Luận văn Thạc sĩ Văn học: Đặc điểm văn xuôi nghệ thuật Dạ Ngân

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> DƯƠNG THẾ THUẬT<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM VĂN XUÔI NGHỆ THUẬT DẠ NGÂN<br /> <br /> Chuyên ngành: Văn học Việt Nam<br /> Mã số: 602234<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC<br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> <br /> PGS. TS. NGUYỄN THÀNH THI<br /> <br /> TP. HỒ CHÍ MINH - 2011<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> ---------Tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô đã tận tình giảng dạy chúng tôi<br /> trong suốt thời gian tôi học tập, nghiên cứu tại Trường Đại học Sư phạm Tp.<br /> Hồ Chí Minh.<br /> Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô, Anh, Chị ở Phòng Sau<br /> Đại học và Thư viện Nhà trường đã nhiệt tình giúp đỡ chúng tôi trong quá<br /> trình chúng tôi học tập tại Trường.<br /> Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Trường Cao đẳng Cộng đồng Bình Thuận,<br /> đồng nghiệp, bạn bè, người thân đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi<br /> để tôi có thể hoàn thành được khoá học khi tôi đã ở độ tuổi không còn trẻ.<br /> Xin cho tôi được gửi lời cảm ơn đến nhà văn Dạ Ngân, người đã dành<br /> thời gian cho tôi được tiếp xúc, trao đổi, cung cấp thêm cho tôi những tư liệu,<br /> giúp tôi có thêm điều kiện để nghiên cứu, hoàn thành luận văn.<br /> Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Thành<br /> Thi, người Thầy đã định hướng, nghiêm túc chỉ bảo, hết lòng giúp đỡ tôi<br /> trong quá trình tôi thực hiện luận văn này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn.<br /> Phan Thiết, tháng 10 năm 2011<br /> Người thực hiện<br /> <br /> Dương Thế Thuật<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CẢM ƠN .................................................................................. 2<br /> MỤC LỤC ........................................................................................ 3<br /> MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1<br /> CHƯƠNG MỘT: ĐẶC ĐIỂM VĂN XUÔI DẠ NGÂN– NHÌN<br /> TỪ VỐN SỐNG VÀ CẢM HỨNG NGHỆ THUẬT .................... 7<br /> 1.1. Dạ Ngân – Nhà văn của cái hôm qua và cái hôm nay........................... 7<br /> 1.1.1. Dạ Ngân – Nét vẽ chân dung nhìn từ cuộc đời .........................................7<br /> 1.1.2. Dạ Ngân – nét vẽ chân dung nhìn từ sáng tác ........................................10<br /> 1.1.3. Một cái nhìn cuộc sống đa dạng, nhiều chiều: .......................................15<br /> <br /> 1.2. Sáng tác của Dạ Ngân – tiếng nói của lòng nhân hậu và niềm tin: .. 26<br /> 1.2.1. Ký ức về chiến tranh và nỗi đau thời hậu chiến: ..................................26<br /> 1.2.2. Nghịch cảnh thời hậu chiến và những băn khoăn về cuộc đời, con<br /> người: ...................................................................................................................32<br /> 1.2.3. Tiếng nói trân trọng cảm thương thân phận “bé mọn” của con người”<br /> ...............................................................................................................................39<br /> <br /> 1.3. Sáng tác của Dạ Ngân – Tiếng nói của tình quê hương.................... 52<br /> <br /> CHƯƠNG 2: VĂN XUÔI NGHỆ THUẬT DẠ NGÂN – ĐẶC<br /> ĐIỂM VỀ THỂ LOẠI VÀ PHƯƠNG THỨC TỰ SỰ ............... 67<br /> 2.1. Nhà văn nữ của nhiều thể loại: ............................................................. 