Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: Dongcoxanh10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn "Quản lý khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh" là đề xuất, kiến nghị các giải pháp có tính thực tiễn và khả thi cao nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2022-2025, đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh trong tình hình mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ----------------------------- LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH Ngành: Quản lý kinh tế VŨ VĂN ĐỨC Hà Nội, 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG ----------------------------- LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 820112 Họ và tên học viên: Vũ Văn Đức Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Dung Huệ Hà Nội, 2022
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu này là độc lập của riêng tôi. Các tài liệu tham khảo đã được trích dẫn nguồn và chú thích đầy đủ. Các số liệu, kết quả trình bày trong nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng và hoàn toàn trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế của quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa Sau đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại học Ngoại thương đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thị Dung Huệ - Người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ và đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc, các phòng ban, cán bộ, công chức, viên chức Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Quảng Ninh và UBND thành phố Hạ Long, Ban Quản lý Khu công nghiệp Cái Lân, Ban Quản lý Khu công nghiệp Việt Hưng đã tạo điều kiện tiếp xúc thực tế, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến và động viên tôi trong suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn!
iii MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT ........................................................ vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH ......................................................... vii DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. viii DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. ix TÓM TẮT LUẬN VĂN ............................................................................................x LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ..................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................5 3.1. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................5 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................6 4.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................6 4.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................6 5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................6 6. Kết cấu của luận văn .........................................................................................8 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC CẤP TỈNH ĐỐI VỚI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP...............................................9 1.1. Khái niệm, đặc điểm của khu công nghiệp................................................9 1.1.1. Các khái niệm liên quan đến khu công nghiệp....................................9 1.1.2. Một số đặc điểm của các khu công nghiệp........................................11 1.1.3. Phân loại khu công nghiệp ................................................................12 1.1.4. Tầm quan trọng của khu công nghiệp ...............................................12 1.1.5. Các yếu tố tác động đến sự phát triển của khu công nghiệp .............15
iv 1.2. Khái niệm, nội dung và tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với khu công nghiệp ............................................................................................16 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp .16 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với khu công nghiệp .........17 1.2.3. Tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với khu công nghiệp 20 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với khu công nghiệp 26 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp tại một số địa phương trong nước ...........................................................................28 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp tại thành phố Đồng Nai .....................................................................................28 1.3.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp tại tỉnh Bình Dương ...........................................................................................30 1.3.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các KCN tại Thành phố Hà Nội ........................................................................................................31 1.3.