Một số vấn đề lí luận về phát triển đội ngũ giảng viên các trường cao đẳng nghề trong bối cảnh mới

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 17-21<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN<br /> CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRONG BỐI CẢNH MỚI<br /> Bùi Đức Tú - Trường Đại học Sài Gòn<br /> Ngày nhận bài: 07/09/2018; ngày sửa chữa: 18/09/2018; ngày duyệt đăng: 28/09/2018.<br /> Abstract: The paper presents a number of theoretical issues on the development of vocational<br /> teachers in the context of situation. The results of the study are the basis for the design of the<br /> contents of the questionnaire survey as the basis for proposing measures to develop this team in<br /> the field of study.<br /> Keywords: Teaching staff, development of faculty, vocational colleges.<br /> những mục tiêu cơ bản cho bản thân, cho nhà trường. Đó<br /> là con đường để GV phát triển toàn diện nội lực của bản<br /> thân, làm cho họ có đủ điều kiện, có khả năng sáng tạo<br /> trong việc thực hiện tốt nhất mục tiêu của nhà trường.<br /> Chúng tôi cũng nhấn mạnh rằng, phát triển ĐNGV<br /> chính là tìm cách khuếch trương để đạt hiệu suất cao nhất<br /> của 5 yếu tố: 1) ĐT, tự ĐT, thâm nhập thực tiễn doanh<br /> nghiệp... để toàn đội ngũ đạt đến sự chuẩn hóa, hiện đại hóa;<br /> 2) Thực hiện các chế độ, chính sách tốt nhất đối với GV; 3)<br /> Tạo ra môi trường làm việc thuận lợi, đảm bảo tính hợp lí,<br /> tính xã hội hóa và tính đồng thuận trong tổ chức; 4) Tổ chức<br /> hoạt động giảng dạy một cách hợp lí, đồng bộ với các yếu<br /> tố số lượng, cơ cấu của đội ngũ; 5) Tăng cường cơ chế dân<br /> chủ hóa trong hoạt động, giúp GV tự phát triển bản thân.<br /> 2.2. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên dạy nghề<br /> Phát triển ĐNGV chính là phát triển nguồn nhân lực<br /> chất lượng cao trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Cơ sở<br /> phương pháp luận của sơ đồ quản lí nguồn nhân lực sẽ<br /> được sử dụng để tiếp cận vấn đề. Thuật ngữ “sơ đồ quản lí<br /> nguồn nhân lực” được hiểu là bao hàm nhiều hoạt động<br /> khác nhau, thuộc phạm vi hoạch định chính sách để quản<br /> lí và phát triển nguồn nhân lực. Trong phát triển ĐNGV,<br /> chúng ta có thể tiếp cận nghiên cứu chỉ theo nhánh thứ nhất<br /> của sơ đồ (phát triển đội ngũ - nguồn nhân lực), trong đó<br /> chủ yếu đi sâu vào các vấn đề GD-ĐT, BD, phát triển bền<br /> vững. Nhưng vì mối quan hệ không thể tách rời với 2<br /> nhánh còn lại (sử dụng GV và môi trường làm việc của<br /> GV) và đặc biệt vì tính hệ thống của vấn đề, chúng tôi sẽ<br /> đề cập một cách hệ thống các giải pháp để thực hiện nhiệm<br /> vụ ở cả 3 nhánh của sơ đồ. Do vậy, nội dung phát triển<br /> ĐNGV cũng phải thực hiện đầy đủ các nội dung của quá<br /> trình quản lí nguồn nhân lực như: kế hoạch hóa, tuyển mộ,<br /> lựa chọn, BD, phát triển bền vững, đánh giá, đãi ngộ...<br /> Đồng thời, hướng tiếp cận cần đảm bảo xuyên suốt trong<br /> phát triển ĐNGV là tuân thủ các chức năng cơ bản của<br /> công tác quản lí: kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra.