c. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch tiÒm n¨ng ViÖc x©y dùng hÖ thèng chØ tiªu ph¶n<br />
¸nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña lµng nghÒ cÇn<br />
- Dù kiÕn xu thÕ ph¸t triÓn cña lµng<br />
ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu hoµn thiÖn kh©u thu<br />
nghÒ trong t−¬ng lai<br />
thËp, xö lý, ph©n tÝch vµ x©y dùng c¬ së d÷<br />
- T¸c ®éng cña lµng nghÒ víi viÖc thóc liÖu vÒ lµng nghÒ, nh»m cã ®−îc nh÷ng<br />
®Èy kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn. §Æc biÖt lµ th«ng tin b¶o ®¶m “trung thùc, kh¸ch quan,<br />
ngµnh du lÞch. chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi”<br />
<br />
<br />
Mét sè ý kiÕn vÒ ®iÒu tra n¨ng suÊt, s¶n l−îng lóa<br />
ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång<br />
NguyÔn Xu©n TuÊn<br />
Phã côc tr−ëng côc Thèng kª Th¸i B×nh<br />
C¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång (§BSH) 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i c¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p<br />
cã nhiÒu ®Æc ®iÓm chung vÒ s¶n xuÊt lóa cÇn ®iÒu tra<br />
n¾m b¾t khi x©y dùng ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra Theo c¸ch ®Æt vÊn ®Ò nh− trªn, ®ång<br />
n¨ng suÊt lóa vµ s¶n l−îng lóa: nghÜa víi quan ®iÓm vÒ tÝnh thèng nhÊt cña<br />
- DiÖn tÝch ®Êt trång c©y hµng n¨m b×nh ph−¬ng ph¸p kh«ng cã nghÜa lµ dËp khu«n<br />
qu©n mét hé thÊp nhÊt so víi c¶ n−íc cøng nh¾c trong viÖc thùc hiÖn ph−¬ng ¸n<br />
(chung 11 tØnh §BSH lµ 2540 m2/hé); ®iÒu tra 131 cña Tæng côc Thèng kª. §iÒu<br />
nµy kh«ng tr¸i víi tÝnh khoa häc cña ph−¬ng<br />
- Sè thöa b×nh qu©n mçi hé tõ chç 5 -7 ph¸p mµ cßn n©ng cao gi¸ trÞ cña nã, bëi v×<br />
thöa trong nh÷ng n¨m tr−íc ®©y do c¸ch nã t¹o ®−îc tÝnh kh¶ thi cao h¬n, chÊt l−îng<br />
ph©n chia "cã xÊu cã tèt, cã xa cã gÇn,...", c«ng viÖc cao h¬n, c«ng søc vµ chi phÝ ®iÒu<br />
nay chØ cßn 3-4 thöa do kÕt qu¶ cña chÝnh tra Ýt h¬n. TÝnh "thÝch nghi" nµy dÜ nhiªn<br />
s¸ch míi dån ®iÒn ®æi thöa; kh«ng ®−îc v−ît qu¸ ranh giíi cho phÐp mµ<br />
ph¶i ®−îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng vïng.<br />
- §Æc ®iÓm gièng nhau vÒ th©m canh,<br />
kü thuËt canh t¸c, vÒ c¸c gièng lóa chñ yÕu 2. H−íng c¶i tiÕn<br />
®ang ®−îc sö dông, vÒ tÝnh mïa vô vµ c«ng a. Cì mÉu ®iÒu tra<br />
t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt. * Cì mÉu cÊp 1<br />
