Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Ngân hàng xanh – Thực trạng và giải pháp phát triển tại Ngân hàng TCMP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Ngân hàng xanh – Thực trạng và giải pháp phát triển tại Ngân hàng TCMP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)" nhằm phân tích và đánh giá thực trạng phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại Ngân hàng TMCP ĐT&PT Việt Nam trong giai đoạn 2019-2021. Từ đó rút ra những kết quả đạt được, xem xét những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân; đề xuất một số giải pháp giúp việc phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam đạt được hiệu quả trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính ngân hàng: Ngân hàng xanh – Thực trạng và giải pháp phát triển tại Ngân hàng TCMP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÂN HÀNG XANH – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM (BIDV) Ngành: Tài chính Ngân hàng NGUYỄN THỊ HƯƠNG Hà Nội – Năm 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÂN HÀNG XANH – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM (BIDV) Ngành: Tài chính Ngân hàng Mã số: 8340201 Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Hương Người hướng dẫn: TS. Trần Thị Lương Bình Hà Nội – Năm 2022
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................... i LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................................... ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................................... iii DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ ........................................................................................... v DANH MỤC HÌNH ............................................................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................................. vi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN .................................................... vii MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN HÀNG XANH ....................................... 12 1.1. Tổng quan về Ngân hàng xanh................................................................................... 12 1.1.1. Khái niệm về Ngân hàng xanh ................................................................................... 12 1.1.2. Thang cấp độ Ngân hàng xanh................................................................................... 13 1.1.3. Đặc điểm của Ngân hàng xanh................................................................................... 14 1.1.4. Lợi ích và hạn chế của Ngân hàng xanh.................................................................... 15 1.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động Ngân hàng xanh........................................... 18 1.3. Các tiêu chí đánh giá hoạt động Ngân hàng xanh .................................................... 21 1.4. Kinh nghiệm về hoạt động Ngân hàng xanh và bài học rút ra cho BIDV............. 28 1.4.1. Kinh nghiệm của các ngân hàng trên thế giới........................................................... 28 1.4.2. Kinh nghiệm của các ngân hàng tại Việt Nam ......................................................... 34 1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho BIDV................................................................................. 37 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG XANH TẠI BIDV . 40 2.1. Khái quát kết quả kinh doanh của BIDV ................................................................. 40 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ................................................................................ 40 2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV trong giai đoạn 2019-2021 ................ 44 2.2. Cơ sở pháp lý thực hiện Ngân hàng xanh tại BIDV............................................... 50 2.2.1. Khung pháp lý đối hoạt động Ngân hàng xanh tại Việt Nam ............................... 50 2.2.2. Cơ sở pháp lý hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV.............................................. 53 2.3. Phân tích thực trạng hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV giai đoạn 2019 -2021 55 2.3.1. Kết quả hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV ........................................................ 55 2.3.2. Đánh giá hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV giai đoạn 2019-2021 thông qua bộ tiêu chí ........................................................................................................................................ 71 2.3.2.1. Chiến lược Ngân hàng xanh ....................................................................................... 71
