zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Kinh tế học

Một số vấn đề về phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Báo xấu

71
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết chia sẻ những kinh nghiệm trong phát triển kinh tế tuần hoàn trên thế giới, một số lĩnh vực tiềm năng áp dụng ở Việt Nam trong thời gian tới cũng như những điều kiện cần thiết để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn ở nước ta.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số vấn đề về phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam

Diễn đàn khoa học và công nghệ Một số vấn đề về phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam Nguyễn Hồng Quân, Đặng Thương Huyền, Jason Nguyễn, Jasmine Hà, Phan Đức Thái, Phạm Phú Trường Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tuần hoàn, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh Phát triển kinh tế tuần hoàn (KTTH) đã và đang trở thành xu hướng của các quốc gia, nhất là khi nguồn tài nguyên trên thế giới ngày càng cạn kiệt. Bài viết dưới đây chia sẻ những kinh nghiệm trong phát triển KTTH trên thế giới, một số lĩnh vực tiềm năng áp dụng ở Việt Nam trong thời gian tới cũng như những điều kiện cần thiết để thúc đẩy nền KTTH ở nước ta. Kinh tế tuần hoàn trên thế giới và các tổ chức quốc Việc áp dụng KTTH sẽ mang tế đã chú trọng phát triển KTTH lại nhiều lợi ích cho các quốc gia, Cuộc cách mạng công nghiệp ở quy mô sâu và rộng hơn. Tại giúp tiết kiệm chi phí, giảm thiểu mang lại sự phát triển thần tốc Hội nghị kinh tế toàn cầu năm sự biến động giá và rủi ro đến từ nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức to lớn như: 2012, tổ chức Ellen MacArthur đã các nhà cung cấp, gia tăng tính thiếu hụt nghiêm trọng các nguồn trình bày một định nghĩa về KTTH đổi mới sáng tạo tại nhiều công tài nguyên cần thiết để phát triển được thừa nhận rộng rãi cho đến đoạn trong quá trình sản xuất, xã hội, gia tăng dân số nhanh nay. Theo đó, “KTTH là một hệ tiêu thụ, phân phối, tiêu dùng và chóng, biến đổi khí hậu mạnh mẽ, thống có tính tái tạo và khôi phục thải bỏ. Có thể nhận thấy, điểm phát sinh nguồn thải ảnh hưởng thông qua các kế hoạch và thiết mấu chốt của KTTH chính là đến môi trường sống của con kế chủ động” [3]. Kirchherr và cs việc xây dựng các mô hình kinh người. Kinh tế thẳng (hay kinh tế (2017) [4] đã lược khảo 114 định doanh phù hợp trên nền tảng các tuyến tính) là khái niệm được sử nghĩa về KTTH và bài báo của nguyên tắc của KTTH, sao cho dụng trong các nền kinh tế trước nhóm trong vòng chưa tới 3 năm các bên cùng thấy được lợi ích khi đây, đã dẫn tới sự hoang phí khi đã đạt 1.500 lượt trích dẫn. Cụ tham gia, hướng tới mục tiêu phát sử dụng các nguồn tài nguyên thể, "KTTH là một hệ thống kinh triển bền vững. trong các lĩnh vực đã bão hòa. Do tế phát triển trên nền tảng các đó, sự chuyển đổi mô hình kinh mô hình kinh doanh (business Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, tế này là cần thiết trong thời gian models). Trong đó, khái niệm kết nhưng sự phát triển của KTTH tới. Khái niệm KTTH bắt nguồn thúc vòng đời (end-of-life) được được đánh giá còn nhiều hạn từ những ý tưởng và đóng góp thay thế bằng việc giảm sử dụng chế. Châu Âu, nơi tiên phong về của các nhà khoa học Mỹ như (reduce), sử dụng lại (reuse), tái KTTH trên thế giới, xác nhận nền John Lyle, William McDonough, chế (recycle) và phục hồi vật liệu KTTH còn đang phát triển ở mức nhà hóa học người Đức Michael (recover materials) trong quá độ sơ khai [5]. Mặc dù các