Một số vấn đề ăn mòn cửa van thép thủy lợi ở đồng bằng sông Cửu Long

Mét sè vÊn ®Ò ¨n mßn cña cöa van thÐp thñy lîi<br /> ë §ång b»ng s«ng cöu long<br /> PGS.TS §ç V¨n Høa<br /> TS NguyÔn ®×nh T©n<br /> §¹i häc Thñy lîi Hµ nội<br /> <br /> <br /> Tãm t¾t:<br /> Trong vßng gÇn 10 n¨m c¸c c«ng tr×nh thñy lîi ë §BSCL ®­îc x©y dùng kh¸ nhiÒu vµ<br /> mang l¹i hiÖu qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi rÊt m¹nh. Mét trong c¸c kÕt cÊu chñ yÕu cña c«ng<br /> tr×nh thñy lîi lµ hÖ thèng cöa van ng¨n mÆn gi÷ ngät phôc vô t­íi tiªu vµ nu«i trång thñy s¶n.<br /> Sau khi kh¶o s¸t nhiÒu c«ng tr×nh ë c¸c tØnh thuéc §BSCL chóng t«i thu nhËn ®­îc c¸c hiÖn<br /> tr¹ng h­ háng c¸c lo¹i c«ng tr×nh b»ng thÐp ë c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kh¸c nhau. Qua ph©n<br /> tÝch ®¸nh gi¸ ®· ®­a ra c¸c nguyªn nh©n h­ háng lµm c¬ së khoa häc ®Ó nghiªn cøu chän d¹ng<br /> kÕt cÊu, lo¹i vËt liÖu, ph­êng ph¸p b¶o vÖ vµ quy tr×nh qu¶n lý khai th¸c sö dông nh»m t¨ng ®é<br /> bÒn vµ tuæi thä c«ng tr×nh.<br /> <br /> 1. §Æt vÊn ®Ò<br /> Trong kho¶ng m­êi n¨m trë l¹i ®©y, hÖ thèng c«ng tr×nh thñy lîi ë §ång b»ng<br /> s«ng Cöu Long ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ. C¸c c«ng tr×nh chñ yÕu lµ c¸c cèng ng¨n mÆn,<br /> gi÷ ngät, tiªu óng. Tuy míi ®­îc ®­a vµo sö dông kho¶ng vµi n¨m nh­ng ®· cã nh÷ng<br /> biÓu hiÖn h­ háng, ®Æc biÖt lµ c¸c kÕt cÊu lµm b»ng thÐp than th«ng th­êng. §Ó ®¸nh gi¸<br /> hiÖn tr¹ng vµ nguyªn nh©n h­ háng thÐp c«ng tr×nh thñy lîi ë §BSCL, chóng t«i ®· tiÕn<br /> hµnh kh¶o s¸t 15 c«ng tr×nh thuéc 4 tØnh: Kiªn Giang, Long An (chua mÆn ven biÓn),<br /> Sãc Tr¨ng, TiÒn Giang (vïng ven biÓn). So víi c¸c vïng kh¸c nh÷ng ®Æc thï riªng cña<br /> §BSCL lµ:<br /> - Cöa van lµm viÖc trong m«i tr­êng chua mÆn vµ ph¹m vi ¶nh h­ëng cña thñy<br /> triÒu s©u réng.<br /> - VËt liÖu chÕ t¹o cöa van vµ ph­¬ng ph¸p chèng ¨n mßn ®a d¹ng.<br /> - H×nh thøc c«ng tr×nh, kÕt cÊu cöa van ®a d¹ng, chÕ ®é vËn hµnh phæ biÕn lµ tù<br /> ®éng.<br /> 2. HiÖn tr¹ng ¨n mßn kÕt cÊu thÐp cöa van<br /> HÇu hÕt c¸c cöa van lé thiªn tù ®éng ®ãng më ë vïng triÒu cho thÊy râ 4 vïng ¨n<br /> mßn (h×nh 1):<br /> <br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> H×nh 1: Ph©n vïng ¨n mßn cöa van H×nh 2: ¡n mßn vi sinh do<br /> hµu hµ (Cèng Gß C«ng TiÒn Giang)<br />  Vïng kh«ng ngËp n­íc (1) chÞu t¸c ®éng th­êng xuyªn cña khÝ quyÓn biÓn.