Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ trong đầu tư xây dựng cơ bản tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà

Chia sẻ: Tomjerry001 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài nghiên cứu là đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ trong đầu tư xây dựng cơ bản tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ trong đầu tư xây dựng cơ bản tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN VĂN KIÊN SỬ DỤNG VỐN TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI CÔNG TY TNHH MTV KHAI THÁC CÔNG TRÌNH THỦY LỢI BẮC NAM HÀ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2017
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN VĂN KIÊN SỬ DỤNG VỐN TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI CÔNG TY TNHH MTV KHAI THÁC CÔNG TRÌNH THỦY LỢI BẮC NAM HÀ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ DANH TỐN XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2017 i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn cao học “Sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ trong đầu tư xây dựng cơ bản tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà” là công trình nghiên cứu của riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS. Lê Danh Tốn. Các thông tin, số liệu đƣợc sử dụng trong luận văn là trung thực, khách quan có nguồn gốc rõ ràng. Học viên Nguyễn Văn Kiên ii
LỜI CẢM ƠN Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn Giáo viên hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Lê Danh Tốn, Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội và các Quý thầy cô giáo đã cho tôi những hƣớng dẫn, đóng góp bổ ích và những động viên chân thành trong quá trình viết và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các anh/chị trong Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà đã luôn tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Học viên Nguyễn Văn Kiên iii
MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG......................................................................................... ii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ................................................................................... iii MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ SỬ DỤNG VỐN TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI DOANH NGHIỆP ........................................................4 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ................................4 N ng c ng tr n ng i n c u c i n qu n n t i .............................4 n gi c ung v c c c ng tr n ng i n c u c i n qu n n t i ...7 N ng i m t v ng i c o ng i n c u c t c giả .................7 1.2. Vốn đầu tƣ xây dụng cơ bản và vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản cho thủy lợi ........................................................................................8 Vốn ầu t xây dựng cơ bản .....................................................................8 Vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng cơ bản c o t y ợi ...10 1.3. Quản lý sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản cho thủy lợi tại doanh nghiệp ......................................................................................14 Một số i niệm v ặc tr ng c sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng cơ bản c o t y ợi tại do n ng iệp ..........................14 Nội dung quản ý sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng cơ bản c c c ng tr n t y ợi tại do n ng iệp ....................................17 Ti u c í n gi quản ý sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây c c c ng tr n t y ợi tại do n ng iệp ...................................................19 4 C c y u tố ản ởng n quản ý vốn, sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng cơ bản c o t y ợi tại do n ng iệp ..................24 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................27 2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin, dữ liệu........................................................27 Nguồn t u t ập d iệu, số iệu ..............................................................27 iv
