Một số yếu tố tác động tới nhận thức an ninh ở Đông Á

MOT SO V€U TO TRC DONG Tdi<br /> NHRN THI/C AN NINH 6 DONG ri<br /> <br /> HOANG K H A C NAM"<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1. Mddau Thflc ra, nhdn thflc an ninh d dau cung<br /> Vd'n de an ninh ton tai do nhilu nguygn diu ft nhilu chiu tdc ddng eua cdc ylu to<br /> nhdn vd dieu kign khde nhau. Rd't nhilu tinh thin. Tuy nhign, ylu to ndy d cac ndi<br /> trong so chflng dUiJc quy dinh bdi hodn thudng khdng gio'ng nhau, tdc ddng Ien<br /> cinh khdeh quan vd nhflng dieu kign vdt nhdn thflc an ninh cung khdng nhu nhau.<br /> Vd'n de an ninh d Dong A khdng chi da<br /> chd't nhu mdi trfldng vd chfnh phu, t h i gidi<br /> dang vd phflc tap md edn de big'n ddi, khd<br /> chia re thdnh nhilu qude gia, quy Iudt phdt<br /> Ifldng vd khd giii quyg't. NhQng ddc diem<br /> trien khdng deu, ddc tfnh da dang cua con<br /> nay cd trong c i sil nhin nhdn cac vd'n de an<br /> ngudi, xu hfldng tranh gidnh quyin lflc,<br /> ninh Idn cdch thflc giii quylt chflng. Theo<br /> xung dot Idi fch vdt chd't,<br /> chflng toi, tfnh de biln doi, khd Ifldng vd<br /> Bgn canh cdc nguygn nhdn khdeh quan khd giai quylt trong vd'n d l an ninh d Ddng<br /> vd dilu kien vdt chd't, nhdn thflc ddng vai A dUdc quy dinh khdng ft bdi cde ylu td<br /> trd khdng h i nhd trong viec ton tai cic vd'n tinh t h i n trong nhdn thflc an ninh eua cdc<br /> dl an ninh. Nhdn thflc cd the Id nguygn nude trong khu vile. Va eung chfnh cdc ylu<br /> nhdn sinh ra vd'n d l an ninh, cd t h i Id dilu to ndy da gdp p h i n ldm ndn tfnh ddc thfl<br /> ki$n duy trt sfl cdng thing an ninh vd ed trong vd'n d l an ninh d Ddng A.<br /> thg Id yg'u td tde dpng ldm phflc tap thgm<br /> Xud't phat tfl quan dilm tren, bdi vilt<br /> vd'n de an ninh. Day Id dilu thudng gap<br /> ndy khdng n h i m Idm rd nhdn thflc an ninh<br /> trong lich sfl quan he qud'c t l t h i gidi cung cua cdc nude trong khu vile hign nay nhfl<br /> nhu trong lich sfl Ddng A. t h i ndo md chi cd ging chi ra mpt sd yeu to<br /> Nhdn thflc an ninh dfldc hinh thdnh vd tinh t h i n dang tac dpng khdng cd Idi tdi<br /> vdn ddng bdi hodn cinh khdeh quan vd cac nhdn thflc an ninh d Ddng A. Bdi vilt ciing<br /> dilu kien vdt chd't, nhflng cung chiu tic gidi han trong viec tdp trung vdo cic ylu td<br /> dpng khdng nhd cua cde yeu to tinh thin. cd tfnh tinh t h i n vd xem xgt chflng dfldi gdc<br /> Cic yeu to ndy ddng vai trd nhU mot thfl dp Uch sfl. Viec xem xgt chflng chu yeu dfldc<br /> mdi trudng tinh t h i n bao quanh nhdn thflc tiln hdnh qua ldng kfnh kinh nghigm ngn<br /> an ninh. Chflng gdp p h i n Idm ngn phfldng ehl mang tfnh bfldc diu. Chflng tdi hi vpng<br /> dign chu quan trong nhdn thflc an ninh. cd t h i ddng gdp them mdt khfa canh nhd<br /> <br /> <br /> •PGS.TS. Khoa Quoc