MỘT SỐ Ý KIẾN VỀ BỐI CẢNH QUỐC TẾ, TRONG NƢỚC<br />
VÀ ĐỔI MỚI TƢ DUY PHÁT TRIỂN KINH TẾ<br />
TS. Lưu Bích Hồ<br />
<br />
<br />
Bài này tập trung vào nhận xét đánh giá khái quát về tình hình, dự báo những<br />
nét lớn về bối cảnh quốc tế, trong nước hiện nay và 5-10 năm tới, nêu ra một số suy<br />
nghĩ bước đầu về đổi mới tư duy phát triển kinh tế trong thời gian tới.<br />
1. Bối cảnh quốc tế<br />
Thế giới đang đứng trước bối cảnh và cục diện phát triển bất định chưa từng<br />
có với các xu hướng và diễn biến rất phức tạp đan xen: Tiếp tục toàn cầu hóa, đa<br />
phương hóa, tự do hóa thương mại đầu tư đan xen chủ nghĩa dân tộc biệt lập, đơn<br />
phương, bảo hộ, chiến tranh thương mại, tiền tệ, cọ xát, đối đầu; cách mạng CN 4.0,<br />
phát triển bền vững bao trùm đan xen phân hóa giàu nghèo, hủy hoại môi trường,<br />
biến đổi khí hậu; hòa bình ổn định, hợp tác phát triển đan xen chiến tranh lạnh, chạy<br />
đua vũ trang và xung đột vũ trang, xung đột tôn giáo, sắc tộc, khủng bố…Lực lượng<br />
và tác nhân chù yếu chi phối cục diện thế giới hiện nay và sắp tới là sự giành giật vị<br />
trí và vị thế chiến lược chi phối thế giới và khu vực diễn ra giữa các cường quốc Mỹ<br />
- Trung Quốc - Nga, kéo theo các đồng minh hoặc liên kết cũ và mới. Cuộc cạnh<br />
tranh, đấu tranh, giành giật này sẽ kéo dài, phức tạp, khó lường, chứa đựng nhiều<br />
rủi ro và thậm chí có nguy cơ bùng nổ nghiêm trọng. Chỉ khi nào có sự ngã ngũ<br />
thắng thua, hoặc thắng nhiều hơn thua, hoặc không thắng không thua, mới có thể<br />
tạm thời dịu đi và thỏa hiệp. Tuy nhiên, trong sự bất định của cục diên chung, duy<br />
trì hòa bình và tránh khỏi chiến tranh thế giới mới vẫn có nhiều triển vọng; toàn cầu<br />
hóa, tự do hóa (thương mại đầu tư), cách mạng CN.4.0, hợp tác hội nhập tùy thuộc<br />
nhau để phát triển vẫn là dòng chảy chính của thời đại, dù phải vượt qua nhiều thác<br />
ghềnh, khúc khuỷu, cạnh tranh cọ xát khốc liệt, có khi có đổ vỡ nhất định.<br />
Chính trị, địa chiến lược:<br />
Các lực lượng chi phối thế giới đang xoay chuyển cọ xát đối chọi vật lộn để<br />
mưu cầu sự cân bằng hoặc vượt lên về thế lực, quyền lực, vị thế chiến lược.<br />
Trong sự cân bằng hoặc vượt lên ấy, nếu đạt được, vẫn luôn chứa đựng đầy<br />
mâu thuẫn, tranh chấp, hợp tác đan xen đấu tranh, không ai đè bẹp được ai. Không<br />
cùng thắng thì cùng thua hoặc không thắng không thua, cuối cùng là thoả hiệp.<br />
Trong thời đại vũ khí hạt nhân hủy diệt, rất khó hoặc không thể hủy diệt nhau.<br />
<br />
<br />
<br />
174<br />
Sau đây là một số dự báo về động thái của các cường quốc và các quan hệ<br />
đối tác quan trọng:<br />
Mỹ cố giữ vị trí số 1 và còn khá lâu ở vị trí đó theo học thuyết Nước Mỹ<br />
trước hết và trên hết, làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại và mãi mãi vĩ đại. Mỹ vẫn giữ<br />
đồng minh ở cả Đông và Tây: Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, NATO, Israel, Arap<br />
Saudi... Mỹ Nga đối chọi giảm dần, Mỹ chuyển từ Nga sang Trung Quốc trong<br />
chiến lược lâu dài. Mỹ lấy lại lợi ích kinh tế từ Trung Quốc, hạn chế / ngăn cản<br />
