Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tìm ra những thành công và hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền Thị Xã Từ Sơn. Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy những mặt tích cực và khắc phục những yếu kém, hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- LÊ THANH HẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Hà Nội – 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- LÊ THANH HẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã Số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. TRẦN ĐỨC HIỆP Hà Nội – 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Trần Đức Hiệp. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tôi thu thập từ các nguồn khác nhau có liệt kê lại cụ thể và chi tiết tại mục tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào trong công trình này, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Lê Thanh Hải
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn thạc sĩ quản lý kinh tế của mình, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo khoa Kinh tế chính trị, Trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội; đặc biệt là sự quan tâm, chỉ dẫn tận tình của cô giáo PGS.TS. Trần Đức Hiệp đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC DANH MỤC CHƯ VIẾT TẮT ..........................................................................................i DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................ ii DANH MỤC HÌNH VẼ .................................................................................................. iii DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ................................................................................ iv MỞ ĐẦU ..............................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN, CƠ SỞ LÝ LUẬN QLNN VỀ ĐẤT ĐAI ....................5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................................5 1.2. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước ............................................................................7 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................................7 1.2.2 Nội dung quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn cấp huyện, thị xã .......... 10 1.2.3 Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn cấp huyện thị xã. ................................................................................................................... 19 1.2.4 Các nhân tố tác động đến công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn cấp huyện thị .................................................................................................................. 22 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................... 26 2.1 Các Phương pháp thu nhập thông tin ..................................................................... 26 2.2 Các Phương pháp xử lý dữ liệu ............................................................................... 26 2.2.1 Phương pháp logic – lịch sử .............................................................................. 27 2.2.2 Phương pháp Thống kê – mô tả ........................................................................ 27 2.2.3 Phương pháp phân tích - tổng hợp. .................................................................. 28 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QLNN VỀ ĐẤT ĐAI TẠI ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH........................................................................... 29 3.1. Khái quát chung về thị xã Từ Sơn .......................................................................... 29 3.2. Thực trạng sử dụng đất tại địa bàn thị xã Từ Sơn................................................. 31 3.3 Công tác quy hoạch, kế hoạch về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn ................ 40 3.4 Thực hiện quy hoạch, kế hoạch về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn. ............. 42
