intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn Thạc sĩ Văn học: Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh

Chia sẻ: Minh Tú | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST
Báo xấu
20
lượt xem 8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài tiến hành với mục đích nghiên cứu về đặc điểm nghệ thuật trong truyện ngắn của Sương Nguyệt Minh để thấy được đặc trưng trong phong cách sáng tác, tìm thấy sự vận động, phát triển, chuyển mình của chính nhà văn và thấy được bức tranh xã hội đương đại sắc nét qua các tác phẩm truyện ngắn của anh. Qua đó chúng ta sẽ nhìn nhận thấy sâu hơn hướng đi của nhà văn cũng như sự phát triển của văn học đương đại nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Văn học: Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh

  1. ®¹i häc quèc gia hµ néi tr-êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n ===    === GIANG THÞ Hµ ( mau M58, 126trang, 1 quyen) §ÆC §IÓM NGHÖ THUËT TRUYÖN NG¾N S¦¥NG NGUYÖT MINH LuËn v¨n th¹c sÜ v¨n häc Hµ Néi – 2011
  2. ®¹i häc quèc gia hµ néi tr-êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n ===    === GIANG THÞ Hµ §ÆC §IÓM NGHÖ THUËT TRUYÖN NG¾N S¦¥NG NGUYÖT MINH LuËn v¨n th¹c sÜ v¨n häc Chuyªn ngµnh: V¨n häc ViÖt Nam M· sè: 60.22.34 Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: pgs.ts. hµ v¨n ®øc Hµ Néi - 2011
  3. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh MỤC LỤC Më ®Çu ...................................................................................................... 1 1.Lý do chọn đề tài: ..................................................................................... 1 2.Lịch sử vấn đề:.......................................................................................... 2 3. Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiªn cøu................................ 6 4. CÊu tróc luận văn .................................................................................... 7 NỘI DUNG .................................................................................................. 8 Ch-¬ng I: T×nh huèng vµ kÕt cÊu truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh ......................................................................................... 8 1.1.T×nh huèng truyện ngắn Sương Nguyệt Minh ................................... 8 1.1.1.T×nh huèng hµnh ®éng ....................................................................... 9 1.1.2.T×nh huèng giàu kịch tính ............................................................... 11 1.1.3. T×nh huèng tù nhËn thøc ................................................................ 13 1.2.Kết cấu truyện ngắn Sương Nguyệt Minh ........................................ 16 1.2.1.KÕt cÊu ®¶o lén trËt tù thêi gian cña sù kiÖn................................. 17 1.2.2.Kết cấu tâm lý ................................................................................... 22 1.2.3. Kết cấu đơn tuyến ........................................................................... 25 1.2.4. KÕt cÊu më ....................................................................................... 27 1.2.5.KÕt cÊu ®an xen nhiÒu m¹ch truyÖn ............................................... 31 Ch-¬ng II: NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt truyÖn ng¾n s-¬ng nguyÖt minh ........................................................... 35 2.1. Nh÷ng ph¸t hiÖn cña nhµ v¨n vÒ con ng-êi ..................................... 35 2.1.1. Hình tượng nhân vật người phụ nữ .............................................. 37 2.1.1.1. Nhân vật người phụ nữ qua vẻ đẹp ngoại hình ......................... 37 2.1.1.2. Nhân vật người phụ nữ qua kh¾c ho¹ t©m tr¹ng...................... 40 2.1.2. Hình tượng người lính trở về ......................................................... 41 2.1.3. Hình tượng nhân vật cô đơn .......................................................... 46 2.2. Nghệ thuật khắc họa hình tượng nhân vật ...................................... 50 Luận văn thạc sĩ 123 Giang Thị Hà
  4. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh 2.2.1. Khắc họa hình tượng nhân vật thông qua không gian nghệ thuật ..................................................................................................................... 50 2.2.2. Khắc họa hình tượng nhân vật thông qua các chi tiết nghệ thuật ..................................................................................................................... 55 Ch-¬ng III: YÕu tè kú ¶o trong truyÖn ng¾n s-¬ng nguyÖt minh ....................................................................................... 59 3.1. Yếu tố kỳ ảo trong nghệ thuật xây dựng nhân vật ......................... 59 3.1.1. Nhân vật lịch sử được kỳ ảo hóa .................................................... 