te hpc - TrUdng DH KHXH&NV - DHQG HN<br />  arpt sg ygu tg tte dQng... 55<br /> <br /> trong nghign cflu vi^n d l an ninh d Ddng A, Sil manh me vd tfnh hudng ndi cao cua<br /> gdp p h i n eho vigc cii thign bflc tranh an chu nghia quoc gia d Ddng A thfldng ddn<br /> ninh d day theo hfldng on dinh vd hda binh. den quan niem tdp trung cao dp vdo qudc<br /> Cdc yeu td tinh t h i n tdc dpng den nhdn gia va tuygt ddi hda Idi fch qudc gia. Chu<br /> thflc an ninh d Ddng A dfldc d l cdp den nghia ndy d l cao chu quyin quoc gia nhu<br /> trong bdi vidt ndy bao gom: Chu nghia qude nhflng gii tri thigng ligng. Doi vdi nhilu<br /> gia, nhdn thflc lich sfl, tfl tfldng trilt hpc- ngfldi, chu quyin quoc gia Id mdt khdi niem<br /> chfnh tri vd mpt sd ylu td khac trong tfnh bd't di bd't dich, cde gid tri vd Idi fch qudic<br /> each ngfldi A Ddng. gia Id khdng t h i thda hiep. Vi the, chu<br /> 2. Chu n g h i a q u o c gia nghia quoc gia da tic dpng tdi tfnh khdng<br /> Nlu xgt trgn ba tieu chi cd b i n cua quoc khoan nhfldng trong nhdn thflc vl an ninh,<br /> gia Id cfl ddn, lanh tho vd nhd nfldc, cdc ddc biet ddl vdi cdc vd'n dl lign quan den<br /> qude gia d khu vile Ddng A xud't hien kha chfl quyen quoc gia. Viec giii quyet cic vd'n<br /> sdm. Qud trtnh quoc gia cua nhilu nfldc d l an ninh nhU tranh chd'p Idnh tho thudng<br /> Ddng A Id m0t ddng chay tfldng ddl Ugn tuc khd tim thd'y Idi thoat chfnh bdi ly do ndy.<br /> dfl ed nhflng di dich v l dia Iy vd nhflng dflt Chu nghia qude gia manh mg vd hfldng<br /> doan v l Uch sfl. Da p h i n cac nude Ddng A ndi eao da ft nhilu eoi nhe k h i ndng dung<br /> ngdy nay deu Id sfl phat triln tfl than tfl hda vdi ldi fch nfldc khde vd thdm chf Id c i<br /> nhflng qude gia co trung dai md ft chiu sfl ldi fch khu vflc. Ldi fch khu vflc chi dupe eoi<br /> sdp ddt hay can thigp tfl bgn ngodi. Vdi mdt Id thfl nguyen hodc ddn t h u i n Id sfl tilp tuc<br /> qua trtnh quoc gia nhfl vdy, ehu nghia qude eua Idi fch quoc gia chfl khong cd tfnh ddc<br /> gia d Ddng A cflng dfldc hinh thdnh tfl Idu ldp nhd't dinh. Sil fch ky vdn ngu tri trong<br /> vd dflijc cung co qua Uch sii. Bgn canh dd, chfnh sich ddl ngoai eua nhieu nfldc. Sfl<br /> sfl phat triln tUdng ddl biet ldp cung khiln nhdn nhfldng trong cdc vd'n de an ninh hgn<br /> chu nghia qude gia d day dflpc xdc dinh ro quan din ehu quyen nhilu khi dfldc eoi Id<br /> rdng hdn vd cd tfnh khgp ki'n nhilu hdn. sfl md't mdt hdn Id do'i chac. Hien nay, cdch<br /> Dong thdi, Uch sfl dd'u tranh chong ngoai tilp edn khu vflc Id nhd bg vd each tilp cdn<br /> xdm ciing gdp p h i n tao ngn sflc sing manh qudc gia vdn Id bao trflm trong chfnh sich<br /> mg vd tfnh hfldng ndi eao eho chu nghia an ninh d Ddng A. Ddy Id mdt Iy do Idm cho<br /> qudc gia d Ddng A. cdc nude Ddng A khdng chi khd khdn