Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Tăng cường công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà

Chia sẻ: Công Nữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nghiên cứu nhằm mục đích đề xuất một số giải pháp cơ bản, có tính khả thi nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý kinh tế: Tăng cường công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI NGÔ QUỐC TOẢN TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG THIÊN HÀ LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI NGÔ QUỐC TOẢN TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG THIÊN HÀ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8.34.04.10 Người hướng dẫn khoa học: TS LÊ VĂN CHÍNH HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn được hoàn thành là do sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, dựa vào kiến thức đã học trong trường và kiến thức thực tế qua quá trình thực tập tại Công ty TNHH Xây dựng Thiên Hà. Kết quả nghiên cứu trong luận văn đảm bảo trung thực và chưa được công bố trong bất cứ một công trình khoa học nào trước đây. Luận văn là công trình nghiên cứu độc lập tác giả và phù hợp với chuyên ngành đào tạo, số liệu thực tế dựa vào các tài liệu báo cáo Công ty TNHH Xây dựng Thiên Hà. Ngày tháng năm 2018 Tác giả luận văn Ngô Quốc Toản i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, tác giả đã nhận được sự quan tâm, hướng dẫn tận tình của Thầy giáo TS. Lê Văn Chính, cùng nhiều ý kiến góp ý của các thầy, cô Khoa Kinh tế và Quản lý - Trường Đại học Thuỷ lợi. Với lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc, tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy cô phòng Quản lý đào tạo Đại học và Sau đại học, các thầy cô Khoa Kinh tế và Quản lý đã giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập tại Trường Đại học Thủy lợi cũng như quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài luận văn, xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị kiến thức để tác giả có cơ sở khoa học hoàn thành bản luận văn Tác giả xin trân trọng cảm ơn sự động viên, giúp đỡ nhiệt tình của tập thể lãnh đạo, cán bộ công nhân viên (CBCNV) các phòng ban thuộc Công ty TNHH Xây dựng Thiên Hà đã tạo điều kiện để tác giả hoàn thành luận văn này. Do trình độ, kinh nghiệm và thời gian nghiên cứu hạn chế nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô để luận văn được hoàn thiện hơn và có giá trị thực tiễn hơn nữa. Xin trân trọng cảm ơn! Ngày tháng năm 2018 Tác giả luận văn Ngô Quốc Toản viii
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ .........................................................................xii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU..................................................................................xii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. viii MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ ix CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI PHÍ VÀ QUẢN LÝ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP .................................................................. 1 1.1 Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp ............1 1.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp .........................1 1.1.2 Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp ...........................3 1.2 Quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp .....................................8 1.2.1 Khái niệm, vai trò quản lý chi phí sản xuất kinh doanh ................................8 1.2.2 Nội dung quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp ............12 1.2.3 Phương pháp và công cụ quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp....................................................................................................................18 1.2.4 Các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp .........................................................................................................20 1.2.5 Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh ...............................................................................................................................23 1.3 Kinh nghiệm về quản lý chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp............25 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý chi phí sản xuất kinh doanh của một số doanh nghiệp ...............................................................................................................................25 1.3.2 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Công ty ......................................................28 1.4 Những công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ........................................29 Kết luận Chương 1 ....................................................................................................30 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG THIÊN HÀ ....................................... 31 2.1 Giới thiệu chung về Công ty TNHH Thiên Hà ...................................................31 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ...............................................................31 2.1.2 Cơ cấu tổ chức bộ máy ................................................................................32 ix