công Braungart, và nhà kinh tế học trình sản xuất, phân bố và tiêu ty ở châu Âu đang gia tăng phát kiêm kiến trúc sư người Thụy Sỹ thụ sản phẩm. Do vậy, nó (nền triển các mô hình kinh doanh Walter Stahel trong thập niên 70 KTTH) sẽ áp dụng ở các cấp theo nguyên tắc KTTH, đặc biệt của thế kỷ trước [1]. Khái niệm độ nhỏ (sản xuất, công ty, người tập trung trong quản lý hiệu quả, KTTH được sử dụng chính thức tiêu dùng), vừa (khu công nghiệp giảm thiểu chất thải, thay thế mô lần đầu tiên bởi Pearce và Turner sinh thái), lớn (thành phố, vùng, hình sản phẩm (product - based) (1990) [2]. Mô hình kinh tế này quốc gia và xuyên quốc gia). Nền thành mô hình dịch vụ (service dựa trên nguyên lý cơ bản “mọi KTTH hướng đến sự phát triển - based). Tuy nhiên, khó khăn thứ đều là đầu vào đối với thứ bền vững trong đó tạo chất lượng lớn nhất vẫn là việc tích hợp các khác”, khác hoàn toàn đối với nền môi trường, kinh tế sung túc, công yếu tố xã hội, văn hóa tiêu dùng, kinh tế tuyến tính truyền thống. bằng xã hội. Tất cả cùng mang thị trường tiêu thụ… trong một hệ Bắt đầu từ cuối thập niên 90 lại lợi ích cho thế hệ hiện tại và thống kinh tế - xã hội hết sức phức của thế kỷ XX, nhiều quốc gia tương lai”. tạp. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu 49 Số 1+2 năm 2021
Diễn đàn Khoa học và Công nghệ cần thiết trong quá trình sản xuất gia, chúng ta có thể xác định một thiểu năng lượng từ nhiên liệu tiêu thụ của vòng đời sản phẩm số lĩnh vực tiềm năng áp dụng hóa thạch và chuyển đổi sang vẫn còn hết sức hạn chế, ảnh KTTH khác nhau, gồm: năng lượng tái tạo là một lộ trình hưởng đến quá trình phát triển quan trọng trong ứng dụng KTTH Nông - lâm nghiệp KTTH. Đặc biệt, chính sách về [8]. Trong mô hình KTTH, ngoài KTTH chưa được thật sự tích hợp Nông - lâm nghiệp tuần hoàn những nguồn năng lượng xanh vào các chương trình khác (biến là một trong những ứng dụng tiềm có thể tái tạo, năng lượng có thể đổi khí hậu, kinh tế sinh học…). năng nhất của KTTH. Trong quá được tạo ra từ việc đốt rác thải trình sản xuất nông nghiệp tuần theo quy trình khép kín công Như vậy, trong bối cảnh hiện hoàn, các phụ phẩm thải ra được nghệ cao. Mô hình này đã được nay, việc chuyển đổi từ kinh tế thông qua các quá trình biến đổi áp dụng thành công ở các nước thẳng sang KTTH là thiết yếu đối vật lý, hóa học và sinh học để tạo châu Âu và Singapore, vừa góp với tất cả các quốc gia trên thế ra các chế phẩm phục vụ nông phần xử lý một lượng lớn rác thải, giới, không ngoại trừ Việt Nam. Sự nghiệp, gia tăng giá trị kinh tế vừa tạo ra năng lượng phục vụ chung tay của cả xã hội, đột phá cho người sản xuất [6]. Đặc biệt, ngược lại cho sản xuất, sinh hoạt. trong tư duy, đổi mới sáng tạo, nếu áp dụng nông - lâm nghiệp Ngoài ra, năng lượng tái tạo cũng nhằm góp phần đưa ra các giải tuần hoàn công nghệ cao, không có thể được kết hợp với các quy pháp cho các doanh nghiệp và địa những có thể chế tạo các phụ trình sản xuất, đặc biệt là trong phương, chuyển giao công nghệ phẩm thành các chế phẩm phục nông nghiệp, để kết hợp các tài và giáo dục, nâng cao ý thức thúc vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp nguyên sản xuất như mặt ao, đẩy phát triển KTTH là hết sức mà còn tạo ra năng lượng (điện ruộng muối. cần thiết và cấp bách. Gần đây, năng, biodiesel, nhiệt lượng) để trong các chính sách của Đảng Công nghiệp sinh thái phục vụ cơ giới hóa, tự động hóa và Nhà nước như: Nghị quyết và những sản phẩm nông - lâm Nghiên cứu của R. Salomone số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 