<br /> Một nghiên cứu tương tự khi đề cập nội dung phát<br /> triển ĐNGV cho rằng, cần phải xem xét toàn diện trên<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Quan điểm của Chính phủ Việt Nam về phát triển hệ<br /> thống giáo dục nghề nghiệp là: tăng nhanh quy mô đào tạo<br /> (ĐT) cao đẳng nghề (CĐN), trung cấp nghề cho các khu<br /> công nghiệp, các vùng kinh tế động lực và cho xuất khẩu<br /> lao động; mở rộng mạng lưới cơ sở dạy nghề, phát triển<br /> trung tâm dạy nghề quận/huyện; tạo chuyển biến căn bản<br /> về chất lượng dạy nghề tiếp cận với trình độ tiên tiến của<br /> khu vực và thế giới. Để thực hiện chủ trương này thì việc<br /> phát triển đội ngũ giảng viên (ĐNGV) các trường cao đẳng<br /> là khâu đột phá hết sức quan trọng. Tuy nhiên, trên thực<br /> tế, chưa có nhiều các nghiên cứu khoa học chuyên sâu về<br /> phát triển ĐNGV trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.<br /> Để làm cơ sở cho việc thiết kế những nội dung khảo<br /> sát thực trạng, từ đó đưa ra giải pháp, bài viết hệ thống<br /> hóa khung lí luận về phát triển ĐNGV các trường CĐN<br /> trong bối cảnh mới.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Một số khái niệm<br /> - ĐNGV trường CĐN là tập hợp những người làm<br /> nhà giáo chuyên trách hoặc bán chuyên trách, được tổ<br /> chức thành một lực lượng cùng chung một nhiệm vụ là<br /> thực hiện các mục tiêu ĐT đã đề ra ở các trường CĐN.<br /> Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua<br /> lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định<br /> của pháp luật, thể chế xã hội và các nội quy, quy chế chi<br /> tiêu nội bộ của mỗi trường.<br /> - Phát triển ĐNGV trường CĐN là giải pháp của<br /> những nhà quản lí nhằm xây dựng ĐNGV đủ về số lượng,<br /> mạnh về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu; là nhiệm vụ trọng<br /> tâm, ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển toàn diện<br /> của các trường CĐN. Thuật ngữ “phát triển ĐNGV” được<br /> hiểu là một khái niệm tổng hợp bao gồm cả việc bồi dưỡng<br /> (BD) ĐNGV và phát triển nghề nghiệp ĐNGV. Nếu như<br /> phạm vi BD bao gồm những gì mà giảng viên (GV) cần<br /> phải biết và phạm vi phát triển nghề nghiệp ĐNGV bao<br /> gồm những gì họ nên biết, thì phát triển ĐNGV là bao quát<br /> tất cả những gì mà GV có thể trau dồi, phát triển để đạt<br /> <br /> 17<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 17-21<br /> <br /> dân; giải quyết công việc khách quan, tận tình, chu đáo; xây<br /> dựng gia đình văn hoá; biết quan tâm đến những người xung<br /> quanh; thực hiện nếp sống văn hoá nơi công cộng.<br /> - Năng lực chuyên môn, sư phạm dạy nghề: + Kiến<br /> thức chuyên môn: Phải có bằng tốt nghiệp CĐN hoặc<br /> CĐN sư phạm kĩ thuật trở lên, chuyên ngành phù hợp với<br /> nghề giảng dạy; có trình độ B về một ngoại ngữ thông<br /> dụng và có trình độ B về tin học trở lên; nắm vững kiến<br /> thức nghề được phân công giảng dạy; hiểu biết về thực tiễn<br /> sản xuất và những tiến bộ khoa học kĩ thuật, công nghệ<br /> mới của nghề; + Kĩ năng nghề: Có kĩ năng nghề tương<br /> đương trình độ CĐN hoặc bậc 5/7, bậc 4/6 trở lên hoặc là<br /> nghệ nhân cấp quốc gia; thực hiện thành thạo các kĩ năng<br /> của nghề được phân công giảng dạy; tổ chức thành thạo<br /> lao động sản xuất, dịch vụ nghề được phân công giảng<br /> dạy; nắm vững kĩ thuật an toàn, vệ sinh lao động của nghề;<br /> + Trình độ nghiệp vụ sư phạm dạy nghề: Có bằng tốt<br /> nghiệp CĐN sư phạm kĩ thuật hoặc cao đẳng sư phạm kĩ<br /> thuật hoặc có chứng chỉ sư phạm dạy nghề phù hợp theo<br /> quy định của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.