2.1.3 Ngành nghề kinh doanh ............................................................................... 35 2.2 Tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty qua một số năm ............................. 35 2.2.1 Nhiệm vụ đặt ra cho công ty........................................................................ 36 2.2.2 Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty ................................... 36 2.2.3 Kết quả quản lý tài chính ............................................................................. 37 2.2.4 Kết quả thực hiện các công trình dự án ....................................................... 38 2.3 Thực trạng công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh của Công ty .............. 40 2.3.1 Lập kế hoạch chi phí sản xuất kinh doanh .................................................. 40 2.3.2 Công tác xây dựng định mức chi phí sản xuất ............................................ 41 2.3.3 Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch chi phí sản xuất kinh doanh ........... 43 2.3.4 Công tác kiểm soát chi phí sản xuất kinh doanh ......................................... 53 2.4 Đánh giá chung về công tác quản lý chi phí SXKD của Công ty ....................... 59 2.4.1 Những mặt thuận lợi và những kết quả đạt được ........................................ 59 2.4.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ...................................................... 61 Kết luận chương 2 ..................................................................................................... 63 CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG THIÊN HÀ ................................................................................................................................. 65 3.1 Định hướng và mục tiêu phát triển của Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà trong thời gian tới ............................................................................................................... 65 3.1.1 Định hướng chung ....................................................................................... 65 3.1.2 Định hướng trong quản lý chi phí sản xuất kinh doanh .............................. 65 3.2 Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà. ................................................. 67 3.2.1 Hoàn thiện công tác tổ chức sản xuất .......................................................... 67 3.2.2 Đổi mới phương pháp phân loại và lập kế hoạch chi phí SXKD ................ 69 3.2.3 Tăng cường công tác tổ chức cung ứng vật tư, thiết bị ............................... 73 3.2.4 Tăng cường công tác xây dựng định mức và giao khoán chi phí ................ 77 3.2.5 Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát chi phí SXKD ............................ 81 3.2.6 Nâng cao chất lượng nhân nguồn nhân lực, nhân công.............................. 85 3.2.7 Ứng dụng, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực xây dựng ...................... 87 x
Kết luận chương 3 .....................................................................................................88 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................... 89 1. Kết luận .................................................................................................................89 2. Kiến nghị ...............................................................................................................90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 93 xi
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Hình 1.1 Sơ đồ tổng quan phân loại chi phí trong sản xuất ............................................ 7 Hình 2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý Công ty TNHH XD Thiên Hà ....................... 34 Hình 3.1 Sơ đồ quá trình lập dự toán ............................................................................ 82 xii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Báo cáo kết quả hoạt động SXKD của Công ty từ 2015 đến 2017 ................ 37 Bảng 2.2 Một số công trình điển hình Công ty đã và đang thi công ............................. 38 Bảng 2.3 Định mức vật liệu, nhân công, máy thi công ................................................. 