MỘT NGƯỜI HÀ NỘI

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiểu được nét đẹp của văn hoá “kinh kì” qua cách sống của bà Hiền, một phụ nữ tiêu biểu cho “người Hà Nội”. - Nhận ra một số đặc điểm nổi bật của phong cách văn xuôi Nguyễn Khải: giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: MỘT NGƯỜI HÀ NỘI

MỘT NGƯỜI HÀ NỘI Nguyễn Khải A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU: Giúp HS - Hiểu được nét đẹp của văn hoá “kinh kì” qua cách sống của bà Hiền, một phụ nữ tiêu biểu cho “người Hà Nội”. - Nhận ra một số đặc điểm nổi bật của phong cách văn xuôi Nguyễn Khải: giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật. B TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1. ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: + Kiểm tra bài Mùa lá rụng trong vườn (trích) + Kiểm tra việc chuẩn bị bài mới của HS. 3.Giới thiệu bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dug cần đạt HS đọc phần Tiểu dẫn và I. Tiểu dẫn: tóm tắt tiểu sử, quá trình sáng 1. Tác giả(sgk) tác cùng các đề tài chính của 2. Tác phẩm - “Một người Hà Nộ” in trong tập truyện ngắn cùng tên Nguyễn Khải. của Nguyễn Khải (1990). GV gợi dẫn: chú ý các giai - Truyện đã thể hiện những khám phá, phát hiện của
đoạn sáng tác, tác phẩm Nguyễn Khải về vẻ đẹp trong chiều sâu tâm hồn, tính cách con người Việt Nam qua bao biến động thăng trầm chính. của đất nước. II. Hướng dẫn Đọc- hiểu: 1.Đọc và tóm tắt GV hướng dẫn HS tóm tắt 2.Tìm hiểu chi tiết truyện a. Nhân vật cô Hiền *) Tính cách, phẩm chất - Nhân vật trung tâm - cô Hiền vẫn giữ được cái cốt cách Tính cách cô Hiền- nhân người Hà Nội. Cô sống thẳng thắn, chân thành, không vật trung tâm của truyện, đặc giấu giếm quan điểm, thái độ của mình với mọi hiện tư- biệt là suy nghĩ, cách ứng xử ợng xung quanh. của cô trong từng thời đoạn - Suy nghĩ và cách ứng xử của cô trong từng thời đoạn của đất nước thể hiện ntn ? của đất nước: + Hoà bình lập lại ở miền Bắc, cô Hiền nói về niềm vui và cả những cái có phần máy móc, cực đoan của cuộc sống xung quanh + Miền Bắc bước vào thời kì đương đầu với chiến tranh phá hoại bằng không quân của Mĩ. Cô Hiền dạy con cách sống “biết tự trọng, biết xấu hổ”, biết sống đúng với bản
chất người Hà Nội. Đó cũng là lí do vì sao cô sẵn sàng cho con trai ra trận + Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đất nước trong thời k ì đổi mới, giữa không khí xô bồ của thời kinh tế thị trường, cô Hiền vẫn là “một người Hà nội của hôm nay, thuần tuý Hà Nội, không pha trộn”. Từ chuyện cây si cổ thụ ở đền Ngọc Sơn, cô Hiền nói về niềm tin vào cuộc sống Vì sao tác giả cho cô Hiền ngày càng tốt đẹp hơn. là “một hạt bụi vàng” của Hà *) Cô Hiền- "một hạt bụi vàng của Hà Nội" Nội? - Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thư- ờng. Có điều là hạt bụi vàng thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quí báu. - Cô Hiền là một người Hà Nội bình thường nhưng cô thấm sâu những cái tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người như cô Hiền sẽ hợp lại thành những “áng vàng” chói sáng. Áng vàng ấy là phẩm giá người Hà Nội, là cái truyền thống cốt cách người Hà Nội.  Một so sánh độc đáo nằm trong mạch trữ tình ngoại đề của người kể chuyện. Bản sắc Hà Nội, văn hoá Hà Nội