Trung Quốc thành số 1 thế giới. Mỹ cố giữ vai trò đối trọng ở trên cơ / không lép vế<br />
ở Châu Á - Thái bình dương (Ấn độ - Thái bình dương theo quan niệm của Mỹ) về<br />
an ninh. Mỹ thừa nhận Triều tiên và kéo Triều Tiên về với Hàn Quốc. Mỹ thực hiện<br />
chủ nghĩa đơn phương và song phương, lần lượt ký kết các hiệp định kinh tế thương<br />
mại với từng quốc gia đối tác để có lợi nhiều hơn cho Mỹ…<br />
Mỹ với Việt Nam: Hai bên duy trì quan hệ đối tác toàn diện lâu dài, có thể<br />
ngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn cho cả hai nước về kinh tế, VN sẽ tăng cường, mở<br />
rộng quan hệ thương mại đầu tư và các mặt khác. Mỹ muốn tranh thủ VN đi cùng<br />
Mỹ trong vấn đề an ninh khu vực. Hợp tác quốc phòng an ninh sẽ được tăng cường<br />
từng bước, tùy thuộc vào thái độ của VN.<br />
Trung Quốc mạnh lên trong một thập kỷ tới nhưng không vượt được Mỹ do<br />
phải chọi với Mỹ trong chiến tranh thương mại sẽ mở rộng và gia tăng cường độ.<br />
Trung Quốc cố thâu tóm Biển Đông và chi phối ASEAN nhưng rất khó thực hiện<br />
cũng do lực cản từ Mỹ, đồng minh và một số nước ASEAN. Trung Quốc giữ Triều<br />
tiên làm lá chắn và khu đệm. Trung Quốc chưa thể thu hồi Đài loan / thống nhất<br />
quốc gia nhưng vẫn kiên quyết chống Đài Loan độc lập. Xã hội trong nước Trung<br />
Quốc có nhiều vấn đề phức tạp về dân tộc thiểu số và phân hóa giàu nghèo. Kinh tế<br />
Trung Quốc phát triển chậm lại do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và nhiều hạn<br />
chế khác. Tuy vậy, Trung Quốc vẫn kiên trì mục tiêu Giấc mộng Trung Hoa, Chiến<br />
lược “Made in China 2035”, Sáng kiến Vành đai và con đường, vượt Mỹ về tổng<br />
lực kinh tế (tổng GDP) trước năm 2030 và thành nước hiện đại văn minh hàng đầu<br />
thế giới vào giữa thế kỷ, dù không chắc chắn thực hiện được. Trong chiến tranh<br />
thương mại mở rộng hơn với Mỹ, Trung Quốc không nhượng bộ vô điều kiện mà<br />
chống chọi bằng mọi cách cả cứng và mềm, tăng cường tự lực và tranh thủ hợp tác<br />
với tất cả các nước để phá thế bị ngăn chặn của Mỹ.<br />
Trung Quốc với Việt Nam:<br />
Trung Quốc với Viêt Nam như thế nào đã rõ ràng và không thay đổi. Quan<br />
hệ hai nước nếu thuận chiều thì tốt và hợp tác, trái chiều thì chống, phá, đấu tranh.<br />
Vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ trên biển là trường kỳ.<br />
175<br />
Việt Nam sẽ nhất quán chung sống hoà bình, hợp tác đấu tranh trường kỳ,<br />
tranh thủ mặt thuận, kiềm chế mặt nghịch. Đấu tranh lấy cứng chọi cứng, lấy mềm<br />
đáp mềm. Cốt yếu là lãnh đạo sáng suốt, khôn khéo, toàn dân đồng lòng, đồng<br />
thuận. Trong tổng thể và trong từng sự việc cụ thể, tìm mọi cách giữ bất biến là lợi<br />
ích quốc gia dân tộc, ứng vạn biến là tỉnh táo định rõ được mất để có được không<br />
mất, được nhiều hơn mất, hoá giải tranh chấp, cùng có lợi, tránh một chiều và cực<br />
đoan, không sợ, không coi thường mà nghiêm chỉnh (nhận chân) ứng đối. Tranh thủ<br />
sự đồng tình ủng hộ của bạn bè khu vực và thế giới. Chỉ khi nào VN mạnh hẳn, hiện<br />
đại hoá thành công mới có thể thoát tình cảnh hiện nay.<br />
Nga nhẹ dần về an ninh với EU và Mỹ, chuyển sang phát triển kinh tế nhiều<br />