60 3.1.2. Nhân vật ảo mộng............................................................................ 68 3.1.3. Loài vật được kỳ ảo hóa.................................................................. 72 3.2. Yếu tố kỳ ảo trong nghệ thuật xây dựng không gian và thời gian 77 3.2.1.Không gian thực nhuốm màu sắc kỳ ảo ......................................... 78 3.2.2.Không gian mộng ảo ........................................................................ 81 3.2.3. Thời gian méng ảo........................................................................... 82 Ch-¬ng Iv : Ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu ................................... 85 4.1.Ng«n ng÷ trong truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh........................... 85 4.1.1.Ngôn ngữ miêu tả giàu chất thơ ...................................................... 86 4..1.2. Ngôn ngữ đối thoại ......................................................................... 89 4.1.3. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm ........................................................... 94 4.2. Giọng điệu trần thuật truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh ............... 99 4.2.1. Giọng điệu trữ tình mộc mạc ....................................................... 101 4.2.2. Giọng điệu kh¸ch quan gai gãc, l¹nh lïng.................................. 105 4.2.3.Giäng ®iÖu mØa mai, giÔu nh¹i, bìn cît ........................................ 108 KẾT LUẬN .............................................................................................. 115 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o ............................................... 119 Luận văn thạc sĩ 124 Giang Thị Hà
  5. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh Më ®Çu 1. Lý do chọn đề tài: Thế kỷ XX, song song với quá trình hiện đại hoá văn học, truyện ngắn thực sự có những bước chuyển biến mạnh mẽ, rõ rệt đã góp phần tạo nên diện mạo nền văn học dân tộc. Nhiều nhà nghiên cứu đã từng nhận định đây là thời kỳ “lên ngôi”của truyện ngắn. NÒn V¨n häc ViÖt Nam thêi kú ®æi míi ®· ®¹t ®-îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc, gãp phÇn kh«ng nhá vµo thµnh tùu chung cña nÒn v¨n häc hiÖn ®¹i. Thêi kú v¨n häc truíc 1975 nhµ v¨n - ng-êi lÝnh lµ ®éi qu©n s¸ng t¸c chñ lùc cña v¨n ch-¬ng ViÖt Nam, ®Õn khi v¨n häc b-íc vµo thêi kú ®æi míi, nh÷ng ng-êi lÝnh cÇm bót vÉn lµ nh÷ng t¸c gi¶ quan träng cña nÒn v¨n häc d©n téc. Bªn c¹nh nh÷ng nhµ v¨n tiªn phong më ®-êng cho sù nghiÖp ®æi míi v¨n ch-¬ng nh-: NguyÔn Minh Ch©u, Lª Lùu ng-êi ta cßn thÊy líp nhµ v¨n qu©n ®éi trÎ trung xuÊt hiÖn vµ tr-ëng thµnh trong thêi kú ®æi míi. Víi mét c¸i nh×n míi mÎ, ®a diÖn vÒ cuéc sèng hä ®· lµm phong phó thªm nh÷ng trang v¨n viÕt vÒ ng-êi lÝnh, viÕt vÒ cuéc sèng th-êng nhËt. Nh÷ng ®ãng gãp cña hä ®· lµm phong phó thªm nÒn v¨n xu«i hiÖn ®¹i ViÖt Nam. Trong sè nh÷ng g-¬ng mÆt s¸ng gi¸ cña nÒn v¨n nghÖ qu©n ®éi, th× S-¬ng NguyÖt Minh lµ mét trong số những nhµ v¨n qu©n ®éi tiªu biÓu. Anh xuÊt hiÖn trªn v¨n ®µn vµo kho¶ng nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp niªn chÝn m-¬i cña thÕ kû XX. Víi lßng ®am mª vµ lao ®éng nghÖ thuËt nghiªm tóc, nhµ v¨n ®· cho ra ®êi s¸u tËp truyÖn ng¾n, rÊt nhiÒu bµi bót ký, tuú bót ...®· ®Þnh h×nh mét phong c¸ch riªng võa æn ®Þnh l¹i kh«ng ngõng ®æi míi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, S-¬ng NguyÖt Minh ®· nhËn ®-îc rÊt nhiÒu gi¶i th-ëng nh-: Gi¶i th-ëng cuéc thi truyÖn ng¾n V¨n nghÖ qu©n ®éi; Gi¶i th-ëng truyÖn ng¾n c©y bót vµng cña T¹p chÝ V¨n ho¸- V¨n nghÖ C«ng An (1998- 2001); Gi¶i th-ëng cuéc thi truyÖn ng¾n cña nhµ xuÊt b¶n Thanh niªn (2004); Gi¶i th-ëng cuéc thi B¸o v¨n nghÖ (2003 - 2004). Hai lÇn Luận văn thạc sĩ 1 Giang Thị Hà
  6. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh nhËn gi¶i th­ëng s¸ng t¸c v¨n häc cña Bé quèc phßng vÒ ®Ò tµi “ChiÕn tranh vµ ng­êi lÝnh” . Lµ nhà văn kh«ng ngõng ®æi míi vµ s¸ng t¹o, tiÕp tôc lµm míi b¶n th©n, S-¬ng NguyÖt Minh b-íc vµo mét thÕ giíi kh¸c thÕ giíi huyÒn bÝ ®· më ®-êng cho thÕ giíi v¨n ch-¬ng kú ¶o. TËp truyÖn ng¾n ra m¾t gÇn ®©y nhÊt : DÞ h-¬ng lµ hoa tr¸i ®Çu tiªn cña sù kÕt hîp ma mÞ nµy. DÞ h-¬ng ®· tho¸t khái c¸ch viÕt vÒ nh÷ng ®Ò tµi quen thuéc cña mét nhµ v¨n qu©n ®éi vµ còng ®-îc coi lµ mét b-íc ngoÆt lín trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña t¸c gi¶. Thµnh c«ng b-íc ®Çu cña S-¬ng NguyÖt Minh chñ yÕu ë thÓ lo¹i truyÖn ng¾n. Víi vèn sèng phong phó cña mét ng-êi lÝnh tõng ®i nhiÒu, ®äc nhiÒu, tr¨n trë nhiÒu, céng thªm mét tÊm lßng nh©n hËu lu«n h-íng vÒ cuéc ®êi, con ng-êi víi c¸i nh×n tr×u mÕn, c¸c s¸ng t¸c cña S-¬ng NguyÖt Minh ®· cho ng-êi ®äc thÊy ®-îc nhiÒu ®iÒu trong cuéc sèng: nh÷ng ®-îc- mÊt, vui buån trong chiÕn tranh hay khi ®· hoµ b×nh; nh÷ng m¶ng s¸ng - tèi cña ®êi sèng n«ng th«n hay thµnh thÞ, nh÷ng gãc khuÊt trong ®êi sèng riªng t- cña con ng-êi. §äc v¨n