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm kÓ trªn, §BSH Cì mÉu ®iÒu tra ®−îc quy ®Þnh trong<br />
®¸ng cã riªng cho m×nh mét c¸ch vËn dông Ph−¬ng ¸n 131 cña Tæng côc Thèng kª<br />
ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra n¨ng suÊt, s¶n l−îng c¸ch ®©y 6 n¨m lµ quy ®Þnh chung cho mäi<br />
lóa theo ph−¬ng ¸n Sè131/TCTK/NN ngµy vïng trong c¶ n−íc, kh«ng ph©n biÖt ®Æc<br />
18/3/1996 cña Tæng côc Thèng kª. Víi ý ®iÓm riªng cña mçi vïng. MÆt kh¸c, tiÕn bé<br />
t−ëng Êy, trong bµi viÕt nµy xin ®Ò cËp mét khoa häc kü thuËt trong canh t¸c nay ®· cã<br />
sè vÊn ®Ò sau ®©y: nhiÒu biÕn ®æi so víi nh÷ng n¨m h×nh thµnh<br />
<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004 - Trang 21<br />
Ph−¬ng ¸n 131, do ®ã, cã thÓ cã n¬i cì mÉu c¸c ®Þa ph−¬ng, song, xÐt vÒ mÆt khoa häc<br />
ch−a ®ñ b¶o ®¶m ®é tin cËy, nh−ng ë n¬i cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn suy nghÜ.<br />
kh¸c th× thùc sù kh«ng cÇn ®Õn cì mÉu ®ã<br />
VÝ dô: Th¸i B×nh cã 7 huyÖn, mçi huyÖn<br />
®· b¶o ®¶m ®−îc yªu cÇu cña cuéc ®iÒu tra.<br />
®Òu cã trªn 30 x· vµ thÞ x· Th¸i B×nh cã 7<br />
- Sè x· cÇn ®iÒu tra cña mçi huyÖn: x·, theo ph−¬ng ¸n 131 th× mçi huyÖn ®Òu<br />
Ph−¬ng ¸n 131 quy ®Þnh sè x· mÉu cña ph¶i ®iÒu tra mÉu ë 10 x· vµ thÞ x· Th¸i<br />
huyÖn chØ phô thuéc vµo tæng sè x· cña<br />
B×nh ph¶i ®iÒu tra 3 x·, tæng sè x· mÉu lµ<br />
huyÖn: HuyÖn cã 30 x· trë lªn chän 10 x·,<br />
73 x·. NÕu tÝnh theo ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra<br />
huyÖn cã 20-29 x· chän 8 x·, huyÖn cã 10-<br />
19 x· chän 5 x·, vµ huyÖn cã d−íi 10 x· chän mÉu, sö dông ph−¬ng sai cña vô xu©n<br />
chän 3 x·. §©y lµ mét c¸ch ph©n bæ mÉu n¨m 2003 th× cã kÕt qu¶ nh− tÝnh cho 7<br />
®iÒu tra ®¬n gi¶n nhÊt, dÔ thùc thi ®èi víi huyÖn nh− sau:<br />
<br />
<br />
Sè x· mÉu<br />
Tæng sè x· Theo ph−¬ng<br />
Theo 131<br />
ph¸p chän mÉu<br />
HuyÖn Vò Th− 31 10 4<br />
HuyÖn Quúnh Phô 38 10 9<br />
HuyÖn H−ng Hµ 34 10 7<br />
HuyÖn Th¸i Thuþ 48 10 7<br />
HuyÖn §«ng H−ng 46 10 7<br />
HuyÖn KiÕn X−¬ng 39 10 4<br />
HuyÖn TiÒn H¶i 35 10 8<br />
Céng 271 70 46<br />
<br />
Riªng thÞ x· Th¸i B×nh, chØ cã 7 x· Theo ph−¬ng ¸n 131 th× cì mÉu cÊp 3<br />
nªn kh«ng thÓ ¸p dông c¸c c«ng thøc x¸c (sè hé mÉu) ®−îc quy ®Þnh theo tæng diÖn<br />
®Þnh cì mÉu nh− 7 huyÖn. V× vËy, chóng tÝch cÊy lóa cña mçi huyÖn: HuyÖn cã 10000<br />
t«i ®· chän ra 2 x· ®Ó ®iÒu tra. Nh− vËy, ha trë lªn lµ 300 hé, huyÖn cã 7000 ®Õn<br />