hơn. Kinh tế Nga cần đổi mới mô hình mới phát triển nhanh được, nhưng chưa thấy<br />
rõ sự đổi mới này trong trước mắt. Nga xoay sang Châu Á rõ hơn, phối hợp Trung<br />
Quốc để hạn chế Mỹ khi cần, hoặc phối hợp với Mỹ để hạn chế Trung Quốc khi<br />
cần. Nga gia tăng quan tâm Biển Đông và quan hệ với ASEAN. Trong tương quan<br />
quan hệ Nga - Trung Quốc và Nga - Việt Nam, Nga ngiêng về Trung Quốc nhiều<br />
hơn. Nga giữ quan hệ tốt với Triều tiên, hỗ trợ để có biên giới và vùng đệm an toàn.<br />
Trong quan hệ với VN, hai nước duy trì và phát triển quan hệ truyền thống<br />
tốt đẹp đã có, quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ngày càng thiết thực hiệu quả<br />
hơn trên những lĩnh vực VN có nhu cầu và Nga có khả năng đáp ứng như đã cam<br />
kết (dầu khí, năng lượng, cơ khí chế tạo, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, văn<br />
hóa…); tiếp tục hợp tác quốc phòng về vũ khí khí tài quân sự, công nghệ thông tin,<br />
đào tạo nhân lực…. Những hợp tác này cơ bản không kèm theo mục đích chính trị<br />
gây khó khăn cho VN.<br />
ASEAN thiếu gắn kết, mấy nước Campuchia, Philipine, Thái lan thân Trung<br />
Quốc với mức độ khác nhau để tranh thủ làm ăn. Các nước còn lại giữ độc lập,<br />
trung lập và cảnh giác Trung Quốc, nhưng cũng tranh thủ làm ăn. Hợp tác kinh tế<br />
nội khối ASEAN sẽ có tiến triển nhưng hợp tác với bên ngoài ASEAN vẫn là chính.<br />
Trong vấn đề Biển Đông, ASEAN còn phải tiếp tục tìm kiếm sự đồng thuận trong<br />
quan hệ với Trung Quốc, cố đạt tới COC thực chất và ràng buộc cụ thể bảo đảm<br />
được hòa bình, ổn định, nhưng còn rất nhiều khác biệt quan điểm nên khó định<br />
được nội dung và thời gian thỏa thuận.<br />
Nhật Bản, Hàn Quốc, CHDCND Triều tiên có thể tiến đần tới giải tỏa căng<br />
thẳng, cùng với Mỹ và Trung Quốc đi tới thỏa thuận bảo đảm hòa bình ổn định ở<br />
khu vực Đông Á và Biển Hoa Đông. Triều tiên xoay dần sang phát triển kinh tế, dựa<br />
Trung Quốc, hợp tác hai miền Bắc Nam, có thể hợp tác với Mỹ, Nhật Bản. Lâu dài<br />
có thể đi tới thống nhất một nước hai chế độ trên bán đảo Triều Tiên. Nhật Bản và<br />
<br />
176<br />
Hàn Quốc vẫn là đối tác chiến lược quan trọng của VN về kinh tế trong khu vực và<br />
giữ hòa bình an ninh trên Biển Đông, VN cần tranh thủ phát huy các nhân tố tích<br />
cực và thuận lợi này.<br />
Ấn độ đang nổi dần lên như một cường quốc mới có vai trò quan trọng đối<br />
với cả ba cường quốc Mỹ Trung Nga mà ba nước này đều muốn tranh thủ và Ấn độ<br />
cũng giữ vị trí ở giữa và hành xử có lợi nhất cho mình. Mỹ đưa ra khái niệm Ấn độ<br />
- Thái bình Dương cho thấy vai trò quan trọng của Ấn độ trong không gian địa<br />
chính trị này và trong cuộc chơi toàn cầu. VN cần tranh thủ quan hệ truyền thống tốt<br />
đẹp và quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Ấn Độ để hợp tác phát triển kinh tế,<br />
KHCN… và an ninh trên Biển Đông.<br />
Hai nước Úc và NewZealand gắn với Mỹ, Anh nhưng có vị trí quan trọng<br />
trong khu vực về kinh tế và an ninh. VN có quan hệ đối tác chiến lược với Úc, quan<br />