67<br /> 2.1.1. Sáng tác của Dạ Ngân – Nhìn từ thể loại: ...............................................67<br /> 2.1.2. Đóng góp của Dạ Ngân – Nhìn từ truyện ngắn: .....................................68<br /> 2.1.3. Đóng góp của Dạ Ngân – nhìn từ tiểu thuyết, truyện vừa: ...................79<br /> 2.1.4. Đóng góp của Dạ Ngân– Nhìn từ tản văn: ..............................................85<br /> 2.1.5. Chất thơ trong văn xuôi nghệ thuật Dạ Ngân. .......................................91<br /> <br /> 2.2. Những thành công trên bình diện phương thức tự sự: ...................... 98<br /> 2.2.1. Tạo tình huống, sự kiện và khắc hoạ nhân vật: .....................................98<br /> 2.2.2. Kết cấu dòng ý thức và kỹ thuật lồng ghép truyện: ............................106<br /> 2.2.3. Trần thuật đa điểm nhìn và vai kể độc thoại: ......................................111<br /> <br /> CHƯƠNG 3: VĂN XUÔI NGHỆ THUẬT DẠ NGÂN – ĐẶC<br /> ĐIỂM VỀ NGÔN TỪ .................................................................. 115<br /> 3.1. Vẻ đẹp hài hoà trong văn xuôi nghệ thuật Dạ Ngân ......................... 115<br /> 3.1.1. Khái niệm: “ngôn ngữ văn xuôi” – “lời văn nghệ thuật” và quan niệm<br /> về “vẻ đẹp hài hoà “ ..........................................................................................115<br /> 3.1.2. Sự hài hoà giữa chất văn xuôi và chất thơ............................................118<br /> 3.1.3. Sự hài hoà giữa ngôn ngữ toàn dân và phương ngữ............................124<br /> 3.1.4. Sự hài hoà giữa ngôn ngữ tự sự với trữ tình ........................................129<br /> <br /> 3.2. Chất Nam Bộ đậm đặc trong lời văn nghệ thuật Dạ Ngân .............. 133<br /> <br /> KẾT LUẬN .................................................................................. 149<br /> THƯ MỤC THAM KHẢO ......................................................... 153<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài:<br /> Những công trình nghiên cứu nghiêm túc về văn xuôi nghệ thuật Việt<br /> Nam sau năm 1975 ở tầm khái quát rất cần thiết, nhằm nhìn nhận, đánh giá<br /> một cách khách quan, toàn diện về văn xuôi nghệ thuật trong tiến trình văn<br /> học chung của đất nước.<br /> Ngoài những công trình nghiên cứu khái quát, sự nghiên cứu về văn xuôi<br /> nghệ thuật của từng nhà văn cũng rất cần, nhất là đối với những nhà văn có<br /> những đóng góp thật sự cho văn xuôi nghệ thuật Việt Nam sau năm 1975.<br /> Trong số những nhà văn nữ sáng tác văn xuôi sau 1975, Dạ Ngân đã có<br /> những thành công nhất định. Chị đã bắt đầu sáng tác từ năm 1978. Với<br /> khoảng trên 15 tác phẩm đã xuất bản, từ tiểu thuyết truyện vừa, truyện ngắn<br /> đến tản văn, chị đã nhận khoảng 4 giải thưởng chính và 1 tặng thưởng văn<br /> học ( 1 của Tạp chí Văn nghệ Quân đội (năm 1987), 1 của báo Tuổi trẻ TP.<br /> HCM (năm 1989), 1 của Hội Nhà văn Hà Nội (năm 2005), 2 của Hội Nhà văn<br /> Việt Nam (năm 2004 và năm 2006) cùng một số giải thưởng khác về các<br /> truyện ngắn.<br /> Với những giải thưởng đã được nhận, cả ở truyện ngắn và tiểu thuyết, Dạ<br /> Ngân đã được ghi nhận là một trong những nhà văn nữ có giọng điệu riêng<br /> hiện nay.<br /> Là một trong những gương mặt nhà văn nữ có tác phẩm đến với bạn đọc<br /> từ trên 25 năm qua, có giọng điệu riêng, chị đã và vẫn đang tiếp tục cuộc hành<br /> trình của mình trong việc sáng tác văn chương. Với những tác phẩm đã cho ra<br /> mắt bạn đọc, Dạ Ngân đã có vị trí nhất định trên văn đàn. Tác phẩm của chị<br /> cần được nghiên cứu một cách có hệ thống, cả ở mảng tiểu thuyết, truyện vừa,<br /> truyện ngắn và cả tản văn. Sự nghiên cứu một cách nghiêm túc, cẩn trọng các<br /> tác phẩm văn xuôi nghệ thuật của Dạ Ngân chắc chắn sẽ rút ra những điều có<br /> <br />