<br /> 2.2.1.2. Chuẩn về nhiệm vụ giảng viên<br /> - Công tác giảng dạy: + Chuẩn bị giảng dạy: soạn giáo<br /> án, lập đề cương bài giảng, chuẩn bị tài liệu, trang thiết bị<br /> phục vụ cho việc giảng dạy module, môn học được phân<br /> công giảng dạy; + Giảng dạy module, môn học được phân<br /> công theo kế hoạch và quy định của chương trình;<br /> + Hướng dẫn thực tập, thực tập kết hợp với lao động sản<br /> xuất; luyện thi cho học sinh, sinh viên giỏi nghề tham gia<br /> Hội thi tay nghề các cấp; + Đánh giá kết quả học tập của<br /> sinh viên: soạn đề thi, kiểm tra; coi thi, kiểm tra, đánh giá<br /> kết quả; chấm thi tuyển sinh, chấm thi tốt nghiệp, đánh giá<br /> kết quả nghiên cứu của sinh viên. Biên soạn giáo trình, tài<br /> liệu giảng dạy. Góp ý kiến xây dựng chương trình, nội<br /> dung môn học, module được phân công giảng dạy;<br /> + Tham gia thiết kế, xây dựng phòng học chuyên môn;<br /> thiết kế, cải tiến, tự làm đồ dùng, trang thiết bị dạy nghề.<br /> - Tổ chức các hoạt động giáo dục và rèn luyện học<br /> sinh, sinh viên.<br /> - Học tập, BD nâng cao trình độ; dự giờ, trao đổi kinh<br /> nghiệm, cải tiến phương pháp giảng dạy; tham gia các<br /> hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ.<br /> - Tham gia BD theo yêu cầu phát triển chuyên môn,<br /> nghiệp vụ của trường, khoa, bộ môn.<br /> - Nghiên cứu khoa học, ứng dụng các tiến bộ khoa<br /> học kĩ thuật hoặc sáng kiến, cải tiến kĩ thuật vào dạy nghề<br /> và thực tiễn sản xuất. Hướng dẫn sinh viên tham gia các<br /> hoạt động nghiên cứu khoa học.<br /> - Tham gia quản lí công tác ĐT.<br /> 2.2.2. Quy hoạch đội ngũ giảng viên<br /> Công tác quy hoạch, phát triển ĐNGV giữ vai trò hết<br /> sức quan trọng, đảm bảo việc xây dựng được một ĐNGV<br /> <br /> các mặt: chuẩn GV; giáo dục bền vững cho GV; sự phân<br /> chia trách nhiệm của nhà trường đối với GV; điều kiện<br /> làm việc trong trường của GV; phạm vi tác động đến vấn<br /> đề quản lí ĐNGV. Trong đó, theo chúng tôi, yếu tố “giáo<br /> dục bền vững cho GV” luôn được coi là quan trọng nhất,<br /> với sự phát triển từ “lực thúc đẩy” của các giải pháp được<br /> xây dựng và từ sự “tự thúc đẩy cộng hưởng” của chính<br /> bản thân GV mà yêu cầu GV về tự học và học suốt đời,<br /> về tính tự chủ và tự giác phải được đặt ra rất cao. Đây là<br /> nền tảng cho việc phát triển đội ngũ bền vững, là cơ sở<br /> để tạo ra một “nền văn hóa” của sự thúc đẩy và học hỏi<br /> trong đội ngũ. Với những cách tiếp cận trên, có thể xác<br /> định các nội dung chính về phát triển ĐNGV các trường<br /> CĐN trong bối cảnh mới như sau:<br /> 2.2.1. Xây dựng Chuẩn đội ngũ giảng viên<br /> Theo Thông tư số 30/2010/TT-BLĐTBXH thì<br /> Chuẩn ĐNGV như sau:<br /> 2.2.1.1. Chuẩn chất lượng giảng viên<br /> - Phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, lối sống:<br /> + Phẩm chất chính trị: Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương,<br /> đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;<br /> thường xuyên học tập nâng cao nhận thức chính trị; có ý<br /> thức tổ chức kỉ luật; có ý thức tập thể, phấn đấu vì lợi ích<br /> chung; đấu tranh, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp<br /> luật và các quy định nghề nghiệp; gương mẫu thực hiện<br /> nghĩa vụ công dân, tích cực tham gia các hoạt động chính<br /> trị, xã hội; + Đạo đức nghề nghiệp: Yêu nghề, tâm huyết với<br /> nghề; có ý thức giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín, lương<br /> tâm nhà giáo; đoàn kết, hợp tác, cộng tác với đồng nghiệp,<br /> có ý thức xây dựng tập thể tốt để cùng thực hiện mục tiêu<br /> dạy nghề; thương yêu, tôn trọng người học, giúp người học<br /> khắc phục khó khăn để học tập và rèn luyện tốt, bảo vệ<br /> quyền và lợi ích chính đáng của người học; tận tụy với công<br /> việc; thực hiện đúng điều lệ, quy chế, nội quy của đơn vị, cơ<br /> sở, ngành; công bằng trong giảng dạy, giáo dục, khách quan<br /> trong đánh giá năng lực của người học; thực hành tiết kiệm,<br /> chống tham nhũng, lãng phí, chống bệnh thành tích; thực<br /> hiện phê bình và tự phê bình thường xuyên, nghiêm túc;<br /> + Lối sống, tác phong: Sống có lí tưởng, có mục đích, ý chí<br /> vươn lên, có tinh thần phấn đấu liên tục với động cơ trong<br /> sáng và tư duy sáng tạo; thực hành cần, kiệm, liêm, chính,<br /> chí công vô tư theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; có lối<br /> sống lành mạnh, văn minh, phù hợp với bản sắc dân tộc và<br /> thích ứng với sự tiến bộ của xã hội; có thái độ ủng hộ,<br /> khuyến khích những biểu hiện của lối sống văn minh, tiến<br /> bộ và phê phán những biểu hiện của lối sống lạc hậu, ích kỉ;<br /> tác phong làm việc khoa học; trang phục khi thực hiện<br /> nhiệm vụ giản dị, gọn gàng, lịch sự, không gây phản cảm và<br /> phân tán sự chú ý của người học; có thái độ văn minh, lịch<br /> sự, đúng mực trong quan hệ xã hội, trong giao tiếp với đồng<br /> nghiệp, với người học, với phụ huynh người học và nhân<br /> <br /> 18<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 17-21<br /> <br /> đủ về số lượng, có chất lượng cao, đồng bộ về cơ cấu,<br /> với sự kết nối nhuần nhuyễn giữa các thế hệ; đồng thời,<br /> qua đó BD được những GV đầu đàn. Khi xây dựng quy<br /> hoạch, cần bám sát và thể hiện từ những đặc trưng của<br /> ĐNGV như sau:<br /> 2.2.2.1. Số lượng đội ngũ giảng viên<br /> Định mức giờ chuẩn của GV trường CĐN là từ 340450 giờ/năm. Trong đó, giảng dạy 32 tuần và nghiên cứu<br /> khoa học công nghệ 12 tuần. Tỉ lệ sinh viên/GV không<br /> quá 20. Hàng năm, căn cứ vào kế hoạch tuyển sinh, quy<br /> mô ĐT, cơ cấu ngành nghề, ta sẽ xác định được số lượng<br /> GV cần có cho một bộ môn, một khoa, một trường hay<br /> nhiều trường. Từ đó, căn cứ vào số lượng GV hiện có;<br /> sau khi trừ đi số GV nghỉ hưu, bỏ việc, thuyên chuyển ra<br /> bên ngoài và cộng thêm số thuyên chuyển từ bên ngoài<br /> vào... ta xác định được số GV cần bổ sung.<br /> Như vậy, ĐNGV với yêu cầu có số lượng đủ, phải<br /> được đặt trong mối quan hệ hài hòa với các yếu tố kinh<br /> tế, tâm lí, giáo dục, chính trị, xã hội; số lượng không thể<br /> đơn thuần về mặt số học.<br /> 2.2.2.2. Cơ cấu đội ngũ giảng viên<br /> Cơ cấu ĐNGV có thể hiểu đó là cấu trúc bên trong<br /> của đội ngũ, là một thể hoàn chỉnh, thống nhất. Đó là yêu<br /> cầu về đồng bộ hóa - góp phần tạo nên sức mạnh tổng<br /> hợp của nguồn nhân lực. Một cơ cấu hợp lí sẽ tạo ra sự<br /> hoạt động nhịp nhàng của tổ chức, hạn chế tối đa sự triệt<br /> tiêu nhưng lại tăng cường sự cộng hưởng lẫn nhau giữa<br /> các yếu tố trong tổ chức. Để phát triển ĐNGV, tất yếu<br /> phải áp dụng các giải pháp làm chuyển dịch cơ cấu (điều<br /> chuyển, cho nghỉ việc, tuyển dụng, ĐT bổ sung,...). Các<br /> thành phần cơ cấu ĐNGV được xem xét sẽ là:<br /> - Cơ cấu ngành học (theo nhóm ngành ĐT): Xác định<br /> tỉ lệ GV hợp lí giữa các tổ bộ môn (hoặc khoa) với<br /> chương trình của các nghề được giao chỉ tiêu tuyển sinh.