Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên

Chia sẻ: Phạm Gia Hưng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài tập trung phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐỖ THÁI HƯNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, KIỂM TRA TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2017
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐỖ THÁI HƯNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, KIỂM TRA TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN THÁI NGUYÊN - 2017
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, ngày tháng 04 năm 2017 Tác giả Đỗ Thái Hưng
ii LỜI CẢM ƠN Đề tài này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường với thực tiễn điều tra, phân tích cùng với sự hỗ trợ nỗ lực cố gắng của bản thân. Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, sự nỗ lực của bản thân, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến TS.Tạ Thị Thanh Huyền, người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo cũng như các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của tập thể các bộ phận tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên, nơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã chia sẻ những khó khăn và động viên tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó. Tác giả Đỗ Thái Hưng
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ................................................. 4 5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA KIỂM TRA TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC ............... 6 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra ............................. 6 1.1.1. Khái niệm, vai trò, nguyên tắc thanh tra, kiểm tra.................................. 6 1.1.2. Quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc nhà nước ............... 13 1.1.3. Nội dung quản lý thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc nhà nước ................. 17 1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc nhà nước .......................................................................................................... 24 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc nhà nước........................................................................................................... 29 1.2.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia về quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra ............................................................................................................ 29 1.2.2. Kinh nghiệm của một số kho bạc nhà nước ở Việt Nam về quản lý hoạt động thanh tra kiểm tra............................................................................ 32 1.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với quản lý hoạt động thanh tra kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ................................................. 37
iv Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 39 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 39 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 39 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 39 2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu .................................................... 41 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 42 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 43 2.3.1. Nhóm chỉ tiêu định lượng ..................................................................... 43 2.3.2. Nhóm chỉ tiêu định tính......................................................................... 45 Chương 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, KIỂM TRA TẠI KBNN THÁI NGUYÊN ....................................... 46 3.1. Khái quát chung về kho bạc nhà nước Thái Nguyên ............................... 46 3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên....... 46 3.1.2. Cơ cấu tổ chức của KBNN Thái Nguyên ............................................. 47 3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ của kho bạc nhà nước Thái Nguyên .................. 50 3.2. Thực trạng quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại kho bạc nhà nước Thái Nguyên ........................................................................................... 53 3.2.1. Quy trình quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ........................................................................................... 53 3.2.2. Thực trạng công tác lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ................................................................................... 58 3.2.3. Thực trạng công tác tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ............................................................................ 59 3.2.4. Phương pháp tổ chức thanh tra, kiểm tra .............................................. 69 3.2.5. Giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ..... 71 3.2.6. Đánh giá của đối tượng thanh tra, kiểm tra về hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ........................................ 71