42 hạng mục công việc rải thảm mặt đường bê tông nhựa................................................. 42 Bảng 2.4 Định mức hao phí nhiên liệu, nhân công, máy thi công ................................ 42 Bảng 2.5 Tổng hợp kế hoạch chi phí và thực hiện quản lý chi phí của một số công trình năm 2015 – 2016 ................................................................................................... 45 Bảng 2.6 Tổng hợp số liệu tài chính cho 3 năm gần nhất ............................................. 46 Bảng 2.7 Tổng hợp chi phí sửa chữa thường xuyên TSCĐ từ 2015 đến 2017 ............. 47 Bảng 2.8 Tổng hợp số lượng danh mục tài sản được sửa chữa ..................................... 48 Bảng 2.9 Tổng hợp sử dụng chi phí tiền lương năm 2015 - 2017 ................................ 49 Bảng 2.10 Tổng hợp CP quản lý doanh nghiệp của Công ty năm 2017 ....................... 50 Bảng 2.11 Tổng hợp một số máy móc thiết bị của Công ty .......................................... 51 Bảng 2.12 Tổng hợp chi phí trích khấu hao tài sản cố định 2015 – 2017 ..................... 52 Bảng 2.13 Tổng hợp một số khoản chi khác từ 2015 đến 2017 .................................... 53 Bảng 2.14 Tổng hợp doanh thu, lợi nhuận 2015- 2017 ................................................. 60 Bảng 3.1 Tỷ lệ lao động trực tiếp, gián tiếp trước và sau khi sắp xếp .......................... 69 Bảng 3.2 Kế hoạch chi phí cho công trình Cải tạo, nâng cấp đường Khe Mo - La Dẫy71 Bảng 3.3 So sánh chi phí quyết toán của Công ty năm 2017 và chi phí khi khoán theo đơn giá tổng hợp ............................................................................................................ 81 xiii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Tên viết tắt Nghĩa đầy đủ - BCHCT: Ban chỉ huy công trường - CĐT: Chủ đầu tư - Công ty TNHH XD Thiên Hà: Công ty TNHH Xây dựng Thiên Hà - DN: Doanh nghiệp - DNXD Doanh nghiệp xây dựng - KCS Kiểm tra chất lượng sản phẩm - KTKT Kinh tế kỹ thuật - TVGS: Tư vấn giám sát - TSCĐ: Tài sản cố định - SXKD: Sản xuất kinh doanh - CPSXKD: Chi phí sản xuất kinh doanh xiv
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, quản trị tài chính là công cụ quan trọng phục vụ cho việc quản lý kinh tế cả về mặt vi mô và vĩ mô. Muốn có được lợi nhuận trong cơ chế thị trường đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất phải thường xuyên quan tâm đến chi phí sản xuất. Do đó công tác quản lý chi phí là công việc trọng tâm và luôn được xoay quanh trước các quyết định quản trị tài chính. Việc doanh nghiệp có tồn tại hay không phụ thuộc vào việc doanh nghiệp có bảo đảm bù đắp được chi phí bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh hay không. Điều dó có nghĩa là doanh nghiệp phải tính toán hợp lý chi phí sản xuất và thực hiện quá trình sản xuất theo đúng sự tính toán ấy. Chi phí là chỉ tiêu chất lượng quan trọng phản ánh hiệu quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Chi phí sản xuất sản phẩm thấp hay cao, giảm hay tăng phản ánh kết quả của việc quản lý, sử dụng vật tư lao động tiền vốn. Việc phấn đấu tiết kiệm chi phí sản xuất là mục tiêu quan trọng không những của mọi doanh nghiệp mà còn là vấn đề quan tâm của toàn xã hội. Vì vậy, công tác quản lý chi phí sản xuất là một khâu quan trọng đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời chính xác về kết quả hoạt động sản xuất, đáp ứng nhu cầu trong việc ra quyết định quản lý, là yếu tố đảm bảo sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp nói riêng, tăng trưởng và phát triển nền kinh tế nói chung. Sự cạnh tranh của các doanh nghiệp ngày càng trở nên gay gắt và khốc liệt, vì vậy để tồn tại và phát triển được thì yêu cầu đặt ra cho các doanh nghiệp là phải sản xuất ra các sản phẩm với giá thành thấp nhất và đi cùng với đó là chi phí sản xuất thấp nhất. Điều đó có nghĩa là các doanh nghiệp nói chung, các doanh nghiệp quản lý khai thác công trình thủy lợi nói riêng, cần phải tính toán hợp lý chi phí sản xuất và thực hiện quá trình sản xuất theo đúng mục tiêu đề ra. Vì chi phí là chỉ tiêu quan trọng để phản ánh hiệu quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp nên chi phí sản xuất sản phẩm thấp hay cao, giảm hay tăng phản ánh kết quả của việc quản lý, sử dụng vật tư lao động tiền vốn của doanh nghiệp. Do đó, chi phí là yếu tố đảm bảo sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp nói riêng, tăng trưởng và phát triển nền kinh tế nói chung. Chi phí sản xuất kinh doanh trong Công ty được quản lý tốt sẽ góp phần hạ giá thành, góp phần 1