cña S-¬ng NguyÖt Minh, ng-êi ®äc ®-îc b-íc vµo mét thÕ giíi nghÖ thuËt riªng, phong phó, ®a chiÒu víi mét phong c¸ch v¨n ch-¬ng gi¶n dÞ nh-ng kh«ng ngõng ®æi míi. Chính vì sự phong phú trong bút pháp truyện ngắn nªn người viết chọn đề tài §ặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh để tiến hành thực hiện luận văn với mong muốn đem đến cho người đọc một cái nhìn đầy đủ và hệ thống hơn về nghệ thuật viết truyện ngắn đương đại Việt Nam mà Sương Nguyệt Minh là một trường hợp tiêu biểu nhất. 2.Lịch sử vấn đề: Nhà văn Sương Nguyệt Minh là một tác giả mới của nền văn học đương đại, xuất hiện trên văn đàn với khoảng thời gian sáng tác chưa thật dài. §Õn nay ®· cã rÊt nhiÒu bµi b¸o, t¹p chÝ tËp trung ®¸nh gi¸ vÒ truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh, ®iÒu ®ã chøng tá nh÷ng s¸ng t¸c cña S-¬ng NguyÖt Minh ®· ®-îc giíi ®éc gi¶ quan t©m, t×m hiÓu. Luận văn thạc sĩ 2 Giang Thị Hà
  7. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh NhËn xÐt vÒ c¸ch viÕt v¨n cña S-¬ng NguyÖt Minh, nhµ v¨n Phong §iÖp trªn tê V¨n nghÖ trÎ (2002) ®· tõng kh¼ng ®Þnh : “TruyÖn cña anh viÕt kü ®Õn tõng c©u, tõng chi tiÕt. §Æc biÖt anh rÊt dông c«ng trong viÖc dùng cèt truyÖn…Anh viết giống như chuẩn bị bước vào một trận đánh. Lực lượng được chuẩn bị sẵn sàng. Lúc nào cần tung ra, lúc nào đánh chiến thuật… nhịp nhàng, bài bản không tạo cảm giác cứng nhắc. Người đọc hoàn toàn bị người viết dẫn dụ, vừa hồi hộp vừa thích thú”. Nhµ v¨n - nhµ phª b×nh V¨n Chinh trong bµi viÕt T«i muèn cã c¸i lôc l¹c Êy b»ng ®Êt nung (WWW.vanchinh.net ngµy 18/12/2008) còng cho r»ng: “Mét trong nh÷ng yÕu tè ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cña S-¬ng NguyÖt Minh lµ sù tÝch tô c¸c chi tiÕt vµ t×nh huèng kh¸c l¹”. Cã thÓ thÊy r»ng S­¬ng nguyÖt Minh ®· rÊt cã lý khi lùa chän thÓ lo¹i truyÖn ng¾n, bëi víi anh nã cã søc t¶i lín, chøa ®ùng nhiÒu t©m t-ëng. §äc truyÖn cña S-¬ng NguyÖt Minh ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ yÕu tè cèt truyÖn, t×nh huèng vµ s- ®Ëm ®Æc cña c¸c chi tiÕt. Bªn c¹nh ®ã thÕ giíi nh©n vËt trong nh÷ng t¸c phÈm cña anh cã nh÷ng nÐt tÝnh c¸ch ch©n thùc, ®Ó l¹i Ên t-îng s©u s¾c trong lßng ng-êi ®äc, nh- Hoµi Anh ®· nhËn xÐt : “T©m lý nh©n vËt ®-îc t¸c gi¶ ph©n tÝch kh¸ kü, ý nghÜ ®ược biÕn ®æi thµnh c¸c hµnh ®éng minh ho¹ dÉn ng-êi ®äc tíi thÕ giíi trong c©u chuyÖn” vµ “§äc truyÖn ng¾n S­¬ng NguyÖt Minh thÊy cuéc sèng lÇn l-ît ®i qua trang viÕt nhÑ nhµng, h- vµ thùc lÉn lén, qu¸ khø vµ hiÖn t¹i, nam vµ n÷…”{19} Nhµ v¨n KhuÊt Quang Thuþ trong lêi tùa cho tËp truyÖn ng¾n M-êi ba bÕn n-íc th× ph¸t hiÖn ra “nh÷ng c¸i kh«ng th«ng th-êng” trong c¸ch viÕt cña S­¬ng NguyÖt Minh, ngay ë nh÷ng “bÕn n­íc”®Çu tiªn trªn con ®­êng s¸ng t¸c v¨n häc nghÖ thuËt, tõ viÖc ph¸ vì bót ph¸p truyÒn thèng cña thÓ lo¹i ®Õn viÖc ph¸ vì m« tÝp, chñ ®Ò vµ t¹o ra sù ®a thanh trong t¸c phÈm. TÊt c¶ nh÷ng c¸i “kh«ng th«ng th­êng” Êy thÓ hiÖn sù t×m tßi kh«ng mÖt mái cña anh trong qu¸ tr×nh s¸ng t¸c . ChÝnh nhê t×m tßi Êy mµ t¸c phÈm Luận văn thạc sĩ 3 Giang Thị Hà
  8. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh cña anh kh«ng ngõng ®æi míi, mang l¹i nhiÒu phong vÞ kh¸c nhau trong tõng giai ®o¹n s¸ng t¸c . Nh×n l¹i qu¸ tr×nh s¸ng t¸c cña S-¬ng NguyÖt Minh, c¸c nhµ phª b×nh v¨n häc ®Òu nhËn ra nh÷ng b-íc chuyÓn ®¸ng mõng trong v¨n phong cña nhµ v¨n qu©n ®éi nµy. NÕu trong nh÷ng tËp truyÖn ®Çu tay nh- : §ªm lµng Träng Nh©n, Ng-êi ë bÕn S«ng Ch©u, §i qua ®ång chiÒu, S-¬ng NguyÖt Minh ®­îc ®¸nh gi¸ lµ: “mang ®Õn cho ng-êi ®äc mét khu«n mÆt v¨n ch-¬ng theo lèi truyÒn thèng, nhuÇn nhuþ tõ giäng v¨n cho ®Õn tªn nh©n vËt trong t¸c phÈm.” (Thu Phè, T¹p chÝ Tuyªn gi¸o ,10/2009 ), th× cµng vÒ sau víi tËp truyÖn ng¾n M-êi ba bÕn n-íc, Chî t×nh vµ ®Æc biÖt lµ DÞ h-¬ng, S-¬ng NguyÖt Minh ®· thÓ hiÖn sù t×m tßi bøt ph¸ nh- chÝnh anh quan niÖm: “Nhµ v¨n lµ ng-êi s¸ng t¹o kh«ng ngõng nh- dßng s«ng ch¶y liªn tôc chë nÆng phï sa t-¬i tèt båi ®¾p cho bê b·i, ruéng ®ång. Dßng s«ng kh«ng ch¶y lµ dßng s«ng lÊp, s«ng chÕt. Nhµ v¨n ngõng s¸ng t¹o lµ nhµ v¨n r¬i vµo l·ng quªn trong lßng b¹n ®äc”. C¸c nhµ phª b×nh quan t©m ®Õn c¸c s¸ng t¸c cña S-¬ng NguyÖt Minh ®· t×m ra con ®-êng vËn ®éng trong v¨n ch-¬ng cña anh lµ ®i tõ “ hiÖn thùc - l·ng m¹n” ®Õn “ hiÖn thùc - l·ng m¹n vµ kú ¶o”. Nhµ lý luËn phª b×nh Ph¹m Xu©n Nguyªn ®· kh¼ng ®Þnh “Nhµ v¨n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i viÕt hay h¬n ng-êi kh¸c nh-ng ®Õn mét lóc nµo ®ã, nhµ v¨n ph¶i viÕt kh¸c m×nh. Nhµ v¨n S-¬ng NguyÖt Minh ®· lµm ®-îc ®iÒu nµy” ( Ph¸t biÓu nh©n dÞp ra m¾t tËp truyÖn DÞ h-¬ng). Nhµ v¨n Dili trªn tê An ninh thñ ®« (Sè 18/10/2009) cho r»ng “Tr-íc nay c¸i tªn S-¬ng NguyÖt Minh th-êng g¾n liÒn víi nh÷ng c©u chuyÖn viÕt vÒ ®Ò tµi chiÕn tranh vµ n«ng th«n b»ng ngßi bót d÷ déi vÉn lung linh, tr÷ t×nh, nªn viÖc ra ®êi nh÷ng truyÖn ng¾n ma mÞ vµ nhiÒu tÝnh dôc víi bót ph¸p huyÒn ¶o vµ gi¶ t-ëng trong tËp DÞ h-¬ng khiÕn nhiÒu ng-êi ®äc l¹ lÉm, bÊt ngê”. ë giai ®o¹n ®Çu s¸ng t¸c, S-¬ng NguyÖt Minh chñ yÕu viÕt vÒ kh«ng gian lµng quª víi nh÷ng con ng-êi méc m¹c nghÜa t×nh mµ bén bÒ nh÷ng bi Luận văn thạc sĩ 4 Giang Thị Hà