v 3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ............................................................. 78 3.3.1. Nhân tố chủ quan .................................................................................. 78 3.3.2. Nhân tố khách quan ............................................................................... 83 3.4. Đánh giá về thực trạng quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ..................................................................................... 87 3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 87 3.4.2. Những mặt hạn chế ............................................................................... 89 3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 91 Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG TÁC THANH TRA, KIỂM TRA TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN ..................................................................... 93 4.1. Mục tiêu, định hướng hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ........................................... 93 4.1.1. Định hướng chung của Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ..................... 93 4.1.2. Định hướng, mục tiêu quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên..................................................................... 94 4.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ........................ 96 4.2.1. Hoàn thiện phương pháp tổ chức quản lý thanh tra, kiểm tra ............... 96 4.2.2. Hoàn thiện khung pháp lý và các văn bản pháp luật có liên quan đến công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra ........................................ 98 4.2.3. Nâng cao nhận thức của Lãnh đạo, cán bộ công chức KBNN các cấp về công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra .................................... 99 4.2.4. Hoàn thiện quy trình quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra ................. 99 4.2.5. Thực hiện việc xử lý sau thanh tra, kiểm tra ....................................... 112 4.2.6. Các giải pháp khác nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ............................... 113
vi 4.3. Kiến nghị ................................................................................................ 114 4.3.1. Đối với Chính phủ ............................................................................... 114 4.3.2. Đối với Bộ Tài chính ........................................................................... 116 4.3.3. Đối với kho bạc nhà nước Trung ương ............................................... 117 4.3.4. Đối với Kiểm toán nhà nước, Thanh tra nhà nước ............................. 117 KẾT LUẬN .................................................................................................. 118 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 120 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 122
vii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ BQL Ban quản lý BTC Bộ Tài chính CBCC Công chức công chức CĐ,TrC Cao đẳng, trung cấp CTMT Chương trình mục tiêu CVC Chuyên viên chính HĐBT Hội đồng Bộ trưởng HĐND Hội đồng nhân dân KBNN Kho bạc Nhà nước KNTC Khiếu nại tố cáo NSNN Ngân sách Nhà nước OSCAR Hệ thông kế toán và báo cáo trung ương TTKT Thanh tra, kiểm tra UBND Ủy ban Nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch TTKT tại KBNN Thái Nguyên ...... 59 Bảng 3.2. Tỷ lệ hồ sơ được TTKT trong tổng số hồ sơ được phê duyệt tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016 ........ 61 Bảng 3.3. Kết quả hoạt động TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên đối với một số nội dung chính ..................................... 63 Bảng 3.4. Kết quả thanh tra, kiểm tra và xử lý sau TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên năm 2015 và 2016 ............................... 65 Bảng 3.5. Kết quả truy thu ngân sách do sai phạm tại KBNN Thái Nguyên..... 68 Bảng 3.6. Kết quả giải quyết đơn thư KNTC của KBNN Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016 .................................................................. 71 Bảng 3.7. Bảng kết quả khảo sát đối với yếu tố “Trình độ chuyên môn” trong của các cán bộ làm công tác TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên.............................................................. 72 Bảng 3.8. Bảng kết quả khảo sát đối với yếu tố “Trang thiết bị cơ sở vật chất - kỹ thuật” phục vụ công tác TTKT tại KBNN Thái Nguyên ........................................................................ 73 Bảng 3.9. Bảng kết quả khảo sát đối với yếu tố “Công tác thanh tra, kiểm tra” trong tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ................ 74 Bảng 3.10. Bảng kết quả khảo sát đối với yếu tố “Nguồn nhân lực” trong công tác TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ....... 75 Bảng 3.11. Bảng kết quả khảo sát đối với yếu tố “Quy trình thủ tục” trong công tác TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ....... 76 Bảng 3.12. Bảng kết quả khảo sát đối với yếu tố “Tính công khai, minh bạch” trong công tác TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ... 77 Bảng 3.13. Số lượng công chức làm công tác TTKT tại KBNN Thái Nguyên...... 80 Bảng 3.14. Trình độ công chức TTKT tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên .... 81
ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1. Tổ chức bộ máy của KBNN Thái Nguyên ................................... 48 Hình 3.2. Sơ đồ quy trình thanh tra thường xuyên ....................................... 54 Hình 3.3. Sơ đồ quy trình thanh tra đột xuất ................................................ 55 Hình 3.4. Sơ đồ quy trình kiểm tra ............................................................... 56 Hình 3.5. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch TTKT tại KBNN Thái Nguyên ......... 60 Hình 3.6. Tỷ lệ hồ sơ được TTKT tại KBNN Thái Nguyên giai đoạn 2012-2016 ..................................................................................... 61 Hình 3.7. Kết quả hoạt động TTKT theo phương thức tại KBNN Thái Nguyên ................................................................................. 70