2.3.2.2. Quy trình xanh.............................................................................................................. 73 2.3.2.3. Sản phẩm và dịch vụ xanh .......................................................................................... 75 2.3.2.4. Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin xanh ................................................................... 76 2.3.2.5. Đội ngũ nhân viên........................................................................................................ 78 2.4. Đánh giá chung về thực trạng triển khai Ngân hàng xanh tại BIDV ................... 80 2.4.1. Thành công đạt được .................................................................................................. 80 2.4.2. Những hạn chế - tồn tại và nguyên nhân.................................................................. 81 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG XANH TẠI BIDV............................................................................................................................................... 87 3.1. Định hướng phát triển hoạt động Ngân hàng xanh của BIDV ............................... 87 3.1.1. Mục tiêu phát triển của BIDV .................................................................................... 87 3.1.2. Định hướng phát triển hoạt động Ngân hàng xanh của BIDV ............................... 88 3.2. Một số giải pháp phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV ......................... 89 3.2.1. Giải pháp về xây dựng chiến lược xanh .................................................................... 89 3.2.2. Giải pháp về xây dựng quy trình xanh....................................................................... 91 3.2.3. Giải pháp về sản phẩm và dịch vụ xanh .................................................................... 92 3.2.4. Giải pháp về nguồn vốn .............................................................................................. 94 3.2.5. Giải pháp về cơ sở hạ tầng CNTT xanh .................................................................... 94 3.2.6. Giải pháp về nguồn nhân lực ...................................................................................... 97 3.2.7. Giải pháp về hoạt động truyền thông ......................................................................... 98 3.3. Kiến nghị thực hiện giải pháp phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV ..................... 99 3.3.1. Đối với Ngân hàng nhà nước ..................................................................................... 99 3.3.2. Đối với Chính phủ và các Ban, bộ ngành liên quan............................................... 100 KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ i PHỤ LỤC 01 ............................................................................................................................ v PHỤ LỤC 02 ........................................................................................................................... vi
i LỜI CẢM ƠN Trước tiên, tác giả xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành nhất tới TS. Trần Thị Lương Bình – người hướng dẫn khoa học đã trực tiếp dẫn dắt, chỉ bảo tận tình và tạo mọi điều kiện để tác giả có thể hoàn thành Luận văn một cách tốt nhất. Tác giả xin gửi lời cảm ơn tới tập thể cán bộ, giảng viên và lãnh đạo trường Đại học Ngoại thương đã tận tâm dạy dỗ, đóng góp chân tình trong suốt thời gian học tập tại trường từ những năm đầu tiên của bậc đại học đến khi hoàn thành chương trình thạc sĩ ngày hôm nay. Tác giả cũng xin cảm ơn tập thể Ban Lãnh đạo, cán bộ công nhân viên của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã tạo điều kiện giúp đỡ tìm hiểu, thu thập tài liệu, số liệu báo cáo phục vụ cho nghiên cứu! Trong quá trình thực hiện, do hạn chế về lý luận, kinh nghiệm của tác giả cũng như thời gian nghiên cứu còn hạn chế, Luận văn không thể tránh khỏi những sai sót. Tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các Thầy, Cô giáo và các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 07 năm 2022 TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN THỊ HƯƠNG
ii LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam kết rằng nội dung của bản Luận văn này chưa được nộp cho bất kỳ một chương trình cấp bằng cao học nào cũng như bất kỳ một chương trình đào tạo cấp bằng nào khác. Tác giả cũng xin cam kết thêm rằng bản Luận văn này là nỗ lực cá nhân. Các kết quả, phân tích, kết luận trong luận văn này (ngoài các phần được trích dẫn) đều là kết quả làm việc của cá nhân tác giả. TÁC GIẢ LUẬN VĂN NGUYỄN THỊ HƯƠNG
iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. Danh mục từ viết tắt tiếng Anh Chữ viết tắt Giải nghĩa tiếng Anh Giải nghĩa tiếng Việt BIDV Joint Stock Commercial Ngân hàng Thương mại Bank for Investment and Cổ phần Đầu tư và Phát Development of Vietnam triển Việt Nam CSR Corporate Social Trách nhiệm xã hội của Responsibility doanh nghiệp EDGE Excellence in Design for Hệ thống chứng chỉ công Greater Efficiencies trình xanh EP The Equator Principles Nguyên tắc Xích đạo EPFIs Equator Principles Các định chế tài chính Financial Institutions tham gia vào Nguyên tắc Xích đạo ERM Enterprise Risk Quản trị rủi ro doanh Management nghiệp GRI Global Reporting Tổ chức sáng kiến báo Initiative cáo toàn cầu IB Internet Banking Dịch vụ ngân hàng điện tử IFC International Finance Tổ chức Tài chính quốc Corporation tế MB Mobile Banking Dịch vụ ngân hàng di động UN ESCAP United Nations Economic Ủy ban Kinh tế - Xã hội and Social Commission châu Á Thái Bình Dương for Asia and the Pacific USD US Dollar Đô la Mỹ WB World Bank Ngân hàng thế giới WTO World Trade Tổ chức Thương mại thế Organization giới
iv 2. Danh mục từ viết tắt tiếng Việt Chữ viết tắt Giải nghĩa tiếng Việt ASXH An sinh xã hội BCTC Báo cáo tài chính BCTN Báo cáo thường niên CBCNV Cán bộ công nhân viên CN Chi nhánh CNTT Công nghệ thông tin CTCK Công ty chứng khoán DN Doanh nghiệp ĐCTC Định chế tài chính HĐKD Hoạt động kinh doanh HHNHVN Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam KHCN Khách hàng cá nhân KHDN Khách hàng doanh nghiệp LD Liên doanh NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam NHTM Ngân hàng thương mại NHTM CP ĐT&PT VN Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam NHX Ngân hàng xanh SP Sản phẩm SPDV Sản phẩm dịch vụ TCTD Tổ chức tín dụng TMCP Thương mại Cổ phần TP. HCM Thành phố Hồ Chí Minh
v DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Trang Bảng 1.1. Quy mô vốn tài trợ các dự án thân thiện với môi trường của ngân hàng Mizuho ...................................................................................................................................29 Bảng 2.1. Tình hình quy mô vốn BIDV từ năm 2019-2021 .....................................44 Bảng 2.2 Tình hình tài chính BIDV từ năm 2019-2021 ...........................................45 Bảng 2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh BIDV từ năm 2019-2021.........................47 Bảng 2.4. Tình hình các chỉ tiêu tài chính khác của BIDV từ năm 2020-2021 ........49 Bảng 2.5. Các ngành kinh tế khuyến khích cấp tín dụng xanh .................................53 Bảng 2.6. So sánh các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng trực tuyến .........................59 Bảng 2.7. Số liệu cho vay các lĩnh vực ưu tiên của BIDV .......................................63 Bảng 2.8. Tình hình dư nợ tín dụng xanh của BIDV giai đoạn 2019-2021 ......................64 Bảng 2.9. Dư nợ và tỷ lệ nợ quá hạn các lĩnh vực tín dụng xanh tại BIDV .............65 Bảng 2.10. Tỷ trọng thu nhập từ tín dụng xanh của BIDV .......................................68 Bảng 3.1. Mục tiêu phát triển của BIDV giai đoạn 2021-2025 ................................87 Bảng 3.2. Nội dung đề xuất sửa đổi văn bản thể chế liên quan tới Ngân hàng xanh .................................................................................................................................102 Biểu đồ 2.1. Sự thay đổi cơ cấu lãi các ngành nghề của BIDV năm 2020-2021 ......45 Biểu đồ 2.2. Mức tăng tiền gửi khách hàng BIDV từ năm 2019-2021 .....................46 Biểu đồ 2.3. Mức tăng dư nợ tín dụng BIDV từ năm 2019-2021 .............................48 Biểu đồ 2.4. Mức tăng thu dịch vụ ròng BIDV từ năm 2019-2021 ..........................49 Biểu đồ 2.5. Tăng trưởng về tỷ trọng số lượng giao dich tài chính trên các kênh thanh toán tại BIDV giai đoạn 2019-2021 ................................................................62
vi DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Khung nghiên cứu của Luận văn ................................................................8 Hình 1.2. Các cấp độ Ngân hàng xanh ......................................................................14 Hình 1.3. Hoạt động của Ngân hàng xanh tại Bangladesh .......................................32 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Bộ tiêu chuẩn đánh giá hoạt động Ngân hàng xanh ................................22 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức hệ thống BIDV................................................................42 Sơ đồ 2.2. Cơ cấu quản lý điều hành của Trụ sở chính BIDV ..................................43 Sơ đồ 2.3. Cơ cấu quản lý điều hành của Chi nhánh BIDV .....................................43
vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Ngân hàng xanh đang trở thành một xu hướng, một chiến lược quan trọng trong chiến lược phát triển của các NHTM hiện nay. Nghiên cứu cho thấy Ngân hàng xanh đã tạo ra những tác động, thay đổi tích cực trong môi trường làm việc nội bộ và thay đổi cách thức cung cấp SPDV cho khách hàng. Nhận thức được lợi ích mà Ngân hàng xanh mang lại, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát Triển Việt Nam (BIDV) đã và đang triển khai hoạt động Ngân hàng xanh trong toàn hệ thống bao gồm hoạt động nội bộ và hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, việc thực hiện các hoạt động Ngân hàng xanh vẫn đang ở bước đầu với những chương trình mang tính chất ngắn hạn, phong trào, chưa có chiến lược phát triển cụ thể, lâu dài. Mục tiêu nghiên cứu của Luận văn là đề xuất giải pháp phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV trong thời gian tới. Luận văn đã hoàn thành được các nhiệm vụ nghiên cứu, có những đóng góp nhất định cho vấn đề phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV. Cụ thể như sau: Thứ nhất, hệ thống hoá một số vấn đề lý luận về Ngân hàng xanh. Luận văn đã là rõ khái niệm Ngân hàng xanh, các cấp độ Ngân hàng xanh, đặc điểm, lợi ích, hạn chế và chỉ tiêu đánh giá, những nhân tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến hoạt động Ngân hàng xanh. Trên cơ sở phân tích kinh nghiệm phát triển Ngân hàng xanh của một số NH trên thế giới và một số NH Việt Nam, Luận văn đã rút ra bài học kinh nghiệm cho BIDV. Thứ hai, việc đi sâu nghiên cứu và chỉ rõ nội dung Ngân hàng xanh được xuất phát từ thực tiễn hoạt động của BIDV trên cơ sở pháp lý thực hiện Ngân hàng xanh tại BIDV và kết quả các hoạt động Ngân hàng xanh tại NH. Luận văn đã tập trung phân tích thực trạng hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV về các vấn đề: Chiến lược Ngân hàng xanh; Quy trình xanh; Sản phẩm và dịch vụ xanh; Cơ sở hạ tầng CNTT xanh; Đội ngũ nhân viên. Đưa ra một số ưu điểm, rút ra một số hạn chế và tồn tại trên cơ sở phân tích khách quan và chủ quan về vấn đề Ngân hàng xanh, Luận văn đã nêu bật một số thông tin về thực trạng phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV.
viii Thứ ba, từ những vấn đề lý luận và thực tiễn đã được phân tích ở Chương 1 và Chương 2, Luận văn đã đưa ra một số giải pháp phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV trong thời gian tới. Hệ thống giải pháp bao gồm giải pháp về xây dựng chiến lược, xây dựng quy trình xanh, sản phẩm và dịch vụ, cơ sở hạ tầng CNTT, nguồn nhân lực. Đồng thời, Luận văn đưa ra một số kiến nghị phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại Việt Nam đối với Chính phủ, NHNN và các Bộ ngành có liên quan trong việc xem xét Ngân hàng xanh là một thành phần quan trọng trong chiến lược phát triển trung và dài hạn của hệ thống NHTM tại Việt Nam.
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Phát triển kinh tế bền vững hiện nay đang là xu hướng phát triển chung của các quốc gia trên thế giới. Định hướng phát triển của Việt Nam trong thời gian tới là phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Về nguyên tắc NH không hoặc ít trực tiếp ảnh hưởng tới môi trường và xã hội, tuy nhiên, thực tế hoạt động NH góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của đất nước, gián tiếp ảnh hưởng tới hệ thống khách hàng của mình. Hệ thống NH tại Việt Nam đang hướng tới mục tiêu trở thành hệ thống Ngân hàng xanh - Ngân hàng bền vững. Hệ thống NH đã có nhiều cơ chế khuyến khích đầu tư vào các dự án thân thiện môi trường và hạn chế dòng vốn vào những dự án gây ra những ảnh hưởng xấu tới môi trường; qua đó thúc đẩy các ngành sản xuất, dịch vụ và tiêu dùng xanh, năng lượng tái tạo phát triển. Với vai trò là NHTM với quy mô tổng tài sản lớn nhất trong số các NHTM tại Việt Nam, BIDV không nằm ngoài định hướng phát triển chung của ngành Ngân hàng. BIDV nỗ lực trong việc phát triển Ngân hàng xanh từ năm 2015. Tuy nhiên, việc phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV vẫn còn đang ở giai đoạn khởi đầu. Các chính sách phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV dường như vẫn chưa được chú trọng đúng mức, chưa mang tính chiến lược, hoạt động lâu dài. Do đó, để phát triển hơn nữa hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV cần có những chiến lược hành động cụ thể, trách nhiệm trong việc triển khai Ngân hàng xanh và đề xuất Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) có những pháp khuyến khích về tài chính cụ thể đối với hoạt động Ngân hàng xanh. Nhận thức được tầm quan trọng, lợi ích của Ngân hàng xanh mang lại đối với ngành NH nói riêng và sự phát triển bền vững của nền kinh tế - xã hội Việt Nam nói chung, từ những kiến thức đã được học ở nhà trường kết hợp với thực trạng triển khai Ngân hàng xanh tại BIDV, tác giả đã quyết định lựa chọn đề tài: “Ngân hàng xanh – Thực trạng và giải pháp phát triển tại Ngân hàng TCMP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)” để nghiên cứu trong Luận văn này.
