mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng với điện não trên bệnh nhân trầm cảm chủ yếu

Chia sẻ: Caygaolon Caygaolon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu mối liên quan giữa điện não đồ với một số đặc điểm lâm sàng trên bệnh nhân trầm cảm chủ yếu. Đối tượng và phương pháp: phân tích điện não đồ theo một số đặc điểm lâm sàng trên 62 bệnh nhân trầm cảm chủ yếu được điều trị tại Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103. Kết quả: điện não đồ mất toàn bộ sóng alpha chủ yếu là bệnh nhân trầm cảm mức độ nặng và trên bệnh nhân có ý tưởng và hành vi tự sát. Điểm Hamilton ở bệnh nhân có điện não mất sóng alpha cao hơn có ý nghĩa thống kê so với bệnh nhân có điện não với sóng dạng thoi và sóng alpha mất dạng thoi. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ cũng như điểm Hamilton giữa bệnh nhân có điện não đối xứng và bệnh nhân có điện não mất đối xứng. Kết luận: điện não mất toàn bộ sóng alpha có thể liên quan đến mức độ và tiên lượng ở bệnh nhân trầm cảm chủ yếu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng với điện não trên bệnh nhân trầm cảm chủ yếu

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2019 MỐI LIÊN QUAN GIỮA MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VỚI ĐIỆN NÃO TRÊN BỆNH NHÂN TRẦM CẢM CHỦ YẾU Lê Văn Quân1; Hà Mạnh Hùng1; Cao Tiến Đức1 TÓM TẮT Mục tiêu: nghiên cứu mối liên quan giữa điện não đồ với một số đặc điểm lâm sàng trên bệnh nhân trầm cảm chủ yếu. Đối tượng và phương pháp: phân tích điện não đồ theo một số đặc điểm lâm sàng trên 62 bệnh nhân trầm cảm chủ yếu được điều trị tại Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103. Kết quả: điện não đồ mất toàn bộ sóng alpha chủ yếu là bệnh nhân trầm cảm mức độ nặng và trên bệnh nhân có ý tưởng và hành vi tự sát. Điểm Hamilton ở bệnh nhân có điện não mất sóng alpha cao hơn có ý nghĩa thống kê so với bệnh nhân có điện não với sóng dạng thoi và sóng alpha mất dạng thoi. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ cũng như điểm Hamilton giữa bệnh nhân có điện não đối xứng và bệnh nhân có điện não mất đối xứng. Kết luận: điện não mất toàn bộ sóng alpha có thể liên quan đến mức độ và tiên lượng ở bệnh nhân trầm cảm chủ yếu. * Từ khóa: Trầm cảm chủ yếu; Điện não đồ; Mối liên quan; Lâm sàng. Relationship between Clinical Characteristics and EEG Recording in Patients with Major Depression Summary Objectives: To investigate relations between changes of EEG recordings and some clinical characteristics in patients with major depression. Subjects and methods: Analyze EEG recordings following some clinical characteristics in 62 patients with major depression treated at Department of Psychiatry, 103 Military Hospital. Results: Loss of alpha oscilations was found in patients with severe levels and suicidal thoughts. Furthermore, mean score of the Hamilton scale in patients with no alpha oscilations in EEG recordings was higher than that in patients with alpha oscilations in EEG recordings. There were no significant differences in ratios and Hamilton scales between patients with EEG symmetry and patients with EEG asymmetry. Conclusion: Loss of alpha oscillations might relate to levels of depression and maybe a prediction factor in patients with major depression. * Keywords: Major depression; EEG recordings; Relationships; Clinical characteristics. 