C c t c t u t ập d iệu, số iệu .........................................................27 2.2. Các phƣơng pháp xử lý dữ liệu, số liệu .........................................................28 P ơng p p t ống m tả ..................................................................28 P ơng p p p ân tíc , tổng ợp ..........................................................28 P ơng p p so s n .............................................................................29 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VỐN TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN KHAI THÁC CÔNG TRÌNH THỦY LỢI BẮC NAM HÀ ..................................................................................................................31 3.1. Tổng quan về công ty và các dự án sử dụng vốn trái phiếu chính phủ của Công ty Bắc Nam Hà ............................................................................................31 3.1.1 C c năng v n iệm vụ c C ng ty Bắc N m H ................................31 Nguồn ực c C ng ty Bắc N m H .....................................................32 Cơ cấu tổ c c quản ý c C ng ty Bắc N m H .................................35 4 i qu t v c c dự n sử dụng vốn tr i p i u c ín p c C ng ty Bắc N m H ......................................................................................................36 3.2. Tình hình sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng các công trình thủy lợi tại Công ty Bắc Nam Hà .................................................................38 Tổ c c bộ m y quản ý sử dụng vốn tr i p i u c ín p ...................38 T ực trạng c ng t c ập dự n v oạc vốn tr i p i u c ín p ...41 T ực t quản ý sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong gi i oạn t ực iện ầu t xây dựng c ng tr n .......................................................................43 4 i m tr , gi m s t sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng c c c ng tr n t y ợi tại C ng ty Bắc N m H ....................................50 3.3. Đánh giá về quản lý sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng các công trình thủy lợi tại Công ty Bắc Nam Hà ..................................................52 n gi t g c ộ c ầu t sử dụng trực ti p vốn tr i p i u c ín p ..................................................................................................................52 n gi t g c ộ t c ộng c dự n ầu t .....................................59 v
3.3.3. Tổng ợp u i m, ạn c v nguy n n ân c tồn tại ạn c ..........61 CHƢƠNG 4: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN KHAI THÁC CÔNG TRÌNH THỦY LỢI BẮC NAM HÀ ................................................70 4.1. Bối cảnh mới và ảnh hƣởng của nó tới việc sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản tại doanh nghiệp....................................................70 4.2. Nhiệm vụ và định hƣớng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng tại Công ty Bắc Nam Hà ...........................................73 4 N iệm vụ quản ý ầu t , it c c c c ng tr n t y ợi bằng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng cơ bản tại c ng ty gi i oạn 0 6 - 2020 ..................................................................................................................73 4 ịn ng nâng c o iệu quả sử dụng vốn tr i p i u c ín p trong ầu t xây dựng cơ bản tại C ng ty t ời gi n t i ............................................73 4.