theo ph−¬ng ¸n nµy, ë Th¸i B×nh chØ cÇn d−íi 10000 ha lµ 250 hé, huyÖn cã 4000<br />
®iÒu tra 48 x· thay v× 73 x· nh− tr−íc ®©y. ®Õn d−íi 7000 ha lµ 200 hé, huyÖn cã 1000<br />
Theo kÕt qu¶ ®ã th×: B×nh qu©n mçi huyÖn ®Õn d−íi 4000 ha lµ 150 hé. Tõ ®ã, sè hé<br />
cña Th¸i B×nh cã thÓ bít 3 x· mÉu so víi mÉu cña mét x· mÉu b»ng tæng sè hé mÉu<br />
ph−¬ng ¸n ®iÒu tra 131. §iÒu nµy thËt cã ý cña huyÖn chia cho sè x· mÉu cña huyÖn.<br />
nghÜa trong kh¶ n¨ng tæ chøc thùc hiÖn vµ §©y lµ c¸ch ph©n bæ mÉu ®¬n gi¶n, phï hîp<br />
víi ®iÒu kiÖn khã kh¨n tr−íc ®©y cña c¸c ®Þa<br />
kinh phÝ cña ngµnh.<br />
ph−¬ng, nh−ng ch−a mang tÝnh khoa häc<br />
* Cì mÉu cÊp 3 cao, v× c¸ch x¸c ®Þnh cì mÉu cÊp 3 nh− vËy<br />
<br />
<br />
Trang 22 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004<br />
ch−a g¾n liÒn víi møc ®é ®ång ®Òu cña tiªu so víi t×nh h×nh chung cña huyÖn, dÉn tíi<br />
thøc ®iÒu tra. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c n¨ng suÊt b×nh qu©n cña c¸c x· mÉu kh«ng<br />
®Þa ph−¬ng hoµn toµn cã thÓ tÝnh ®−îc sè cßn tÝnh ®¹i diÖn cho huyÖn.<br />
hé ph¶i ®iÒu tra ë mçi x·. KÕt qu¶ ®iÒu tra ë<br />
§Ó kh¾c phôc t×nh h×nh trªn ®©y cã thÓ<br />
c¸c vô tr−íc sÏ lµ c¸c t− liÖu tèt cho viÖc<br />
sö dông mét sè ph−¬ng ph¸p sau:<br />
tÝnh to¸n nµy.<br />
Ph−¬ng ph¸p 1 : NÕu ®· lµm tèt c«ng<br />
Víi ®é ®ång ®Òu nh− vô lóa xu©n n¨m<br />
t¸c thèng kª diÖn tÝch c¸c gièng lóa th× n¨ng<br />
2003 ë Th¸i B×nh, tÝnh theo lý thuyÕt ®iÒu tra<br />
suÊt chung cña huyÖn tÝnh b»ng n¨ng suÊt<br />
chän mÉu th× sè hé mÉu mçi huyÖn tõ 50<br />
b×nh qu©n gia quyÒn cña n¨ng suÊt c¸c<br />
®Õn 142 hé so víi 300 hé theo quy ®Þnh cña<br />
gièng lóa cña mÉu ®iÒu tra, quyÒn sè lµ diÖn<br />
ph−¬ng ¸n 131. NÕu vËn dông cì mÉu b×nh<br />
tÝch c¸c gièng lóa cña huyÖn.<br />
qu©n 150 hé mçi huyÖn th× Th¸i B×nh cã thÓ<br />
rót bít ®−îc h¬n 1000 hé, tøc lµ cã thÓ gi¶m Ph−¬ng ph¸p nµy sÏ h¹n chÕ sai sè<br />
®i 50% sè hé mÉu. §iÒu nµy cã ý nghÜa c¶ n¨ng suÊt do kh«ng t−¬ng øng c¬ cÊu diÖn<br />
vÒ mÆt khoa häc vµ thùc tiÔn. tÝch gièng lóa gi÷a mÉu vµ chung cña huyÖn.<br />
<br />
Trªn c¸c t− liÖu ®ã, thiÕt nghÜ, kh«ng Ph−¬ng ph¸p 2: NÕu kh«ng ¸p dông<br />
chØ ë vïng §BSH mµ c¶ ë c¸c vïng kh¸c ®−îc c¸ch 1 (kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc chÝnh x¸c<br />
trong n−íc, nÕu cã nh÷ng yÕu tè tiÒn ®Ò cho c¬ cÊu gièng lóa cña huyÖn), th× cÇn xö lý<br />