<br /> - Cơ cấu trình độ ĐT: Xác định tỉ lệ GV có học vị,<br /> học hàm, tay nghề bậc cao trong ĐNGV.<br /> - Cơ cấu xã hội, gồm: + Cơ cấu giới tính: trong<br /> trường CĐN, nữ GV thường chiếm tỉ lệ tương đương với<br /> nam giới. Tuy nhiên, về các khía cạnh như: điều kiện để<br /> được ĐT nâng cao, BD thường xuyên, thời gian học tập<br /> của cá nhân, thời gian nghỉ dạy do sinh sản, con ốm... lại<br /> là yếu tố có tác động đến hiệu suất lao động của đội ngũ,<br /> mà những yếu tố đó lại phụ thuộc vào giới tính. Do đó,<br /> khi cơ cấu về giới tính đội ngũ khác nhau thì giải pháp<br /> liên quan của từng nơi cũng phải khác nhau; + Cơ cấu<br /> thành phần dân tộc, tôn giáo là sự phân bố một tỉ lệ tương<br /> đối hợp lí về GV là người dân tộc ít người trong các<br /> trường CĐN, cũng như đặc điểm tôn giáo trong ĐNGV;<br /> + Cơ cấu thành phần chính trị: đảm bảo tỉ lệ GV là đảng<br /> viên một cách hợp lí, làm hạt nhân lãnh đạo chính trị<br /> trong nhà trường và trong mỗi khoa, tổ bộ môn.<br /> <br /> - Cơ cấu theo độ tuổi: đây là cơ cấu lao động phục vụ<br /> sự thay thế (trẻ, già), là đảm bảo sự cân đối giữa các thế<br /> hệ, để vừa có thể phát huy được kinh nghiệm của GV cao<br /> tuổi, vừa phát huy được sự nhiệt tình, hăng hái, năng<br /> động, sáng tạo của đội ngũ trẻ.<br /> Những cơ cấu trên đây bao giờ cũng phải đảm bảo sự<br /> cân đối, đồng bộ; nếu phá vỡ sự cân đối này sẽ làm ảnh<br /> hưởng đến chất lượng ĐNGV, tuy nhiên thực tế cơ cấu<br /> về chuyên môn ĐT là quan trọng nhất.<br /> 2.2.2.3. Chất lượng đội ngũ giảng viên<br /> Đặc điểm lao động sư phạm đòi hỏi phải hết sức coi<br /> trọng chất lượng của từng GV, nhưng mặt khác, sự phân<br /> công lao động lại đòi hỏi phải rất quan tâm đến chất<br /> lượng đội ngũ, trước hết là tập thể sư phạm trong mỗi nhà<br /> trường. Tiêu chí chủ yếu để đánh giá ĐNGV chính là<br /> chất lượng của đội ngũ - nhân tố quyết định sự phát triển<br /> của tổ chức. Trạng thái chất lượng của đội ngũ mạnh hay<br /> yếu, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ hay không phụ<br /> thuộc rất nhiều vào quy mô số lượng đội ngũ, sự đồng bộ<br /> của đội ngũ, năng lực, phẩm chất của mỗi thành viên<br /> trong đội ngũ. Theo chúng tôi, chất lượng ĐNGV được<br /> thể hiện ở 05 yếu tố cơ bản: 1) Tư cách đạo đức GV;<br /> 2) Trình độ chuyên môn; 3) Nghiệp vụ sư phạm nghề; 4)<br /> Số lượng ĐNGV; 5) Cơ cấu ĐNGV.<br /> 2.2.2.4. Xây dựng tập thể sư phạm có tính đồng thuận<br /> cao theo mô hình “Tổ chức biết học hỏi” (Learning<br /> organization)<br /> Mỗi cá nhân GV không chỉ cần làm việc sáng tạo, mà<br /> còn phải biết kết hợp và chia sẻ với đồng nghiệp và những<br /> thành viên khác trong khoa, trong bộ môn cùng tham gia<br /> trong công việc chung; cùng nhau thực hiện tốt nhiệm vụ<br /> chính trị của tập thể đảm nhận. Tính đồng thuận của ĐNGV<br /> được thể hiện ở tình đoàn kết, nhất trí trong tập thể sư phạm<br /> và có chung tầm nhìn, quan điểm về phát triển nhà trường.<br /> Tuy nhiên, đồng thuận không làm mất đi cá tính, không loại<br /> bỏ những khác biệt cá nhân làm cho mọi người giống nhau;<br /> mà đồng thuận sẽ làm cho tính sáng tạo của mỗi cá nhân<br /> càng có điều kiện phát triển và phát huy tác dụng.<br /> Xây dựng “Tổ chức biết học hỏi” trong nhà trường<br /> (xem sơ đồ 1 trang bên).