hệ đối tác toàn diện với NewZealand, quan hệ với cả hai nước trong APEC, CPTPP,<br />
sẽ phát triển tốt hợp tác kinh tế và có cả QPAN, cần giữ gìn và phát huy, tránh bị<br />
ảnh hưởng bởi các vấn đề như nhân quyền.<br />
EU đang cấu trúc lại và vượt qua nguy cơ phân ly sau Brexit, xây dựng lại<br />
cộng đồng này theo một tư duy và mô hình phù hợp bối cảnh mới, giải quyết hài<br />
hòa lợi ích quốc gia với cả cộng đồng, trong đó Đức và Pháp vẫn là những trụ cột<br />
chính để giữ gìn sự liên kết. Với VN, đây là quan hệ đối tác chiến lược rất quan<br />
trọng về kinh tế cần duy trì và phát huy cao nhất có thể, vượt qua những biến cố gần<br />
đây về vụ Trịnh Xuân Thanh, vấn đề nhân quyền…, tiến tới ký kết và thực hiện tốt<br />
EVFTA mở ra triển vọng hợp tác mới sâu rộng hiệu quả hơn, nhất là tranh thủ công<br />
nghệ của CN 4.0, chủ yếu với Đức, Pháp và cả Anh dù không còn trong EU.<br />
Khu vực Bắc Mỹ đang có những biến đổi lớn dưới tác động chính sách của<br />
chính quyển Donalt Trump. Sự hủy bỏ NAFTA thay bằng Hiệp định Mỹ - Mexco-<br />
Canada (USMCA) theo hướng công bằng hơn với Mỹ và buộc hai nước Canada,<br />
Mexico bị hạn chế trong quan hệ với các nước ngoài khối này mà chưa là nền kinh<br />
tế thị trường, với mục đích cùng Mỹ ngăn chặn Trung Quốc…Tình hình nhập cư<br />
qua biên giới Mỹ - Mexico căng thẳng hơn. Dù vậy, quan hệ của Canada và Mexico<br />
với VN sẽ không có biến động lớn, sẽ vẫn phát triển tốt trong CPTPP, nhất là<br />
Canada đã có quan hệ đối tác toàn diện, có thể tăng cường hợp tác kinh tế, KHCN,<br />
GDĐT…<br />
Khu vực Trung và Nam Mỹ đang diễn ra một số cuộc khủng hoảng mà nổi<br />
bật là ở Venezuela. Phát triển kinh tế có chiều hướng chậm lại và vị trí sân sau của<br />
Mỹ cũng giảm bớt. Cu ba trong quan hệ đối tác đặc biệt với VN đang thực hiện cập<br />
nhật mô hình phát triển là yếu tố tích cực mới. Ngoài Cu ba, khu vực này cũng sẽ có<br />
177<br />
nhiều cải thiện quan hệ hợp tác với VN trong quan hệ đối tác toàn diện (Chile,<br />
Brazil, Venezuela, Argentina), trong khuôn khổ APEC và với một số nước tham gia<br />
CPTPP (Chile, Peru).<br />
Với khu vực Trung Đông, Châu Phi, trong sự hợp tác phát triển ngày càng<br />
sâu rộng hơn, chủ yếu khai thác thị trưởng xuất khẩu mới, VN cần coi trọng quan hệ<br />
hợp tác với Nam Phi có quan hệ đối tác toàn diện và với Israel về hợp tác KHCN<br />
đỉnh cao kèm theo đào tạo nhân lực chất lượng cao…<br />
Kinh tế và khoa học công nghệ:<br />
Quá trình toàn cầu hoá, tự do hoá, tuỳ thuộc lẫn nhau là tất yếu. Biệt lập, bảo hộ<br />
chỉ để điều chỉnh theo hướng cân bằng lợi ích, vị thế của một số nước đã bị mất đi<br />
trong quá trình liên kết, trong cuộc chơi toàn cầu. Các định chế mới theo hướng tự do<br />
hóa vẫn đang hình thành như CPTPP, RCEP, FTAAP…trong xu thế Châu Á – Thái<br />
Bình dương đã và ngày càng trở thành khu vực phát triển năng động nhất của thế giới.<br />
CN 4.0 sẽ tác động rất mạnh đến dòng chảy Toàn cầu hóa, phát triển nền<br />
kinh tế số, khi vấn đề sở hữu trí tuệ được xử lý hợp lý buộc phải kết nối không chỉ<br />
con người mà cả vạn vật để cùng chơi, ai không tham gia chỉ thiệt. Tuy nhiên mọi<br />