2 2. Tổng quan nghiên cứu Ngân hàng xanh đã được quan tâm và phát triển từ lâu trên thế giới. Tại Mỹ, ngân hàng Bank of America đã tài trợ cho các dự án có lượng phát thải các-bon thấp ra môi trường và hướng tới phát triển bền vững trên toàn cầu từ năm 2007. Đến năm 2025 Bank of America cam kết tài trợ đầu tư vào phát triển bền vững, tạo hiệu ứng tốt cải thiện môi trường sống 125 tỷ USD và đến năm 2030 là 330 tỷ USD. Tại các quốc gia Châu Âu, việc triển khai các sản phẩm xanh (tín dụng xanh, các quỹ xanh và trái phiếu xanh để tài trợ cho các dự án/ doanh nghiệp thân thiện môi trường và khí hậu, ...) cũng đã giúp tiết kiệm ngân sách đạt 200 tỷ Euro/năm vào năm 2020. Ngân hàng BNP Paribas (Pháp) xây dựng quỹ BNP Paribas là một trong những tổ chức đầu tiên tài trợ cho nghiên cứu về biến đổi khí hậu. Từ năm 2017 đến 2019, Quỹ BNP Paribas đã cấp ngân sách 6 triệu EUR cho chương trình và tài trợ cho 8 dự án nghiên cứu quốc tế mới. Việc triển khai Ngân hàng xanh tại các quốc gia đang phát triển tại Châu Á, Châu Phi, … tuy còn khá mới mẻ nhưng cũng có rất nhiều công trình nghiên cứu/ bài viết đề cập đến hoạt động Ngân hàng xanh cũng như đánh giá những tiềm năng phát triển của Ngân hàng xanh tại các quốc gia, khu vực này. a. Tình hình nghiên cứu trên thế giới Nghiên cứu của Kaeufer (2010) “Banking as a Vehicle for Socio-economic Development and Change” đã đưa ra thang cấp độ ngân hàng xanh 5 cấp độ và phân tích những hoạt động Ngân hàng xanh thể hiện trách nhiệm của NH đối với xã hội. Nghiên cứu của Millat K. M (2012) “Green Banking Activities, Banking Regulation and Policy Department Bangladesh Bank” đã bàn về hoạt động Ngân hàng xanh tại Bangladesh, mức độ chấp nhận thực hiện Ngân hàng xanh ở Bangladesh vẫn còn thấp và đề cập tới các quy định cũng như chính sách của Ngân hàng Bangladesh trong việc thúc đẩy phát triển hoạt động Ngân hàng xanh. Nghiên cứu của YunWen. B, Michael. F và Jing. L (2014) “The Role of China’s Banking Sector in Providing Green Finance” kiểm tra sự phát triển của các chính sách về Ngân hàng xanh tại Trung Quốc và phân tích cách các ngân hàng Trung Quốc kết hợp các nguyên tắc môi trường vào các hoạt động tài chính của họ. Nghiên cứu
3 cung cấp khung lý thuyết về ngân hàng bền vững và tài chính xanh cùng với những thảo luận ngắn gọn về vai trò của ngành ngân hàng Trung Quốc và các bên liên quan trong việc cải thiện hiệu quả hoạt động tài chính xanh. Nghiên cứu của Shakkeela Cholasseri và cộng sự (2016) “Green Banking – An overview” đưa ra nội dung tổng quan toàn diện về Ngân hàng xanh với nội dung về định nghĩa, lợi ích, phương pháp hoạt động, sản phẩm, dịch vụ của Ngân hàng xanh. Đây là công trình nghiên cứu mang tính chất toàn diện liên quan tới Ngân hàng xanh trên thế giới. Nghiên cứu của Chen, Z., Hossen, M. M., Muzafary, S. S., & Begum, M. (2018) “Green banking for environmental sustainability-present status and future agenda: Experience from Bangladesh” đã xác định mối quan hệ và tác động của Ngân hàng xanh đến lợi nhuận của các NHTM ở Bangladesh. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng có một mối quan hệ tích cực giữa Ngân hàng xanh và khả năng sinh lời. Từ phân tích hồi quy cũng cho thấy tác động tích cực của Ngân hàng xanh đối với khả năng sinh lời. Điều đó ngụ ý rằng sự gia tăng hoạt động Ngân hàng xanh sẽ làm tăng lợi nhuận của các NHTM ở Bangladesh hoặc ngược lại. Nghiên cứu của June Choi, Donovan Escalante and Mathias Lund Larsen (2020) “Green Banking in China – Emerging Trends” cung cấp một cái nhìn tổng quan về sự phát triển của các hoạt động Ngân hàng xanh ở Trung Quốc, xác định các chính sách và thông lệ chính, hiệu quả hoạt động cho đến nay, cũng như các rào cản đối với việc mở rộng hơn nữa. Báo cáo phân tích thực trạng phát triển Ngân hàng xanh tại một trong những ngân hàng lớn nhất của Trung Quốc - Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC) và cung cấp các ví dụ phát triển và quản lý thực tế về các hoạt động Ngân hàng xanh. Báo cáo này cũng cung cấp những cái nhìn đầu tiên về hiệu suất của danh mục tín dụng xanh của các ngân hàng lớn của Trung Quốc. Phân tích chỉ ra rằng danh mục đầu tư xanh cho đến nay hoạt động tốt hơn so với các danh mục đầu tư truyền thống về các khoản nợ xấu. Kết quả của báo cáo này cho thấy rằng một nền tảng vững chắc cho Ngân hàng xanh hiện đã được thiết lập. Mặc dù tác động của Ngân hàng xanh cho đến nay là tương đối nhỏ, nhưng vẫn có tiềm năng đáng kể về quy mô, điều này sẽ có tác động lớn đến sự phát triển kinh tế trên toàn thế giới.
4 b. Tình hình nghiên cứu trong nước Tại Việt Nam, Ngân hàng xanh dường như chỉ bắt đầu được quan tâm tới trong thời gian gần đây. Các công trình khoa học nghiên cứu một cách công phu và toàn diện về Ngân hàng xanh là chưa nhiều, có thể kể đến các nghiên cứu sau: Đề tài nghiên cứu của ThS Vũ Thị Kim Oanh (2015) về “Ngân hàng xanh – Kinh nghiệm quốc tế và những khuyến nghị cho Việt Nam” đã phân tích kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc xây dựng và phát triển ngân hàng xanh, trên cơ sở đó, đưa ra một số khuyến nghị nhằm phát triển Ngân hàng xanh tại Việt Nam. Nghiên cứu của ThS. Nguyễn Thị Thủy, ThS. Đinh Thị Minh Tâm, ThS. Nguyễn Hồng Nhung (07/2019) đăng trên Tạp chí Tài chính với tiêu đề “Ứng dụng dịch vụ ngân hàng xanh tại một số NHTM ở Việt Nam” đã đề cập đến dịch vụ Ngân hàng xanh, đánh giá khả năng ứng dụng Ngân hàng xanh tại một số NHTM ở Việt Nam. Nghiên cứu của TS. Đặng Anh Tuấn, ThS. Phạm Hiền Lương (08/2020) đăng trên Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền Tệ với tiêu đề “Phát triển hoạt động Ngân hàng xanh – kết quả tại BIDV và kiến nghị” đã cung cấp thông tin tóm tắt về sự cần thiết của hoạt động Ngân hàng xanh, thực trạng hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV đến năm 2019 và đưa ra một số kiến nghị phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại Việt Nam. Nghiên cứu của TS. Phan Thị Hoàng Yến, ThS. Đào Mỹ Hằng, ThS. Trần Hải Yến (09/2020) đăng trên Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền Tệ với tiêu đề “Phát triển Ngân hàng xanh kinh nghiệm quốc tế và bài học cho các NHTM Việt Nam” đã nghiên cứu kinh nghiệm một số ngân hàng trên thế giới trong việc phát triển Ngân hàng xanh, từ đó đưa ra một số bài học kinh