sù c¶i tiÕn th× nªn cho phÐp nghiªn cøu c¶i ®¬n lÎ mét sè tr−êng hîp ®Æc biÖt. VÝ dô:<br />
tiÕn. Sau c¶i tiÕn, nhiÒu vïng cã thÓ gi¶m Mét huyÖn cã 50 x·, trong 10 x· mÉu cã x·<br />
®−îc sè mÉu ®iÒu tra, nh−ng còng cã vïng M ®¹t n¨ng suÊt v−ît tréi c¸ biÖt 80 t¹/ha,<br />
ph¶i t¨ng h¬n sè mÉu ®iÒu tra. §ã còng lµ c¸c x· cßn l¹i, kÓ c¶ ngoµi mÉu, th× kh«ng<br />
tÝnh tÊt yÕu. cã x· nµo ®¹t tíi 70 t¹/ha. NÕu kh«ng xö lý<br />
th× n¨ng suÊt b×nh qu©n cña mÉu tÝnh ®−îc<br />
b. H¹n chÕ sai sè chän mÉu<br />
sÏ cao h¬n thùc tÕ. Chóng t«i ®−a ra mét<br />
§· lµ ®iÒu tra chän mÉu th× hiÓn nhiªn ph−¬ng ph¸p hiÖu chØnh vµ so s¸nh kÕt qu¶<br />
cã m¾c sai sè chän mÉu. Trong ®iÒu tra nh− sau:<br />
n¨ng suÊt lóa th× sai sè chän mÉu th−êng<br />
Gi¶ sö diÖn tÝch cña 30 hé ®iÒu tra cña<br />
x¶y ra, kh«ng ë vô nµy th× ë vô kh¸c, kh«ng<br />
x· M lµ 60000 m2, s¶n l−îng lµ 48000 kg, 9<br />
ë huyÖn nµy th× ë huyÖn kh¸c, thÓ hiÖn lu©n<br />
x· cßn l¹i diÖn tÝch 500000 m2, s¶n l−îng<br />
phiªn hoÆc liªn tôc ë mét sè x· mÉu. VÝ dô:<br />
320000 kg, kÕt qu¶ tÝnh n¨ng suÊt b×nh qu©n<br />
Mét hoÆc mét sè x· mÉu xuÊt hiÖn tÝnh c¸<br />
mÉu tr−íc vµ sau khi hiÖu chØnh nh− sau:<br />
biÖt, cã n¨ng suÊt v−ît tréi (hoÆc rÊt thÊp)<br />
<br />
<br />
DiÖn tÝch (m2) S¶n l−îng N¨ng suÊt<br />
(kg) (t¹/ha)<br />
Tæng 10 x· mÉu ch−a hiÖu chØnh 560000 368000 65,71<br />
Tæng 10 x· mÉu sau hiÖu chØnh 515000 329600 64,00<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004 - Trang 23<br />
C¸ch hiÖu chØnh: Víi vÝ dô trªn th× 1 x· diÖn tÝch 1/5 ®èi víi x· M, nghÜa lµ chØ ®−a<br />
mÉu ®¹i diÖn cho 5 x· cña huyÖn. ë ®©y chØ vµo tÝnh to¸n cïng víi 9 x· cßn l¹i 15000 m2<br />
cã 1 x· M ®¹t n¨ng suÊt 80 t¹/ha l¹i n»m vµ 9600 kg ®Ó cã n¨ng suÊt hiÖu chØnh lµ 64<br />
trong mÉu, nªn trong c«ng thøc tÝnh n¨ng t¹/ha, thÊp h¬n n¨ng suÊt ch−a hiÖu chØnh<br />
suÊt b×nh qu©n mÉu chØ ®−îc dïng quyÒn sè 1,71 t¹/ha<br />
<br />
<br />
Sù cÇn thiÕt cã chØ tiªu thèng kª<br />
ph¶n ¸nh sù t¨ng tr−ëng vμ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ<br />
cÊp huyÖn ë tØnh VÜnh Phóc<br />
Hoµng §øc Th¶o<br />
Phã côc tr−ëng côc Thèng kª VÜnh Phóc<br />
Tõ t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay, ho¹t h×nh t¨ng tr−ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh<br />
®éng s¶n xuÊt ë c¸c cÊp, c¸c ngµnh cña tÕ - x· héi (KT-XH) ë cÊp huyÖn, phôc vô<br />