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngay từ những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rất chú ý tới việc sử dụng, phát huy vai trò công tác thanh tra, kiểm tra và được thể hiện ngay từ Sắc lệnh số 64/SL ngày 23 tháng 11 năm 1945 về việc thành lập Ban Thanh tra đặc biệt. Sau này, vị trí, vai trò quan trọng của công tác thanh tra tiếp tục được thể hiện trong nhiều bài viết, bài nói, chỉ thị của Hồ Chủ tịch ở nhiều lúc, nhiều nơi. Hoạt động thanh tra, kiểm tra giúp phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Đồng thời xem xét việc chấp hành chính sách, chế độ, quy trình nghiệp vụ liên quan của công chức, công chức trong việc thực thi nhiệm vụ được giao. Kiến nghị biện pháp xử lý kịp thời các tồn tại, sai sót, vi phạm chính sách, chế độ, quy trình nghiệp vụ được phát hiện trong quá trình kiểm tra. Kịp thời phát hiện các sơ hở, bất cập của chế độ, chính sách, quy trình nghiệp vụ để kiến nghị cấp có thẩm quyền bổ sung, sửa đổi và hoàn thiện. Công tác thanh tra, kiểm tra cũng là một biện pháp quan trọng trong việc ngăn ngừa, phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật. Thanh tra cùng với các phương thức kiểm tra, giám sát luôn là hiện thân của kỷ cương pháp luật; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát dù được thực hiện dưới bất cứ hình thức nào, cũng luôn có tác dụng hạn chế, răn đe những hành vi vi phạm pháp luật của các đối tượng quản lý. Mặt khác, các giải pháp được đưa ra từ hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát không chỉ hướng vào việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, mà còn có tác dụng khắc phục các kẽ hở của chính sách, pháp luật, ngăn ngừa tận gốc mầm mống phát sinh những vi phạm pháp luật.
2 Thực tiễn công tác thanh tra, kiểm tra thời gian qua cho thấy, địa phương nào, ngành nào chú trọng đến công tác thanh tra, kiểm tra thì địa phương đó, ngành đó thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước, ít có khiếu nại, tố cáo; ngược lại nơi nào không chú trọng đúng mức đến công tác thanh tra, kiểm tra thì nơi đó không thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của mình. Thanh tra, kiểm tra là công tác quan trọng, vì vậy mọi tổ chức nhất là các tổ chức Đảng và Nhà nước đều phải chú trọng hoàn thiện quy trình hoạt động thanh tra, kiểm tra của mình; xây dựng tổ chức và bố trí công chức làm công tác thanh tra, nhằm đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Qua hơn 25 năm hình thành và phát triển, hệ thống Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên đã góp phần cùng với toàn ngành Tài chính đạt được nhiều kết quả, đóng góp tích cực, có hiệu quả vào sự nghiệp xây dựng, đổi mới đất nước thông qua việc tập trung kịp thời, đầy đủ nguồn thu cho NSNN, đáp ứng kịp thời nhu cầu chi của Chính phủ, huy động một lượng vốn lớn cho ngân sách và cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội; KBNN Thái Nguyên đã cung cấp thông tin kịp thời, chính xác tình hình thu, chi ngân sách phục vụ sự chỉ đạo điều hành của các cơ quan trung ương và chính quyền địa phương, góp phần đắc lực vào việc nâng cao chất lượng quản lý và điều hành tài chính, ngân sách nhà nước, quỹ NSNN. Cũng như các cơ quan đơn vị Nhà nước khác, KBNN Thái Nguyên cũng cần phải hết sức chú trọng đến hoạt động thanh tra, kiểm tra, nhất là việc hoàn thiện hoạt động thanh tra, kiểm tra bởi hiện nay đất nước đang đứng trước yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi KBNN Thái Nguyên phải có những cải cách mạnh mẽ về thể chế chính sách, hoàn thiện bộ máy, hiện đại hóa công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. Tuy nhiên, trong những năm vừa qua hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc và hạn chế nhất định như: lực lượng thanh tra, kiểm tra KBNN còn mỏng, chưa được chuẩn hoá,
3 trình độ chuyên môn của một số công chức chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ mới; khung pháp lý cho hoạt động thanh tra, kiểm tra kho bạc còn thiếu; quy trình nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra chưa được hoàn thiện kịp thời so với những thay đổi của các hoạt động nghiệp vụ KBNN; một số KBNN huyện vẫn chưa thực sự quan tâm đến công tác thanh tra, kiểm tra... Từ những vấn đề nói trên tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên" là nội dung nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Đề tài tập trung phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên. 2.2. Mục tiêu cụ thể Luận văn hướng đến những mục tiêu cụ thể sau: - Hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động thanh tra, kiểm tra nói chung và hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN nói riêng. - Phân tích thực trạng công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên trong thời gian qua, nhằm đánh giá những mặt đã đạt được, những tồn tại, nguyên nhân những tồn tại. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN Thái Nguyên trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý các hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN tỉnh Thái Nguyên.