nghiệm cho các NHTM Việt Nam. Hội thảo của GS.TS. Trần Thị Thanh Tú (03/2021) với chủ đề “Phát triển Ngân hàng xanh tại Việt Nam” tập trung vào các vấn đề: Bức tranh chung về tài chính xanh và Ngân hàng xanh; Tổng quan về Ngân hàng xanh tại Việt Nam; Các yếu tố quyết định đến sự phát triển Ngân hàng xanh tại Việt Nam; Đề xuất và kiến nghị chính sách. Nội dung nội bật tại hội thảo đã trao đổi và giải thích những lợi ích mà Ngân hàng xanh mang lại cho các bên liên quan (Nhà nước, doanh nghiệp và người dân) đồng
5 thời đưa ra các kiến nghị đề xuất đối Chính phủ, các bộ ngành đặc biệt là ngành ngân hàng. 3. Giả thiết nghiên cứu và khoảng trống cần nghiên cứu a. Giả thiết nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu các công trình khoa học liên quan đến Ngân hàng xanh, tác giả có thể tham khảo và kế thừa các nội dung liên quan đến cơ sở lý luận về Ngân hàng xanh như khái niệm về Ngân hàng xanh, đặc điểm của Ngân hàng xanh, vai trò của Ngân hàng xanh và các sản phẩm, dịch vụ của Ngân hàng xanh. Đồng thời, một số công trình cũng có đề cập đến thực trạng phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV và tại Việt Nam trong một nội dung nhỏ, cũng có thể làm tài liệu tham khảo tốt cho Luận văn. Từ kết quả các công trình nghiên cứu khoa học trên thế giới và trong nước về Ngân hàng xanh, tác giả kế thừa và phát triển các giả thiết nghiên cứu sau trong Luận văn: (1) Xu hướng thực hiện Ngân hàng xanh trong chiến lược tăng trưởng xanh ngày càng được quan tâm; (2) Hiệu quả hoạt động của một Ngân hàng có thể được nâng cao khi Ngân hàng đó triển khai tốt mô hình Ngân hàng xanh, nghiên cứu cụ thể đối với BIDV; (3) Các NHTM truyền thống sẵn sàng cung ứng sản phẩm và dịch vụ tài chính xanh và (4) Chính phủ, NHNN đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển Ngân hàng xanh tại Việt Nam. b. Khoảng trống nghiên cứu Thứ nhất, từ tổng quan nghiên cứu có thế thấy chưa có một công trình khoa học nào phân tích đủ và sâu thực tế triển khai Ngân hàng xanh tại Việt Nam, cụ thể tại BIDV trong những năm gần đây. Các công trình nghiên, bài báo chỉ dừng lại ở mức khai thác thông tin, đánh giá vai trò, phân tích đưa ra bài học kinh nghiệm. Đã có công trình nghiên cứu về kết quả hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV tuy nhiên chưa đi sâu, cụ thể vào thực trạng hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV theo các tiêu chí đánh giá cụ thể để phân tích và nắm rõ đặc điểm, thế mạnh cũng như hạn chế của BIDV. Công trình nghiên cứu đã có cũng chưa được ra những giải pháp cụ thể đối với BIDV mà chỉ dừng lại ở mức đưa ra kiến nghị chung cho hoạt động Ngân hàng xanh tại Việt Nam. Kế thừa các nghiên cứu đã