<br /> Vïng tÐ n­íc (2) chÞu t¸c dông cña sãng do giã hoÆc vËn t¶i thñy.<br /> Vïng thuû triÒu (3) n»m kÑp gi÷a møc n­íc cao nhÊt vµ thÊp nhÊt do thuû triÒu,<br /> võa chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng n­íc giµu «xy, võa chÞu t¸c ®éng cña khÝ quyÓn biÓn.<br /> Vïng ngËp n­íc (4) lµ vïng n»m d­íi møc thÊp nhÊt cña c«ng tr×nh. Trong vïng<br /> nµy qu¸ tr×nh ¨n mßn xÈy ra liªn tôc. Bªn c¹nh ¨n mßn ®iÖn ho¸, vïng nµy th­êng chÞu<br /> ¶nh h­ëng rÊt lín cña ¨n mßn vi sinh do cã mét sè d¹ng sinh vËt biÓn nh­ rong rªu, hµu<br /> hµ th­êng b¸m lªn bÒ mÆt cöa van (h×nh 2).<br /> KÕt qu¶ ®o chiÒu s©u ¨n mßn cña mét sè cöa van ®­îc tæng hîp ë b¶ng 1:<br /> B¶ng 1. B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ ®o chiÒu s©u ¨n mßn trung b×nh n¨m<br /> ChiÒu s©u ¨n mßn van trung b×nh<br /> Lo¹i M«i Khai hµng n¨m  (mm/n¨m)<br /> T.T Tªn c«ng tr×nh van tr­êng th¸c tõ<br /> n¨m B¶n mÆt DÇm ®øng D. ngang<br /> 1 Vµm Th¸p VP/SK S-§ 1998 0.008 0.035 0.041<br /> <br /> 2 Gß C«ng VP/KR S-§ 1990 0.004 * 0.009<br /> <br /> 3 Long H¶i VP/C S-§ 1995 0.007 * 0.015<br /> <br /> 4 Kú S¬n VP/C S-§ 1996 1.186 0.996 0.649<br /> <br /> 5 R.Tranh BL VP/S S-§ 1998 1.524 0.805 0.881<br /> <br /> 6 §«i Ma VP/S S-§ 1998 0.153 0.106 0.132<br /> <br /> 7 TÇm Vu VP/C S-§ 1999 1.814 0.974 1.008<br /> <br /> 8 R.Tranh TX VP/K S-§ 1994 0.133 0.130 0.125<br /> <br /> 9 Lung Lín 1 VP/K B-§ 1998 0.032 0.025 0.023<br /> <br /> 10 Luúnh Huúnh VP/S S-§ 2003 0.357 0.315 0.327<br /> <br /> 11 Vµm RÉy VP/S S-§ 1999 0.165 0.099 0.097<br /> <br /> 12 Cèng Sè 2 VP/S B-§ 1998 0.064 0.094 0.086<br /> <br /> 13 Cèng T5 VP/S S-§ 1998 0.065 0.066 0.058<br /> <br /> 14 S¸u QuÕ 1 VP/C B-§ 1989 0.035 * 0.038<br /> <br /> 15 S¸u QuÕ 2 VP/KR B-§ 1994 0.014 0.019 0.007<br /> <br /> Chó thÝch:<br /> VP – Van ph¼ng; VC – Van cung; S – S¬n, C – Bäc comp«zit,<br /> S-§ - S«ng ®ång, B-§ - BiÓn ®ång. K – Phñ kÏm, KR – ThÐp kh«ng rØ.<br />  Tõ b¶ng kÕt qu¶ cho thÊy b×nh qu©n hµng n¨m cöa van bÞ ¨n mßn cöa van thÐp<br /> thuêng bÞ ¨n mßn tõ 0,1 ®Õn 0,3 mm/n¨m phô thuéc vµo m«i tr­êng vµ lo¹i líp phñ.<br /> ThÐp kh«ng rØ bÞ ¨n mßn kh«ng ®¸ng kÓ kho¶ng 0,0045-0,005 mm/n¨m<br /> 3. VÒ líp phñ b¶o vÖ<br /> KÕt qu¶ kh¶o s¸t ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long cho chóng ta thÊy nhiÒu ph­¬ng ph¸p<br /> chèng ¨n mßn kh¸c nhau ®· ®­îc øng dông ®Ó b¶o vÖ cöa van thÐp nh­ s¬n phñ, bäc<br /> comp«zit, phun kÏm, an«t hy sinh.