  9. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh kÞch tr-íc sù tÊn c«ng cña c¬ chÕ thÞ tr-êng víi tÊm lßng lo ©u cña mét ng-êi con nÆng t×nh víi quª h-¬ng. Làng quê chính là mảnh đất giúp tài năng của Sương Nguyệt Minh nảy nở và phát triển nên Sương Nguyệt Minh được nhà phê bình văn học Nguyễn Hoàng Đức nhận xét là :“nhà văn của cảnh sắc làng quê lung linh”. Cũng đề cập đến chất làng quê trong văn chương của Sương Nguyệt Minh, nhà phê bình Đoàn Minh Tâm trong một bài tiểu luận đăng trên báo Quân đội mang tên Không gian làng quê trong truyện ngắn Sương Nguyệt Minh (số 11/2009) đã đưa ra một cái nhìn nhận riêng của mình về phong cách của nhà văn và quan trọng hơn là nhà phê bình thấy được ở Sương Nguyệt Minh một tấm lòng yêu quê hương da diết nên những trang văn viết về làng quê đều đậm tính trữ tình với ngôn ngữ giản dị mà giàu chất thơ. §Õn giai ®o¹n sau, s¸ng t¸c cña S-¬ng NguyÖt Minh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn yÕu tè kú ¶o vµ tÝnh dôc, kh«ng gian ®-îc më réng ph¹m vi c¶ chèn thÞ thµnh. §iÒu ®ã cho thÊy phong c¸ch s¸ng t¸c cña S-¬ng NguyÖt Minh kh«ng ngõng ®æi míi. Nãi vÒ tËp truyÖn míi ra m¾t DÞ h-¬ng, nhµ phª b×nh V¨n Gi¸ ®· gãi gän phong c¸ch v¨n ch-¬ng cña S-¬ng NguyÖt Minh trong ba tõ : Ho¹t- Phiªu- Tho· (linh ho¹t, phong phó vÒ chÊt liÖu vµ sù trÎ trung). Ba tõ ®· ph¶n ¸nh kh¸ ®Çy ®ñ ®iÓm m¹nh trong truyÖn ng¾n cña S-¬ng NguyÖt Minh. Còn nhà phê bình Đoàn Ánh Dương lại khẳng định rõ ràng hơn về sự đổi mới này: “Chất lãng mạn thăng hoa gặp được cái bí nhiệm đã mở lối cho Sương Nguyệt Minh bước vào thế giới kỳ ảo” (Khi chiếc yếm bay lên, Tạp chí văn nghệ Quân đội, 11/2009) . §iÓm qua c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn c¸c s¸ch b¸o, t¹p chÝ vµ c¸c trang Wed cã nãi ®Õn S-¬ng NguyÖt Minh cßn rÊt s¬ l-îc chØ lµ c¸c bµi giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶, vÒ s¸ch míi xuÊt b¶n cña anh. C¸c bµi luËn v¨n, nghiªn cøu, phª b×nh míi chØ khai th¸c mét vµi khÝa c¹nh trong phong c¸ch s¸ng t¸c ch-a ®Þnh h-íng ®æi míi vµ tiÕp cËn riªng trong c¸c vÊn ®Ò chung cña truyÖn ng¾n. VÝ dô nh- bµi nhËn xÐt ®äc DÞ h-¬ng cña nhµ nghiªn cøu Luận văn thạc sĩ 5 Giang Thị Hà
  10. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh ¸nh D-¬ng sau khi tËp truyÖn ng¾n DÞ h-¬ng ra m¾t, hay bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña V¨n Chinh sau khi ®äc tËp truyÖn ng¾n M-êi ba bÕn n-íc. Kh¸i qu¸t lÞch sö nghiªn cøu vÒ truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh, chóng t«i ®· cã c¬ së h×nh thµnh vÒ mÆt thuËt ng÷ vµ ®ång thêi còng lµ nh÷ng gîi ý quý b¸u ®Ó chóng t«i thùc hiÖn luËn v¨n nµy. 3. Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiªn cøu - §èi t-îng nghiªn cøu Với đề tµi §ặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh, người viết chú ý đến đối tượng nghiên cứu với tất cả sáu tập truyện ngắn để tìm ra những nét đặc trưng trong phong cách nghệ thuật của Sương Nguyệt Minh. Với mục đích nghiên cứu về đặc điểm nghệ thuật trong truyện ngắn của Sương Nguyệt Minh để thấy được đặc trưng trong phong cách sáng tác, tìm thấy sự vận động, phát triển, chuyển mình của chính nhà văn và thấy được bức tranh xã hội đương đại sắc nét qua các tác phẩm truyện ngắn của anh. Qua đó chúng ta sẽ nhìn nhận thấy sâu hơn hướng đi của nhà văn cũng như sự phát triển của văn học đương đại nói chung. - Ph¹m vi nghiªn cøu Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ Đặc điểm nghệ thuật truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh, nh-ng ®Ó cã mét c¸i nh×n tæng thÓ, trän vÑn vÒ ®Æc tr-ng trong phong c¸ch nghÖ thuËt truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh chóng t«i cã liªn hÖ, so s¸nh víi truyÖn ng¾n cña mét sè nhµ v¨n kh¸c cïng thêi . - Phương pháp nghiên cứu Khai th¸c §Æc ®iÓm nghÖ thô©t truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt minh, luËn v¨n sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p sau: + Ph-¬ng ph¸p hệ thống Những cách tân nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh trên các phương diện: tình huống, kết cấu, nhân vật, ngôn ngữ, giọng điệu cần được nhìn nhận một cách hệ thống. Đặt những sáng tác của tác giả trong hệ Luận văn thạc sĩ 6 Giang Thị Hà