3.5 Kiểm tra giám sát việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn. ......................................................................................................................... 44 3.6. Đánh giá chung.......................................................................................................... 45 3.6.1. Kết quả đạt được................................................................................................. 45 3.6.2. Hạn chế và nguyên nhân.................................................................................... 47 3.7. Điều chỉnh định hướng sử dụng đất, dự báo biến động đất. ................................ 56 3.7.1 Các tiêu chí tăng trưởng kinh tế năm 2020 ...................................................... 56 3.7.2 Chỉ tiêu sử dụng đất đã được phân bổ từ điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của cấp tỉnh tới năm 2020. ........................................................................................... 57 CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐẠI TẠI ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH ............................................................................................................ 64 4.1 Định hướng quản lý nhà nước về đất đại trên địa bàn thị xã Từ Sơn.................. 64 4.1.1 Đối với Luật ban hành các văn bản quy phạm pháp luật................................ 64 4.1.2 Đối với cải cách thủ tục hành chính .................................................................. 65 4.1.3 Chính sách hỗ trợ người dân .............................................................................. 67 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đại trên địa bàn thị xã Từ Sơn................................................................................................................................ 68 4.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện công tác quy hoạch, kế hoạch về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn. ......................................................................................................... 68 4.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao công tác thực hiện quy hoạch, kế hoạch về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn ............................................................................................ 71 4.2.3. Nhóm giải pháp nhằm tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn ..................................... 77 KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 80 PHỤ LỤC
DANH MỤC CHƯ VIẾT TẮT STT Viết tắt Nguyên nghĩa 1 BĐS Bất động sản 2 CNQSDĐ Chứng nhận quyền sử dụng đất 3 CQ Chính quyền 4 ĐĐT Đường đô thị 5 ĐKĐĐ Đăng kí đất đai 6 DN Doanh nghiệp 7 ĐTĐ Đất đầu tư 8 GPMB Giải phòng mặt bằng 9 HĐND Hội đồng nhân dân 10 HGĐ&CN Hộ gia đình và cá nhân 11 KHSDĐ Kế hoạch sử dụng đất 12 KTXH Kinh tế xã hội 13 LĐĐ Luật đất đai 14 QHSDĐ Quyền hạn sử dụng đất 15 QLĐĐ Quản lý đất đai 16 QLNN Quản lý nhà nước 17 QSDĐ Quyền sử dụng đất 18 SDĐ Sử dụng đất 19 UBND Ủy ban nhân dân i
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng Nội dung Trang Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp 1 Bảng 3.1 58 đến năm 2020 Điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất phi nông 2 Bảng 3.2 60 nghiệp đến năm 2020 Diện tích đất chuyển mục đích sử dụng trong kỳ 1 Bảng 3.3 61 điêu chỉnh quy hoạch Diện tích đất chưa sử dụng đưa vào sử dụng trong 2 Bảng 3.4 62 kỳ quy hoạch ii
DANH MỤC HÌNH VẼ STT Hình Nội dung Trang Các giai đoạn đánh giá kết quả trong quản lý nhà 1 Hình 1.1 19 nước 2 Hình 3.1 Bản đồ địa chính Thị Xã Từ Sơn 31 iii
DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ STT Biểu đồ Nội dung Trang Tổng diện tích sử dụng đất tự nhiên năm 2015 và 1 Biểu đồ 3.1 32 năm 2018 Tỷ lệ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2 Biểu đồ 3.2 34 2018 3 Biểu đồ 3.3 Tỷ lệ sử dụng đất phi nông nghiêp năm 2018 36 Diện tích sử chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông 4 Biểu đồ 3.4 37 nghiệp năm 2018 trên tổng diện tích là 961,01 ha 5 Biểu đồ 3.5 Phân bổ nguồn thu ngân sách từ đất năm 2018 39 5 Biểu đồ 3.6 Biến động sử dụng đất 2015-2018 43 iv
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Quản lý nhà nước về đất đai, nhất là của chính quyền huyện, thị xã, bộc lộ nhiều bất cập, và đó luôn là mối quan tâm của mọi tầng lớp nhân dân. Vấn đề này cần được đưa vào nghiên cứu một cách nghiêm túc, để làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận nhằm cung cấp cơ sở cho việc định hướng chính sách, bằng những luận cứ khoa học đó để có những biện pháp, chính sách điều chỉnh sao cho hợp lý, thích hợp nhất. Nhằm góp phần phục vụ kịp thời trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo. Trong nền kinh tế thị trường, các quan hệ xã hội liên quan tới lĩnh vực đất đai diễn biến càng ngày càng phức tạp, liên quan tới lợi ích của người sử dụng đất. Các quan hệ đất đai này chuyển từ quan hệ khai thác sang quan hệ kinh tế xã hội về sở hữu. Để phù hợp với quá trình chuyển đổi nền kinh tế, Nhà nước luôn quan tâm đến vấn đề đất đai và đã ban hành rất nhiều văn bản pháp luật để quản lý đất đai và điều