liên kết đều phải tính tới lợi ích chung, lợi ích từng bên, các quy định có cứng có<br />
mềm, phối hợp và bổ trợ giữa các định chế, cơ chế liên kết khu vực. Minh bạch là<br />
thiết yếu, dù không thể tuyệt đối.<br />
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung ngày càng mở rộng trên nhiều mặt cả<br />
đầu tư, sở hữu trí tuệ, tiền tệ, an ninh quốc phòng, địa chính trị, đang dẫn tới chiến<br />
tranh lạnh…sẽ làm thay đổi lớn cục diện chính trị kinh tế thế giới, phân bố lại tương<br />
quan sức mạnh, thế lực, vị thế giữa các cường quốc đã có và mới nổi…Do đó, sẽ<br />
còn phức tạp, kéo dài, khó tiên lượng. Trong và sau những tranh chấp lớn và quyết<br />
liệt này, có thể sẽ sản sinh những chiến lược chính sách mới, những tư duy, học<br />
thuyết phát triển mới cả kinh tế và chính trị an ninh mà chúng ta cần nắm bắt được,<br />
thích ứng với bối cảnh mới và xác định, điều chỉnh tư duy, chiến lược, chính sách<br />
phát triển của ta cho phù hợp.<br />
Bối cảnh thế giới nói trên tuy mới chỉ được xem như một số dự báo có nhiều<br />
khả năng, song sẽ còn nhiều biến động lớn bất định, khó lường. Trong bối cảnh đó, dù<br />
thế nào, VN cũng phải chủ động được về tư duy chiến lược như sẽ trình bày dưới đây<br />
trên cơ sở theo sát và nắm vững được các diễn biến của tình hình và các thay đổi chiến<br />
lược, chính sách của các đối tác, đối tượng, có sự phản ứng kịp thời phù hợp trong từng<br />
thời điểm. Điều đáng nhấn mạnh nhất là tránh chủ quan duy ý chí, tư duy giáo điều<br />
không phù hợp với quy luật khách quan và xu thế phát triển của thế giới và thời đại.<br />
<br />
178<br />
2. Bối cảnh trong nƣớc<br />
Chúng ta đã đổi mới hơn 30 năm. Quãng đường có thể xem là không ngắn,<br />
đủ để đổi mới căn bản và toàn diện cả kinh tế, chính trị, xã hội. Tuy nhiên nhìn lại<br />
thấy rõ chưa được như vậy. Chặng đường đổi mới đem lại nhiều thành công và cũng<br />
còn không ít hạn chế, trải qua nhiều khó khăn, khúc khuỷu, dích dắc, lúng túng. Đổi<br />
mới kinh tế và chính trị chưa đồng bộ. Riêng đổi mới kinh tế, có thành công lớn,<br />
nhưng cũng còn chậm và chưa đạt yêu cầu, như doanh nghiệp nhà nước lủng củng<br />
kéo dài, kinh tế tư nhân vất vả vượt cạn, kinh tế FDI lượng nhiều chất ít, nội lực nền<br />
kinh tế phát triển chậm, mô hình tăng trưỏng cũ dai dẳng kéo dài. …<br />
Nguyên nhân chủ yếu là tư duy kinh tế còn nhiều khúc mắc. Sự tiếp cận với tư<br />
duy phát triển mới của thế giới và thời đại chưa nhanh nhạy. Tư duy kinh tế còn bị gò<br />
bó trì kéo bởi bệnh bảo thủ giáo điều. Sự thoái hóa biến chất của bộ phận không nhỏ<br />
cán bộ, đảng viên, kể cả ở cấp lãnh đạo, đến mức nghiêm trọng, làm nặng nề thêm<br />
công cuộc đổi mới từ hoạch định chính sách đến thực tiễn hoạt động…<br />
10 năm qua, tình hình và cục diện thế giới biến đổi quá lớn, bất ngờ, tác động rất<br />
mạnh và sâu xa đến VN. Kinh tế đi vào thời kỳ bất ổn, sa sút, tăng trưởng chậm hẳn, xã<br />
hội bức xúc, văn hóa biến dạng, tham nhũng lan tràn, bộ máy kém hiệu lực…Sự phát<br />
triển chủ yếu về lượng, bề nổi, kém về chất, thiếu tính nền tảng và bền vững.<br />
Mấy năm sau Đại hội XII đã có chuyển biến tích cực, kinh tế khởi sắc, chống<br />