4 3.2. Phạm vi nghiên cứu * Nội dung nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu lý luận, thực tiễn về quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại KBNN. Luận văn tập trung vào phân tích quy trình quản lý TTKT tại KBNN, đánh giá các phương pháp quản lý TTKT và hiệu quả của công tác quản lý TTKT tại KBNN Thái Nguyên. Ngoài ra, luận văn còn đi sâu nghiên cứu các yếu tố chủ quan và khách quan có ảnh hưởng đến quản lý hoạt động TTKT của KBNN Thái Nguyên trong những năm qua, từ đó đưa ra các định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra KBNN đến năm 2020. * Về không gian nghiên cứu: Đề tài được thực hiện tại KBNN Thái Nguyên và trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. * Về thời gian nghiên cứu: Số liệu phục vụ cho nghiên cứu đề tài được thu thập từ 2012 - 2016, số liệu điều tra thực tế tháng 11, 12 năm 2016. 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn Đề tài khái quát những lý luận chung về quản lý hoạt động thanh tra và nêu bật vai trò của hoạt động thanh tra do KBNN thực hiện đối với quá trình hoạt động của KBNN. Bằng lý luận và thực tiễn sẽ làm rõ vai trò của hoạt động thanh tra KBNN, phân tích thực trạng của thanh tra KBNN Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở thực trạng những tồn tại, vướng mắc trong quản lý hoạt động thanh tra kiểm tra KBNN Thái Nguyên, luận văn đề xuất những giải pháp cơ bản để hoàn thiện công tác quản lý hoạt động của thanh tra kiểm tra KBNN Thái Nguyên nói riêng và toàn hệ thống KBNN nói chung và những kiến nghị để hoạt động thanh tra kiểm tra có hiệu quả hơn. Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, đặc biệt là các công chức lãnh đạo thuộc ngành Tài chính, Kho bạc, các công chức lãnh đạo cấp địa phương (HĐND, UBND thành phố, Các phòng, ban ngành liên quan...) đối với lĩnh vực có liên quan.
