên cứu của nhiều chuyên ngành, nhiều môn khoa học và được xem xét dưới nhiều góc
9 độ khác nhau, tuỳ thuộc nhu cầu tiếp cận và khai thác. Theo từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học do nhà xuất bản Đà Nẵng xuất bản năm 2000 định nghĩa: “Chất lượng: Cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc”. Khi nói về chất lượng đội ngũ cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Cán bộ phải có cả “Đức” và “Tài”, trong đó “Đức” là gốc. Người chỉ rõ: “Nếu có đức mà không có tài ví như ông bụt ngồi trong chùa không giúp ích gì được cho ai”, người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Phẩm chất và năng lực của người cán bộ luôn gắn bó chặt chẽ với nhau, tạo điều kiện cho nhau. Phẩm chất của người cán bộ là cơ sở tiền đề cho năng lực phát triển đúng hướng. Người cán bộ có năng lực thì phẩm chất sẽ được củng cố và phát huy, phẩm chất và năng lực của người cán bộ được biểu hiện ra ở kết quả thực hiện chức trách được giao. Mỗi CBCC không tồn tại một cách biệt lập mà phải được đặt trong một chỉnh thể thống nhất của đội ngũ CBCC. Vì vậy, quan niệm về chất lượng đội ngũ CBCC phải được đặt trong mối quan hệ biện chứng giữa chất lượng của từng CBCC với chất lượng của cả đội ngũ. Chất lượng của cả đội ngũ không phải là sự tập hợp giản đơn số lượng mà là sự tổng hợp sức mạnh của toàn bộ đội ngũ. Sức mạnh này bắt nguồn từ phẩm chất vốn có bên trong của mỗi người và nó được tăng lên gấp bội bởi tính thống nhất của tổ chức; của sự giáo dục, đào tạo phân công, quản lý, của kỷ luật. Có thể nói chất lượng đội ngũ CBCC bao gồm: Chất lượng của từng CBCC, cụ thể là phẩm chất chính trị, đạo đức; trình độ năng lực và khả năng hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng của từng CBCC là yếu tố cơ bản tạo nên chất lượng của cả đội ngũ; Chất lượng của cả đội ngũ, với tính cách là một chỉnh thể, thể hiện ở cơ cấu đội ngũ được tổ chức khoa học, có tỷ lệ cân đối, hợp lý vì số lượng và độ tuổi bình quân được phân bố trên cơ sở các địa phương, đơn vị và lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội. Cán bộ công chức cấp xã là một loại hình lao động có tính chất đặc thù riêng, xuất phát từ vị trí, vai trò của chính đội ngũ này. Như vậy ta có thể hiểu Chất lượng cán bộ công chức cấp xã là một hệ thống những phẩm chất, giá trị được kết cấu như
10 một chỉnh thể toàn diện được thể hiện qua phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực, khả năng hoàn thành nhiệm vụ của mỗi cán bộ công chức cấp xã. * Khái niệm nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã Hiện nay, đời sống người dân có nhiều thay đổi cả về số lượng và chất lượng. Vì vậy, để có thể giải quyết được các vấn đề liên quan đến quản lý nhà nước cũng cần có những thay đổi để phù hợp với tình hình hiện tại. Đối với cán bộ công chức cấp xã là những người làm việc trực tiếp với người dân, cần có những kỹ năng và nghiệp vụ đặc biệt để giải quyết các vấn đề trong quản lý. Đáp ứng tốt hơn trong công việc cần phải không ngừng nâng cao về thể lực, trí lực… của cán bộ công chức cấp xã nhằm: nâng cao hiệu quả công việc được giao, giúp người dân thực hiện tốt các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, nâng cao đời sống tinh thần của người dân đặc biệt là tại các vùng sâu vùng xa. Như vậy ta có thể hiểu nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã là các biện pháp nhằm thúc đẩy phát triển cả thể lực và trí