1. Bệnh viện Quân y 103 Người phản hồi (Corresponding): Lê Văn Quân (levanquan2002@yahoo.com) Ngày nhận bài: 20/12/2018; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/01/2019 Ngày bài báo đƣợc đăng: 21/01/2019 75 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2019 ĐẶT VẤN ĐỀ (2013), được điều trị nội trú tại Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103 từ 10 - 2017 Trầm cảm (TC) chủ yếu là một rối loạn chủ yếu trong các bệnh lý tâm thần. Mặc đến 10 - 2018. dù tỷ lệ TC chưa được thống kê đầy đủ ở * Tiêu chuẩn loại trừ: BN nghiện ma hầu hết các nước, nhưng theo ước tính túy và các chất tác động tâm thần khác, của một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ TC BN có bệnh cơ thể nặng như xơ gan, ung chủ yếu ở các khu vực khác nhau có sự khác nhau, từ 1,0% (Cộng hòa Séc) đến thư gan…, BN có chấn thương sọ não kết 16,9% (tại Mỹ) và trung bình khoảng 8,3 hợp, BN < 16 tuổi và > 60 tuổi, BN không (Canada) và 9,0% (Chi Lê) [3]. Nhìn hợp tác nghiên cứu. chung, theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ TC chủ yếu ở phạm vi toàn 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. cầu chiếm khoảng 4,4% [4]. Tại Việt Nam, * Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu tiến chưa có thống kê cụ thể về tỷ lệ TC trên cứu, cắt ngang, mô tả từng trường hợp. phạm vi cả nước. Nhưng theo số liệu ở một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ TC trong * Phương pháp nghiên cứu: một số khu vực dân cư dao động khoảng 2 - 5% [1]. Kết quả này cho thấy TC là BN TC được chẩn đoán theo DSM-V vấn đề sức khỏe tâm thần cần được (2013). Xác định đặc điểm lâm sàng qua quan tâm. bệnh án nghiên cứu. Tiến hành ghi điện Việc chẩn đoán và theo dõi điều trị cho não trong vòng 3 ngày từ khi BN vào điều đến nay chủ yếu dựa vào lâm sàng. Gần trị tại Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y đây, chúng tôi đã chứng minh có thay đổi 103. Ghi điện não tại phòng ghi điện não điện não trên bệnh nhân (BN) TC chủ yếu so với người khỏe mạnh. Tuy nhiên, vẫn yên tĩnh, thoáng mát vào khoảng 8 giờ chưa có bằng chứng về mối liên quan sáng trên tất cả BN nghiên cứu. Phương giữa lâm sàng và điện não trên BN TC pháp ghi và phân tích sóng điện não theo chủ yếu. Vì vậy, chúng tôi tiếp tục phân giáo trình chẩn đoán chức năng - Bộ môn tích sâu hơn trong nghiên cứu này với Chẩn đoán Chức năng, Học viện Quân y mục tiêu: Phân tích mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng với thay đổi [2]. điện não trên BN TC chủ yếu. * Phương pháp phân tích số liệu: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP Phân tích mối tương quan giữa một số NGHIÊN CỨU đặc điểm lâm sàng với thay đổi điện não 1. Đối tƣợng nghiên cứu. theo phương pháp thống kê y học, sử 62 BN được chẩn đoán TC chủ yếu dụng phần mềm SPSS 20.0, sự khác biệt theo tiêu chuẩn chẩn đoán của DSM-V có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05. 