5 5. Kết cấu của luận văn Bố cục của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng quản lý hoạt động thanh tra kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên. Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên
6 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THANH TRA KIỂM TRA TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động thanh tra, kiểm tra 1.1.1. Khái niệm, vai trò, nguyên tắc thanh tra, kiểm tra 1.1.1.1. Khái niệm về thanh tra, kiểm tra a. Khái niệm về thanh tra: Theo nghiệp vụ công tác thanh tra - Trường công chức thanh tra: “Thanh tra xuất phát từ tiếng Latinh (In-spectare) có nghĩa là “nhìn vào bên trong” chỉ “một sự xem xét từ bên ngoài vào một đối tượng nhất định”. (Giáo trình Nghiệp vụ công tác thanh tra, 2009) Theo PGS.TS Phạm Ngọc: “Thanh tra là hoạt động kiểm tra của tổ chức thanh tra nhà nước đối với đối tượng thanh tra nhằm phát hiện, chấn chỉnh những sai lầm, xử lý những vi phạm trong các hoạt động kinh tế - xã hội giúp cho bộ máy quản lý vận hành tốt”. (Giáo trình Thanh tra tài chính, 2012) Theo Luật Thanh tra năm 2010: “Thanh tra nhà nước là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục được quy định trong Luật thanh tra và các quy định khác của pháp luật”. (Luật thanh tra, 2010) Như vậy, từ những khái niệm trên ta có thể hiểu, thanh tra là hoạt động kiểm tra, xem xét, đánh giá, xử lý của chủ thể quản lý với đối tượng quản lý nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, chính sách chế độ của Nhà nước và các quy định của cơ quan, tổ chức. b. Khái niệm về kiểm tra Theo Từ điển Tiếng Việt do Viện Ngôn ngữ học biên soạn, thì kiểm tra là "xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét". (Từ điển Tiếng Việt, 2008)
7 Theo Đại từ điển Tiếng Việt do Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hoá Việt Nam biên soạn thì kiểm tra là "xem xét thực chất, thực tế". (Đại từ điển Tiếng Việt, 2006). Theo Từ điển Luật học thì kiểm tra là "xem xét tình hình thực tế thi hành pháp luật, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn nói chung hay một công tác cụ thể được giao để đánh giá, nhận xét... ". (Từ điển Luật học, 2010) Theo Từ điển Giải thích thuật ngữ Hành chính thì kiểm tra (Ph. Controle) là “Một chức năng quản lý có liên quan mật thiết với các chức năng quản lý khác, đặc biệt là với chức năng kế hoạch hoá; nó cho phép các nhà quản lý biết được các mục tiêu tổ chức có đạt được hay không hoặc đạt được như thế nào, cũng như nguyên nhân tạo nên tình hình đó, tạo ra sự linh hoạt trong hoạt động vận hành của một hệ thống”. Tổng hợp các quan niệm trên có thể hiểu kiểm tra là xem xét những việc thực tế diễn ra so với những quy tắc đã định và các mệnh lệnh về quản lý đã ban ra. Tuy nhiên, kiểm tra cần được hiểu là một hoạt động của quản lý để xem xét lại mọi quyết định, mọi nghiệp vụ và kết quả thực hiện. Trên thực tế, khái niệm kiểm tra thường được sử dụng cho những công việc soát xét mang tính thứ bậc hành chính. 1.1.1.2. Một số điểm giống và khác nhau giữa thanh tra và kiểm tra tại Kho bạc nhà nước Thanh tra là hoạt động kiểm tra cho nên giữa thanh tra và kiểm tra có những điểm giống nhau: Thanh tra và kiểm tra đều có cùng mục đích là phát hiện, ngăn ngừa, xử lý những vi phạm pháp luật, quy chế, chế độ quản lý... góp phần thúc đẩy các tổ chức, cá nhân hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thành cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Thanh tra và kiểm tra đều phải xem xét hoạt động thực tế của đối tượng để phát hiện, phân tích, đánh giá thực trạng tình hình một cách chính xác, khách quan, trung thực, xử lý sai phạm. Do đó, giữa thanh tra và kiểm tra có thể có cùng nội dung hoặc phương pháp tiến hành trong những phạm vi công việc nhất định.
