Một số vấn đề về khoa học đường vân tay trên cơ thể người

T¹p chÝ Y - d-îc häc qu©n sù sè chuyªn ®Ò H×NH TH¸I HäC-2017<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ KHOA HỌC ĐƢỜNG VÂN TAY<br /> TRÊN CƠ THỂ NGƢỜI<br /> Trần Thị Minh*; Mai Văn Hưng*<br /> TÓM TẮT<br /> Đường vân của mỗi cá nhân là độc nhất, trong đó đường vân trên lòng bàn tay, bàn chân và<br /> các đốt ngón tay có cấu tạo đặc biệt, các cấu tạo này không thay đổi trong suốt đời người. Cấu<br /> tạo đường vân trên đốt ngón tay ngoài cùng, phân loại theo công thức của Henry hay phân loại<br /> sắp xếp chữ trong hệ thống căn cước can phạm chia làm 3 dạng mẫu đường vân cơ bản: dạng<br /> vân hình cung (Arch), dạng vân hình quai (Loop), dạng vân hình xoáy (Whorl). Việc phân loại<br /> đường vân có vai trò quan trọng trong công tác truy nguyên, xác định nhân thân của cá nhân,<br /> phát hiện sớm một số bệnh, nghiên cứu sự hoạt động của não bộ…<br /> * Từ khóa: Cơ thể người; Đường vân tay.<br /> <br /> Some Scientic Problems of Fingerprints in Human Body<br /> Summary<br /> Fingerprints of each individual is unique. Ridge on the palms, feet and the knuckles with<br /> special structure, the structure does not change throughout life. Anatomy ridge on the outer<br /> knuckles, classified according to Henry's formula or classify sorted letters in suspect<br /> identification system is divided into three basic ridge patterns: pattern form arcs (Arch), format<br /> so shaped straps (Loop), so form swirls (Whorl). The classification of ridges has an important<br /> role in the work of traceability, determining the identities of individuals, early detection of<br /> diseases, study the workings of the brain...<br /> * Key words: Human body; Fingerprints.<br /> <br /> SƠ LƢỢC LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU<br /> ĐƢỜNG VÂN TAY<br /> Trung Quốc Cổ đại: các thương nhân<br /> sử dụng dấu ấn của ngón tay cái trong<br /> việc giao dịch. Nehemiah Grew (1641 1712) giới thiệu “Finger Prints, Palms and<br /> Soles” đến Hội Hoàng gia. Năm 1685,<br /> Bidloo công bố bản đồ giải phẫu, minh<br /> họa các chỉ số của con người có liên<br /> quan đến thái độ sống. Năm 1686,<br /> Marcello Malpighi (1628 - 1694) đưa ra<br /> <br /> luận thuyết về các loại vân tay: xoắn,<br /> móc, vòm trong dấu vân tay.<br /> Năm 1788, JC Mayer là người đầu tiên<br /> đưa ra thuyết cơ bản về phân tích vân tay<br /> và giả thuyết dấu vân tay là duy nhất.<br /> Năm 1823, Jan Purkinje phân loại các<br /> chủng trên các vân tay thành 9 loại: arch,<br /> tented arch, ulnar loop, radial loop,<br /> peacock’s eye/compound, spiral whorl,<br /> elliptical whorl, circular whorl và double<br /> loop/composite.<br /> <br /> * Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Người phản hồi (Corresponding): Mai Văn Hưng (hungmv@vnu.edu.vn)<br /> Ngày nhận bài: 20/07/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 19/08/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 25/08/2017<br /> <br /> 73<br /> <br /> T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè chuyªn ®Ò H×NH TH¸I HäC-2017<br /> Năm 1823, Johannes Evangelista<br /> Purkinji tìm thấy các mô hình và hình<br /> dạng của ngón tay bắt đầu hình thành ở<br /> khoảng tuần thứ 13 của thai nhi trong<br /> bụng mẹ. Charles Bell (1774 - 1842) là<br /> một trong những bác sỹ đầu tiên kết hợp<br /> khoa học nghiên cứu giải phẫu thần kinh<br /> với thực hành lâm sàng. Tác giả đã xuất<br /> bản cuốn “The Hand: Its Mechanism and<br /> Vital Endowments as Evincing Design”.