<br /> Sự đồng thuận của đội ngũ được đảm bảo bởi việc<br /> tạo ra “vốn tổ chức” qua thiết chế “Tổ chức biết học hỏi”<br /> của đội ngũ này. Nói cách khác, “Tính đồng thuận của<br /> ĐNGV theo nghĩa hẹp là xây dựng được tình đoàn kết<br /> của GV trong tập thể sư phạm; song, nghĩa rộng hơn và<br /> ý nghĩa sâu sắc hơn là xây dựng ĐNGV trong nhà trường<br /> thành tổ chức biết học hỏi”. Như vậy, ĐNGV có tính<br /> đồng thuận và luôn biết học hỏi chính là biểu hiện của<br /> văn hóa nhà trường - văn hóa chất lượng. Đó là môi<br /> trường mà mọi người cùng thi đua học tập, rèn luyện;<br /> mọi hành vi của GV trong đội ngũ đều hướng đến khát<br /> <br /> 19<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 17-21<br /> <br /> Mỗi trường CĐN được quyền chủ động trong công<br /> tác tuyển dụng GV, vì vậy, cần tận dụng tốt cơ hội và<br /> điều kiện này nhằm thu được hiệu quả cao nhất. Các<br /> trường sẽ tự chịu trách nhiệm xã hội trong tuyển dụng,<br /> tuyển chọn GV; chú trọng tiêu chí, tiêu chuẩn, công khai,<br /> minh bạch, có yếu tố cạnh tranh trong tuyển dụng, tuyển<br /> chọn (ưu tiên những GV đã kinh qua thực tiễn sản xuất,<br /> kinh doanh và quản lí ở các doanh nghiệp) mới có thể<br /> tuyển dụng được những người giỏi và thu hút GV giỏi về<br /> tăng cường cho ĐNGV của mình.<br /> 2.2.4. Giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên<br /> Trường CĐN hiện nay phải ĐT theo nhu cầu xã hội,<br /> nên GV phải rất năng động, kịp thời cập nhật, nắm bắt<br /> nhanh với sự thay đổi và năng lực nghề nghiệp đòi hỏi phải<br /> luôn được nâng cao, hoàn thiện. Vì vậy, BD GV sau ĐT<br /> là con đường tất yếu phải theo. Với giáo dục đổi mới, việc<br /> BD sau ĐT càng đòi hỏi cấp bách. Bởi lẽ, chất lượng GV<br /> là “đại lượng” không thể bất biến, cả về bề rộng và chiều<br /> sâu của nội hàm. Biểu đồ nâng cao năng lực nghề nghiệp<br /> đối với GV phải như đường xoáy “trôn ốc” theo chiều đi<br /> lên và tuyệt nhiên không có điểm dừng. Nghị quyết Trung<br /> ương 4, khóa VII đã nêu: “Khâu then chốt để thực hiện<br /> chiến lược phát triển giáo dục là phải đặc biệt chăm lo ĐT,<br /> BD và tiêu chuẩn hóa ĐNGV cũng như đội ngũ cán bộ<br /> quản lí giáo dục cả về chính trị tư tưởng đạo đức và nâng<br /> cao năng lực chuyên môn”. Quan điểm này của Đảng ta<br /> cũng hoàn toàn phù hợp với xu thế tất yếu của thế giới là<br /> coi trọng ĐT, BD GV trong quá trình hành nghề.<br /> Theo chúng tôi, khi tổ chức thực hiện hoạt động ĐT,<br /> BD GV, các trường CĐN phải xác định chính xác nội<br /> dung, loại hình ĐT, BD; đồng thời, thực hiện đổi mới<br /> theo hướng: xác định đúng nhu cầu, mục đích, đối tượng<br /> để xây dựng kế hoạch triển khai và sử dụng kết quả ĐT,<br /> BD; tăng cường nâng cao kĩ năng nghề nghiệp trong nội<br /> dung và phương pháp BD; đa dạng hóa các phương thức<br /> BD; đổi mới việc kiểm tra, đánh giá trong và sau mỗi đợt<br /> BD; tăng cường xây dựng hệ điều kiện cho các hoạt động<br /> ĐT, BD. Toàn bộ chu trình này phải được khép kín, chặt<br /> chẽ, đồng bộ và ràng buộc bằng các văn bản quy định<br /> của mỗi trường, mỗi khoa.<br /> 2.2.5. Bảo đảm sự hài hòa<br /> giữa phát triển đội ngũ<br /> giảng viên với việc sử<br /> dụng giảng viên và môi<br /> trường hoạt động của<br /> giảng viên<br /> Sử dụng ĐNGV đòi<br /> hỏi vừa đảm bảo tính<br /> khoa học, vừa là nghệ<br /> thuật trong quan hệ đối<br /> xử, trong phân công giao<br /> <br /> vọng, hoài bão hoàn thiện nhân cách của mình, nhằm góp<br /> sức nâng cao chất lượng ĐT của trường CĐN.