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Công ty Bắc Nam Hà ......................74 4.3.1. Đổi mới công tác tổ chức quản lý sử dụng vốn trái phiếu chính phủ .....75 4.3.2. Nâng cao hiệu quả công tác lập dự toán, phê duyệt dự toán ..................76 4.3.3. Nâng cao hiệu quả quản lý kế hoạch sử dụng vốn trái phiếu chính phủ 79 4.3.4. Nâng cao chất lƣợng công tác lựa chọn nhà thầu ...................................79 4.3.5. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, thực hiện gói thầu ..........................79 4.3.6. Thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về kiểm tra giám sát thi công xây dựng công trình .................................................................................................80 4.3.7. Nâng cao chất lƣợng giải ngân, nghiệm thu quyết toán vốn đầu tƣ .......81 4.3.8. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra sử dụng vốn trái phiếu chính phủ ........82 4.4. Một số kiến nghị với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ....................83 KẾT LUẬN ...............................................................................................................85 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................87 vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BQLDA Ban quản lý dự án 2 CTTL Công trình thủy lợi Công ty Bắc Nam Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi 3 Hà Bắc Nam Hà 4 GPMB Giải phóng m t bằng 5 HTTL Hệ thống thủy lợi 6 KBNN Kho bạc Nhà nƣớc 7 KH&ĐT Kế hoạch và đầu tƣ 8 KTTL Khai thác thủy lợi 9 MTV Một thành viên 10 NCS Nghiên cứu sinh 11 NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn 12 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 13 NSTW Ngân sách trung ƣơng 14 NXB Nhà xuất bản 15 QLDA Quản lý dự án 16 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 17 TPCP Trái phiếu chính phủ 18 XDCB Xây dựng cơ bản i
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Số hiệu Nội dung Trang 1 Bảng 3.1 Bảng thống kê cơ cấu và trình độ lao động 33 2 Bảng 3.2 Bảng thống kê cơ cấu máy móc thiết bị, dụng cụ 34 3 Bảng 3.3 Bảng tổng hợp nguồn vốn đầu tƣ cho các dự án 38 Bảng tổng hợp điều chỉnh dự toán của dự án Nạo vét 4 Bảng 3.4 45 sông sắt Vốn TPCP đƣợc phê duyệt cho các dự án giai đoạn 5 Bảng 3.5 55 2010-2015 6 Bảng 3.6 Bảng tổng hợp vốn TPCP giải ngân giai đoạn 2010-2015 56 7 Bảng 3.7 Quyết toán vốn TPCP của Dự án nạo vét sông Sắt 57 Bảng tổng hợp số liệu giá trúng thầu xây lắp của các 8 Bảng 3.8 58 dự án ii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ STT Hình Nội dung Trang 1 Hình 3.1 Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý của công ty 35 2 Hình 3.2 Cơ cấu vốn TPCP trong các dự án 38 iii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại nhằm phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc là quan trọng và cần thiết; do đó nhu cầu về vốn thực hiện hoạt động này là rất lớn, nó đòi hỏi Nhà nƣớc phải huy động bằng nhiều nguồn khác nhau và thiết lập những chính sách quản lý sử dụng vốn mang lại hiệu quả cao nhất có thể. Một trong số nguồn vốn đó là trái phiếu Chính phủ (TPCP), dùng nguồn vốn này cho đầu tƣ xây dựng hạ tầng cơ sở phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc gia trong thời gian qua đã đạt đƣợc những thành quả nhất định ban đầu. Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc của việc sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tƣ Xây dựng cơ bản (XDCB) tạo ra hạ tầng cơ sở để phát triển kinh tế - xã hội, thì việc sử dụng vốn TPCP vẫn còn có những hạn chế và bất cập nhƣ: đầu tƣ tràn lan, thiếu tập trung, chất lƣợng nhiều công trình không đảm bảo, quản lý và khai thác sử dụng công trình chƣa hiệu quả về cả hai m t Kinh tế và kỹ thuật,… Công tác quản lý sử dụng vốn TPCP của chủ đầu tƣ, ban quản lý dự án, doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, yếu kém làm thất thoát lãng phí vốn đầu tƣ. Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà là một doanh nghiệp nhà nƣớc trực thuộc Bộ NN&PTNT, có chức năng Chủ đầu tƣ, quản lý và khai thác các cơ sở hạ tầng về cung cấp nƣớc tƣới tiêu một phần trên địa bàn tỉnh Nam Định và Hà Nam trong sản xuất nông nghiệp nói riêng cũng nhƣ phát triển kinh tế - xã hội nói chung. Nguồn vốn đầu tƣ tại Công ty trong thời gian vừa qua chủ yếu là nguồn vốn từ Nhà nƣớc, trong đó vốn trái phiếu Chính phủ chiếm trên 98% trong tổng cơ cấu vốn của các công trình xây dựng cơ bản mà đơn vị đang thực hiện đầu tƣ. Trái phiếu Chính phủ là nguồn vốn mới, với đ c tính của nó là vốn vay phải hoàn trả gốc và chi phí sử dụng vốn (tiền lãi), việc quản lý sử dụng nguồn vốn này cũng có đ c điểm riêng. Chính vì thế trong giai đoạn vừa qua tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà, quản lý sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tƣ XDCB còn nhiều bất cập trong việc lập kế hoạch vốn 1
và đ c biệt có nhiều thiếu sót quản lý vốn trong khâu thực hiện xây dựng các công trình thủy lợi tại các dự án của đơn vị. Vấn đề có tính cấp thiết đối với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà là phải quản lý sử dụng hiệu quả vốn đầu tƣ XDCB bằng nguồn trái phiếu Chính phủ; Xuất phát từ thực tiễn đó, tác giả đã lựa chọn đề tài: "Sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ trong đầu tư xây dựng cơ bản tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà" để thực hiện luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế, chƣơng trình định hƣớng thực hành. Đề tài đƣợc thực hiện nhằm tìm lời giải đáp cho câu hỏi nghiên cứu: C ng ty TNHH MTV i t c c ng tr n t y ợi Bắc N m H p ải mg v mn t n o trong quản ý vốn TPCP nâng c o iệu quả sử dụng vốn tr i p i u C ín p trong ầu t XDCB tại ơn vị trong t ời gi n t i ? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý sử dụng vốn TPCP nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ XDCB tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về vốn, quản lý vốn trái phiếu Chính phủ, sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ XDCB tại doanh nghiệp. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý vốn trái phiếu Chính phủ, sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ trong đầu tƣ XDCB tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà; Chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó. - Đề xuất giải pháp cho Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà để thực hiện quản lý vốn TPCP tốt hơn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ trong đầu tƣ XDCB tại đơn vị. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu 2
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là vấn đề quản lý sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ xây dựng các công trình thủy lợi tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian nghiên cứu: Tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà - Về thời gian nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý, sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ XDCB tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà giai đoạn 2010 - 2015, các giải pháp để hoàn thiện quản lý sử dụng vốn TPCP nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ XDCB tại Công ty đƣợc xác định cho giai đoạn 2016 - 2020. - Về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý vốn TPCP, sử dụng vốn TPCP tại công ty trong giai đoạn chuẩn bị và tổ chức thực hiện đầu tƣ xây dựng công trình thủy lợi. 4. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 04 chƣơng: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề cơ bản về sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản tại doanh nghiệp Chương 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà Chương 4: Định hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà. 3