<br /> ViÖc x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu cña mµng s¬n ®· sö dông:<br /> - M¸y ®o chiÒu dµy Coating Thickniss Gauge - CHLB §øc.<br /> - §é dÝnh b¸m cña líp phñ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p kÎ « kÐo dËt.<br /> - §é bãng líp phñ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng m¸y Picoglos Model 503 CHLB §øc<br /> víi ®é bãng theo gãc 600 theo kÝnh chuÈn.<br /> - CÊu tróc mµng s¬n ®­îc x¸c ®Þnh b»ng phæ hång ngo¹i t¹i ViÖn NhiÖt ®íi-<br /> ViÖn Khoa häc ViÖt nam. MÉu ®­îc c¹o tõ bÒ mÆt cöa van t¹i hiªn tr­êng.<br /> - C¸c sè liÖu ®o ®¹c chiÒu dÇy líp phñ vµ ®é bãng líp phñ ®­îc tÝnh ra gi¸ trÞ<br /> trung b×nh ë c¸c c«ng tr×nh ®iÒu tra kh¶o s¸t vµ tæng hîp l¹i ë b¶ng 2<br /> B¶ng 2: C¸c ®Æc tr­ng cña líp phñ<br /> chiÒu dÇy §é bãng §é<br /> STT Tªn c«ng tr×nh (gãc 60 0<br /> ) dÝnh b¸m Lo¹i s¬n<br /> (µm)<br /> S¬n<br /> 1 §«i Ma 163,88 8,84 89,4 Ep«xy 2 líp<br /> 2 Luúnh Huúnh 172,2 6,76 32,0 Ep«xy 2 líp<br /> 3 Vµm RÇy 201,8 3,35 38,0 Ep«xy 2 líp<br /> 4 Cèng Sè 2 153,08 18,34 76,0 Ep«xy 2 líp<br /> S¬n + phñ kÏm<br /> 5 Vµm Th¸p 178 31,56 - Ep«xy<br /> 6 R¹ch Chanh TX 104.92 3,57 - Ep«xy 1 líp<br /> Phñ comp«zit+s¬n<br /> 7 Long H¶i 2,612 1,75 - Cã nÒn<br /> 8 Kú Son 8,1 1,62 - polyeste,<br /> 9 R¹ch Chanh BL 7,74 1,67 - cèt sîi thuû tinh<br /> 10 TÇm Vu 7,65 2,5 - bÒn trong n­íc<br /> ngät vµ n­íc<br /> 11 S¸u QuÕ I 2,3 1,92 - biÓn<br /> S¬n + protect¬<br /> 12 Lung Lín I 174,8 53 86,2 Ep«xy 1 líp<br /> 13 Cèng T5 185,12 44,93 82 Ep«xy 1 líp<br /> <br /> §Ó x¸c ®Þnh cÊu tróc mµng s¬n chóng t«i ®· lÊy mÉu t¹i hiÖn tr­êng cña c¸c C«ng<br /> tr×nh b»ng c¸ch c¹o s¬n ë bÒ mÆt van ®­a vÒ phßng thÝ nghiÖm cña ViÖn kü thuËt nhiÖt<br /> ®íi thuéc ViÖn khoa häc ViÖt Nam ph©n tÝch trªn m¸y quang phæ x¸c ®Þnh phæ hång<br /> ngo¹i cña líp phñ (vÝ dô phæ hång ngo¹i líp s¬n phñ cèng Lung lín I, so s¸nh víi phæ<br /> chuÈn ®­îc m« t¶ trªn h×nh 3). Sau ®ã ®èi chiÕu víi c¸c ®­êng phæ s¬n chuÈn chóng ta<br /> x¸c ®Þnh ®­îc lo¹i s¬n ®· sö dông.<br /> Cong Lung Lon<br /> 75 to mau 1<br /> <br /> 70<br /> <br /> 65<br /> <br /> 60<br /> <br /> 55<br /> % 16 14<br /> Tr 08. 60.12<br /> 83<br /> an50 29 53 0396.<br /> 0.1<br /> sm 29 16 6<br /> 24.<br /> itta45 61.<br /> 61<br /> 69<br /> <br /> 40 34<br /> 21. 