nâng cao hiệu quả kinh doanh và nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên trong Công ty. Công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh có một ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp nói chung và Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà nói riêng. Đó cũng chính là lý do học viên chọn đề tài "Tăng cường công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà" làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình với kỳ vọng được đóng góp những kiến thức đã được học tập, nghiên cứu vào quá trình quản lý sản xuất kinh doanh của đơn vị. 2. Mục đích nghiên cứu Luận văn nghiên cứu nhằm mục đích đề xuất một số giải pháp cơ bản, có tính khả thi nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. b. Phạm vi nghiên cứu của đề tài - Về mặt không gian và nội dung: đề tài tập trung nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng chi phối đến chi phí sản xuất trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà. - Về thời gian: Luận văn sẽ tập trung thu thập thông tin và số liệu của doanh nghiệp đến năm 2017 để nghiên cứu, phân tích, từ đó đề xuất các giải pháp cho những năm tiếp theo. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý chi phí và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công tác quản lý chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. b. Phạm vi nghiên cứu của đề tài 2
- Phạm vi về không gian và nội dung nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý chi phí sản xuất trong hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty TNHH xây dựng Thiên Hà - Về thời gian: Luận văn sẽ tập trung thu thập thông tin và số liệu của doanh nghiệp từ 2012-2017 để nghiên cứu, phân tích, từ đó đề xuất các giải pháp cho những năm tiếp theo. 3
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHI PHÍ VÀ QUẢN LÝ CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP 1.1 Khái niệm và phân loại chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp 1.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp Trong quá trình hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp phải luôn luôn quan tâm đến việc quản lý chi phí, vì mỗi đồng chi phí bỏ ra đều có ảnh hưởng đến lợi nhuận. Vì vậy, vấn đề quan trọng được đặt ra cho nhà quản trị doanh nghiệp là phải kiểm soát được chi phí của doanh nghiệp trong quá trình hoạt động sản xuất. Trong kế toán tài chính thì chi phí bao gồm các chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác. Theo chuẩn mực chung - chuẩn mực Kế toán Việt Nam ban hành và công bố theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính thì chi phí bao gồm các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác. Chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, như: giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí lãi tiền vay, và những chi phí liên quan đến hoạt động cho các bên khác sử dụng tài sản sinh ra lợi tức, tiền bản quyền. Những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao máy móc, thiết bị. Chi phí khác bao gồm các chi phí ngoài các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, như: chi phí về thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, các khoản tiền bị khách hàng phạt do vi phạm hợp đồng. Hoạt động sản xuất kinh doanh chủ yếu của một doanh nghiệp là tạo ra những sản phẩm nhất định và tiêu thụ những sản phẩm đó trên thị trường nhằm thu được lợi nhuận. Nhưng bất kỳ một doanh nghiệp nào khi tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh thì cũng đều phải bỏ ra những khoản chi phí nhất định [1]. Các chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra trước hết là các chi phí cho việc sản xuất sản 1
phẩm. Trong khi tiến hành sản xuất, các doanh nghiệp phải tiêu hao các vật tư như: Nguyên vật liệu, hao mòn máy móc, thiết bị, các công cụ dụng cụ, các khoản chi phí về tiền lương hay tiền công cho người lao động. Như vậy, chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về vật chất và lao động mà các doanh nghiệp phải bỏ ra để sản xuất sản phẩm trong một thời kỳ nhất định. Các chi phí này phát sinh có tính chất thường xuyên và gắn liền với quá trình sản xuất sản phẩm nên gọi là chi phí sản xuất của doanh nghiệp [1]. Quá trình sản xuất hàng hoá là quá trình kết hợp và tiêu hao của ba yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Như vậy để tiến hành sản xuất hàng hoá, doanh nghiệp phải bỏ chi phí về sức lao động, tư liệu lao động và đối tượng lao động. Sự hình thành nên các chi phí sản xuất để tạo ra giá trị sản phẩm sản xuất là tất yếu khách quan, các chi phí mà doanh nghiệp chi ra cấu thành nên giá trị của sản phẩm, dịch vụ để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Giá trị sản phẩm, hàng hóa: W=C+V+M (1.1) Trong đó: - W: Giá trị sản phẩm hàng hóa - C: là toàn bộ giá trị tư liệu sản xuất đã tiêu hao trong quá trình tạo ra sản phẩm dịch vụ như: khấu hao tài sản cố định, chi phí nguyên vật liệu, công cụ, năng lượng... bộ phận này được gọi là hao phí vật chất. - V: là chi phí tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động tham gia quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm, dịch vụ, được gọi là hao phí lao động cần thiết. - M: là giá trị mới do lao động sống tạo ra trong quá trình hoạt động sản xuất ra giá trị sản phẩm, dịch vụ. Tiếp theo sau quá trình sản xuất, doanh nghiệp phải tổ chức việc tiêu thụ sản phẩm để thu tiền về. Để thực hiện được việc này, doanh nghiệp cũng phải bỏ ra những chi phí 2