<br /> <br /> Sơ đồ 1. Mô hình “Tổ chức biết học hỏi”<br /> trong nhà trường<br /> Trên cơ sở vấn đề xây dựng quy hoạch phát triển<br /> ĐNGV với những đặc trưng đã trình bày trên đây, có thể<br /> mô hình hóa bằng sơ đồ “Xây dựng quy hoạch phát triển<br /> ĐNGV” như sau (xem sơ đồ 2).<br /> 2.2.3. Tuyển dụng giảng viên<br /> Công tác tuyển dụng GV là điều kiện tiên quyết tạo<br /> ra những tiền đề thuận lợi cho công tác phát triển đội ngũ<br /> công chức nói chung và ĐNGV nói riêng. Tuyển dụng<br /> GV cần phải tiến hành theo đúng quy trình của công tác<br /> quản lí nhân sự từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện,<br /> chỉ đạo, kiểm tra. Đồng thời, phải căn cứ vào các văn bản<br /> pháp lí, phải tuân thủ những nguyên tắc, quy trình yêu<br /> cầu trong việc tuyển dụng, sử dụng và quản lí công chức<br /> trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước. Tuy nhiên, cần<br /> linh hoạt đặt ra những yêu cầu mang tính chất “Hai trong<br /> một”, chẳng hạn ngoài phẩm chất, chuyên môn còn có<br /> năng khiếu về văn, thể, mĩ hoặc tuyển GV nghề này kiêm<br /> một vài công việc thuộc chuyên môn khác. Có như vậy,<br /> việc bố trí ĐNGV mới ít xảy ra tình trạng “thừa thiếu giả<br /> tạo” do nguồn tuyển không ổn định hàng năm.<br /> <br /> 20<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 17-21<br /> <br /> việc và đánh giá thì mới quy tụ được sức mạnh tổng hợp<br /> hướng đến mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ chính trị.<br /> Trong chính sách sử dụng, cần phải quan tâm bố trí sử<br /> dụng GV đúng chuyên ngành ĐT, kết hợp theo dõi để<br /> phát hiện năng khiếu hoặc các khả năng về trình độ khác<br /> nhằm khai thác tốt tiềm lực của GV vào các hoạt động<br /> nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, mở rộng<br /> hợp tác trong nước và quốc tế của nhà trường.<br /> Khi xây dựng chính sách, cần phải đặc biệt chú ý gắn<br /> việc bố trí sử dụng GV với nhu cầu ĐT, BD nâng cao<br /> trình độ của GV, gắn quyền lợi của GV với lợi ích chung<br /> của nhà trường một cách hài hòa, làm cho mọi GV yên<br /> tâm, phấn khởi, tin tưởng và gắn bó với nhà trường. Chú<br /> ý kiến tạo môi trường làm việc tích cực cho ĐNGV như:<br /> điều kiện về nhà ở, trang thiết bị, đồ dùng dạy học đến<br /> cảnh quan môi trường sư phạm, những đáp ứng về sinh<br /> hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao. Nghĩa là, những<br /> người quản lí, lãnh đạo các trường CĐN phải thật sự<br /> đóng vai trò hạt nhân, tạo ra bầu không khí đoàn kết, tin<br /> tưởng vào sự phát triển của nhà trường và của mỗi thành<br /> viên trong “Tổ chức biết học hỏi”.<br /> 2.2.6. Duy trì sự phát triển bền vững<br /> Cần tăng cường khả năng tự phát triển của GV, khả<br /> năng thích nghi trí tuệ để giải quyết những vấn đề xuất hiện;<br /> tính luôn luôn mới, tính cách mạng của mỗi cá nhân và của<br /> toàn thể... Đây cũng chính là xây dựng một đội ngũ biết học<br /> hỏi, tự tìm tòi để tạo ra các yếu tố thúc đẩy, làm mới mình.<br /> 3. Kết luận<br /> Phát triển ĐNGV các trường CĐN luôn là vấn đề<br /> sống còn đối với ĐT nghề trong bối cảnh hiện nay.<br /> Những nội dung mang tính lí luận trên đây sẽ là cơ sở để<br /> các nhà quản lí đưa ra những nội dung nghiên cứu thực<br /> tiễn. Kết quả nghiên cứu thực tiễn sẽ là cơ sở quan trọng<br /> cho việc đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV các<br /> trường CĐN trong bối cảnh hiện nay.