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các KCN tại tỉnh Bắc Ninh ……………………………………………………………………...32 1.3.5. Bài học kinh nghiệm cho quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các KCN tại thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh ...........................................................33 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH ……………………………………………………………………35 2.1. Tổng quan về các khu công nghiệp và bộ máy quản lý đối với các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ......................................................35 2.1.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội và phát triển công nghiệp của thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................35 2.1.2. Sơ lược quá trình hình thành và phát triển ........................................37
v 2.1.3. Khái quát tổ chức bộ máy quản lý khu công nghiệp .........................39 2.2. Thực trạng quản lý khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015 – 2021 ............................................................40 2.2.1. Thực trạng triển khai, xây dựng, quy hoạch các khu công nghiệp....40 2.2.2. Thực trạng về hiệu quả kinh tế của khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .........................................................................42 2.2.3. Thực trạng về hiệu quả xã hội của khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .........................................................................52 2.2.4. Thực trạng về hiệu quả bảo vệ môi trường của khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ..................................................56 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015 – 2021 ...........................................57 2.3.1. Một số kết quả đạt được ....................................................................57 2.3.2. Những tồn tại hạn chế........................................................................60 2.3.3. Nguyên nhân các hạn chế ..................................................................62 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH .................65 3.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động đến quản lý đối với các khu công nghiệp tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................................65 3.1.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước .........................................................65 3.1.2. Thuận lợi và khó khăn với đầu tư và phát triển các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...........................................66 3.2. Định hướng, mục tiêu quản lý đối với các khu công nghiệp tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2022-2025 ..............................................70 3.2.1. Định hướng ........................................................................................70 3.2.2. Mục tiêu .............................................................................................71
vi 3.3. Các giải pháp hoàn thiện quản lý cấp tỉnh đối với các các khu công nghiệp trên địa bàn tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ......................72 3.3.1. Giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy, phân công, phân cấp quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn ................................................72 3.3.2. Giải pháp triển khai, xây dựng, quy hoạch các khu công nghiệp .....74 3.3.3. Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ................................76 3.3.4. Giải pháp bảo vệ môi trường .............................................................77 3.3.5. Giải pháp áp dụng quản lý điện tử…………………………………77 KẾT LUẬN ..............................................................................................................80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................82
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Ký hiệu viết tắt Ý nghĩa KCN Khu công nghiệp KKT Khu kinh tế QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân KCX Khu chế xuất CP Chính phủ KT-XH Kinh tế - Xã hội BQL Ban Quản lý DN Doanh nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BVMT Bảo vệ môi trường KH&ĐT Kế hoạch và Đầu tư DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH Ký hiệu Nghĩa Tiếng Anh Nghĩa Tiếng Việt GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội FDI Foreign Direct Investment Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài GRDP Gross Regional Domestic Product Tổng sản phẩm trên địa bàn United Nations Conference on Hội nghị Liên Hợp Quốc về UNCTAD Trade and Development Thương mại và Phát triển WB World Bank Ngân hàng Thế giới