tham nhũng quyết liệt. Đảng có nhiều quyết sách mới về kinh tế, chống tham<br />
nhũng…; Chính phủ chỉ đạo điều hành đã đổi mới nhiều về thể chế, môi trường<br />
kinh doanh và quyết liệt tổ chức thực hiện; sự nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh<br />
nghiệp và nhân dân chống đỡ và vượt qua khó khăn. Tuy vậy, mặt hạn chế cũng còn<br />
nhiều, nhất là lòng tin vào triển vọng phát triển chưa được củng cố vững chắc. Đất<br />
nước vẫn tụt hậu xa về kinh tế. Việc tổ chức thực hiện các chính sách, giải pháp vẫn<br />
còn bất cập, chủ yếu do đổi mới bộ máy quản lý còn chậm.<br />
Dự báo đến năm 2020, một số mục tiêu Chiến lược khó đạt, như tốc độ tăng<br />
GDP và GDP/ người, cơ cấu ba khối ngành kinh tế công nghiệp, nông nghiệp, dịch<br />
vụ, ba đột phá chiến lược, tái cơ cấu, chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Mục tiêu cơ<br />
bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại đã bị đẩy lùi…<br />
3 . Tiếp tục đổi mới tƣ phát triển kinh tế<br />
Vấn đề cốt yếu là đường hướng và mô hình phát triển.<br />
Mục tiêu: Độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, hoà bình, giàu mạnh, hiện<br />
đại, văn minh, dân chủ, công bằng, tự do, hạnh phúc. Đó là CNXH.<br />
<br />
<br />
179<br />
Tư duy phát triển: Cốt lõi Dân là gốc. Của dân, do dân, vì dân. Độc lập, tự<br />
do, hạnh phúc. Đó là tinh hoa của Tư tưởng Hồ Chí Minh. Thể hiện trên các mặt:<br />
Chính trị dân chủ, pháp trị. Dân tín nhiệm và kiểm soát quyền lực của Đảng<br />
và Nhà nước qua các cơ quan dân cử, khi cần thì trưng cầu dân ý. Quan trọng nhất<br />
là chọn được người đứng đầu cả nước và từng cấp trong sáng, trí tuệ và khi không<br />
còn được như vậy cần thay đổi. Nhà nước pháp quyền với tam quyền độc lập và<br />
kiểm soát lẫn nhau, công khai minh bạch, trách nhiệm giải trình. Đảng lãnh đạo trên<br />
cơ sở thượng tôn Hiến pháp và pháp luật.<br />
Kinh tế thị trường tiến tới hiện đại, luôn luôn phát triển bền vững bao trùm.<br />
Kinh tế thị trường ngày càng hoàn thiện qua từng bước phát triển cùng với vai trò<br />
của nhà nước hoàn thiện tương ứng. Sở hữu tư nhân / cá nhân là động lực chủ yếu;<br />
sở hữu hỗn hợp ngày càng phổ biến. Nền kinh tế đi nhanh vào cách mạng CN 4.0.<br />
Văn hoá tiên tiến có bản sắc, tính dân tộc gắn với tính hiện đại trong từng<br />
lĩnh vực. Giá trị chủ yếu cần xây dựng là sáng tạo, phát triển, văn minh. Tập trung<br />
cho phát triển con người, nâng cao dân trí, cải cách giáo dục.<br />
Xã hội cộng đồng (các tổ chức xã hội) được hình thành phát triển như một<br />
nền tảng xã hội, là cầu nối giữa giữa Đảng và Nhà nước với nhân dân, là môi trường<br />
rộng mở để mọi người dân được sống và hoạt động theo đúng tinh thần dân chủ, tự<br />
do, sáng tạo, trong khuôn khổ pháp luật, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật.<br />
Đối ngoại hội nhập ngày càng sâu rộng theo chuẩn mực quốc tế và bảo đảm<br />
lợi ích quốc gia dân tộc. Bất biến ứng vạn biến. Bất biến: giữ vững chủ quyền và lợi<br />
ích quốc gia dân tộc. Vạn biến: thích hợp, thích ứng, thích nghi, thiết thực theo mục<br />