TØnh VÜnh Phóc ®ang cã ®µ t¨ng tr−ëng cho c«ng t¸c chØ ®¹o ph¸t triÓn KT-XH cña<br />
kh¸. Song viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ®ã tØnh". V× vËy, trong qu¸ tr×nh triÓn khai vµ<br />
phôc vô cho cÊp huyÖn ch−a ®−îc x©y thùc hiÖn ®Ò tµi, ngoµi viÖc nghiªn cøu vÊn<br />
dùng thµnh mét hÖ thèng hoµn chØnh mµ ®Ò c¬ b¶n vÒ ph−¬ng ph¸p tÝnh, nguån<br />
chñ yÕu dùa trªn c¬ së hÖ thèng chØ tiªu th«ng tin ®Ó tÝnh mét sè chØ tiªu chñ yÕu<br />
thèng kª cña nhµ n−íc ®Ó khai th¸c, sö ph¶n ¸nh t¨ng tr−ëng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu<br />
dông c¸c nguån th«ng tin hiÖn cã vµ mét kinh tÕ ë cÊp tØnh, côc thèng kª VÜnh Phóc<br />
phÇn phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña ®· tiÕn hµnh mét kh¶o s¸t vÒ nhu cÇu th«ng<br />
tin phôc vô ®¸nh gi¸ t×nh h×nh t¨ng tr−ëng<br />
ng−êi l·nh ®¹o ®Ó cã thÓ ®−a ra c¸c chØ<br />
vμ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë cÊp huyÖn.<br />
tiªu ph©n tÝch ®¸p øng phÇn nµo cho c«ng<br />
C«ng viÖc nµy ®· ®−îc tiÕn hµnh trong<br />
t¸c chØ ®¹o, ®iÒu hµnh vµ x©y dùng ph¸t<br />
th¸ng 10 n¨m 2002 víi ®¬n vÞ vµ ph¹m vi<br />
triÓn kinh tÕ - x· héi ë ®Þa ph−¬ng.<br />
kh¶o s¸t lµ UBND huyÖn, thÞ x· trong tØnh.<br />
C¸ch lµm nh− trªn hoµn toµn mang §èi t−îng ®−îc pháng vÊn lµ chñ tÞch hoÆc<br />
tÝnh chñ quan, thiÕu sù thèng nhÊt vÒ chØ phã chñ tÞch UBND cÊp huyÖn.<br />
tiªu thèng kª sö dông. V× vËy ®Ó ®¸p øng<br />
KÕt qu¶ kh¶o s¸t ë 7 huyÖn vµ cã 7/7<br />
®−îc yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ t¨ng tr−ëng vµ<br />
huyÖn ®Òu cã chung mét sè kiÕn nh− sau:<br />
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong c«ng t¸c<br />
qu¶n lý ë cÊp huyÖn, n¨m 2002, côc Thèng + ViÖc ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng t×nh h×nh<br />
kª VÜnh Phóc ®· tiÕn hµnh “Nghiªn cøu hÖ t¨ng tr−ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë<br />
thèng chØ tiªu thèng kª ph¶n ¸nh sù t¨ng cÊp huyÖn kh«ng ph¶i hiÖn nay míi ®Æt ra ë<br />
tr−ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë VÜnh cÊp huyÖn mµ do ®ßi hái kh¸ch quan cña<br />
Phóc”. Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ “x©y dùng mét c«ng t¸c qu¶n lý chØ ®¹o ph¸t triÓn kinh tÕ tõ<br />
hÖ thèng chØ tiªu thèng kª ®Ó gi¸m s¸t t×nh tr−íc ®Õn nay, nªn viÖc x©y dùng ®−îc mét<br />
<br />
<br />
Trang 24 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 2/2004<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