  11. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh thống chung của văn học Việt Nam để thấy vị trí và đóng góp riêng của tác giả trong tiến trình đổi mới hiện đại hoá nền văn học nước nhà. + Phương pháp phân tích tæng hîp Ph-¬ng ph¸p nµy gióp cho viÖc nghiªn cøu, ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò, c¸c chi tiÕt nghÖ thuËt, tõ ®ã kh¸i qu¸t nªn nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt trong toµn bé hÖ thèng truyÖn ng¾n cña nhµ v¨n nµy. + Ph-¬ng ph¸p lÞch sö Ph-¬ng ph¸p nµy cho ta thÊy nh÷ng nÐt ®Æc tr-ng nghÖ thuËt cña S-¬ng NguyÖt Minh cã sù kÕ thõa cña v¨n häc truyÒn thèng, nh-ng còng cã nhiÒu c¸ch t©n ®éc ®¸o t¹o nªn dÊu Ên riªng cña nhµ v¨n. + Phương pháp ®èi chiÕu, so sánh Ph-¬ng ph¸p nµy nh»m lµm næi bËt nh÷ng ®Æc tr-ng riªng trong phong c¸ch nghÖ thuËt truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh gi÷a t-¬ng quan víi c¸c s¸ng t¸c kh¸c trong thêi kú ®æi míi nhÊt lµ víi s¸ng t¸c viÕt vÒ ®Ò tµi chiÕn tranh. 4. CÊu tróc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, luận văn gồm có bốn chương: Chương I: T×nh huèng và kết cấu trong truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh Chương II:Nghệ thuật xâydựng nhân vật truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh Chương III: Yếu tố kỳ ảo truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh Chương IV: Ngôn ngữ và giọng điệu truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh Luận văn thạc sĩ 7 Giang Thị Hà
  12. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh NỘI DUNG Ch-¬ng I T×nh huèng vµ kÕt cÊu truyÖn ng¾n S-¬ng NguyÖt Minh 1.1.T×nh huèng truyện ngắn Sương Nguyệt Minh Đã từ lâu tình huống được xem là một yếu tố không thể thiếu trong tác phẩm tự sự. Riêng với thể loại truyện ngắn là một “lát cắt” của cuộc sống thì yếu tố tình huống càng được đề cao. C¸ch lùa chän t×nh huèng lµ mét trong nh÷ng kh©u then chèt t¹o nªn thµnh c«ng cho t¸c phÈm. §¸nh gi¸ vÒ vai trß cña t×nh huèng, nhµ nghiên cứu v¨n häc NguyÔn §¨ng M¹nh ®· kh¼ng ®Þnh : “Quan träng nhÊt cña truyÖn ng¾n lµ t¹o ra ®-îc mét t×nh huèng nµo ®ã. Tõ t×nh huèng bËt næi mét tÝnh c¸ch nh©n vËt, béc lé mét t©m tr¹ng”. Cßn nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u l¹i nhÊn m¹nh: “T×nh huèng ®ã lµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a con ng-êi vµ hoµn c¶nh. Nh÷ng nhµ v¨n cã tµi lµ nh÷ng nhµ v¨n giái t¹o ra nh÷ng t×nh thÕ x¶y ra truyÖn võa rÊt c¸ biÖt, võa mang tÝnh phæ biÕn hoÆc t-îng tr-ng”, dù thế nào thì tình huống truyện cũng “đặt nhân vật ở vào tình thế phải bộc lộ ra cái phần tâm can nhất cái phần ẩn náu sâu kín nhất, thậm chí có khi đó là khoảnh khắc chứa cả một đời người, một đời nhân loại” [ Dẫn theo Bùi Việt Thắng, 19,tr 98]. Trong thể loại truyện ngắn, mỗi truyện ngắn có thể có nhiều tình huống nhưng đa số xoay quanh một tình huống nào đó ( trường hợp một truyện ngắn có nhiều tình huống nhưng thực ra không có tính phổ biến, mặt khác trong những tình huống ấy thế nào cũng có một tình huống chính). Nhà văn Nguyễn Kiên quan niệm: “Mỗi truyện ngắn chỉ chứa đựng một tình huống…nếu có đến hai tình huống trở lên, truyện ngắn có thể bị phá vỡ” [ 78,Tr 60]. Nói về vai trò của tình huống, nhà văn Nguyên Ngọc cho rằng: “Truyện ngắn dẫu sao cũng phải…ngắn do đó thủ thuật chủ yếu của truyện ngắn là điểm huyệt trên cơ thể con người cũng như trên cơ thể Luận văn thạc sĩ 8 Giang Thị Hà
  13. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh cuộc sống, có những huyệt điểm vào đó làm rung động toàn thể…nhìn chung mỗi truyện ngắn bao giờ cũng được xây dựng trên một tình huống nhất định - nó như cái bản lề để các tình tiết, sự kiện diễn ra xung quanh đó” [26,Tr 56]. Cuộc sống vốn đa dạng nên cũng có vô vàn những tình huống khác nhau, mỗi nhà văn thường chọn cho mình những tình huống riêng phù hợp với dụng ý nghệ thuật của mình. Thạch Lam trong dòng văn học 1930- 1945 thường lựa chọn những tình huống nhẹ nhàng nhưng đầy trắc ẩn để bộc lộ những suy nghĩ của mình về cuộc sống, về con người từ đó bộc lộ những suy nghĩ của mình về con người, về thời đại. Nhà văn Nguyễn Minh Châu lại đi sâu khai thác những tình huống độc đáo giữa cuộc sống thường nhật để từ đó đưa ra cái nhìn sâu sắc về nghệ thuật, về cuộc đời…Ở Sương Nguyệt Minh điều mà người đọc dễ nhận ra là nhà văn không chú tâm xây dựng chỉ một kiểu tình huống mà phản ánh cuộc sống thông qua việc tạo dựng nhiều kiểu tình huống khác nhau. Mỗi kiểu tình huống sẽ là một tính cách hay truyền tải đến bạn đọc một ý đồ tư tưởng nào đó. 1.1.1.T×nh huèng hµnh ®éng Đây là kiểu tình huống thường thấy trong văn chương truyền thống khi nhà văn đặt nhân vật vào những tình huống đặc biệt khiến cho nhân vật tự bộc lộ tính cách thông qua hành động. Tình huống hành động là kiểu tình huống xuất hiện nhiều trong truyện ngắn của Sương Nguyệt Minh. Khảo sát qua 7 truyện ngắn mà có tới 5 truyện ngắn xuất hiện tình huống hành động. Qua kiểu tình huống này, tính cách nhân vật trong truyện được bộc lộ một cách rõ ràng, nhất quán. Người ở Bến Sông Châu là một câu chuyện đầy cảm động về Mây - người lính đã từng tham gia chiến tranh. Được trở về quê hương, về với gia đình là niềm vui khôn xiết với những người lính từng vào sinh, ra tử với biết bao mất mát, thiệt thòi của đời người con gái. Tình yêu của Mây và San là một mối tình đẹp mà nhiều người hằng mong ước. Về nhà với niềm hạnh phúc ấp ủ trong lòng là được Luận văn thạc sĩ 9 Giang Thị Hà