8 Tuy nhiên, giữa thanh tra và kiểm tra có sự khác nhau: + Về chủ thể: Chủ thể của hoạt động thanh tra và kiểm tra là không giống nhau. Chủ thể của thanh tra là các tổ chức thanh tra chuyên trách về kiểm tra của Nhà nước. Đó là thanh tra nhà nước gồm các cơ quan thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành (thanh tra Ngân hàng, thanh tra Tài chính, Thanh tra Thuế, KBNN...). Chủ thể kiểm tra rộng hơn: bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan thanh tra, Thủ trưởng các đơn vị, các tổ chức quần chúng và người lao động cũng có thể thanh tra trực tiếp kiểm tra. Về nội dung: Nội dung thanh tra thường là những vấn đề phức tạp, bao gồm những hành vi thuộc về quá khứ. Hoạt động thanh tra là kiểm tra ở giai đoạn sau khi các hoạt động giải quyết các “tồn đọng” trong quản lý; giải quyết các khiếu nại, tố cáo đối với các đối tượng kiểm tra vi phạm pháp luật. Nội dung hoạt động kiểm tra thường là những vấn đề trong hiện tại, dễ nhận biết thực chất của chúng hơn. Về phạm vi: hoạt động kiểm tra diễn ra ở tất cả các hoạt động kinh tế - xã hội, nó được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục, ở mọi nơi với nhiều hình thức và phương pháp kiểm tra thích hợp với các yêu cầu, đặc điểm, nội dung hoạt động của những đối tượng kiểm tra. Phạm vi của hoạt động thanh tra hẹp hơn. Hoạt động thanh tra là kiểm tra ở giai đoạn sau khi các hoạt động kinh tế - xã hội đã phát sinh. Về thời gian: Hoạt động thanh tra thời gian thường dài hơn. Về hình thức tổ chức: Để tiến hành hoạt động thanh tra phải thành lập Đoàn và Đoàn thanh tra thực hiện trình tự thanh tra theo quy định của pháp luật. Đối với kiểm tra có thể thành lập Đoàn hoặc không cần thành lập Đoàn, có khi chỉ cần cấp dưới tự kiểm tra một hoặc một số nội dung và báo cáo kết quả bằng văn bản cho cấp trên.
9 1.1.1.3. Sự cần thiết và vai trò của hoạt động thanh tra, kiểm tra a. Sự cần thiết của hoạt động thanh tra, kiểm tra Thanh tra luôn gắn với Nhà nước, là một hoạt động không thể tách rời của cơ quan nhà nước, sự cần thiết khách quan của hoạt động thanh tra được bắt nguồn từ các lý do cơ bản sau: Thứ nhất, Thanh tra, kiểm tra là chức năng chủ yếu của quản lý nhà nước. Thanh tra kiểm tra là một khâu của quá trình quản lý, có vai trò quan trọng trong việc kiểm định và đánh giá hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước, đề xuất biện pháp hoàn thiện cơ chế chính sách. Thứ hai, Thanh tra là phương thức đảm bảo trật tự kỷ cương trong quản lý, góp phần tăng cường pháp chế XHCN. Hoạt động của thanh tra là phát hiện, phòng ngừa và xử lý vi phạm chính sách, pháp luật của Nhà nước, vi phạm các quy tắc, quy trình của các cơ quan tổ chức; giải quyết khiếu nại tố cáo đảm bảo cho pháp luật được thực thi đúng đắn. Thứ ba, Thanh tra, kiểm tra là một phương thức góp phần bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân. Ở nước ta quyền lực thuộc về nhân dân, Nhà nước có nghĩa vụ chăm lo quyền và lợi ích hợp pháp cho nhân dân, nhân dân thực hiện quyền kiểm tra giám sát thông qua nhiều con đường, trong đó có hoạt động các cơ quan nhà nước do mình bầu ra, và thông qua quyền trực tiếp khiếu nại tố cáo, hoạt động của các cơ quan thanh tra là một phương thức đảm bảo các quyền dân chủ này. b. Vai trò của hoạt động thanh tra, kiểm tra Một là, Bảo đảm an toàn hệ thống KBNN Trong hệ thống tài chính quốc gia, KBNN giữ vai trò quan trọng và đảm nhiệm chức năng quản lý các quỹ tài chính nhà nước, trong đó có quỹ NSNN, huy động và tập trung nguồn ngân quỹ cho nhà nước và đầu tư phát triển. Trong quá trình hình thành và phát triển hệ thống KBNN ở nước ta, phát triển KBNN ổn định, an toàn và hiện đại đạt mục tiêu nâng cao hiệu quả