76 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2019 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Liên quan giữa hình dạng sóng alpha với mức độ TC. Bảng 1: Hình dạng sóng alpha ở các mức độ TC. Sóng alpha Dạng thoi Mất dạng thoi Mất toàn bộ Mức độTC n % n % n % Nhẹ 0 0 2 5,71 0 0 Vừa 9 47,37 16 45,71 1 12,50 Nặng 10 52,63 17 48,58 7 87,50 Tổng 19 100 35 100 8 100 p > 0,05 < 0,01 < 0,05 Trong nhóm BN điện não đồ có sóng alpha mất dạng thoi, nhóm BN TC mức độ nặng chiếm tỷ lệ cao nhất (48,58%); sau đó là nhóm BN TC mức độ vừa (45,71%). Nhóm BN TC mức độ nhẹ chiếm tỷ lệ thấp nhất (5,71%). So sánh các số liệu trên thấy khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,01 (χ2 = 12,057; df = 2; p = 0,002). Trong nhóm BN điện não đồ mất toàn bộ sóng alpha, nhóm BN TC mức độ nặng chiếm tỷ lệ cao hơn nhóm BN TC mức độ vừa. So sánh các số liệu trên thấy khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05 (χ2 = 4,500; df = 1; p = 0,034). 2. Liên quan giữa hình dạng sóng alpha với ý tƣởng và hành vi tự sát. Bảng 2: Hình dạng sóng alpha theo ý tưởng hành vi tự sát. Sóng alpha Dạng thoi Mất dạng thoi Mất toàn bộ Ý định hành vi tự sát n % n % n % Không 6 31,58 16 45,71 0 0 Có 13 68,42 19 54,29 8 100 Tổng 19 100 35 100 8 100 100 100 p > 0,05 < 0,05 < 0,05 p>0,05 Có mối quan hệ chặt chẽ về thay đổi hình dạng sóng alpha với ý tưởng và hành vi tự sát. Kết quả nghiên cứu cho thấy BN không có ý tưởng và hành vi tự sát, trên điện não đồ đều có nhịp alpha với cả hai đặc điểm dạng thoi hoặc mất dạng thoi. Ngược lại, mặc dù BN có ý tưởng và hành vi tự sát, điện não đồ có cả loại có nhịp alpha, nhưng 100% điện não đồ mất dạng thoi đều xuất hiện trên BN có ý tưởng và hành vi tự sát. Kết quả này gợi ý khi điện não đồ mất toàn bộ nhịp alpha, BN có nguy cơ tự sát cao hơn. 77 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2019 3. Liên quan giữa tính chất mất đối xứng theo mức độ TC. Bảng 3: Tính chất đối xứng theo mức độ TC. Tính chất Đối xứng Mất đối xứng p Mức độTC n % n % Nhẹ 1 4,35 1 3,22 > 0,05 Vừa 9 39,13 16 51,62 Nặng 13 56,52 14 45,16 Tổng 23 100 31 100 Bảng 3 thể hiện tính mất đối xứng của điện não đồ theo mức độ TC. Kết quả nghiên cứu cho thấy không khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ điện não đồ đối xứng và điện não đồ mất đối xứng ở các mức độ TC khác nhau (X2 = 0,830; df = 2, p = 0,66). Điều này gợi ý không có mối liên quan giữa tính đối xứng trên điện não đồ với mức độ TC trên BN TC chủ yếu. 4. Liên quan giữa đặc điểm điện não với thang điểm Halmiton. Biểu đồ 1: Mối liên quan đặc điểm điện não với điểm Hamilton. Kết quả cho thấy thang điểm Hamilton ở BN có điện não mất toàn bộ sóng alpha lớn hơn có nghĩa thống kê so với BN có điện não với nhịp alpha dạng thoi và nhịp alpha mất dạng thoi (p < 0,01). 78 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2019 5. Liên quan giữa tính chất mất đối xứng với thang điểm Hamilton. Biểu đồ 2: Mối liên quan giữa tính đối xứng của điện não đồ với điểm Hamilton. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về điểm Hamilton giữa nhóm BN có điện não mất đối xứng với nhóm BN có điện não mất tính đối xứng (p > 0,05). BÀN LUẬN Hamilton, chúng tôi thấy BN mất toàn bộ sóng alpha có điểm Hamilton cao hơn có Trong nghiên cứu này, chúng tôi đánh ý nghĩa thống kê so với BN có điện não giá mối liên quan giữa một số đặc điểm với sóng alpha dạng thoi và điện não có lâm sàng với thay đổi điện não trên BN song alpha mất dạng thoi. Thang điểm TC chủ yếu. Do sóng alpha là sóng chiếm Hamilton là một chỉ số