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ SỬ DỤNG VỐN TRÁI PHIẾU CHÍNH PHỦ TRONG ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TẠI DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài 1 1 1 Nh ng công trình nghi n c u c li n quan đến đ tài Luận án tiến sĩ kinh tế “Ho n t iện p ơng t c uy ộng vốn tín dụng N n c bằng TPCP ở Việt N m” của NCS Lê Quang Cƣờng - Trƣờng Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (2007). Luận án đã hệ thống hóa và góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận cơ bản về hệ thống Tín dụng nhà nƣớc và tổng quan về Trái phiếu chính phủ. Tác giả đã dựa trên cơ sở lý luận về Tín dụng nhà nƣớc và TPCP để tổng hợp thông tin và tài liệu sau đó phân tích, đánh giá, kiểm định dựa trên số liệu định lƣợng về cơ cấu bù đắp thâm hụt NSNN, cơ cấu vốn đầu tƣ, kết quả đấu thầu tín phiếu, trái phiếu, bán lẻ TPCP để khẳng định sự cần thiết phát hành TPCP và phân tích, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của từng phƣơng thức phát hành TPCP. Từ những kết quả thu đƣợc trong quá trình nghiên cứu bằng việc thu thập thông tin, phân tích, đánh giá thực trạng luận án tiến hành đề xuất chiến lƣợc định hƣớng phát triển thị trƣờng TPCP đến năm 2020. Đồng thời, luận án cũng đề xuất các giải pháp nhằm tạo ra động lực để thu hút các nhà đầu tƣ, tạo điều kiện để TPCP trở thành hàng hóa chủ chốt trên thị trƣờng chứng khoán và thúc đẩy thị trƣờng TPCP Việt Nam phát triển. Luận án tiến sĩ kinh tế “P t tri n thị tr ờng tr i p i u C ín p ở Việt Nam” của NCS Lê Anh Tuấn - Học viện Tài chính (2011). Luận án đã hệ thống hóa và góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận cơ bản về trái phiếu chính phủ và thị trƣờng trái phiếu chính phủ. Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng và phát triển thị trƣờng TPCP của một số nƣớc và vùng lãnh thổ trên thế giới, luận án rút ra những bài học kinh nghiệm trong quá trình phát triển và hoàn thiện thị trƣờng TPCP ở Việt Nam. Luận án đã phân tích đánh giá thực trạng hoạt động thị trƣờng TPCP 4
của Việt Nam; qua đó làm rõ những m t đã làm đƣợc, những m t hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế trong phát triển thị trƣờng TPCP ở Việt Nam; Từ đó đƣa ra các nhóm giải pháp, lộ trình phát triển và hoàn thiện thị trƣờng TPCP ở Việt Nam trong thời gian tới góp phần vào quá trình phát triển của thị trƣờng tài chính, ổn định và phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ mở cửa và hội nhập. Bài viết “ ặc i m c t ị tr ờng tr i p i u c ín p Việt N m gi i oạn 2011- 0 4 v một số uy n ng ị” của PGS.TS. Lê Thị Tuấn Nghĩa và Ths. Trần Huy Tùng trên Tạp chí Ngân hàng số 24, tháng 12 năm 2014 đã nghiên cứu và đƣa ra đánh giá rất chi tiết về đ c điểm thị trƣờng trái phiếu Chính phủ từ năm 2011 đến năm 2014, bài viết đã khái quát đƣợc những chính sách chính thay đổi của Chính phủ để phát triển thị trƣờng vốn TPCP của nƣớc ta giai đoạn 2011-2014. Bên cạnh đó các tác giả đã nghiên cứu tổng quát thực trạng về quy mô thị trƣờng trái phiếu chính phủ, tính thanh khoản, đối tƣợng tham gia thị trƣờng, kỳ hạn của TPCP, lợi suất TPCP, khách hàng của TPCP. Từ những kết quả nghiên cứu các tác giả đã đánh giá thực trạng và đƣa ra những khuyến nghị về cách thức phát hành TPCP cần đa dạng với nhiều sản phẩm, mở rộng thị trƣờng phát hành TPCP ra thị trƣờng quốc tế và tăng cƣờng thu hút thêm các chủ thể (nhà đầu tƣ) tham gia thị trƣờng TPCP. Bài viết “T ị tr ờng tr i p i u c ín p ở Việt N m s u 5 năm c ín t c tri n i t ực iện” của Ths. Cao Minh Tiến trên Tạp nghiên cứu Tài chính kế toán số 2 năm 2015, đã nghiên cứu và đánh giá một cách tổng quát hoạt động thị trƣờng TPCP nƣớc ta giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2014, tác