15 12<br /> 34 06. 44. 10<br /> 35 12 95 24. 66<br /> 75 6.2<br /> 30 9<br /> <br /> <br /> 25<br /> <br /> 20<br /> 4000 3000 2000<br /> Wavenumbers 1000<br /> (cm-1)<br /> <br /> <br /> H×nh3a: Phæ hång ngo¹i líp s¬n H×nh3b: Phæ hång ngo¹i líp s¬n ngoµi cèng Lung<br /> ngoµi cèng Lung lín I lín I so s¸nh víi c¸c phæ chuÈn (s¬n ep«xy)<br /> <br /> NhËn xÐt: Nhãm cöa ®­îc b¶o vÖ b»ng s¬n ep«xy 1 líp vµ 2 líp cho c¶ vïng<br /> ngËp n­íc vµ kh«ng ngËp n­íc cã chiÒu dµy < 200µm , sau 2 n¨m sö dông ®· bÞ<br /> trãc bong, h­ háng ph¶i söa ch÷a vµ s¬n l¹i.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 4: Líp s¬n bÞ phång rép sau gÇn 2 n¨m s¬n l¹i (cèng §«i ma)<br /> Nguyªn nh©n h­ háng do ch­a chän ®­îc hÖ s¬n phï hîp, chiÒu dµy kh«ng ®¶m<br /> b¶o. Do c«ng nghÖ lµm s¹ch bÒ mÆt kh«ng ®¶m b¶o nªn ®é dÝnh b¸m rÊt kÐm , ®a<br /> sè < 50%.<br /> Chèng ¨n mßn b»ng ph­¬ng ph¸p bäc comp«zit cã thÓ chia thµnh 2 nhãm :<br /> - Bäc comp«zit toµn bé c¸nh van thÐp: Cèng Long H¶i, cèng S¸u QuÕ I.<br /> - Bäc comp«zit phÇn khung dÇm, b¶n mÆt hoµn toµn b»ng comp«zit: Cèng R¹ch<br /> chanh BL, cèng Kú Son, cèng TÇm Vu.<br /> Comp«zit ®É ®­îc sö dông ë c¸c c«ng tr×nh nãi trªn lµ nÒn polyeste cèt sîi thuû<br /> tinh bÒn trong m«i tr­êng n­íc ngät vµ n­íc biÓn. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn tuæi thä cã<br /> thÓ lµ sù ph¸ huû dÇn dÇn d­íi t¸c dông cña ¸nh n¾ng mÆt trêi vµ sù «xy ho¸ lµm mÊt<br /> dÇn tÝnh chÊt c¬ häc ban ®Çu.<br /> Qua kh¶o s¸t cho thÊy c¸c c¸nh van thÐp bäc comp«zit víi chiÒu dµy < 2,5mm<br /> (Long H¶i, S¸u QuÕ I) th× dÔ bÞ bong trãc, kh«ng cßn kh¶ n¨ng b¶o vÖ. Bªn c¹nh ®ã c¸c<br /> bé phËn(phÇn khung) cöa van bäc comp«zit dµy >5mm, b¶n mÆt lµm b»ng comp«zit dµy<br /> 10mm (cèng R¹ch Chanh BL, cèng Kú Son, cèng TÇm Vu), sau gÇn 10 n¨m sö dông<br /> ch­a cã h­ háng ®ang kÓ, kh¶ n¨ng b¶o vÖ thÐp vµ kh¶ n¨ng chÞu lùc ®¶m b¶o (h×nh 5).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 5a: H×nh 5b: H×nh 5c:<br /> Cèng S¸u quÕ I Líp Toµn bé c¸nh van thÐp B¶n mÆt compozit cèng<br /> compozit dÇy 2,3 mm bÞ cèng Long H¶i ®­îc R¹ch Chanh - BÕn Løc<br /> bong trãc vµ thÐp bÞ han rØ b¶o vÖ b»ng bäc compozit dÇy 7,74mmm<br /> Tuy cßn mét sè tån t¹i nhÊt ®Þnh nh­ng theo chóng t«i b¶o vÖ thÐp b»ng bäc<br /> comp«zit lµ mét h­íng cã triÓn väng nªn tiÕp tôc nghiªn cøu, kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i<br /> ®Ó hoµn thiÖn c«ng nghÖ bäc nh»m n©ng cao ®é bÒn vµ gi¶m gi¸ thµnh ®Ó cã thÓ øng<br /> dông réng r·i.