viii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Quá trình hình thành và phát triển các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .................................................................................37 Bảng 2.2: Cơ cấu sử dụng đất trong khu công nghiệp…………………………..44 Bảng 2.3: Tỷ lệ lấp đầy các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...............................................................................................................44 Bảng 2.4: Chi tiết công tác xúc tiến, thu hút và quản lý đầu tư vào các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015 – 2021 ...........................45 Bảng 2.5: Tỷ lệ vốn đầu tư trên 1 diện tích đất công nghiệp của các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .......................................................................47 Bảng 2.6: Tỷ lệ đóng góp GRDP của các KCN trên tổng giá trị GRDP tỉnh Quảng Ninh ...........................................................................................................................48 Bảng 2.7: Đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh trên diện tích đất công nghiệp của các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ...................................49 Bảng 2.8: Đánh giá giá trị sản xuất bình quân/công nhân của các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .......................................................................50 Bảng 2.9: Thu nhập bình quân của người lao động tại các khu công nghiệp….…..53 Bảng 2.10: Tỷ lệ nguồn nguyên vật liệu tại khu công nghiệp……………………..54
ix DANH MỤC HÌNH Hình 2.1 Bộ máy quản lý nhà nước đối với các Khu công nghiệp thành phố Hạ Long ...................................................................................................................................40 Hình 2.2 Bản đồ quy hoạch KCN Cái Lân ...............................................................41 Hình 2.3 Bản đồ quy hoạch KCN Việt Hưng ...........................................................42
x TÓM TẮT LUẬN VĂN Luận văn “Quản lý khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh” được thực hiện nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận bao gồm: khái niệm, đặc điểm của khu công nghiệp cũng như nội dung và tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với khu công nghiệp. Bên cạnh đó, tác giả cũng tổng hợp tình hình quản lý nhà nước tại các khu công nghiệp tại một số địa phương trên cả nước để rút ra một số bài học về quản lý khu công nghiệp cho thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh. Sau khi tổng hợp cơ sở lý luận, tác giả đi vào tìm hiểu thực trạng tình hình quản lý các khu công nghiệp của thành phố Hạ Long cụ thể là hai khu công nghiệp Cái Lân và Việt Hưng. Qua quá trình phân tích thực trạng, luận văn đã chỉ ra một số thành tựu nổi bật trong quản lý KCN bao gồm: công tác hỗ trợ, xúc tiến thu hút vốn đầu tư, công tác bảo vệ môi trường,… Bên cạnh đó, luận văn cũng đã phát hiện ra một số vấn đề còn tồn tại tại các KCN như: tồn tại trong công tác triển khai xây dựng quy hoạch các khu công nghiệp, tồn tại trong công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,… Từ thực trạng đó, luận văn đã đề xuất một số kiến nghị cụ thể cho việc hoàn thiện bộ máy quản lý, nâng cao chất lượng nguồn lực cũng như triển khai, xây dựng và quy hoạch hai khu công nghiệp Việt Hưng và Cái Lân để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các KCN thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh. Từ khoá: Khu công nghiệp, quản lý nhà nước, quản lý khu công nghiệp, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Toàn cầu hóa đã và đang trở thành xu thế chung của nền kinh tế thế giới, điều này đã lý giải vì sao các quốc gia cần phải liên kết với nhau để đẩy nhanh sự phát triển của nền kinh tế, đồng thời không ngừng cạnh tranh để đạt mục tiêu đó. Do đó, phát triển các khu công nghiệp (KCN) đã trở thành phương hướng được nhiều nước chú trọng thực hiện một cách triệt để giúp họ gia nhập vào quá trình phân công và hợp tác lao động quốc tế theo hướng tập trung hóa và chuyên môn hóa. Thực hiện được phương thức này đồng nghĩa với việc các quốc gia có thể khai thác tối ưu những lợi thế từ những quốc gia đi trước nhằm tận dụng nguồn vốn và sự dồi dào về các tiến bộ khoa học công nghệ cũng như trình độ tổ chức quản lý tiến bộ, từ đó bắt kịp sự tăng trưởng của các nước có tốc độ phát triển nhanh trên thế giới như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc,… Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2020 GDP của khu vực 2 tăng 3,98% đóng góp 53% vào tổng GDP cả nước, và tốc độ tăng trưởng đã đạt 4,05% và đóng góp 63,8% vào GDP trong năm 2021. Từ đó ta có thể thấy rằng ngành Công nghiệp là một ngành quan trọng đem lại giá trị đối với nền kinh tế của Việt Nam. Với mục tiêu phát triển nền kinh tế dựa trên thúc đẩy công nghiệp hóa và hiện đại hóa, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã chú trọng vào việc tập trung phát triển và khai thác các khu công nghiệp cũng như các khu kinh tế. Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến hết tháng 9 năm 2021, tổng số khu công nghiệp ở nước ta (nằm trong quy hoạch và phát triển) là 563 với diện tích là 210,9 nghìn ha đất tự nhiên. Các khu công nghiệp có vai trò tạo ra việc làm giải quyết vấn đề thất nghiệp, tạo thu nhập cho người lao động đồng thời bồi dưỡng nguồn nhân lực cho tiến trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa ở Việt Nam. Ngoài ra, việc hình thành các khu công nghiệp sẽ giúp thu hút vốn đầu tư cả trong và ngoài nước một cách tập trung nhằm nâng cao hiệu quả và quy mô sản xuất. Tuy nhiên, việc nghiên cứu để tìm ra giải pháp
2 quản lý cũng là một vấn đề cần được chú trọng để có thể khai thác và thu về tối đa các giá trị mà các khu công nghiệp có thể đem lại. Trong giai đoạn hội nhập và phát triển hiện nay, yêu cầu các cơ quan nhà nước, các Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh nói riêng và Ban Quản lý KCN nói riêng cần hiểu sâu sắc về chính sách quản lý nhà nước (QLNN) đối với KCN, cần linh hoạt cập nhật, thay đổi để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp phát triển. Việc thực hiện QLNN tại các KCN đang đòi hỏi sự hoàn thiện, đồng thời tạo dựng môi trường đầu tư lành mạnh, thuận lợi hóa việc kinh doanh cũng như thu hút đầu tư hiệu quả phục vụ định hướng phát triển KCN. Điều này cũng đặt ra những yêu cầu cấp thiết trong việc hoàn thiện chính sách và mô hình tổ chức QLNN đối với KCN hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững các KCN, đáp ứng nhu cầu của sự công nghiệp hoá – Hiện đại hoá đất nước và sự hội nhập sâu rộng của nước ta trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ lý luận và nhu cầu thực tiễn về công tác phát triển và quản lý các KCN trong giai đoạn phát triển mới đặt ra những yêu cầu với các cơ quan chuyên trách tỉnh Quảng Ninh nói chung là phải nâng cao hiệu quả, hoàn thiện công tác QLNN đối với các KCN trên địa bàn nhằm đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội đồng thời đảm bảo cho các KCN trên địa bàn phát triển bền vững và hiệu quả. Đặc biệt, đối với khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long cần chú trọng tập chung phát triển sâu hơn về quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp, do đó, việc nghiên cứu để tìm ra các giải pháp hoàn thiện nhằm phát triển các KCN trên địa bàn thành phố là cần thiết. Mặc dù đã có nhiều công trình, bài báo nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau về KCN, QLNN đối với KCN, nhưng lại có ít công trình nghiên cứu sâu và cụ thể về các chính sách, thực trạng quản lý KCN. Với mong muốn qua việc nghiên cứu về thực trạng chính sách, mô hình QLNN đối với các KCN, tác giả sẽ đưa ra các giải pháp giúp hoàn thiện quản lý KCN, từ đó đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh trong tình hình mới. Cụ thể hơn, nhằm mục đích tìm hiểu sâu về khía cạnh thực trạng quản lý KCN tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian qua, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách và mô hình tổ chức QLNN đối với việc quản lý, phát triển các KCN trong giai đoạn tiếp theo, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Quản lý
3 khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước Tình hình nghiên cứu trên thế giới: Trong những giai đoạn những năm 1970 đến 1980 của thế kỷ trước, các KCN như kết quả của sự đổi mới sáng tạo trong công nghiệp và khoa học tại nhiều quốc gia. Các quốc gia mở ra các KCN không chỉ đơn thuần để tận dụng những nguồn lực tại nội địa mà còn muốn thu hút những nguồn lực từ nước ngoài. Với phương hướng tận dụng lợi thế của nền công nghiệp quốc tế, các quốc gia đã triển khai các dự án xây dựng nhằm phát triển các KCN một cách tập trung. Từ đó, nguồn lực về khoa học công nghệ, vốn cũng như nhân lực được dồn vào các KCN tạo ra những bước ngoặt và thay đổi theo chiều hướng tích cực đối với nền kinh tế công nghiệp trên thế giới. Các quốc gia như Đài Loan, Ai Cập và Thụy Điển là một số ví dụ tiêu biểu tận dụng tốt những nguồn lực dồi dào tại các KCN để từ đó phát triển nền kinh tế đất nước. Song, không phải tất cả các quốc gia đều thành công trong việc đưa ra chiến lược tận dụng và khai thác các KCN. Điều này dẫn đến việc một số quốc gia đã nghiên cứu để tìm ra hướng triển khai hiệu quả hơn. Với vai trò là một trong những nền công nghiệp lớn nhất của thế giới và có lãnh thổ rộng lớn phân chia theo các tỉnh, tại Trung Quốc, nhà nghiên cứu Susan M. Walcott năm 2003 đã thực hiện đề tài “Chinese Science anh Technology Industrial Parks” (Tạm dịch: Khu công nghiệp công nghệ và khoa học của Trung Quốc) từ đó tìm hiểu tầm quan trọng của các KCN tại quốc gia này đối với sự thu hút các loại hình công nghệ tiên tiến trong sản xuất hàng hóa cũng như sự cung ứng đến trên cả phạm vi nội địa và ngoài quốc gia. Ngoài ra, tác giả cũng lập luận chứng minh quan điểm rằng việc đẩy mạnh hoạt động sản xuất tại các KCN có ảnh hưởng thúc đẩy các khu vực lân cận cũng như nền kinh tế quốc gia phát triển một cách toàn diện. Trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu trên mọi lĩnh vực của kinh tế đều quan tâm đến vấn đề phát triển bền vững được hiểu là sự phát triển gắn liền với bảo vệ môi trường và các tài nguyên tự nhiên. Do đó các KCN được hình thành với