khách quan đánh chủ yếu trên điện não đồ người bình giá mức độ TC [5]. Vì vậy, kết quả nghiên thường, đặc biệt là ở vùng chẩm và vùng cứu trên đây cho thấy điện não đồ mất thái dương [2]. Vì vậy, chúng tôi cho rằng dạng thoi có thể liên quan đến mức độ những thay đổi về hình dạng và đặc điểm bệnh nặng hơn trên BN TC. Đặc biệt, kết của nhịp alpha có thể liên quan đến trạng quả nghiên cứu thấy 100% BN mà điện thái bệnh lý như trong bệnh TC chủ yếu. não mất toàn bộ sóng alpha đều có ý Đặc biệt, với bệnh TC chủ yếu, 2 yếu tố tưởng và hành vi tự sát. Kết quả này gợi cần được quan tâm trong chẩn đoán và ý điện não mất toàn bộ sóng alpha có thể điều trị là mức độ TC và ý tưởng và hành là một yếu tố tiên lượng và sử dụng để vi tự sát. Chính những lý do trên đây, theo dõi BN TC, vì trên BN TC, ý tưởng chúng tôi đã tập trung phân tích mối liên và hành vi tự sát luôn là một trong những quan giữa thay đổi về sóng alpha với hai triệu chứng ảnh hưởng rất lớn đến kết đặc điểm lâm sàng nói trên. Kết quả quả và chiến lược điều trị. nghiên cứu cho thấy đa số BN mất toàn bộ sóng alpha đều là BN TC mức độ Một số nghiên cứu trước đây cũng cho nặng. Tương tự, với thang điểm rằng, mất đối xứng về nhịp alpha, đặc biệt 79 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2019 ở thùy trán trên điện não đồ là một trong TÀI LIỆU THAM KHẢO những đặc điểm cần chú ý trên BN TC 1. Trần Hữu Bình. Nghiên cứu rối loạn TC [6]. Vì vậy, chúng tôi phân tích mất đối tại một phường dân cư Thành phố Hà Nội. xứng trên điện não đồ theo các đặc điểm Nội san Tâm Thần học. Hội Tâm thần học. lâm sàng ở BN TC. Tuy nhiên, kết quả 2005, 4 (8), tr.130-134. này chưa tìm thấy mối tương quan giữa 2. Bộ môn - Khoa Chẩn đoán Chức năng, tính chất mất đối xứng về nhịp alpha trên Học viện Quân y. Giáo trình chẩn đoán chức điện não đồ với mức độ TC. Điểm năng (đại học). Nhà xuất bản Quân đội Nhân Hamilton cũng không khác biệt giữa BN dân. 2013. có điện não đồ đối xứng và BN có điện 3. Moussavi S, Chatterji S, Verdes E et al. não đồ mất đối xứng. Có thể tính chất Depression, chronic diseases, and decrements mất đối xứng trên điện não đồ chỉ là thay in health: Results from the World Health Surveys. đổi chung ở BN TC. Lancet. 2007, 370, pp.851-858. 4. Depression and other common mental KẾT LUẬN disorders: Global Health Estimates. Geneva. Nghiên cứu của chúng tôi có thể đưa World Health Organization. 2017. Licence: CC ra kết luận chung sau: BY-NC-SA3.0 IGO. - Điện não đồ mất toàn bộ sóng alpha 5. Reynolds W.M, Kobak K.A. Reliability thường gặp ở BN TC mức độ nặng và có and validity of the Hamilton Depression Inventory: A paper-and-pencil version of the ý tưởng và hành vi tự sát. Điểm Hamilton Hamilton Depression Rating Scale Clinical ở những BN này cao hơn có ý nghĩa Interview. Psychological Assessment. 1995, 7 thống kê so với BN có nhịp alpha trên (4), pp.472-483. điện não đồ. 6. Natalia Jaworska, Pierre Blier, Wendy - Không có khác biệt có ý nghĩa thống Fusee, Verner Knott. Alpha power, alpha kê về tỷ lệ và thang điểm Hamilton giữa asymmetry and anterior cingulate cortex BN có điện não đối xứng và điện não mất activity in depressed males and females. J đối xứng. Psychiatr Res. 2012, Nov, 46 (11), pp.1483-1491. NHỮNG TIẾN BỘ MỚI TRONG ĐIỀU TRỊ XƠ GAN MẤT BÙ: 80