giả cũng có những đánh giá về tác động của các chính sách liên quan đến hoạt động thị trƣờng TPCP và sự tác động của quản lý Nhà nƣớc vào thị trƣờng này giai đoạn 2011-2014. M t khác, tác giả đã nghiên cứu tập trung vào thực trạng hoạt động của thị trƣờng TPCP sơ cấp, thứ cấp biến động nhƣ thế nào và thông qua những kết quả nghiên cứu thực trạng thị trƣờng TPCP Việt Nam, tác giả đã đề xuất một số giải pháp và hƣớng phát triển cho thị trƣờng này trong thời gian tới. Bài viết “ n gi t ực trạng p t n tr i p i u quốc t c Việt N m” của Ths. Lê Thị Vân Anh trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 số tháng 7 năm 2016 đã nghiên 5
cứu và tổng hợp các nội dung liên quan đến quá trình Việt Nam lần đầu tiên phát hành trái phiếu chính phủ ra ngoài lãnh thổ. Nghiên cứu đã đƣa ra đánh giá rất chi tiết về quá trình huy động vốn của nhà nƣớc thông qua phát hành trái phiếu chính phủ bằng ngoại tệ ra thị trƣờng vốn thế giới, tác giả đã tổng hợp và phân tích số liệu của từng lần phát hành trái phiếu chính phủ trong giai đoạn 2005 - 2015 để đƣa ra những đánh giá kết quả đạt đƣợc, nguyên nhân của thuận lợi và khó khăn khi phát hành trái phiếu chính phủ ra nƣớc ngoài của Việt Nam thời gian qua. Tác giả đã đánh giá thực trạng phát hành trái phiếu quốc tế giai đoạn 2005 - 2015 đạt đƣợc mục tiêu lớn nhất là thiết lập đƣợc điểm chuẩn cho trái phiếu Việt Nam trên thị trƣờng thế giới và là kênh huy động vốn hữu hiệu cho nền kinh tế đang phát triển nhƣ nƣớc ta hiện nay. Tuy nhiên, tác giả cũng khuyến cáo cần phải quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn vốn này tránh gây ra tiêu cực ảnh hƣởng đến an ninh tài chính quốc gia. Luận văn thạc sĩ kinh tế “Ho n t iện oạt ộng quản ý nguồn tr i p i u c ín p c o ầu t XDCB ở Việt N m” của Nguyễn Tiến Thanh - Trƣờng Đại học kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội (2014). Luận văn đã hệ thống hóa một số vấn đề lý luận chung về Trái phiếu Chính phủ, Xây dựng cơ bản và nguồn TPCP cho đầu tƣ XDCB. Luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý và sử dụng vốn TPCP trong thực hiện đầu tƣ vào lĩnh vực XDCB giai đoạn 2006 - 2012 để từ đó chỉ ra những kết quả và thuận lợi, hạn chế và khó khăn, nguyên nhân hạn chế, tác giả đã đúc kết rút ra một số bài học kinh nghiệm trong quản lý vốn TPCP ở Việt Nam cho công tác đầu tƣ XDCB trong thời gian vừa qua. Trên cơ sở đó, luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn vốn TPCP cho đầu tƣ XDCB ở Việt Nam trong thời gian tới. Đề án “Xây dựng t ị tr ờng gi o dịc tr i p i u C ín p c uy n biệt” của Vụ Tài chính Ngân hàng - Bộ Tài chính (2008), Đề án đã khái quát những khái niệm cơ bản nhất về TPCP, về thị trƣờng TPCP sơ cấp và thị trƣờng thứ cấp, đề án đã tổng quan nghiên cứu cách thức tổ chức và điều hành thị trƣờng TPCP của nƣớc ngoài và căn cứ tình hình thực tế thị trƣờng vốn tại Việt Nam để đƣa ra những giải 6
pháp, chính sách ngắn hạn, cũng nhƣ dài hạn nhằm tổ chức điều hành thị trƣờng TPCP riêng có ở Việt Nam sao cho phù hợp nhất. Đề án đã đƣợc triển khai ngay năm sau (2009), cho đến nay bằng các cơ sở lý luận, các giải pháp chính sách ban đầu của đề án này (có sự bổ sung cho phù hợp) mà thị trƣờng TPCP chuyên biệt của Việt Nam đã không ngừng tăng trƣởng và phát triển. 