Lý luận nhận thức duy vật biện chứng

Chia sẻ: Hoàng Thanh Xuân | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

828
lượt xem 91
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài Lý luận nhận thức duy vật biện chứng bao gồm một số nội dung cơ bản: Thực tiễn, nhận thức và vai trò của thực tiễn với nhận thức, con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý. Bài học bao gồm những nội dung cơ bản trong cuốn giáo trình Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin, tuy vậy bài học sẽ có nhiều ví dụ mới, làm cho người đọc có cảm giác không nhàm chán với bộ môn này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lý luận nhận thức duy vật biện chứng

Lý luận nhận thức duy vật biện chứng Hoàng Thanh Xuân
1. Thực tiễn, nhận thức và vai trò của thực tiễn với nhận thức a) Thực tiễn và các hình thức tồn tại cơ bản của nó Thực tiễn là toàn bộ hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử - xã hội của con người nhằm cải biến tự nhiên và xã hội.
Hoạt động thực tiễn là con người sử dụng những công cụ lao động tác động vào những đối tượng vật chất nhất định, làm biến đổi chúng theo mục đích của con người. Đây là một hoạt động đặc trưng, bản chất của con người và nó được thực hiện một cách khách quan, không ngừng phát triển từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Thực tiễn tồn tại với 3 hình thức cơ bản: Hoạt động sản Hoạt động chính Thực nghiệm khoa xuất vật chất trị xã hội học Con người sử dụng Đây là hoạt động của Đây là hoạt động các công cụ lao động các cộng đồng người, được tiến hành trong tác động vào thế giới các tổ chức khác nhau những điều kiện do tự nhiên để tạo ra trong xã hội nhằm cải con người tạo ra, gần nhiều của cải vật biến những quan hệ giống, giống hoặc chất đáp ứng nhu cầu chính trị xã hội để lặp lại những trạng tồn tại và phát triển thúc đẩy xã hội phát thái của tự nhiên và của mình. triển. xã hội nhằm xác định những quy luật biến đổi, phát triển của đối tượng nghiên cứu.
Mỗi hình thức hoạt động cơ bản của thực tiễn có một chức năng quan trọng khác nhau, không thể thay thế cho nhau, song chúng có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại lẫn nhau. Trong mối quan hệ đó, sản xuất vật chất là loại hoạt động có vai trò quan trọng nhất, đóng vai trò quyết định đối với các hoạt
b) Nhận thức và các cấp độ nhận thức Nhận thức là một quá trình phản ánh tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con người trên cơ sở thực tiễn, nhằm sáng tạo ra những tri thức về thế giới khách quan.
Các nguyên tắc cơ bản của nhận thức: • Một là, thừa nhận thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người.
• Hai là, thừa nhận con người có khả năng nhận thức được thế giới khách quan; coi nhận thức là quá trình phản ánh thế giới, là hoạt động tìm kiếm khách thể của chủ thể; thừa nhận không có cái gì là không thể nhận thức được, mà nhận thức được nó sớm hay muộn mà thôi.
• Ba là, khẳng định sự phản ánh đó là một quá trình biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo.
• Bốn là, coi thực tiễn là cơ sở chủ yếu và trực tiếp nhất của nhận thức; coi là động lực, mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý. “Mọi kim loại đều dẫn điện”
Dựa vào bản chất của đối tượng nhận thức, có: • Nhận thức kinh nghiệm • Nhận thức lý luận Nhận thức lý Đây là trình độ luận là trình độ nhận thức hình nhận thức gián thành từ sự quan tiếp, trừu tượng, sát trực tiếp các sự có tính hệ thống vật, hiện tượng trong việc khái trong giới tự nhiên, quát bản chất, qui luật của các sự xã hội hay trong các vật, hiện tượng. thí nghiệm khoa
• Nhận thức kinh nghiệm • Nhận thức lý luận
Dựa vào tính chất tự phát hay tự giác của quá trình nhận thức, có: • Nhận thức thông thường • Nhận thức khoa học Được hình thành một Được hình thành cách tự phát, trực tiếp từ một cách tự giác và trong hoạt động hàng gián tiếp từ sự phản ngày của con người nên ánh đặc điểm, bản rất phong phú và đa chất, những quan hệ dạng, chi phối hoạt động tất yếu của đối của con người trong xã tượng nghiên cứu. hội.
• Nhận thức thông thường • Nhận thức khoa học
c) Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức - Thực tiễn là cơ sở, là nguồn gốc của nhận thức. Thứ nhất, thông qua hoạt động thực tiễn, con người mới nắm bắt được những đặc điểm, thuộc tính, quy luật vận động và phát triển của thế giới khách quan, giúp nhận thức của con người ngày càng được nâng cao.
Thứ hai, thông qua hoạt động thực tiễn giúp con người sáng tạo ra những công cụ và phương tiện rất hiện đại và tinh xảo, giúp con người cải tạo thế giới có hiệu quả.
Thứ ba, thông qua hoạt động thực tiễn, con người ngày càng hoàn thiện bản thân mình: thể lực và trí lực đều phát triển, tạo điều kiện cho con người nhận thức thế giới sâu sắc, đầy đủ hơn.
- Thực tiễn là động lực, là mục đích của nhận thức.
- Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý. Thực tiễn là cơ sở duy nhất để kiểm tra tính đúng đắn của chân lý. Khi kiểm chứng một tri thức, một nhận thức nào đó đúng hay sai thì phải thông qua hoạt động thực tiễn của con người.
2. Con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý a) Lênin với quan điểm về con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn – đó là con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý, của sự nhận thức hiện thực khách quan.