  14. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh kết hôn với người mình yêu nhưng trớ trêu thay ngày Mây trở về làng cũng chính là ngày San - người yêu Mây đi lấy vợ. Một nỗi đau xé lòng, bao mong ước hạnh phúc của ngày trở về nay bỗng không còn. Mây khóc nức nở, tủi cho thân phận mình. Sau đó là lời đề nghị “làm lại từ đầu của tân chú rể”- San. Là một người lính từng tham gia chiến trận, Mây sẵn sàng chấp nhận đau khổ về mình để người phụ nữ kia được hạnh phúc. Tiếp đến là việc Mây phải đỡ đẻ cho Thanh -vợ San trong tình trạng vô cùng nguy kịch. Những tình huống ấy được đặt vào trong tác phẩm giống như những bản lề then chốt sẽ làm nổi bật tính cách nhân vật. Với ngòi bút thẫm đẫm chất nhân văn, Sương Nguyệt Minh đã cho nhân vật lựa chọn những điều thua thiệt về mình sau những dằn vặt khôn nguôi. Những hành động đầy tình thương và lòng nhân ái của Mây thể hiện một cách thống nhất bản chất của người lính: giàu tình thương, đức hi sinh và lòng vị tha. Từ đó nhà văn gửi gắm một niềm tin ấm áp vào những người lính, vào người phụ nữ, vào cuộc đời . Đàn bà đặt nhân vật vào trong một tình huống đầy éo le: người vợ bắt gặp ngay tình địch đang đến tìm chồng mình. Với sự đồng cảm là người phụ nữ từng trải qua những những khó khăn đầu đời, người vợ đã cưu mang cô gái trẻ - người tình của chồng mình đang trong lúc nguy kịch. Bằng sự nhạy cảm của người đã qua thời kỳ sinh nở, bằng tình thương và sự bao dung, người vợ đã chăm sóc chu đáo “ tình địch” của mình : Giặt áo thun vàng, đưa đi nạo hút thai sót…trong lúc cô gái không có nơi trú ngụ thì người vợ lại nhân aí hết mức cho tình địch của mình ở trong nhà mình làm người giúp việc. Qua hành động đó, người đọc cảm nhận được tính nhân văn trong mỗi con người dù người đó chính là tình địch của mình nhưng trong hoàn cảnh khó khăn khốn cùng nhất vẫn sẵn sàng giúp đỡ. Đề cập vấn đề này Sương Nguyệt Minh muốn khẳng định tình thương và lòng nhân hậu sẽ không bao giờ mất đi mà luôn thường trực trong mỗi con người . Luận văn thạc sĩ 10 Giang Thị Hà
  15. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh 1.1.2.T×nh huèng giàu kịch tính Ấn tượng sâu sắc trong mỗi tác phẩm nghệ thuật là tạo ra được tình huống truyện giàu kịch tính mà ở đó nhà văn phơi bày được nhiều thực trạng cuộc sống và rút ra bài học nhân sinh sâu sắc. Với truyện Đàn bà ngay từ đầu tác phẩm nhà văn đã đặt nhân vật ở tình huống giàu kịch tính nhưng trong Bản kháng án bằng văn, tác giả lại để cho câu chuyện diễn biến từ từ theo lối kể thông thường. “Tôi” được sống trong một gia đình hạnh phúc, có một người cha mẫu mực, một người dì biết chăm lo cho gia đình. Cái làng quê quanh năm nghèo khó của “tôi” đã bắt đầu thay đổi kể từ khi Đê Vít Cung mở công ty may mặc liên doanh. Dì Hảo được tuyển vào làm ở công ty được trả với mức lương hậu hĩnh. “Tôi” làm hướng dẫn viên cho một công ty du lịch. Cuộc đời của dì của tôi và em Quang đã bước sang một trang mới. Gia đình “tôi” sống sung túc. Những thành viên trong gia đình đều đổi thay, chạy đua theo lối sống thời thượng. Tình cảm mọi người trong gia đình bắt đầu bị rạn nứt, mặc dù khi cha khoác ba lô trở về, cha đã làm mọi cách để gia đình trở lại như xưa nhưng mọi sự cố gắng đều vô ích. Dì Hảo đã không còn chăm lo đến gia đình nữa. “Tôi” tự thoả mãn với lối sống buông thả của mình. “Cuộc sống gia đình cứ thế trôi đi, lúc êm ả, lúc sóng gió. Cho đến một ngày ĐêVít Can ấn tiền vào tay bắt tôi đi bỏ cái thai trong bụng…tôi đau đớn, tôi van nài khóc nóc nhưng hắn chỉ cười ruồi” [10;133]. Chua xót, bẽ bàng, tủi thân, xót xa, vì sự mất mát của đời người con gái với mối tình đầu chưa nguôi thì “tôi” lại đau đớn chứng kiến cảnh tượng dì Hảo và Đê Vít Can ân ái ngay trong ngôi nhà của mình. Đỉnh điểm của bi kịch đã xảy ra trong cơn cuồng nộ. “Tôi” cầm dao đâm chết tên “sở khanh” đốn mạt, dì Hảo sợ hãi lao ra cửa đâm sầm vào lan can cầu thang ngã xuống tầng một. Tình huống truyện mỗi lúc một căng thẳng “tôi” đã giết chết một người và đẩy người khác đến cái chết. Sự xuất hiện người thứ ba là một bi kịch xảy ra không ít trong thời buổi kinh tế thị trường. Đây cũng chính là vấn đề nóng bỏng mà sách báo, Luận văn thạc sĩ 11 Giang Thị Hà