112 ánh giá chung v các công trình nghi n c u c li n quan đến đ tài Các công trình nghiên cứu ở trên đã khái quát hóa, hệ thống hóa lý luận chung về trái phiếu chính phủ, vai trò quan trọng của nó cũng nhƣ chỉ ra việc cần thiết phải quản lý nguồn vốn này trong phát triển kinh tế phát triển kinh tế - xã hội ở nƣớc ta hiện nay. M t khác các nghiên cứu cũng hệ thống hóa đƣợc lƣợc sử hình thành và phát triển của thị trƣờng trái phiếu chính phủ của Việt Nam, đề cập đến các lý thuyết về nền tảng thị trƣờng, cách thức phát hành, cơ chế quản lý và căn cứ cấp thiết của các giải pháp hoàn thiện những bất cập trong phát triển thị trƣờng trái phiếu chính phủ và quản lý sử dụng nguồn vốn này trong thời gian qua nhằm để phát huy hết tác dụng tích cực của nguồn vốn này trong phát triển kinh tế – xã hội nói chung và đầu tƣ xây dựng cơ bản nói riêng. Tuy vậy, các công trình nghiên cứu chủ yếu nghiên cứu về sự hình thành và phát triển thị trƣờng TPCP chung cho toàn cảnh ở Việt Nam, nghiên cứu phƣơng thức phát hành TPCP, kênh huy động vốn TPCP, nghiên cứu về đ c điểm của thị trƣờng TPCP Việt Nam ho c nghiên cứu về quản lý sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ xây dựng cơ bản chung cho tất cả các lĩnh vực xây dựng cơ bản. Do vậy chƣa có công trình nghiên cứu nào đi sâu nghiên cứu công tác khai thác, quản lý sử dụng nguồn vốn này sao có hiệu quả cao trong đầu tƣ xây dựng công trình hạ tầng cơ sở nói chung và xây dựng các công trình thủy lợi nói riêng tại Doanh nghiệp. 1 1 3 Nh ng đi m ế th a và hư ng đi cho nghi n c u của tác giả Nhƣ vậy thông qua các nghiên cứu đã đánh giá mức độ ngày càng quan trọng của vốn trái phiếu chính phủ trong phát triển kinh tế - xã hội của nƣớc ta, cũng nhƣ sự cần thiết của việc quản lý huy động, phân bổ và sử dụng vốn hiệu quả thông qua phát hành trái phiếu chính phủ. Các công trình nghiên cứu ở trên với nhìn nhận 7
khách quan dựa trên các góc độ và mức độ khác nhau đã tiếp cận, nghiên cứu về TPCP, cách thức huy động vốn TPCP, phát triển thị trƣờng TPCP, sử dụng TPCP cho đầu tƣ XDCB và đề xuất các giải pháp nhằm phát triển thị trƣờng, nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng vốn TPCP. Chúng ta nhận thấy rằng đề tài nghiên cứu về vốn TPCP đã đƣợc nhiều tác giả nghiên cứu, phân trích trên nhiều quan điểm, khía cạnh và phạm vi khác nhau. Tuy nhiên vẫn còn một số khoảng trống cần bổ sung nghiên cứu và chƣa có công trình nghiên cứu thực tiễn nào về quản lý sử dụng vốn TPCP trong đầu tƣ xây dựng các công trình thủy lợi tại Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bắc Nam Hà, đây là điểm mới mà Luận văn tập trung nghiên cứu. 1.2. Vốn đầu tƣ xây dụng cơ bản và vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tƣ xây dựng cơ bản cho thủy lợi 1.2.1. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản 1.2.1.1. Một số i niệm Xây dựng cơ bản là một hoạt động cụ thể tạo ra các tài sản cố định thông qua quá trình khảo sát, thiết kế, xây dựng, lắp đ t máy móc thiết bị, đào tạo chuyển giao sử dụng.., kết quả của các hoạt động xây dựng cơ bản là các tài sản cố định, với năng lực sản xuất phục vụ nhất định Đầu tƣ xây dựng cơ bản: Đầu tƣ XDCB là một bộ phận của hoạt động đầu tƣ nói chung nhằm tạo ra các công trình xây dựng theo mục đích của ngƣời đầu tƣ, là lĩnh vực sản xuất vật chất tạo ra các tài sản cố định và tạo ra cơ sở vật chất, kỹ thuật cho xã hội thông qua các hình thức đầu tƣ xây dựng mới, mở rộng, hiện đại hoá ho c khôi phục các tài sản cố định. Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản: Vốn đầu tƣ XDCB là toàn bộ những chi phí bỏ ra để đạt đƣợc mục đích đầu tƣ trong lĩnh vực XDCB bao gồm chi phí cho việc khảo sát thiết kế và xây dựng, mua sắm, lắp đ t máy móc thiết bị và các chi phí khác đƣợc ghi trong tổng dự toán đầu tƣ của các dự án ho c công trình XDCB. P ân oại vốn ầu t xây dựng cơ bản Căn cứ vào nguồn hình thành vốn đầu tƣ XDCB: Vốn trong nƣớc; Vốn ngoài 8