<br /> Năm 1893, Francis Galton (cháu của<br /> Charles Darwin) là người đầu tiên phát<br /> hiện vai trò của vân tay trong lĩnh vực di<br /> truyền và sự khác biệt vân tay ở những<br /> chủng tộc khác nhau. Tác giả đã đơn giản<br /> hoá việc phân loại vân tay và chia vân tay<br /> thành 3 loại lớn: vân sóng (không có tam<br /> giác điểm), vân móc (có 1 tam giác điểm),<br /> vân xoáy (có 2 tam giác điểm). Năm<br /> 1892, Francis Galton là người đầu tiên<br /> phát hiện vai trò của vân tay trong lĩnh<br /> vực di truyền và sự khác biệt vân tay ở<br /> những chủng tộc khác nhau.<br /> Năm 1897, Harris Hawthorne Wilder là<br /> người Mỹ đầu tiên học về vân bàn tay<br /> (chân). Tác giả đã phát minh ra chỉ số<br /> Main Line, nghiên cứu thenar hypothenar<br /> eminence, khu II, III, IV.Năm 1926, Harold<br /> Cummins được xem là cha đẻ của ngành<br /> nghiên cứu khoa học dấu vân tay đưa ra<br /> lý luận chỉ số cường độ vân tay PI<br /> (Pattern Intensity), giá trị RC, số lượng<br /> tam giác điểm, hình dạng vân tay, vị trí<br /> hình dạng vân tay ở những ngón tay khác<br /> nhau có liên quan đến tiềm năng và trí tuệ<br /> của con người. Tác giả phát hiện dấu vân<br /> <br /> 74<br /> <br /> tay được hình thành đồng thời với sự<br /> hoàn thiện các cấu trúc của não bộ. Dấu<br /> vân tay được khởi tạo ở thai nhi vào giai<br /> đọan từ 13 - 19 tuần tuổi. Vào giai đọan<br /> trước đó, thai nhi không có dấu vân tay,<br /> đồng thời não bộ cũng chỉ trong giai đoạn<br /> hình thành. Khi thai nhi được 19 tuần tuổi<br /> cũng là lúc các vùng chính của não hình<br /> thành bao gồm cả vỏ đại não.<br /> Năm 1944, Julius Spier Chirologist<br /> xuất bản cuốn sách “Bàn tay của trẻ em”.<br /> Tác giả đã khám phá một số điểm đáng<br /> kể, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển tâm<br /> sinh lý, chẩn đoán mất cân bằng và các<br /> vấn đề trong khu vực này từ mô hình của<br /> bàn tay. Năm 1957, Walker sử dụng cấu<br /> hình da trong chẩn đoán hội chứng Down.<br /> Năm 1968, Sarah Holt nghiên cứu mô<br /> hình vân tay của cả hai bàn tay và lòng<br /> bàn tay ở các dân tộc khác nhau cả về<br /> đặc tính bẩm sinh và sự tác động của môi<br /> trường. Năm 1969, John J Mulvihill và<br /> David W Smith xuất bản cuốn “Thiên tài<br /> qua vân tay”, cung cấp phiên bản mới<br /> nhất về sự hình thành của vân tay.