  16. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh phim ảnh đã từng đề cập nhiều và Sương Nguyệt Minh cũng góp thêm vào mảng đề tài này một câu chuyện hấp dẫn mang tên Đàn bà. Mục đích của cô bé sinh viên là đến gặp anh Nam Lê - người tình của mình, nhưng trớ trêu thay lại gặp vợ của Nam Lê - tình địch của mình. Sự việc làm cho người vợ hết sức hoang mang không biết sẽ xử trí như thế nào trong lúc cô gái cần sự giúp đỡ. Trong tâm lý của người vợ vừa có cái cay đắng tột cùng vì bị phụ bạc vừa có sự căm hận cô gái trẻ đang cướp chồng mình, lại vừa có sự đồng cảm vì dù sao chị cũng là đàn bà. Một màn kịch trơn tru đã diễn ra. Người vợ đóng vai là ô sin trong nhà và ra tay giúp đỡ người tình của chồng mình. Đau đớn, xót xa nhưng chị vẫn nhắm mắt buông xuôi. Một sự thật đau lòng của người vợ khi chị biết tường tận sự việc chồng mình đã ngoại tình mà kh«ng hề hay biết. Đã có vợ con đề huề song người chồng thành đạt ấy vẫn chơi trò “chơi trống bỏi” với một cô gái chỉ đáng tuổi bằng con mình. Cái trò chị bày ra, giữ con bé lại trong nhà làm Ốsin để đợi chồng về “bắt tận tay, day tận trán” chỉ là hệ quả của nỗi đau ê chề của người vợ. Sau bao nhiêu năm đầu gối tay ấp với chồng cùng bao nhiêu những lời yêu thương nồng nàn mà người chồng ấy lại đang ngoại tình. Câu chuyện cứ thế diễn ra đến cuối truyện vẫn chưa có một kết thóc rõ ràng. Xung đột và bi kịch trong ngôi nhà nhỏ bé không phải hiếm trong xã hội kinh tế thị trường đầy biến động. Xây dựng câu chuyện đầy kịch tính, nhà văn muốn phản ánh một phần hiện thực đáng buồn trong xã hội: khi cuộc sống vật chất đủ đầy con người lại chạy theo lối sống buông thả mà quên đi nét đẹp văn hoá truyền thống . Kết cục câu chuyện là một hậu quả đáng buồn và cũng là tấn bi kịch, là bài học sâu sắc cho những con người có những hành động thiếu tỉnh táo khi đối diện với cuộc sống nhiều cạm bẫy. Luận văn thạc sĩ 12 Giang Thị Hà
  17. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh 1.1. 3. T×nh huèng tù nhËn thøc Tình huống tự nhận thức vốn là thế mạnh của nhiều tác giả nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam mà thành công nhất phải kể đến cây bút lừng danh Nguyễn Minh Châu. Nhà văn đã rất thành công khi để nhân vật của mình tự nhận thức. Trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu, nhân vật người nghệ sĩ nhiếp ảnh sau khi chứng kiến cuộc đời lam lũ của người đàn bà hàng chài đã nhận ra triết lý : Nghệ thuật luôn gắn liền với cuộc đời, nghệ thuật chỉ có giá trị khi phục vụ cuộc đời, cần có cách nhìn đa dạng nhiều chiều về nghệ thuật và cuộc đời. Thông thường ở mỗi nhà văn đều có một cách khác nhau trong việc xây dựng tình huống tự nhận thức. Nhà văn Nguyễn Minh Châu từng nói về kiểu tình huống này như sau: “Có những nhà văn lại cố tình đưa nhân vật của mình vào những va chạm bình thường, hàng ngày, những tình thế giao tiếp hàng ngày, ai cũng nhiều lần trải qua và các tình thế xảy ra lại nằm ngay trong tâm trạng, tính cách nhân vật”. Là nhà văn có sự kế thừa và phát huy nền nghệ thuật của những lớp nhà văn trước hơn nữa lại là người có biệt tài xây dựng những tác phẩm truyện ngắn, có cốt truyện rõ ràng, có tình huống nhiều xung đột, song ở mỗi tác phẩm khác nhau Sương Nguyệt Minh lại khéo léo đưa ra tình huống tự nhận thức ở những khía cạnh khác nhau. Kiểu tình huống này thường được xây dựng một cách tự nhiên, nhà văn để cho nhân vật đứng trước một vài vấn đề của cuộc sống, để từ đó nhân vật chiêm nghiệm, hoặc vỡ lẽ về một điều gì đó. Tình huống tự nhận thức không tạo nên những xung đột gay cấn mạnh, mà điều tác động đến nhân vật đôi khi chỉ là những sự việc thông thường nhỏ nhặt của cuộc đời, thế nhưng nó lại khơi cho nhân vật tình huống tự nhận thức hoàn cảnh, tự đánh giá lại bản thân và đôi khi thay đổi cả quan niệm sống của mình. Trong Chuyến đi săn cuối cùng cốt truyện xoay quanh lòng nghi kỵ về sự thay lòng đổi dạ của nữ giới. Trong đó Mại- người thanh niên trong Luận văn thạc sĩ 13 Giang Thị Hà
  18. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh truyện làm nghề thợ săn, ngay từ nhỏ đã được cha dạy cách săn bắn và chỉ toàn nhằm những giống cái mà bắn. Người cha của Mại cả đời luôn ám ảnh nỗi day dứt về sự thất tiết của người vợ trước khi kết hôn nên suốt cuộc đời đi săn, ông luôn tìm giống cái mà bắn. Lời lẽ cay độc “giống cái là cái loại bạc tình” luôn ám ảnh và ảnh hưởng đến suy nghĩ của Mại bởi chính bản thân anh cũng hai lần bị phụ tình, anh đã đau đớn đi qua những mối tình bị phụ bạc với cô gái cùng làng mang tên Sim, và sau đó với cô bé chíp hôi mà anh đã cưu mang suốt thời gian dài. Anh căm ghét phụ nữ và không ngừng dượt đuổi theo con khỉ cái mà bắn, nhưng khi chứng kiến cảnh Sim - Người yêu cũ chăm sóc chu đáo lúc chồng ốm đau: “vạch áo ấn núm vú vào miệng Lùng. Tay phải đỡ đầu, tay trái Sim nặn sữa. Người ốm bú tóp tép rất khó nhọc. Và ở bên là thằng bé níu áo mẹ, cười trơ lợi”. Hay tận mắt chứng kiến cảnh khỉ đực bị thương: “ Khỉ cái nhe răng cắn chặt rút mũi tên ra và nhai lá thuốc đắp vào vai khỉ đực…khỉ cái bứt lá cây chụm lại thành hình cái phễu ; một tay cầm phễu, một tay nặn vú đang cương sữa. Sữa chảy vào phễu lá, rồi chảy xuống mồm khỉ đực”. Chứng kiến những cảnh tượng đó thì những suy nghĩ và định kiến của Mại đã hoàn toàn thay đổi về nữ giới, về giống cái. Một trò đời là câu chuyện về người phụ nữ luôn giữ mãi trong mình hình ảnh về một người đàn ông lý tưởng. Có một gia đình tuyệt vời, một người chồng hết lòng yêu thương vợ con nhưng hình ảnh về Hoan vẫn luôn thường trực trong tâm trí người phụ nữ trong suốt nhiều năm qua. Trong mắt cô, Hoan là người đàn ông tuyệt vời mang một vẻ đẹp lịch lãm, sang trọng của một người nghệ sĩ tài ba. Hoan đã thực sự chinh phục khán giả, chinh phục cô ở vẻ đẹp hào hoa và tài năng huấn luyện đàn khỉ biểu diễn. Sau bao nhiêu năm xa cách cô đã tình cờ gặp Hoan trong rạp biểu diễn với biết bao cảm xúc ùa về: niềm vui, niềm hạnh phúc được gặp lại người mình thầm yêu trộm nhớ sau bao nhiêu năm xa cách. Nhưng thật trớ trêu khi kết thúc buổi biểu diễn cũng là lúc: “Tôi bất ngờ. Bàng hoàng, tôi đứng Luận văn thạc sĩ 14 Giang Thị Hà