<br /> NhiÒu cöa van vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long ®· ®­îc b¶o vÖ b»ng phun kÏm.<br /> KÕt qu¶ theo dâi thùc tÕ cho thÊy ®é bÒn cña líp phun kÏm cã thÓ ®¹t tõ 3 ®Õn 5 n¨m<br /> míi ph¶i phun l¹i. Nh­îc ®iÓm c¬ b¶n cña biÖn ph¸p nµy lµ gi¸ thµnh cao so víi s¬n<br /> phñ vµ c«ng nghÖ phun ph¶i thùc hiÖn theo ®óng qui tr×nh chÆt chÏ, nªn viÖc b·o d­ìng<br /> t¹i hiÖn tr­êng gÆp nhiÒu khã kh¨n.<br /> Nhãm chèng ¨n mßn b»ng ph­¬ng ph¸p kÕt hîp phun kÏm vµ s¬n ep«xy cho<br /> thÊy trong vïng mÆn cã hiÖu qu¶ tèt h¬n trong vïng chua mÆn. C¸c c¸nh cèng Vµm<br /> Th¸p sau 6 n¨m sö dông vÉn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng lµm viÖc tèt. Cèng R¹ch Chanh TX<br /> lµm viÖc trong m«i tr­êng chua mÆn sau 8 n¨m cã møc ®é h­ háng lín, dÇm ®¸y khung<br /> cöa vµ èp trôc ®øng bÞ ¨n mßn vµ cÇn sím thay thÕ.<br /> C¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t ë cèng Lung Lín vµ T5 chóng t«i thÊy hÇu hÕt c¸c anèt hy<br /> sinh dïng trong b¶o vÖ cöa van lµ lo¹i anèt hy sinh kÏm ®¹t TCVN 6024-1995.<br /> C¸c anèt hy sinh cã kh¶ n¨ng b¶o vÖ rÊt tèt phÇn c¸nh van vïng thuû triÒu vµ<br /> vïng ngËp n­íc. ë vïng kh«ng ngËp n­íc, líp s¬n phñ ch­a cã hiÖn t­îng trãc bong<br /> (h×nh 6). §iÒu ®ã cho thÊy viÖc kÕt hîp gi÷a b¶o vÖ b»ng catèt vµ b»ng s¬n phñ t­¬ng<br /> ®èi hîp lý. Song viÖc bè trÝ anèt hy sinh ch­a thËt h¬p lý, mét sè anèt ®· bÞ tan hÕt, cÇn<br /> bæ sung ngay.<br /> Nh×n chung líp s¬n b¶o vÖ th­êng ch­a ®¶m b¶o chiÒu dµy.<br />  H×nh 6a: Cèng Luúnh Huúnh ®­îc H×nh 6b: Protect¬ bÞ hßa tan<br /> b¶o vÖ b»ng protect¬ vµ s¬n epoxy cÇn sím ®­îc thay thÕ<br /> Nhãm chèng ¨n mßn b»ng ph­¬ng ph¸p kÕt hîp phun kÏm vµ s¬n ep«xy cho<br /> thÊy trong vïng mÆn cã hiÖu qu¶ tèt h¬n trong vïng chua mÆn (h×nh 7).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 7: Cöa van Vµm rÇy s¬n ep«xy H×nh 8: H­ háng cña van R¹ch chanh TX<br /> C¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t hiÖn tr­êng cho thÊy c¸c cöa van b»ng thÐp kh«ng gØ ë ®ång<br /> b»ng s«ng Cöu cã hµm l­îng Cr«m > 12%. Lóc nµy trªn bÒ mÆt thÐp sÏ ®­îc phñ kÝn<br /> bëi mét líp «xyt Cr«m Cr2O3 xÝt chÆt, ng¨n t¸ch sù tiÕp xóc cña thÐp víi m«i tr­êng<br /> xung quanh vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn cña thÐp. ThÐp kh«ng rØ lµ lo¹i thÐp cã<br /> tÝnh chèng ¨n mßn cao trong c¸c m«i tr­êng ¨n mßn m¹nh nh­ axit, m«i tr­êng «<br /> nhiÔm.