nghiệp khác. và cộng sự (2020) [9] nêu rõ của Bộ Chính trị về định hướng ứng dụng KTTH còn bao gồm Chiến lược phát triển năng lượng Rác thải đô thị khuyến khích công nghiệp cộng quốc gia của Việt Nam đến năm Theo một báo cáo mới đây của sinh bằng cách xây dựng các khu 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Tổ chức Hợp tác và Phát triển công nghiệp sinh thái (KCNST), Quyết định 889/QĐ-TTg ngày kinh tế (OECD) [7], ứng dụng hay một “cộng đồng” các doanh 24/6/2020 của Thủ tướng Chính KTTH với mô hình tái sản xuất và nghiệp sản xuất và dịch vụ có phủ phê duyệt chương trình hành chuỗi cung ứng khép kín là một mối liên hệ “cộng sinh” mật thiết. động quốc gia về sản xuất và tiêu giải pháp hiệu quả đã được áp Bằng các hoạt động hợp tác chặt dùng bền vững giai đoạn 2021- dụng ở nhiều nước nhằm hạn chế chẽ với nhau, như trao đổi các sản 2030; Dự thảo Văn kiện Đại hội rác thải đô thị, giảm tải cho các phẩm phụ để tránh việc chúng Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Báo bãi chôn lấp rác, đồng thời tạo ra trở thành rác thải, KCNST cộng cáo tổng kết thực hiện chiến lược chuỗi giá trị tái sinh. Chuỗi cung sinh sẽ đạt được một hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội 10 năm ứng khép kín bao gồm thu gom tổng thể lớn hơn so với hoạt động 2011-2020, xây dựng chiến lược lại sản phẩm đã sử dụng để tái của từng doanh nghiệp, đồng thời phát triển kinh tế - xã hội 10 năm chế hoặc sản xuất sản phẩm mới hạn chế tối đa việc lãng phí tài 2021-2030, khái niệm “KTTH” theo cách tuần hoàn hay các chu nguyên cũng như giảm thiểu rác đã được đề cập và xem như là kỳ khép kín, nhằm bảo đảm phục thải và phát thải khí nhà kính. một trong những giải pháp, cách hồi kinh tế và bảo vệ môi trường. tiếp cận quan trọng phục vụ mục Du lịch, dịch vụ Chuỗi cung ứng khép kín không tiêu phát triển kinh tế - xã hội và chỉ bao gồm quá trình sản xuất Các hoạt động sản xuất hữu giải quyết vấn đề môi trường của truyền thống mà còn bao gồm cả cơ thuận tự nhiên theo mô hình nước ta trong thời gian tới. các hoạt động như thu gom, phân KTTH, đặc biệt là trong nông loại, chọn lọc, tân trang, sửa nghiệp, còn có thể được kết hợp Một số lĩnh vực tiềm năng áp dụng chữa, tái sử dụng, tái sản xuất. với các hoạt động du lịch, giải KTTH trí, dịch vụ khác để tạo thêm giá Năng lượng Tùy vào đặc thù của mỗi trị gia tăng và lợi ích cho nông doanh nghiệp, địa phương, quốc Tiết kiệm năng lượng, giảm dân. Làng sinh thái hữu cơ là 50 Số 1+2 năm 2021
Diễn đàn khoa học và công nghệ mô hình mới, vừa bảo tồn được giá trị văn hóa làng xã, vừa phát Ngày 2/7/2020 Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh (ĐHQG-HCM) đã triển nông nghiệp sạch, đồng thời thành lập Viện Nghiên cứu Phát triển KTTH (ICED) nhằm góp phần xây dựng các sản phẩm du lịch thúc đẩy sự chuyển mình của đất nước từ nền kinh tế tuyến tính sang để góp phần cải thiện cuộc sống nền KTTH. Đây cũng là Viện đầu tiên ở Việt Nam về lĩnh vực này, là người dân. Ngoài việc tạo thêm nỗ lực đóng góp của ĐHQG-HCM vào quá trình nghiên cứu, xây dựng sản phẩm mới cho ngành du lịch mô hình hoạt động, tư vấn và ứng dụng KTTH cho Việt Nam. ICED xác như homestay, du lịch sinh thái, định tầm nhìn trở thành trung tâm hàng đầu của Việt Nam và khu vực du lịch trải nghiệm, mô hình còn về KTTH. ICED sẽ cung cấp kiến thức và giải pháp về khoa học, công đem lại nguồn thu cho nông dân nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ cho việc phát triển KTTH trong nước khi tham gia trực tiếp vào chuỗi và khu