Thảo luận nhóm: tìm hiểu là chất vàng 10 là mỏ vàng trầm tích đợc bồi đắp, tính tu nhân vật từ biết bao hạt bụi vàng nh là Hiền - Nhân vật “tôi”. b. Các nhân vật khác trong truyện - Nhân vật Dũng- con trai cô + Nhân vật "tôi" Hiền. - Người đã chứng kiến và tham gia vào nhiều chặng đ- - Những thanh niên Hà Nội ường lịch sử của dân tộc: quan sát tinh tế, cảm nhận và cả những người đã tạo nên nhạy bén, sắc sảo, đặc bịêt là về nhân vật cô Hiền, về Hà “nhận xét không mấy vui vẻ" Nội và người Hà Nội. của nhân vật “tôi” về Hà Nội => ẩn sâu trong giọng điệu vừa vui đùa, khôi hài, vừa khôn ngoan, trải đời là hình ảnh một con người gắn bó thiết tha với vận mệnh đất nước, trân trọng những giá trị văn hoá của dân tộc. Nhân vật “tôi” mang hình bóng Nguyễn Khải, là người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc nét đem đến cho tác phẩm một điểm nhìn trần thuật chân thật khách quan và đúng đắn, sâu sắc. + Nhân vật Dũng- con trai đầu rất mực yêu quí của cô Hiền. - Anh đã sống đúng với những lời mẹ dạy về cách sống của người anh cùng với 660 thanh niên ưu tú của Hà Nội
lên đường hiến dâng tuổi xuân của mình cho đất nước. Dũng, Tuất và tất cả những chàng trai Hà Nội ấy đã góp phần tô thắm thêm cốt cách tinh thần người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp của con người Việt Nam. + Bên cạnh sự thật về những người Hà Nội có phẩm cách cao đẹp, còn có những người tạo nên “nhận xét không mấy vui vẻ” của nhân vật “tôi” về Hà Nội. Đó là “ông bạn trẻ đạp xe như gió” đã làm xe người ta suýt đổ lại còn HS thảo luận: phóng xe vượt qua rồi quay mặt lại chửi “Tiên sư cái anh Chuyện cây si cổ thụ ở đền già”..., là những người mà nhân vật tôi quên đường phải Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ hỏi thăm... Đó là những “hạt sạn của Hà Nội”, làm mờ đi rồi lại hồi sinh có ý nghĩa ntn nét đẹp tế nhị, thanh lịch của người Tràng An. Cuộc sống của người Hà Nội nay cần phải làm rất nhiều điểm để giữ ? gìn và phát huy cái đẹp trong tính cách người Hà Nội. c. Ý nghĩa của câu chuyện "cây si cổ thụ" + Hình ảnh ... nói lên qui luật bất diệt của sự sống. Quy luật này được khẳng định bằng niềm tin của con người thành phố đã kiên trì cứu sống được cây si. + Cây si cũng là một biểu tượng nghệ thuật, một hình ảnh Em có nhận xét gì về giọng ẩn dụ về vẻ đẹp của Hà Nội: Hà Nội có thể bị tàn phá, bị
điệu trần thuật và nghệ thuật nhiễm bệnh nhưng vẫn là một người Hà Nội với truyền dựng nhân vật của thống văn hoá đã được nuôi dưỡng suốt trường kì lịch sử, xây Nguyễn Khải trong tác phẩm? là cốt cách, tinh hoa, linh hồn đất nước. d. Giọng điệu trần thuật và nghệ thuật xây dựng nhân vật + Giọng điệu trần thuật: Một giọng điệu rất trải đời, vừa tự nhiên, dân dã vừa trĩu nặng suy tư, vừa giàu chất khái quát, triết lí, vừa đậm tính đa thanh. Cái tự nhiên, dân dã tạo nên phong vị hài hước rất có duyên trong giọng kể của nhân vật “tôi”; tính chất đa thanh thể hiện trong lời kể: nhiều giọng (tự tin xen lẫn hoài nghi, tự hào xen lẫn tự trào... Giọng điệu GV hớng dẫn HS tự viết trần thuật đã làm cho truyện ngắn đậm đặc chất tự sự rất tổng kết. đời thường mà hiện đại. + Nghệ thuật xây dựng nhân vật: - Tạo tình huống gặp gỡ giữa nhân vật “tôi” và các nhân vật khác. - Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc hoạ tính cách (ngôn ngữ nhân vật “tôi” đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, lại pha chút hài hước, tự trào; ngôn ngữ của cô Hiền ngắn
gọn, rõ ràng, dứt khoát ...) III. Tổng kết: + Nguyễn Khải đã có những khám phá sâu sắc về bản chất của nhân vật trên dòng lưu chuyển của hiện thực lịch sử: - Là một con người, bà Hiền luôn giữ gìn phẩm giá ngư- ời. - Là một công dân, bà Hiền chỉ làm những gì có lợi cho đất nước. - Là một người Hà Nội, bà đã góp phần làm rạng rỡ thêm cái cốt cách, cái truyền thống của một Hà Nội anh hùng và hào hoa- tôn thêm vẻ đẹp thanh lịch quyến rũ của “người Tràng An”. + Chất nhân văn sâu sắc của ngòi bút Nguyễn Khải chính là ở đó. “Muốn hiểu con người thời đại với tất cả những cái hay, cái dở của họ, nhất là muốn hiểu cách nghĩ của họ, cuộc sống tinh thần của họ, phải đọc Nguyễn Khải”. Nhận xét này của nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn thật xác đáng, nhất là đối với truyện ngắn Một người Hà Nội.