lực, đáp ứng tốt nhu cầu về phẩm chất chính trị cũng như chuyên môn của các cán bộ cấp xã trong thời kỳ đổi mới. 1.1.2.2. Vai trò của nâng cao chất lượng cán bộ công chức cấp xã Thứ nhất: Giúp hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Hiện nay, khi công nghệ đã có nhiều phát triển, con người không chỉ làm việc thủ công mà còn làm việc dựa trên máy móc và thiết bị. Khi được nâng cao chất lượng, cán bộ công chức xã được tiếp cận và đào tạo ứng dụng công nghệ mới vào công việc. Từ đó giúp nâng cao hiệu quả cũng như năng suất công việc được nâng lên. Thứ hai: thúc đẩy phát triển chính phủ điện tử. chính phủ ta đã và đang áp dụng nhiều biện pháp tích cực trong việc giải quyết hành chính công thông qua điện tử. Tạo điều kiện cho người dân giải quyết các vấn đề nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm được các thủ tục hành chính cũng như có thể áp dụng dễ dàng đối với vùng sâu vùng xa những nơi mà điều kiện đi lại còn nhiều khó khăn. Thứ ba: nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Đội ngũ cán bộ công chức cấp xã thường xuyên tiếp xúc và làm việc với người dân. Đối với những người dân ở vùng sâu vùng xa, khả năng tiếp cận thông tin là khó khăn, trình độ văn hóa thấp… Do vậy, để giải quyết được các công việc thì cán bộ công chức xã không chỉ
11 nắm chắc nghiệp vụ chuyên môn mà cần có những phương pháp đặc biệt để tuyên truyền và hướng dẫn người dân làm theo. Thứ tư: giảm thiểu các sai phạm cũng như nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước. Khi đã nâng cao được trình độ và chuyên môn thì các cán bộ công chức cấp xã không còn những vướng mắc về nghiệp vụ từ đó tránh được sai lầm đáng tiếc xảy ra. Thêm vào đó, về mặt kinh tế thì các cán bộ, công chức sử dụng ngân sách để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội địa phương được hiệu quả, tránh thất thoát lãng phí cũng như hạn chế được những biểu hiện suy thoái về tư tưởng và đạo đức. 1.1.3. Nội dung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã a, Xây dựng đề án vị trí việc làm Xây dựng dựng Đề án vị trí việc làm có vai trò rất quan trọng đối với mỗi đơn vị, mỗi cơ quan nhằm tinh gọn bộ máy, thực hiện cải cách hành chính... Thông qua đề án vị trí việc làm thì lãnh đạo sẽ đánh giá được mức độ quan trọng của các đầu công việc tại đơn vị mình, qua đó rà soát được vị trí chức năng từng công việc nhằm giảm sự chồng chéo về chức năng nhiệm vụ của các công việc được giao. Thêm vào đó, từ đề án vị trí việc làm sẽ xác định rõ nhu cầu nhân lực của vị trí, đơn vị để có kế hoạch tuyển dụng phù hợp với các quy định của nhà nước, từ đó khắc phục được tình trạng thừa thiếu nhân sự tại các cơ quan. Bên cạnh đó, thông qua đề án vị trí việc làm là căn cứ để đánh giá các cán bộ công chức một cách chính xác, khách quan, đây cũng là bình xét mức độ hoàn thành cũng như chất lượng các công việc được giao. Đề án vị trí việc làm giúp sắp xếp việc làm cho các cán bộ công chức cấp xã được tốt hơn, phù hợp với tình hình thực tế của các UBND cấp xã. Từ đó đưa ra các phương án về sắp xếp nhân sự trong cơ quan phù hợp với tình hình hiện tại cũng như khả năng của từng người trong đơn vị mình. b, Tuyển dụng công chức xã Tuyển dụng công chức là một hoạt động của quản lý hành chính Nhà nước. Thông qua tuyển dụng để chọn được những người phù hợp với khả năng, tiêu chuẩn và điều kiện đảm nhận công vụ. Tuyển dụng công chức được thực hiện bằng hình