vực; là đơn vị chuyển giao công nghệ, tư vấn giải pháp và chính giá trị du lịch. sách về KTTH cho Chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng địa phương; và góp phần kết nối Doanh nghiệp - Nhà nước - Đại học và các bên có Các lĩnh vực khác liên quan trên cơ sở liên kết lợi ích - nhu cầu để hướng về mục tiêu phát KTTH còn có thể ứng dụng triển bền vững trên cơ sở đồng xây dựng và phát triển các mô hình kinh cho các lĩnh vực khác bao gồm doanh phù hợp. quy hoạch đô thị, mà điển hình là mô hình đô thị nông nghiệp, được khâu nguyên liệu, sản xuất, tiêu [4] J. Kirchherr, D. Reike, M. định nghĩa là ngành kinh tế trong dùng, thải bỏ; từ các quy mô nhà Hekkert (2017), “Conceptualizing the và ven đô thị, có chức năng sản máy, doanh nghiệp, ngành công circular economy: an analysis of 114 xuất, chế biến, và cung ứng cho - nông - lâm nghiệp, kinh tế địa definitions”, Resour. Conserv. Recycl., người dân đô thị các sản phẩm phương, vùng, quốc gia, khu 127, pp.221-232. nông nghiệp như lương thực, thực vực và quốc tế. Trong đó, việc phẩm tươi sống, hoa, sinh vật và [5]vhttps://www.eea.europa.eu/ kế thừa, xây dựng và phát triển thực vật cảnh. KTTH cũng cần highlights/europes-circular-economy- những mô hình kinh doanh KTTH gắn liền với phát triển công nghệ, là nền tảng quan trọng. Công tác still-in. kinh tế số và cách mạng công giáo dục, nâng cao nhận thức, [6] T.A. Toop, S. Ward, T. Oldfield, nghiệp 4.0. Đổi mới công nghệ là phối hợp các bên cùng tham gia, M. Hull, M.E. Kirby, M.K. Theodorou cốt lõi, là yếu tố quan trọng quyết lồng ghép vào các chương trình (2017), “AgroCycle-developing a định thành công khi áp dụng mô nghị sự của đất nước, địa phương circular economy in agriculture”, hình KTTH. Do vậy, cần có một (như biến đổi khí hậu, tăng trưởng Energy Procedia, 123, pp.76-80. chiến lược truyền thông về KTTH xanh, đổi mới sáng tạo, chuyển nhằm nâng cao nhận thức của [ 7 ] v h t t p s : / / w w w. o e c d . o r g / đổi số, nông thôn mới, tiêu dùng doanh nghiệp và công chúng về environment/environment-at-aglance/ bền vững…) cùng với những hỗ trách nhiệm của họ đối với các Circular Economy-Waste-Materials- trợ, ban hành chính sách kịp thời sản phẩm trong suốt vòng đời Archive-February-2020.pdf. của chúng. chính là điều kiện để phát triển nền KTTH ở Việt Nam ? [8] S.Y. Pan, et al. (2015), “Strategies * on implementation of waste-to-energy ** TÀI LIỆU THAM KHẢO (WTE) supply chain for circular KTTH đang là một xu hướng [1] K. Winans, A. Kendall, H. Deng economy system: a review”, Journal of tất yếu. Các quốc gia trên thế (2017), “The history and current Cleaner Production, 108, pp.409-421. giới cũng như Việt Nam đang applications of the circular economy hướng đến phát triển nền KTTH concept”, Renewable and Sustainable [9] R. Salomone, A. Cecchin, Energy Reviews, 68, pp.825-833. P. Deutz, A. Raggi, L. Cutaia nhằm giải quyết thách thức giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi [2] D.W. Pearce, R.K. Turner (1990), (2020), Industrial Symbiosis for the trường. Điều này đã được cụ thể Economics of Natural Resources and Circular Economy, Springer, 194pp. hóa qua các chủ trương, chính the Environment, Hemel Hempstead: sách gần đây của Đảng và Nhà Harvester Wheatsheaf, 378pp. nước. Tiềm năng áp dụng KTTH [3] https://www.ellenmacarthurfoundation. có thể trải rộng trong tất cả các org/circular-economy/what-is the- ngành và lĩnh vực khác nhau, từ circular-economy. 51 Số 1+2 năm 2021

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.