  19. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh nhìn Hoan, Hoan đang bốc những đồng tiền lẻ trong mũ các con khỉ bỏ vào túi. Hoan móc từng đồng tiền lẻ trong tay con lục lạc. Giọng Hoan bực dọc cáu kỉnh: dân tỉnh lẻ nghèo bỏ mẹ, toàn tiền hai trăm đồng rách”. Hình ảnh con người lý tưởng bao nhiêu năm thầm yêu trộm nhớ, trước mắt cô chỉ là một kẻ lừa đảo, người tình lý tưởng đã bị sụp đổ, đã nhoè đi trong mắt “tôi”. Ngay cả những con người có những hiểu biết sâu sắc về cuộc đời, đôi khi cũng giật mình trước những bài học lớn có thể rút ra từ những câu chuyện nhỏ. Đó là tình huống giúp nhà thơ kiêm hoạ sĩ giàu kinh nghiệm Văn Ngọ ngộ ra nhiều điều sau một chuyến đi chơi về quê một người bạn. Triết lý về cách tiếp cận cái đẹp của thiên nhiên, cái đẹp trong tâm hồn người được gửi gắm nhẹ nhàng qua những điều Văn Ngọ khám phá ra khi được sống giữa đất trời thuần khiết và những người dân quê mộc mạc, nghĩa tình. Hay câu chuyện về anh chàng đạo diễn trẻ trong Đêm mùa hạ tuyết rơi đã nhận thức ra nhiều điều về con người về tình yêu. Lúc đầu anh chìm đắm trong tình ái với cô nhà văn trẻ cùng những lời tỏ tình có cánh: “Em yêu anh, với một tình yêu an lành, thanh thản, da diết và sự đam mê điên cuồng. Bên anh em luôn cảm thấy yên bình. Anh không hiểu được đâu, cái cảm giác yên bình là sự không bao giờ em có được”; “Em càng hiểu rằng định mệnh đã mang anh đến cho em thì định mệnh cũng sẽ làm điều ngược lại nếu em không biết giữ gìn nó… những gì anh có là những gì mà em đang tìm kiếm. Và trong tình yêu này, mọi thứ đúng như em đã hình dung về một tình yêu đích thực, thậm chí vượt quá cả những gì em đã hình dung”. Với những lời ngọt ngào mê đắm, chàng đã chìm trong giấc mộng tình ái và thực sự tin tưởng tình yêu của nàng. Và chỉ khi chia tay, chàng lục tìm quyển Đêm mùa hạ tuyết rơi có dấu son môi nàng tặng không thấy, chàng mới bất ngờ nhận ra cuốn tiểu thuyết Đêm mùa hạ tuyết rơi có dấu son môi gợi cảm của nàng lại được đổ ra từ trong bao tải của người đàn ông mặc áo thổ dân da đỏ in hình con dao quăng. Chàng mới Luận văn thạc sĩ 15 Giang Thị Hà
  20. Đặc điểm nghệ thuật truyện ngắn Sương Nguyệt Minh thực sự vỡ mộng và nhận ra tình yêu “đích thực” của nàng. Vậy là tình yêu mà nàng dành tặng cho chàng bấy lâu nay chỉ là thứ tình yêu thực dụng, không biết đã có bao nhiều người đàn ông mặc chiếc áo thổ dân có hình con dao quăng? Không biết đã có bao nhiêu người đàn ông đi qua cuộc đời nàng? 1.2.Kết cấu truyện ngắn Sương Nguyệt Minh Theo từ điển thuật ngữ Văn học thì : “Kết cấu là toàn bộ tổ chức phức tạp và sinh động của tác phẩm, kết cấu thể hiện nội dung rộng rãi phức tạp hơn. Tổ chức tác phẩm không chỉ giới hạn ở sự tiếp nối bề mặt, ở những tương quan bên ngoài giữa các bộ phận, chương, đoạn mà còn bao hàm sự liên kết bên trong, nghệ thuật kiến trúc nội dung cụ thể của tác phẩm. Kết cấu là phương tiện cơ bản và tất yếu của khái quát nghệ thuật ; kết cấu phải đảm nhận chức năng đa dạng bộc lộ tốt chủ đề, tư tưởng của tác phẩm; triển khai trình bày hấp dẫn cốt truyện, tổ chức điểm nhìn trần thuật của tác giả tạo nên tính toàn vẹn của tác phẩm như một hiện hiện tượng thẩm mỹ” [ Dẫn theo Bùi Việt Thắng, 17; Tr99]. Bất kú mét t¸c phÈm v¨n häc nµo, truyÖn ng¾n, truyÖn dµi, tiÓu thuyÕt, kÞch hay th¬ ®Òu cã mét kÕt cÊu nhÊt ®Þnh. T¸c phÈm tù sù hay tr÷ t×nh ®Òu cã mét tæ chøc, mét trËt tù riªng. Tuy nhiªn kÕt cÊu cña mçi t¸c phÈm v¨n häc l¹i tuú thuéc vµo t- t-ëng, vµo tµi n¨ng vµ phong c¸ch cña nhµ v¨n. Song t¸c phÈm dï kÕt cÊu theo c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c ®Òu chung mét môc ®Ých lµ béc lé t- t-ëng, chñ ®Ò cña t¸c phÈm. Truyện ngắn là một lát cắt, một bức tranh thu nhỏ của cuộc sống, là khoảnh khắc lóe sáng nhất mà nhà văn chớp lấy mà truyền đến cho bạn đọc. Vì thế truyện ngắn có độ dồn nén rất lớn. Và tất nhiên hơn bất cứ thể loại văn học nào, truyện ngắn cần có một kết cấu chặt chẽ, hiệu quả để truyền tải đến người đọc nhiều nhất nội dung tác phẩm. Vì vậy kết cấu là một trong những yếu tố quan trọng trong việc tạo nên sườn cốt cho tác Luận văn thạc sĩ 16 Giang Thị Hà
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2062 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2