<br /> <br /> đào tạo nhân lực vùng Đồng bằng sông Cửu Long.<br /> Luận án tiến sĩ Quản lí giáo dục, Viện Khoa học<br /> Giáo dục Việt Nam.<br /> [5] Daniel R. Beerens (2003). Evaluating Teachers for<br /> Professional Growth: Creating a Culture of Motivation<br /> and Learning. Corwin press, INC-California.<br /> [6] Philip Wong (2004). Technology and Learning:<br /> Creating the right environment. National Institute of<br /> Education, Singapore.<br /> [7] David Sterw - Neal Finkelstein, James R. Stone - John<br /> Latting - Carolyn Dornsife (1994). Research on School<br /> to Work Transition Programmes in the USA. National<br /> Center for Research in vocational education, USA.<br /> THỰC TRẠNG NHẬN THỨC CỦA HỌC VIÊN...<br /> (Tiếp theo trang 30)<br /> Do đó, bồi dưỡng, giáo dục đạo đức quân nhân, giá trị<br /> đạo đức quân nhân của học viên sĩ quan là việc làm hết<br /> sức cần thiết và phải được tiến hành thường xuyên nhất<br /> là trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh quá trình CNH,<br /> HĐH, đặc biệt là trước tác động của quá trình toàn cầu<br /> hóa và Cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Viện Khoa học Xã hội và Nhân văn Quân sự (2007).<br /> Định hướng giá trị đạo đức Quân đội nhân dân Việt<br /> Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. NXB<br /> Quân đội nhân dân.<br /> [2] Phạm Minh Hạc - Thái Duy Tuyên (2011). Định<br /> hướng giá trị con người Việt Nam thời kì đổi mới và<br /> hội nhập. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.<br /> [3] Lại Ngọc Hải (2002). Định hướng giá trị nhân cách<br /> đội ngũ sĩ quan trẻ Quân đội Nhân dân Việt Nam<br /> hiện nay. NXB Quân đội nhân dân.<br /> [4] Phạm Văn Nhuận (2007). Chuẩn mực đạo đức quân<br /> nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.<br /> NXB Quân đội nhân dân.<br /> [5] Phạm Huy Thành (2017). Vai trò của giáo dục giá<br /> trị đạo đức quân nhân truyền thống với sự phát triển<br /> nhân cách sinh viên hiện nay. Tạp chí Giáo dục, số<br /> 406, tr 58-60.<br /> [6] Trần Ngọc Tuân (2014). Nâng cao chất lượng Giáo<br /> dục đạo đức cho sĩ quan biên phòng ở đơn vị cơ sở<br /> trong tình hình hiện nay. NXB Quân đội nhân dân.<br /> [7] Đoàn Quốc Thái (2010). Bàn thêm về khái niệm: Giá<br /> trị đạo đức. Tạp chí Triết học, số 12 (235), tr 61-66.<br /> [8] Viện Khoa học Xã hội và Nhân văn Quân sự (2010).<br /> Vận dụng tư tưởng C. Mác, Ph. Ăngghen, V. I. Lênin<br /> trong xây dựng đạo đức quân nhân hiện nay. NXB<br /> Quân đội nhân dân.<br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Trần Công Chánh (2014). Đổi mới căn bản, toàn diện<br /> giáo dục đặt ra một số yêu cầu về quy hoạch phát triển<br /> đội ngũ giảng viên các trường cao đẳng trong giai đoạn<br /> hiện nay. Tạp chí Giáo dục, số 339, tr 4-6.<br /> [2] Bùi Đức Tú (2013). Giáo dục nghề nghiệp cho học<br /> sinh phổ thông nhằm góp phần phát triển nguồn<br /> nhân lực trong bối cảnh hội nhập quốc tế. NXB Đại<br /> học Quốc gia Hà Nội.<br /> [3] Nguyễn Đăng Lăng (2011). Các hướng tiếp cận<br /> phát triển nguồn nhân lực chủ yếu để phát triển đội<br /> ngũ giảng viên trường cao đẳng kĩ thuật. Tạp chí<br /> Giáo dục, số 266, tr 6-8.<br /> [4] Nguyễn Mĩ Loan (2014). Quản lí phát triển đội ngũ<br /> giảng viên trường cao đẳng nghề đáp ứng nhu cầu<br /> <br /> 21<br /> <br />