chỉnh các mỗi quan hệ này phù hợp với sự vận động của nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên đất đai là sản phẩm của tự nhiên, nó tham gia vào mọi hoạt động của nền kinh tế, chính vì vậy nó chứa đựng rất nhiều vấn đề phức tạp, do đó cần đòi hỏi phải có sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đại. Thêm nữa yếu tố con người cũng tác động không nhỏ tới, đó là sự hiểu biết pháp luật của người sử dụng đất còn hạn chế, dẫn tới những vi phạm trong quá trình sử dụng đất. Chính vì vậy mà hệ thống pháp luật luôn cần vận động theo cơ chế thị trường, liên tục bổ sung và sửa đổi để đáp ứng những mâu thuẫn, phát sinh trong thực tế xã hội. Những bổ sung và sửa đổi này chỉ đáp ứng phần nào những mâu thuẫn này sinh đó và thực tế việc sử dụng và quản lý đất đai vẫn còn nhiều bất cập cần giải quyết. 1
Thị xã Từ Sơn nằm ở cửa ngõ của tỉnh Bắc Ninh, tiếp giáp với Thủ đô Hà nội. Với vị trí địa lý và hệ thống giao thông thuận tiện, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, đến nay sau hơn 10 năm thành lập, thị xã Từ Sơn đã và đang hình thành nhiều khu dân cư, nhiều công nghiệp trọng điểm, kết hợp với các làng nghề truyền thống góp phần tạo đà tăng trưởng cao (trên dưới 15%/năm) cho thị xã Từ Sơn nói riêng, và cho tỉnh Bắc Ninh nói chung. Đến năm 2018, Thị xã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là đô thị loại III. Cùng với đà phát triển nhanh như hiện nay, cũng như nhiều khu vực kinh tế trọng điểm khác, các quan hệ về đất đai tại Thị xã Từ Sơn ngày càng trở thành vấn đề nóng, nảy sinh nhiều vấn đề, đặt ra yêu cầu đối với công tác quản lý nhà nước nói chung và công tác quản lý nhà nước về đất đai nói riêng tại Thị xã Từ Sơn cần nhanh chóng được các cấp chính quyền, địa phương quan tâm giải quyết. Cùng với quá trình đô thị hóa phát triển nhanh, QLNN về đất đai của chính quyền gặp phải một số bất cập như: (i) tỷ lệ hộ dân được cấp CNQSDĐ chưa cao;(ii) tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, vi phạm trong quản lý đất đai còn phức tạp như chuyển đổi sai mục đích đất nông nghiệp tại Phường Châu Khê, buông lỏng quản lý đất đại tại xã Hương Mạc, sai phạm tại cá dự án khu công nghiệp gây bức xúc cho người dân; (iii) Công tác giải phóng mặt bằng còn nhiều khó khan; (iv) tình trạng lấn chiếm, tự chuyển đổi mực đích sự dụng đất hiện còn khá phổ biến; (v) việc sử dụng đất của tổ chức và doanh nghiệp, của hộ gia đình và cá nhân còn lãng phí, chưa thực sự đạt hiệu quả…. Xuất phát từ những yêu cầu đó, việc nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn Thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” có ý nghĩa cả về phương diện lý luận và thực tiễn hiện nay. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu của luận văn là: Chính quyền Thị xã Từ Sơn cần phải có giải pháp gì để hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã trong thời gian tới? 2
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn. 2.1. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn Tìm ra những thành công và hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền Thị Xã Từ Sơn. Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm phát huy những mặt tích cực và khắc phục những yếu kém, hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn trong thời gian tới. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn - Hệ thống hóa các cơ sở lý luận về quản lý nhà nước về đất đai ở cấp huyện, thị xã - Phân tích, đánh giá trực trạng quản lý nhà nước về đất đai ở Thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh - Hoàn thiện công tác QLNN về đất đai tại Thị xã Từ Sơn. 2.3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn - Luận văn đã hê thống hóa ra được những đặc trưng cơ bản nhất trong công tác quản quản lý nhà nước về đất đai, làm rõ các quan hệ biện chứng giữa quản lý và sử đụng đất trên địa bàn. - Ngoài những đề xuất, giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhằm mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn Huyện, Thị Xã. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn Luận văn đề cập tới hoạt động QLNN về đất đai trên địa bàn cấp huyện thị xã. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn - Phạm vi về không gian: địa bàn Thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh 3