<br /> Trªn c¸c c¸nh van thÐp kh«ng rØ cña cèng S¸u QuÕ 2 vµ cèng Gß C«ng, chóng ta<br /> thÊy cã hiÖn t­îng biÕn mµu xung quanh mèi hµn do ¨n mßn (h×nh 9).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 9a: Cöa van thÐp kh«ng gØ Gß C«ng H×nh 9b: HiÖn t­îng ¨n mßn mèi hµn thÐp<br /> kh«ng rØ ë cèng S¸u QuÕ 2<br /> <br /> 4. Nguyªn nh©n h­ háng<br />  Ngoµi sè liÖu ®o ®¹c thùc ®Þa, chóng t«i ®· nghiªn cøu ë phßng thÝ nghiÖm víi<br /> c¸c néi dung sau:<br /> - Ph©n tÝch tæ chøc tÕ vi cña thÐp (h×nh 10)<br /> - Phæ nhiÔu x¹ R¬n ghen mÉu rØ thÐp (h×nh 11)<br /> - §­êng ph©n cùc thÐp trong m«i tr­êng n­íc (h×nh 12)<br /> Tõ c¸c kÕt qu¶ trªn chóng t«i ®­a ra mét sè nguyªn nh©n h­ háng sau:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh10a. Tæ chøc tÕ vi H×nh10b. Tæ chøc tÕ vi thÐp<br /> thÐp cac bon CT38 kh«ng rØ 08Cr18Ni10<br /> (phãng ®¹i 500 lÇn)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 11: Phæ nhiÔu x¹ R¬nghen mÉu gØ cèng T5 - Kiªn Giang<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 12a: §­êng ph©n cùc thÐp CT38 H×nh 12b: §­êng cong ph©n cùc thÐp<br /> trong n­íc cèng Lung lín I, mïa kh« 08Cr18Ni10 trong n­íc cèng S¸u QuÕ I<br /> mïa m­a<br /> <br /> 1. HÖ thèng cöa van c«ng tr×nh thuû lîi ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn chiô t¸c<br /> dông x©m thùc m¹nh cña m«i tr­êng n­íc, ®Æc biÖt ë vïng ven biÓn cßn chÞu ¶nh h­ëng<br /> trùc tiÕp cña thuû triÒu, m«i tr­êng chua mÆn lµm cho kÕt cÊu thÐp bÞ ¨n mßn nghiªm<br /> träng, c¸c cöa van xuèng cÊp nhanh, ¶nh h­íng rÊt lín ®Õn tuæi thä vµ hiÖu qu¶ khai<br /> th¸c cña c«ng tr×nh.<br /> 2. B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh ¨n mßn ë cöa van lµ ¨n mßn ®iÖn ho¸ cña vËt liÖu<br /> kh«ng ®ång nhÊt trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kh«ng ®ång nhÊt vµ ¨n mßn vi sinh, mét<br /> phÇn cña cöa van cßn chÞu ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh ¨n mßn khÝ quyÓn biÓn vµ bÞ mµi<br /> mßn.<br /> 3. H×nh thøc ¨n mßn cöa van rÊt ®a d¹ng: ¨n mßn khe th­êng s¶y ra ë bé phËn<br /> thÐp trong khe van; ¨n mßn tiÕp xóc th­êng sÈy ra n¬i lªn kÕt c¸c bé phËn lµm b»ng vËt<br /> liÖu kh¸c nhau; ¨n mßn tinh giíi sÈy ra ë vÞ trÝ c¸c mèi hµn; phÇn thÐp b¶n èp trôc quay<br /> bÞ ¨n mßn mµi mßn. ¨n mßn lç vµ ¨n mßn tinh giíi cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù lµm viÖc<br /> cña c«ng tr×nh.