<br /> Năm 1970, Liên Xô sử dụng sinh trắc<br /> vân tay trong lựa chọn thí sinh cho Thế<br /> vận hội Olympic. Năm 1976, Schaumann<br /> nghiên cứu các chỉ số trên vân tay của<br /> những người bệnh tim bẩm sinh, ung thư,<br /> bệnh bạch cầu, bệnh tâm thần phân liệt…<br /> hướng vào nghiên cứu di truyền và chẩn<br /> đoán khuyết tật nhiễm sắc thể. Năm<br /> 1980, Trung Quốc thực hiện công trình<br /> nghiên cứu tiềm năng con người, trí<br /> thông minh và tài năng trong vân tay và<br /> <br /> T¹p chÝ Y - d-îc häc qu©n sù sè chuyªn ®Ò H×NH TH¸I HäC-2017<br /> gen của con người. Năm 1985, Chen Yi<br /> Mou - Đại học Havard nghiên cứu sinh<br /> trắc vân tay dựa trên Thuyết Đa thông<br /> minh của Howard Gardner. Đây là lần đầu<br /> tiên áp dụng sinh trắc dấu vân tay trong<br /> lĩnh vực giáo dục và chức năng của não<br /> liên quan đến dấu vân tay.<br /> Năm 2000, Stowens - Giám đốc Bệnh<br /> viện St. Luke (New York) tuyên bố có thể<br /> chẩn đoán tâm thần phân liệt và bệnh<br /> bạch cầu với độ chính xác > 90%. Tại<br /> Đức, Alexander Rodewald tuyên bố có<br /> thể xác định khuyết tật bẩm sinh với độ<br /> chính xác 90%. Năm 2004, Trung tâm<br /> IBMBS (Trung tâm Sinh trắc học Xã hội<br /> và Hành vi ứng xử quốc tế) đã xuất bản<br /> hơn 7.000 luận án về sinh trắc vân tay.<br /> Ngày nay, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc,<br /> Đài Loan áp dụng sinh trắc vân tay vào<br /> lĩnh vực giáo dục, hy vọng sẽ cải thiện<br /> chất lượng giảng dạy và nâng cao hiệu<br /> quả học tập bằng cách xác định các<br /> phong cách học tập khác nhau.<br /> SỬ DỤNG DẤU VÂN TAY<br /> Ở VIỆT NAM<br /> Khi thực dân Pháp vào xâm lược Việt<br /> Nam, chúng đã xây dựng hoàn chỉnh một<br /> hệ thống tàng thư vân tay nhằm mục đích<br /> quản lý các nhà yêu nước, những chiến<br /> sỹ cộng sản Việt Nam và người phạm tội.<br /> Những năm 1930 đã có viên chức thuộc<br /> địa Việt Nam làm việc cho thực dân Pháp<br /> trong hệ thống tàng thư căn cước này,<br /> đại diện tiêu biểu là ông Nguyễn Địch<br /> Trung (1909 - 1984).<br /> Cách mạng tháng 8 năm 1945 thành<br /> công, Công an Việt Nam đã tiếp quản,<br /> <br /> khai thác tàng thư cũ của Pháp và xây<br /> dựng hệ thống tàng thư căn cước can<br /> phạm mới phục vụ công tác đấu tranh<br /> phát hiện tội phạm, đồng thời xác định<br /> chứng cứ trong điều tra hình sự.<br /> Tại miền Nam, Mỹ đã xây dựng cho<br /> chính quyền Sài Gòn một tàng thư vân<br /> tay toàn dân (≥ 16 tuổi) hoàn chỉnh nhằm<br /> mục đích quản lý và phát hiện những<br /> người yêu nước, các chiến sỹ cách<br /> mạng, phát hiện điều tra các loại tội<br /> phạm. Sau giải phóng miền Nam năm<br /> 1975, chúng ta đã tiếp quản hệ thống<br /> tàng thư này và đã khai thác có hiệu quả,<br /> phục vụ công tác đảm bảo an ninh trật tự,<br /> nhất là ở các địa phương phía Nam sau<br /> giải phóng.<br /> Đến nay, bên cạnh hệ thống tàng thư<br /> chứng minh nhân dân, chúng ta còn có<br /> thêm hệ thống tàng thư căn cước can<br /> phạm. Các hệ thống tàng thư này được<br /> khai thác rất hiệu quả, phục vụ bảo vệ an<br /> ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã<br /> hội.<br /> Song song với việc tiếp quản khai thác<br /> tàng thư, chúng ta cũng triển khai công<br /> tác khai thác dấu vết hiện trường phụ vụ<br /> điều tra, truy tố và xét xử. Ở thời kỳ đầu,<br /> việc khai thác dấu vết còn nhiều hạn chế<br /> do thiếu các phương tiện, vật tư cần thiết.<br /> Ngày nay, chúng ta có nhiều vật tư,<br /> phương tiện mới và trải qua quá trình<br /> phát triển, việc khai thác dấu vết đường<br /> vân phục vụ công tác điều tra, truy tố và<br /> xét xử ở Việt Nam đã được đẩy mạnh và<br /> phát triển đáng kể.