4 tiêu chí song song giữa việc phát triển kinh tế và giữ gìn môi trường là mục tiêu chung của nhiều quốc gia trên thế giới. Tại Úc, nghiên cứu “The application of industrial ecology principles and planning guidelines for the development of eco-industrial parks: An Australian case study” (Tạm dịch: Việc ứng dụng những nguyên tắc sinh thái công nghiệp và những chỉ dẫn có kế hoạch cho sự phát triển một số khu công nghiệp sinh thái: Một nghiên cứu của Úc) đưa ra định hướng phát triển các KCN sinh thái là một khái niệm mới đối với QLNN với các tiêu chí và ví dụ minh họa ở Úc. Tuy là một khái niệm mới mẻ đối với các công ty và các nhà chức trách bản địa nhưng KCN sinh thái được nghiên cứu để giúp các doanh nghiệp tối ưu hoa việc sử dụng nguồn lực và gia tăng năng suất. Tình hình nghiên cứu trong nước: Đối với tình hình nghiên cứu trong nước, việc tìm hiểu, đánh giá và phân tích tình hình quản lý các KCN của Nhà nước nhằm đưa ra các giải pháp cải thiện, nâng cao đã được các nhà nghiên cứu chú trọng trong các năm gần đây. Nhiều tác giả đã đưa ra những nhận xét có chiều sâu từ đó chỉ ra các đặc điểm nổi bật và những vấn đề cơ bản diễn ra tại các KCN. Các nhà nghiên cứu tại Việt Nam từ đó cũng chỉ ra một số vấn đề tại các KCN. Trong việc tìm hiểu giải thực trạng và giải pháp phát triển các KCN, Đào Thị Hồng Lam (2006) thực hiện nghiên cứu để chỉ ra hoạt động của các ngành nghề cũng như thực trạng lao động tại trong các KCN và để xuất một số giải pháp tại địa bàn tỉnh Hải Dương. Bên cạnh đó, Võ Thanh Thu (2005) nghiên cứu một số điểm hạn chế trong bối cảnh kinh tế quốc tế hội nhập hiện nay của các KCN Việt Nam và đưa ra một số giải pháp khắc phục. Bên cạnh đó, một số bài nghiên cứu khác cũng được thực hiện nhằm vào việc xây dựng và phát triển các KCN có thể kể đến như: Trương Chí Bình (2009) với đề tài “Cụm liên kết công nghiệp” chỉ ra các cụm liên kết công nghiệp là một công cụ quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế phát triển đồng thời đề xuất giải phát nhằm thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Nghiên cứu Nguyễn Ngọc Dũng (2011) về việc phát triển các KCN tại Hà Nội đã đề xuất giải pháp thí điểm mô hình KCN đặc thù của thủ đô hay báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư năm 2015 với tiêu đề “Xây dựng các khu kinh tế: Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý cho Việt Nam” đã đúc kết ra những lợi thế cũng như một số hạn chế trong
5 tiến trình hình thành và thiết lập các KCN. Bên cạnh đó, vấn đề môi trường cũng được các nhà nghiên cứu đặt vào bên cạnh quá trình khai thác các KCN để nghiên cứu. Trần Ngọc Hưng (2006) với đề tài “Nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách và một số giải pháp nhằm hỡ trợ xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các KCN, khu chế xuất (KCX) trong thời gian tới” đã chỉ ra mặt đối lập của sự phát triển tại các KCN đối với môi trường sống của dân cư cũng như môi trường tự nhiên. Từ đó, thực trạng môi trường được đánh giá và đưa ra những giải pháp cải thiện như tạo ra các hệ thống phục vụ việc xử lý nước thải tại các KCN sau sản xuất để giảm thiểu những tác động tiêu cực đến môi trường. Các nghiên cứu được nêu ra đã nghiên cứu về các khía cạnh của KCN như thực trạng quản lý các KCN, chính sách đối với các KCN và mới đây nhất là các đề tài liên quan đến vấn đề phát triển bền vững một số các KCN. Đây là các tài liệu được tác giả tìm kiếm để xây dựng cở sở lý luận từ đó kế thừa và khai thác các khoảng trống nghiên cứu cho luận văn. Từ đó cho thấy chưa có nghiên cứu nào về quản lý các KCN tại thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh nên tác giả sẽ thực hiện nghiên cứu để bổ sung vào khoảng trống nghiên cứu này. 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích của luận văn là đề xuất, kiến nghị các giải pháp có tính thực tiễn và khả thi cao nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2022-2025, đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh trong tình hình mới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến KCN, QLNN đối với các KCN, bao gồm: khái niệm, nội dung, tiêu chí đánh giá, các nhân tố tác động đến QLNN đối với các KCN trong tình hình mới.