nhất định chẳng hạn như chi phí đóng gói sản phẩm, chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản sản phẩm. Hơn nữa, trong điều kiện nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh như hiện nay, ngoài các chi phí tiêu thụ trên, doanh nghiệp còn phải bỏ ra chi phí để nghiên cứu thị trường, chi phí quảng cáo để giới thiệu sản phẩm, chi phí bảo hành sản phẩm. Những khoản chi phí này phát sinh trong lĩnh vực lưu thông sản phẩm nên được gọi là chi phí tiêu thụ hay chi phí lưu thông sản phẩm. Ngoài những chi phí nêu trên, doanh nghiệp còn phải thực hiện được nghĩa vụ của mình với Nhà nước như nộp thuế giá trị gia tăng, thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế khai thác tài nguyên. Những khoản chi phí này đều diễn ra trong quá trình kinh doanh vì thế đó cũng là khoản chi phí kinh doanh của doanh nghiệp. Trong luận văn này, khái niệm về chi phí sản xuất được hiểu như sau: chi phí sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp là toàn bộ chi phí sản xuất, chi phí tiêu thụ sản phẩm, các khoản tiền thuế và các chi phí bằng tiền khác mà doanh nghiệp phải bỏ ra để thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. Chi phí của doanh nghiệp là chi phí cá biệt, chịu sự kiểm soát quản lý của doanh nghiệp. Do vậy quản lý tốt chi phí đóng vai trò quan trọng trong hoạt động quản trị doanh nghiệp. 1.1.2 Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp Chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp gồm nhiều loại chi phí và phát sinh thường xuyên trong quá trình sản xuất kinh doanh, mỗi loại chi phí có đặc tính công dụng khác nhau do vậy yêu cầu quản lý đối với từng loại cũng khác nhau. Để quản lý tốt chi phí sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp cần phải tiến hành phân loại chi phí để đáp ứng đầy đủ những thông tin cần thiết cho việc tính toán hiệu quả các phương án sản xuất, phục vụ tốt cho công tác kiểm tra, giám sát chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh có nhiều cách phân loại như sau: 1.1.2.1 Phân loại chi phí theo yếu tố chi phí Phân loại chi phí theo yếu tố chi phí tức là phân loại theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí, cách phân loại này cho biết kết cấu, tỷ trọng của từng loại chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra, giúp cho việc xây dựng và phân tích định mức vốn lưu động cũng như việc lập, kiểm tra và phân tích dự toán chi phí để phục vụ cho việc tập hợp 3
quản lý các chi phí theo nội dung kinh tế ban đầu đồng nhất của nó mà không xét đến địa điểm phát sinh và chi phí được dùng cho mục đích gì trong sản xuất. Theo cách phân loại này chi phí sản xuất kinh doanh (SXKD) được chia thành các chi phí sau: - Chi phí nguyên liệu, vật liệu bao gồm toàn bộ giá trị tài nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ, dụng cụ sử dụng vào sản xuất kinh doanh trong kỳ (loại trừ giá trị dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi cùng với nhiên liệu động lực). - Chi phí nhiên liệu, động lực mua ngoài sử dụng vào quá trình sản xuất kinh doanh trong kỳ (trừ số dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi). - Chi phí tiền lương và các khoản phụ cấp lương: phản ánh tổng số tiền lương và phụ cấp mang tính chất lương chủ doanh nghiệp phải trả cho cán bộ công nhân viên chức và người lao động. - Chi phí bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn trích theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương và phụ cấp lương chủ doanh nghiệp phải trả cho công nhân viên chức và người lao động. - Chi phí khấu hao tài sản cố định: phản ánh tổng số khấu hao tài sản cố định phải trích trong kỳ của tất cả tài sản cố định sử dụng cho sản xuất kinh doanh trong kỳ. - Chi phí dịch vụ mua ngoài: là số tiền trả cho dịch vụ mua ngoài phục vụ cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. - Chi phí khác bằng tiền: là toàn bộ các chi phí khác bằng tiền chưa phản ánh vào các yếu tố trên dùng vào quá trình sản xuất kinh doanh trong kỳ. 1.1.2.2 Phân loại chi phí theo khoản mục chi phí Theo cách phân loại này, những khoản chi phí có cùng công dụng kinh tế, cùng mục đích sử dụng được xếp thành một khoản mục, không phân biệt tính chất kinh tế. Phân loại chi phí sản xuất theo cách này giúp quản lý định mức chi phí, cung cấp số liệu cho công tác tính giá thành sản phẩm của doanh nghiệp, có ba khoản mục chi phí sau: - Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: gồm các chi phí về nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu 4