<br /> <br /> 75<br /> <br /> T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè chuyªn ®Ò H×NH TH¸I HäC-2017<br /> PHÂN LOẠI ĐƢỜNG VÂN TRÊN ĐỐT NGÓN TAY NGOÀI CÙNG<br /> Để phân loại dấu vân đốt ngoài cùng, người ta dựa vào cấu trúc vùng tâm (khu vực<br /> trung tâm của đầu ngón) và dựa vào cấu tạo tam phân điểm.<br /> <br /> Đường vân giới<br /> hạn<br /> <br /> Tam phân<br /> điểm<br /> Hình 1: Đường vân giới hạn và tam phân điểm.<br /> Tam phân điểm được hiểu là một điểm trên đường vân, đối diện hay sát ngay trung<br /> điểm phân tán của đường vân giới hạn. Trên thực tế giám định vân tay, người ta chỉ<br /> quan tâm đến hình thức cấu tạo chung của cả vùng vân xung quanh điểm tam phân<br /> điểm. Cấu tạo vân trên đốt ngón tay ngoài cùng phân loại theo công thức của Henry<br /> hay phân loại sắp xếp chữ trong hệ thống căn cước can phạm (tra cứu tự động) đều<br /> thống nhất chia thành 3 dạng mẫu đường vân cơ bản sau:<br /> Dạng vân hình cung (Arch); dạng vân hình quai (Loop); dạng cân hình xoáy (Whorl).<br /> <br /> Hình 2: Các dạng vân tay chính.<br /> 1. Vân hình cung.<br /> Là dạng có cấu tạo các đường vân chạy từ mép bên này sang mép bên kia của dấu<br /> vân và phần giữa các đường vân cong lên theo hình cung. Dạng vân hình cung chiếm<br /> khoảng 5% trong tổng số các dạng vân. Vân hình cung qua tập hợp, nghiên cứu chia<br /> thành cung thường (plain Arch - AA) và cung trồi (Tended Arch - TT).<br /> + Cung thường là cung có các đường vân ở phía giữa trồi lên nhưng ít cong.<br /> + Cung trồi là cung có các dạng đường vân ở vùng trung tâm cong lên rất nhiều<br /> hoặc tạo góc nhọn hoặc có vân quai nhưng từ tâm tới tam phân điểm dưới 3 đường vân.<br /> 76<br /> <br /> T¹p chÝ Y - d-îc häc qu©n sù sè chuyªn ®Ò H×NH TH¸I HäC-2017<br /> <br /> Hình 3: Vân cung trồi (TA) và vân cung thường (SA).<br /> 2. Vân hình quai.<br /> Vân hình quai có đặc điểm là các<br /> đường vân vùng tâm tạo thành những<br /> hình quai (các đường vân xuất phát từ rìa<br /> ngón tay chạy vào trong đi lên rồi chạy<br /> ngược lại hướng ban đầu theo một vòng)<br /> và có một tam phân điểm... chỗ có<br /> đường vòng gọi là đỉnh hình quai, chân<br /> quai là nơi xuất phát và cũng là nơi kết<br /> thúc các đường vân. Phía đối diện với<br /> phần xuất phát của đường vân quai là<br /> tam phân điểm. Dạng hình quai chiếm<br /> khoảng 60%, chia thành hai loại: vân quai<br /> <br /> trái (Left Loop) và vân quai phải (Right<br /> Loop).<br /> + Vân quai trái có dạng chân quai chạy<br /> ra hướng bên trái và có một tam phân<br /> điểm ở bên phải tam phân điểm, vân quai<br /> trái thông thường thuộc bàn tay trái, ngoài<br /> ra nó có thể là ngón trỏ trái. Đối với ngón<br /> khác thuộc bàn tay phải hầu như hiếm thấy.<br /> + Vân quai phải có dạng chân quai<br /> chạy ra hướng bên phải và có một tam<br /> phân điểm ở bên trái tam phân điểm. Vân<br /> quai phải thông thường thuộc bàn tay<br /> phải, ngoài ra có thể có ở ngón trỏ trái.<br /> <br /> Hình 4: Vân quai (loop), vân quai trái (UL), vân quai phải (RL).<br /> <br /> 77<br /> <br />