6 - Phân tích, đánh giá thực trạng QLNN của chính quyền thành phố Hạ Long nói riêng và chính quyền tỉnh Quảng Ninh nói chung đối với các KCN trên địa bàn giai đoạn 2015 - 2021, từ đó rút ra những kết quả và hạn chế, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong QLNN đối với các KCN trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, đồng thời so sánh với kinh nghiệm quản lý tại các địa phương khác để rút ra bài học thực tiễn. - Đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện QLNN đối với các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long và các giải pháp thúc đẩy các KCN phát triển bền vững, đúng định hướng trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các vấn đề liên quan đến quản lý KCN. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của luận văn cụ thể như sau: Phạm vi không gian và nội dung: Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước đối với các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Luận văn nghiên cứu công tác quản lý nhà nước của các cơ quan chức năng đặt trong khuôn khổ các chính sách, chế độ quản lý các KCN của nhà nước. Phạm vi thời gian: Luận văn tập trung phân tích thực trạng xây dựng và phát triển các KCN và vấn đề quản lý nhà nước đối với các KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn 2015 – 2021, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước với các KCN trên địa bàn trong giai đoạn 2022 – 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp luận chung, luận văn áp dụng phương pháp luận cơ bản của Chủ nghĩa Mác – Lênin bằng việc vận dụng phép duy vật biện chứng. Bên cạnh đó, chủ nghĩa duy vật lịch sử cũng được vận dụng trong quá trình thực hiện luận văn . Các phương pháp nghiên cứu chuyên ngành:
7 Phương pháp thu thập và xử lý thông tin, đối với những thông tin thứ cấp, trong luận văn đã sử dụng một số thông tin thứ cấp như: số liệu về đặc điểm địa bàn nghiên cứu: điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh, quá trình hình thành và phát triển của các KCN ở thành phố Hạ Long, thực trạng QLNN ở các KCN ở thành phố Hạ Long được thu thập thông qua tìm hiểu ở Tỉnh ủy, Phòng Nội vụ, các báo cáo; tài liệu, văn bản liên quan tới công tác quản lí nhà nước với các KCN; tổng hợp từ các báo cáo của Ủy ban Nhân dân Tỉnh, các sở ban ngành liên quan, các báo cáo của Ban Quản lý KCN và kết quả các công trình nghiên cứu đã được công bố... Ngoài ra, còn sử dụng các thông tin, tài liệu trên sách, báo, tạp chí, trang web internet có liên quan đến đề tài. Sau khi đọc bài nghiên cứu và các tài liệu liên quan cần thiết tác giả đã tiến hành tổng hợp các tài liệu đã thu thập được từ đó tiến hành lọc các số liệu bị trùng hoặc số liệu không chính thống. Sau đó các số liệu sẽ được tính toán để trình bày cụ thể. Phương pháp thống kê so sánh, là phương pháp mà ở đó đặc trưng của đối tượng nghiên cứu được thu thập, tổng hợp tính toán để trình bày một cách cụ thể qua số liệu nhằm đưa ra phân tích, và dự báo tình hình đồng thời đề ra các giải pháp cụ thể cho những đặc trưng đó. Đối với phương pháp so sánh, cần chú ý ba nguyên tắc sau: gốc so sánh cần lựa chọn phù hợp để đánh giá xu hướng thay đổi của đối tượng cần nghiên cứu; điều kiện so sánh (cụ thể là các chỉ tiêu) cần đồng nhất về cả không gian và thời gian, đồng thời có độ tin cậy để làm thang đo; kỹ thuật so sánh cũng cần được xem xét, cụ thể các chỉ tiêu cần được cân nhắc đo lường bằng giá trị tuyệt đối, tương đối hay giá trị trung bình, nên sử dụng so sánh theo chiều dọc hay chiều ngang,… Phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp này được sử dụng chủ yếu trong chương 1 và chương 2 của luận văn. Phương pháp tổng hợp được sử dụng để hệ thống hóa cơ sở lý luận bao gồm các khái niệm, đặc điểm về KCN,… tại chương 1. Phương pháp phân tích được sử dụng chủ yếu trong chương 2 nhằm chỉ ra thực trạng và các đặc trưng của đối tượng nghiên cứu cụ thể là quản lý KCN trên địa bàn thành phố Hạ Long tỉnh Quảng Ninh.
8 6. Kết cấu của luận văn Bài luận văn có kết cấu gồm 03 chương, ngoài các phần Lời mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn được kết cấu thành 03 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước cấp thành phố, cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp. Chương 1 đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp nói chung bao gồm: Các khái niệm về khu công nghiệp, các đặc điểm của khu công nghiệp, các nội dung quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp, tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước với các khu công nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý nhà nước. Đồng thời, chương 1 cũng đưa ra kinh nghiệm quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp tại một số địa phương trong nước để rút ra một số nhận xét đối với tỉnh Quảng Ninh. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Chương 2 phân tích tổng quan về các khu công nghiệp và bộ máy quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, thực trạng quản lý nhà nước khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015 – 2021. Ngoài ra, Chương 2 cũng phân tích, đưa ra đánh giá về những kết quả đạt được cũng như những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân các hạn chế của thực trạng quản lý KCN địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn này. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước khu công nghiệp trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Chương 3 đưa ra tình hình bối cảnh trong và ngoài nước cùng với một số định hướng, mục tiêu quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp tại thành phố Hạ Long trong giai đoạn 2022 – 2025. Từ đó đưa ra những giải pháp giúp hoàn thiện quản lý cấp tỉnh đối với các các khu công nghiệp trên địa bàn tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh trong thời gian tới.