nƣớc. Nguồn hình thành vốn đầu tƣ XDCB cho từng dự án đầu tƣ riêng biệt có thể bao gồm một ho c nhiều nguồn trong các nguồn vốn sau đây: Vốn ngân sách Nhà nƣớc, vốn TPCP, vốn tín dụng do Nhà nƣớc bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tƣ phát triển của Nhà nƣớc; Vốn đầu tƣ XDCB tự có của các đơn vị sản xuất kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế; Vốn hợp tác liên doanh với nƣớc ngoài ho c 100% vốn nƣớc ngoài; Vốn vay đầu tƣ phát triển chính thức; Vốn huy động từ nhân dân. Theo hình thức đầu tƣ: Vốn đầu tƣ xây dựng mới; Vốn đầu tƣ khôi phục; Vốn đầu tƣ mở rộng mới trang thiết bị, đầu tƣ nâng cấp, cải tạo sửa chữa. Căn cứ vào cơ cấu đầu tƣ: Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản cho các ngành kinh tế; Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản cho các địa phƣơng và vùng lãnh thổ; Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản theo các thành phần kinh tế. Căn cứ theo thời gian, tính chất của các công trình XDCB: Vốn đầu tƣ XDCB ngắn hạn (Dƣới 3 năm); Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản trung hạn (Từ 3 đến 5 năm); Vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản dài hạn (Từ 5 năm trở lên). Theo nội dung kinh tế: Vốn cho xây dựng lắp đ t; Vốn cho mua sắm máy móc thiết bị; Vốn kiến thiết cơ bản khác. 1.2.1.3. ặc i m c ung c ầu t xây dựng cơ bản T n ất, Đầu tƣ XDCB đòi hỏi một khối lƣợng vốn lớn. Đây là yếu tố khách quan để tạo ra những điều kiện vật chất và kỹ thuật cần thiết đảm bảo cho yếu tố tăng trƣởng và phát triển nhƣ: cơ sở hạ tầng về giao thông, công trình thủy lợi, … T i, Đầu tƣ XDCB là phải trải qua một thời gian xây dựng dài hàng năm và có công trình hàng chục năm mới có thể đƣa vào khai thác sử dụng đƣợc, dẫn đến thời gian hoàn vốn dài. T b , Đầu tƣ XDCB là lĩnh vực có tính rủi ro. Rủi ro trong việc đầu tƣ xây dựng cơ bản chủ yếu do thời gian của quá trình đầu tƣ kéo dài. 1.2.1.4. Nội dung t ực iện ầu t xây dựng cơ bản Nội dung thực hiện đầu tƣ XDCB đƣợc khái quát theo ba giai đoạn: - Gi i oạn c uẩn bị ầu t : Nghiên cứu về sự cần thiết phải đầu tƣ và quy mô đầu tƣ; Xem xét khả năng về nguồn vốn đầu tƣ và lựa chọn hình thức đầu tƣ; 9
Tiến hành điều tra, khảo sát và chọn địa điểm xây dựng; Lập dự án đầu tƣ... - Gi i oạn t ực iện ầu t xây dựng c ng tr n : Xin giao đất ho c thuê đất theo quy định của Nhà nƣớc; Tuyển chọn tƣ vấn khảo sát, thiết kế, kiểm định kỹ thuật chất lƣợng công trình; Phê duyệt, thẩm định thiết kế và tổng dự toán; Tổ chức đấu thầu thi công xây lắp, cung ứng thiết bị; Kiểm tra, giám sát việc thực hiện các hợp đồng; Nghiệm thu, quyết toán, bàn giao công trình… - Gi i oạn i t c sử dụng: Gồm thực hiện bàn giao công trình hoàn thành và tiến hành khai thác, sử dụng. Có hai trƣờng hợp, chủ đầu tƣ quản lý khai thác sử dụng công trình xây dựng hoàn thành ho c bàn giao công trình hoàn thành cho đơn vị chuyên trách khai thác, sử dụng và quản lý công trình. 1 2 2 Vốn trái phiếu chính phủ trong đầu tư xây dựng cơ bản cho thủy lợi 1.2.2.1. i niệm tr i p i u, tr i p i u c ín p * Khái niệm trái phiếu: Trái phiếu thƣờng đƣợc đề cập đến nhƣ là sự cam kết của ngƣời phát hành sẽ thanh toán một số tiền xác định vào một ngày xác định trong tƣơng lai với mức lãi suất nhất định, các trái phiếu thƣờng có mệnh giá, ngày đáo hạn và lãi suất. Các trái phiếu này có thể đƣợc phát hành dƣới dạng chứng chỉ vật chất hay phi vật chất và cho dù theo hình thức nào thì trái phiếu đều chứa đựng các thông tin nhƣ sau. Mện gi : Là giá trị ghi trên trái phiếu mà tổ chức phát hành cam kết trả cho ngƣời sở hữu trái phiếu vào ngày đáo hạn. Ng y o ạn: Là ngày mà tổ chức phát hành thanh toán số tiền theo mệnh giá cho chủ sở hữu trái phiếu. Lãi suất: Mỗi trái phiếu có ghi lãi suất của tổ chức phát hành cam kết sẽ thanh toán cho chủ sở hữu trái phiếu một số tiền lãi vào một ngày xác định và có thể theo định kỳ. Trái phiếu phát hành với một tỷ lệ lãi suất danh nghĩa đƣợc xác định bởi các điều kiện thị trƣờng tại thời điểm chào bán trái phiếu. Gi mu : Giá mua trái phiếu là khoản tiền thực tế mà ngƣời mua bỏ ra để có đƣợc quyền sở hữu trái phiếu. ỳ ạn: là thời gian thanh toán tiền gốc và lãi cho chủ nợ; Kỳ hạn của bất kỳ loại trái phiếu nào cũng đƣợc xác định trong hợp đồng trái phiếu. Kỳ hạn của trái 10