6 có trước đó, Luận văn tiến hành phân tích kỹ hơn về thực trạng việc thực hiện hoạt động ngân hàng xanh tại BIDV, đánh giá kết quả hoạt động trên bộ tiêu chí đánh giá, để từ đó đưa ra những đề xuất, giải pháp để phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV trong thời gian tới. Đó là vấn đề mang tính thiết thực, góp phần lấp đầy một phần khoảng trống còn thiếu của các nghiên cứu đã được thực hiện trước đây và cũng chính là hướng nghiên cứu tiếp theo của Luận văn. Thứ hai, về giai đoạn nghiên cứu, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu về Ngân hàng xanh tại BIDV trong giai đoạn 2019 -2021. Các nghiên cứu trước đây về Ngân hàng xanh tại BIDV, chủ yếu tập trung vào các giai đoạn trước năm 2017 hoặc đến năm 2019. Do đó, khoảng trống nghiên cứu của Luận văn là nghiên cứu thực trạng phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV trong giai đoạn 2019-2021. 4. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu a. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của Luận văn là đề xuất giải pháp phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV trong thời gian tới. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, Luận văn tập trung thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu trọng tâm sau: - Thứ nhất, hệ thống hóa các cơ sở lý luận về Ngân hàng xanh - Thứ hai, phân tích và đánh giá thực trạng phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại Ngân hàng TMCP ĐT&PT Việt Nam trong giai đoạn 2019-2021. Từ đó rút ra những kết quả đạt được, xem xét những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân. - Thứ ba, đề xuất một số giải pháp giúp việc phát triển hoạt động Ngân hàng xanh tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam đạt được hiệu quả trong thời gian tới. b. Câu hỏi nghiên cứu Từ mục tiêu nghiên cứu trên, tác giả sẽ trả lời các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra để làm rõ, lấp đầy khoảng trống nghiên cứu mà đề tài hướng đến: - Một là, tổng quan về Ngân hàng xanh bao gồm những nội dung gì? (Thế nào là Ngân hàng xanh? Ngân hàng xanh gồm những đặc điểm gì? Các nhân tố nào ảnh hưởng tới hoạt động Ngân hàng xanh? Tiêu chí đánh giá hoạt động Ngân
7 hàng là gì?); Bài học kinh nghiệm gì rút ra được từ việc phát triển Ngân hàng xanh tại các NHTM trên thế giới và tại Việt Nam? - Hai là, thực trạng thực hiện hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV diễn ra như thế nào? Thành công đạt được và những hạn chế, nguyên nhân của hạn chế? - Ba là, giải pháp nào để phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV? Kiến nghị gì để thực hiện giải pháp phát triển Ngân hàng xanh tại BIDV? 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là hoạt động Ngân hàng xanh tại NHTM. - Phạm vi nghiên cứu + Về không gian nghiên cứu: Tại NH TMCP ĐT&PT Việt Nam (BIDV) + Về thời gian nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu về hoạt động Ngân hàng xanh tại BIDV với dữ liệu nghiên cứu được thu thập trong giai đoạn 2019 – 2021, số liệu khảo sát được thực hiện từ tháng 05/2022 – tháng 07/2022.
8 6. Phương pháp nghiên cứu a. Quy trình nghiên cứu Hình 1.1. Khung nghiên cứu của Luận văn (Nguồn: Tác giả mô hình hóa) b. Phương pháp thu thập dữ liệu Luận văn dùng phương pháp nghiên cứu định tính. Nghiên cứu định tính thông qua phân tích tài liệu sơ cấp và phỏng vấn chuyên gia để tham khảo ý kiến của các chuyên gia trong đơn vị nhằm tổng hợp, đánh giá ý kiến đề xuất các giải pháp hoàn thiện hoạt động Ngân hàng xanh tại NHTM. - Dữ liệu thứ cấp: Dữ liệu thứ cấp là những dữ liệu có sẵn, đã qua xử lý. Việc