<br /> 4. Thµnh phÇn líp han rØ phô thuéc vµo thµnh phÇn cña thÐp vµ thµnh phÇn cña<br /> m«i tr­êng. Líp han rØ xèp vµ ®é bÒn c¬ häc kÐm, kh¶ n¨ng øc chÕ ¨n mßn h¹n chÕ. V×<br /> vËy tuæi thä c«ng tr×nh chñ yÕu phô thuéc hiÖu qu¶ cña c¸c ph­¬ng ph¸p b¶o vÖ. Sau khi<br /> x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng chÞu lùc cßn l¹i cña cöa van thÐp CCT38 cho thÊy tuæi thä an toµn<br /> cho cöa van vïn ven biÓn chØ trong kho¶ng 10 ®Õn 15 n¨m tuú thuéc vµo líp b¶o vÖ.<br /> 5. ë phÇn lín c¸c c«ng tr×nh cöa van ®­îc b¶o vÖ b»ng 1 líp hoÆc 2 líp s¬n<br /> ªpoxy. ChiÒu dµy c¸c líp s¬n tõ 150 ®Õn 200µm - ch­a phï hîp víi m«i tr­êng n­íc lî<br /> vµ khÝ quyÓn biÓn ë ViÖt Nam. Cöa van ®ãng më tù ®éng phÇn lín ngËp trong n­íc, c¸c<br /> anèt hy sinh cã kh¶ n¨ng b¶o vÖ rÊt tèt phÇn ngËp n­íc vµ vïng triÒu cña cöa van nÕu<br /> mËt ®é vµ chñng lo¹i phï hîp. Ph­¬ng ph¸p b¶o vÖ kÕt hîp phun kÏm vµ s¬n phñ trong<br /> vïng mÆn cã hiÖu qu¶ tèt h¬n vïng chua mÆn. ViÖc sö dông c¸c hÖ s¬n kÕt hîp cßn<br /> ch­a ®­îc sö dông .<br /> 6. H×nh thøc kÕt cÊu phÇn c«ng tr×nh vµ cÊu t¹o kÕt cÊu thÐp ®Òu cã sù ¶nh<br /> h­ëng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ¨n mßn. C¸c cöa van ph¼ng tù ®éng cã khung cöa n»m<br /> trong khe van vµ èp trôc quay dÔ bÞ ¨n mßn. ë hèc dÇm cña mét sè cöa van bÞ ®äng<br /> n­íc th­êng xuyªn lµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ¨n mßn. C¸c cöa van chÕ t¹o tõ c¸c vËt liÖu<br /> cã ®é bÒn ¨n mßn cao nh­ comp«zit, thÐp kh«ng rØ ®· ®­îc ¸p dông, song cÇn nghiªn<br /> cøu ®iÒu kiÖn ¸p dông, tr¸nh l¹m dông, g©y tèn kÐm. Trong khi ch­a cã nghiªn cøu ®Çy<br /> ®ñ chóng t«i ®Ò nghÞ : C¸c cña van nhá th«ng th­êng cã thÓ sö dông thÐp CCT38, cßn<br /> c«ng tr×nh ng¨n mÆn, lín, quan träng nªn chÕ t¹o cöa van b»ng thÐp CT3 cña Nga.<br /> Khung cöa van tù ®éng cã thÓ chÕ t¹o b»ng thÐp kh«ng rØ.<br /> 5. KiÕn nghÞ<br /> 1. ViÖc bæ sung c¸c sè liÖu vÒ m«i tr­êng n­íc, khÝ quyÓn lµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc lùa<br /> chän c¸c ph­¬ng ¸n, cÊu t¹o kÕt cÊu, vËt liÖu chÕ t¹o cöa van, ph­¬ng ph¸p b¶o vÖ thÝch<br /> hîp .