- Phạm vi về thời gian: giai đoạn 2015 - 2019. - Phạm vi về nội dung: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Từ sơn – Bắc ninh dưới góc độ quản lý kinh tế với chủ thể quản lý là chính quyền thị xã Từ Sơn. - Trong phạm vi quản lý nhà nước về đất đai có 15 nội dung trong công tác quản lý, trong phạm vi nghiên cứu của luận văn này tác giả tập trung sâu vào nghiên cứu công tác quản lý quy hoạch và lập kế hoạch sự dụng đất. 4. Kết cấu của đề tài luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, bảng biểu và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được kết cấu gồm 4 chương. Chương 1: Tổng quan, cơ sở lý luận QLNN về đất đai Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng công tác QLNN về đất đai tại địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Chương 4: Định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLNN về đất đai tại địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. 4
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN, CƠ SỞ LÝ LUẬN QLNN VỀ ĐẤT ĐAI 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu Quản lý nhà nước về đất đai luôn là một vấn đề nóng, được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu. Các công trình nghiên cứu có giá trị về khoa học, cũng như thực tiễn cao như: “Chính sách sử dụng đất của địa phương với sự khuyến khích đầu tư” (Local land use policy and investment incentives)(2004){1} của ngân hàng thế giới là nghiên cứu đưa ra các chính sách quản lý về đất đai, phương thức quản lý và sử dụng đất của chính quyền địa phương ảnh hưởng tới tốc độ phát triển đô thị, cũng như sức ép của các quy định pháp luật đối với các nhà hoạch định chính sách? “ Những chính sách đất đai cho phát triển và xóa đói giảm nghèo”(Land policies for growth and poperty reduction)(2004){2} của ngân hàng thế giới là công trình về mối liên hệ giữa chính sách quản lý nhà nước về đất đai và xóa đói giảm nghèo. Ngoài ra còn một số nghiên cứu khác, nhưng mức độ nghiên cứu còn hạn chế so với các nghiên cứu trên. Do có sự khác biệt về văn hóa xã hội cũng như trình độ phát triển kinh tế xã hội, những quan điểm về khác nhau về quản lý nhà nước về đất đai. Nên hệ thống quản lý nhà nước về đất đai giữa các quốc gia cũng có sự khác nhau. Bài viết “ Đổi mới chính sách, pháp luật đất đai, tạo động lực cho đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” tác giả Nguyễn Minh Quang, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đăng trên Tạp chí cộng sản số 857 (Tháng 3-2014): Nghiên cứu của một số nhà khoa học trong nước đối với quản lý nhà nước về đất đai ở Việt Nam, trước tiên có thể kể đến các công trình nghiên cứu của Tiến sỹ Nguyễn Quang Tuyến (2003)”Địa vị pháp lý người sự dung đất trong các giao dịch dân sự, thương mại về đất ” {3} nghiên 5
cứu về các quy định của pháp luật, ảnh hưởng tới giao dịch về đất, cũng như việc quản lý thúc đẩy sự phát triển của thị trường bất động sản. Các nghiên cứu, bài viết chỉ ra nhiều nguyên nhân tồn tại trong thực trạng quản lý. Trong sự đòi hỏi của phát triển kinh tế xã hội, đất đai ngày càng chiếm vị trí quan trọng. Do đó cần phải liên tục đổi mới, hoàn thiện quản lý nhà nước về đất đai, nhất là ở chính quyền địa phương là xu thế tất yếu. Cùng với quá trình đô thị hóa, quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền Thị xã Từ sơn nói chung và Tỉnh Bắc ninh nói riêng vẫn gặp phải một số bất cập như: tỷ lệ dân được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn hạn chế, tình trạng nhung nhiễu, xảy ra tiêu cực ở một số bộ phận cán bổ quản lý đất đai, nhiều vụ việc có tính chất phức tạp, gây bức xúc trong nhân dân; công tác giải phòng mặt bằng gặp nhiều khó khăn do tốc độ đô thị hóa nhanh; tình trạng lấn chiếm, tự chuyển đổi mục đích sự dụng đất còn phổ biến.  Đánh giá chung: Các công trình nghiên cứu trên đã phân tích vị trí, vai trò và thực hiện công tác QLNN về đất đai nói chung ở cả khía cạnh lý luận và thực tiễn, đồng thời đã đề xuất một số kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLNN về đất đai hiện nay. Các công trình nghiên cứu này đã làm rõ khái niệm, các hình thức, nội dung QLNN về đất đai và các hậu quả pháp lý của các hình thức này. Kết quả nghiên cứu này được tác giả kế thừa đưa vào phần lý luận của luận văn. Tuy nhiên, chưa có công trình nào tiếp cận sâu, chuyên ngành đối với lĩnh vực QLNN về đất đai tại địa bàn Thị xã Từ Sơn kể từ khi được nâng cấp lên đô thị loại III (năm 2018), chính vì thế những vấn đề về lý luận và thực tiễn QLNN về đất đai tại Thị xã Từ Sơn vẫn còn bỏ ngỏ. Vì thế việc nghiên cứu đề tài này nhằm góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác QLNN về đất đai trên địa bàn Thị xã Từ Sơn. 6