tiêu, luôn đổi mới, linh hoạt, sáng tạo.<br />
Bước đi: Tuần tự và nhảy vượt. Kinh tế và KHCN cái gì bứt được bứt ngay,<br />
chưa được thì làm chắc, hiệu quả, tạo điều kiện và tiền đề. Chuyển đổi từng bước<br />
hình thành mô hình phát triển mới - mô hình phát triển bền vững bao trùm.<br />
Trong 5-10 năm tới tập trung vào:<br />
- Đổi mới chính trị mở đường cho đổi mới cải cách kinh tế, xã hội. Đổi mới<br />
sự lãnh đạo của Đảng, coi sự đổi mới này có ý nghĩa quyết định đối với sự phát<br />
triển đất nước trong thời kỳ tới. Đảng phát huy dân chủ trong Đảng, tinh lọc bộ máy<br />
của Đảng và Nhà nước. Thực hiện đầy đủ nhà nước pháp quyền, kiểm soát quyền<br />
lực thông qua hệ thống các cơ quan dân cử, tổ chức xã hội, hệ thống truyền thông<br />
đại chúng và khi cần thiết thì trưng cầu dân ý tự do minh bạch. Phát triển mạnh các<br />
tổ chức xã hội.<br />
<br />
<br />
180<br />
- Phát triển kinh tế thị trường tiến lên hiện đại theo những chuẩn mực và<br />
thông lệ quốc tế, không vì định hướng XHCN mà làm trái với những chuẩn mực và<br />
thông lệ phổ biến đó. Đến năm 2030 thực hiện thành công công nghiệp hóa, trở<br />
thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Phát triển kinh tế đi ngay, đi nhanh<br />
vào năng suất, chất lượng trên cơ sở tiến bộ KHCN và đổi mới sáng tạo, vận dụng<br />
cách mạng CN 4.0, coi năng suất lao động, năng suất tổng hợp TFP, cạnh tranh bình<br />
đẳng, minh bạch là yếu tố chủ yếu, quyết định tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững<br />
bao trùm. Kiên quyết không để việc chạy theo thành tích, tư duy nhiệm kỳ, lợi ích<br />
nhóm, chủ nghĩa thân hữu chi phối mọi hoạt động kinh tế, xã hội.<br />
- Thật sự coi trọng và bằng mọi cách chấn hưng nền giáo dục quốc dân, phát<br />
triển nguồn nhân lực có chất lượng ngày càng cao, sử dụng người tài, nâng cao dân<br />
trí, coi đây là yếu tố quyết định nhất cho phát triển đất nước bền vững lâu dài.<br />
- Ra sức xây dựng nền văn hóa tiên tiến hiện đại có bản sắc VN, thật sự tạo<br />
được nền tảng tinh thần, đạo đức của xã hội mới. Xây dựng giá trị mới phát triển,<br />
sáng tạo, văn minh là nền tảng và động lực của sự phát triển con người và xã hội.<br />
- Tiếp tục hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả trên cơ sở tăng cường và phát<br />
huy nội lực mọi mặt. Phát huy vị trí, vị thế địa chính trị, địa kinh tế đặc thù của VN<br />
trong quan hệ quốc tế, đa phương hóa đa dạng hóa, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức<br />
mạnh thời đại trong mọi hoạt động xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước.<br />
Kết luận: Hơn 10 năm tới là thời kỳ quyết định đất nước ta vượt qua thách<br />
thức tụt hậu trên cơ sở đổi mới toàn diện đề phát triển theo mô hình mới bền vững<br />
bao trùm, phát huy cao nhất sức mạnh dân tộc gắn với tranh thủ tối đa sức mạnh<br />
thời đại, giữ vững độc lập chủ quyền, trở thành nước công nghiệp hóa theo hướng<br />
hiện đại, có vị trí xứng đáng của một quốc gia với hơn 100 triệu dân và một dân tộc<br />
Việt Nam được nể trọng trong khu vực và trên thế giới./.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
181<br />