<br /> 2. CÇn tæ chøc nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p vÒ kÕt cÊu, vËt liÖu chÕ t¹o van, gi¶i ph¸p b¶o<br /> vÖ chèng ¨n mßn ®Ó n©ng cao tuæi thä cöa van.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. B¸o c¸o “§iÒu tra kh¶o s¸t sù ¨n mßn kim lo¹i cña cöa van trong hÖ thèng c«ng<br /> tr×nh thñy lîi ®ång b»ng S«ng Cöu Long n¨m 2004”.<br /> 2. §ç V¨n Høa, NguyÔn hoµng Hµ, Vò hoµng H­ng. ¶nh h­ëng ¨n mßn<br /> kim lo¹i ®Õn kh¶ n¨ng chÞu lùc cöa van thÐp c«ng tr×nh thuû lîi, T¹p chÝ Thñy lîi &<br /> m«i tr­êng, sè 7 th¸ng 11-2004<br /> 3. §ç V¨n Høa. Mét sè ý kiÕn vÒ sö dông vµ ph¸t triÓn kÕt cÊu thÐp ngµnh Thuû lîi,<br /> T¹p chÝ Tµi nguyªn n­íc, sè 3-2004<br /> 4. §µo §¹t, Hoµng Phã Uyªn C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ s¬n chèng ¨n mßn<br /> cho c¸c c«ng tr×nh thñy lîi, T¹p chÝ thñy lîi sè 331, 12-1999.<br /> 5. NguyÔn B¸ Yªm. Qu¸ tr×nh ¨n mßn cöa van thÐp trong n­íc biÓn vµ biÖn ph¸p<br /> b¶o vÖ, T¹p chÝ N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, sè 11-2001.<br /> 6. TrÇn TuÊn Böu. Chän d¹ng hîp lý cho c¸c c«ng tr×nh ng¨n mÆn, gi÷ ngät vµ x¶<br /> lò ë miÓn Trung, T¹p chÝ Tµi nguyªn n­íc, th¸ng 5-2001.<br /> 7. Lª S©m. DiÔn biÕn mÆn däc s«ng Cöu Long vµ ®¸nh gi¸ chiÒu dµi x©m nhËp mÆn,<br /> T¹p chÝ Tµi nguyªn n­íc, th¸ng 3.- 2001.<br /> 8. C«ng nghÖ b¶o vÖ catèt ®Ó chèng ¨n mßn cho c¸c c«ng tr×nh, Trung t©m nghiªn cøu<br /> ¨n mßn vµ b¶o vÖ.<br /> 9. Ph¹m V¨n Khoan, Tr©n Nam. Gi¶i ph¸p chèng ¨n mßn vµ b¶o vÖ cèt thÐp<br /> chÞu t¸c ®éng x©m thùc clo trong m«i tr­êng biÓn, T¹p chÝ Khoa häc c«ng nghÖ x©y<br /> dùng, sè 1-2004.<br /> <br /> Abtract<br /> In recent 10 years, many hydraulic works have been built in Mekong delta<br /> and they play significantly roles in socio-economic development of the areas.<br /> One of the most important component in hydraulic work in the area is a<br /> hydraulic gate system which service to prevent saline water and to keep fresh water for<br /> agriculture and aquaculture.<br /> After field investigation at many hydraulic works within the Mekong<br /> provinces, we can identify corruption of steel gate in different environment.<br /> With quantitatively analysis, we find out the reasons of their damages and<br /> recommend structures, materials, protective methods as well as management and<br /> exploitative procedures in order to increase working life of hydraulic gates.<br />