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1.1. Đất đai Theo quy định của pháp luật về đất đai, đất đai được hiểu như sau: Đất đai là một vùng đất có ranh giới, vị trí, diện tích cụ thể và có các thuộc tính tương đối ổn định hoặc thay đổi nhưng có tính chu kỳ. Như vậy, đặc điểm đất đai thể hiện qua các thuộc tính về loại đất, độ dốc, độ dày tầng đất mịn, lượng mưa, độ ẩm, điều kiện tưới, điều kiện tiêu nước. Với mỗi thửa đất, vùng đất riêng thì đất đai lại có đặc điểm khác nhau. Đất đai là tài sản cố định, không thể di chuyển, không thể đem ra để thực hiện mua bán, là nơi chứa đựng, xây dựng các tài sản khác. Đất đai là tài sản thuộc sở hữu của toàn dân do Nhà nước là đại diện chủ sở hữu và đứng ra quản lý, sử dụng hoặc quyết định trao quyền cho một người sử dụng đất khác. Các quyền của người sử dụng đất bao gồm: quyền chiếm hữu, sử dụng và quyền bề mặt. Đất đai có vai trò là nơi xây dựng nhà ở, công trình để an cư cho người dân, là nơi sản xuất kinh tế, nơi diễn ra các hoạt động của con người. Nhà nước có những quy định cụ thể, chi tiết về việc quản lý, sử dụng đất đai. 1.2.1.2. Phân loại đất: Mục đích của việc phân loại các loại đất nhằm giúp ta nắm vững tính chất, đặc điểm của từng loại đất. Thực trạng trong công tác khai thác, quản lý sử dụng đất có những bất cập gì, để tìm ra những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng từng loại đất. - Đất dùng cho nông nghiệp: - Đất dùng cho lâm nghiệp: - Đất dành cho khu dân cư: - Đất đô thị: 7
- Đất chuyên dùng: - Đất chưa sử dụng 1.2.1.3. Quản lý nhà nước về đất đai Đất đai là thuộc sở hữu của toàn dân do nhà nước thống nhất đứng ra quản lý. Nhà nước là đại diện và là chủ thể duy nhất có quyền giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất khi cần thiết. Các đối tượng được nhà nước giao đất sử dụng chỉ có quyền sử dụng đất theo những điều được quy định trong luật. Quản lý nhà nước về đất đai ở Việt Nam có nhiều điểm tương đồng cũng như khác biệt so với thế giới đó là: Ở Việt nam thì đất đai là thuộc sở hữu của toàn dân, điều này được thể hiện trong hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, có nghĩa là quản lý nhà nước về đất đai phải thể hiện rõ được vai trò làm chủ của người dân thông qua các hoạt động kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng đất đai của nhà nước, nhằm đem lại những hiệu quả kinh tế lớn nhất cho người dân. Nhưng ý nghĩa đó cần được thể chế hoá bằng các chính sách, văn bản pháp luật và các phương pháp tổ chức thực hành chính thực hiện khoa học trong QLNN về đất đai, không phải là hô hào “khẩu hiệu”. * Vai trò quản lý nhà nước về đất đai - Đó là hoạch định các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch phân bổ khoa học nhằm phục vụ cho các mục đích phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Bằng các công cụ chính sách này nhà nước sẽ đảm bảo cho việc sử dụng đất sao cho đúng mục đích, đạt hiệu quả cao nhất, giúp cho công tác quản lý nhà nước chặt chẽ, giúp cho người sử dụng đất có biện pháp hữu hiệu để khai thác đất. - Công tác đánh giá phân hạng đất, giúp cho nhà nước nắm chắc toàn bộ quỹ đất đai cả về số lượng và chất lượng làm căn cứ khoa học cho các nghiên cứu, các biện pháp quản lý kinh tế xã hội có hệ thống, giúp nhà nước sử dụng đất đai hiệu quả và hợp lý hơn. 8
- Thông qua việc ban hành và thực hiện hệ thống các chính sách về đất đai như: chính sách về giá , chính sách thuế, chính sách về đầu tư, chính sách về tiền tệ, chính sách tín dụng. - Thông qua việc kiểm tra, giám sát công tác quản lý và sử dụng đất, sẽ giúp nhà nước nắm chắc tình hình diễn biến về sự tăng giảm quỹ đất, phát hiện những vi phạm trong công tác quản lý đất đai và giải quyết những vi phạm đó trong thẩm quyền của mình. * Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai. - Nguyễn tắc quản lý nhà nước về đất đai là những tư tưởng chủ đạo có tính bắt buộc mà cơ quan quản lý nhà nước và chủ thể sử dụng đất phải tuân thủ theo trong quá trình quản lý. - Nguyên tắc phân quyền gắn liền với các điều giằng buộc. - Nguyên tắc đảm bảo sự quản lý tập trung dân chủ, thống nhất của nhà nước. - Nguyên tắc kết hợp quản lý theo bộ ngành với các địa phương. - Nguyên tắc kế thừa và tôn trọng lịch sử. * Công cụ quản lý nhà nước về đất đai của Chính quyền huyện, thị xã. Một trong những công cụ quản lý cốt lõi đó là công cụ quản lý KT- XH, công cụ quản lý kinh tế - xã hội chính là các phương thức quản lý hữu hình hay vô hình mà Nhà nước dùng để tác động lên các chủ thể kinh tế, xã hội nhằm đạt được các ý đồ, mục tiêu quản lý của mình. Công cụ quản lý KT- XH của Nhà nước là: Xây dựng luật pháp, xây dựng kế hoạch, lập quy hoạch, các chương trình, chính sách, tổ chức bộ máy... QLNN về đất đai của Chính quyền huyện, thị xã. 5 công cụ chính đó là : + Luật pháp về đất đai; + Bộ máy QLNN về đất đai của Chính quyền huyện; + Văn hoá truyền thống; 9