trong<br /> Mdt qua trinh sdm, Idu ddi vdi nhflng ddc viec tim tig'ng ndi chung, khd khdn trong<br /> thfl nhfl vdy da khie'n chu nghia quoc gia d viec giii quylt cic vd'n de ton tai md nhilu<br /> Ddng A cd m$t n i n t i n g Uch sfl khd viing khi cdn Idm niy sinh nhflng vd'n d l mdi<br /> chde din tdn ngdy nay. Khdng the phu nhdn trong quan he. Nhilu sdng kiln hdp tdc da<br /> vai trd to ldn cua chu nghia qudc gia ddl vdi phfldng da thd't bai, nhilu the che khu vflc<br /> cdng cudc xdy diing vdo bao vg dd't nfldc cua khdng higu q u i cung chfnh bdi Iy do ndy.<br /> cac qudc gia Ddng A. Tuy nhien, do Uch sfl Chu nghia qud'c gia dfldc cd k i t trong<br /> khdng ddn giin Id sfl tilp tue cua eii dd cd, lich Sii ngn hfldng nhilu v l q u i khfl vd de<br /> do tinh hinh lii$n nay da khdng cdn nhfl nhay cam doi vdi cde vd'n d l cd Uen quan<br /> trfldc, chu nghia qudc gia ndy dang gdp d i n q u i khfl. Sil ton thfldng eua ehu nghia<br /> p h i n tao ngn nhflng tic dpng nhd't dinh ddl qudc gia trong Uch sfl Iudn Id dieu khd<br /> vdi nhdn thflc v l an ninh khu vflc. quen. Chu nghia ndy dfldc thfl thdch vd<br /> 56 Rghien cflu Lich siSr. sg 6.2012<br /> <br /> chflng td trong qua trtnh dd'u tranh chong phan tao ra cdch nWn tiln trtnh lich sfl<br /> ngoai xdm ngn cdng dl "di iing" vdi nhiing vdn ddng cd tfnh chu ky - hg't cupc xung dot<br /> vd'n dl vd nguy cd tfl bgn ngodi. Mat khde d nay den cupc xung dot khae. Cach nhin Uch<br /> Ddng A, do tinh t h i n qudc gia manh me sfl nhu vdy vdn dang tdn tai pho bien d<br /> nen chu nghia qudc gia nhieu khi eung Ddng A. Vdi cdch nghi nhfl vdy, xung dot di<br /> dUdc sfl dung de huy ddng sfl ung hd trong dUde eoi Id khgng tranh khdi vd chiln tranh<br /> nfldc trong viec giai quyet cdc mau thudn hodn todn cd t h i lap lai trong tUdng lai. Tfl<br /> doi ngoai. Ci hai dieu nay deu Idm tdng dd, cac bien phdp chfnh sdch de dfldc hfldng<br /> nguy cd ddl diu hdn Id hoa giii trong viec tdi viec chd'p nhdn vd sdn sdng dUdng diu<br /> giii quyet cdc vd'n d l an ninh. Ngodi ra, sil vdi cde vd'n de an ninh hdn Id tim each<br /> tiep tiic cac gia tri lich sfl cua chu nghia ngdn chdn chung trudc.<br /> quo'c gia cung i n h hudng ft nhilu tdi tfnh Khdng nhflng thg', chie'n tranh d Ddng A<br /> bao thu trong ddnh gia tinh hinh, hoach nhilu khi cung khd bao tdn vdi nhQng thon<br /> dinh chfnh sdch, nhdn dinh doi thu, tfnh Idnh tho, tdn phd dd't nfldc vd gilt hai<br /> Chu nghia qude gia d Dong A phd' bien ddn thudng. Chiln tranh d ddy Id khdng cd<br /> ci trong gidi hoach dinh chinh sach Idn chudn mflc ngn de bi eudn theo nhflng tinh<br /> trong cdng chflng. Sfl dn sdu trong nhdn cam tigu cflc cua con ngfldi. Lich sfl xung dot<br /> thflc khig'n nd khd linh hoat vd ludn tao ra nhfl vdy thudng de lai Idng hdn thfl. Dudc<br /> mpt i p liic manh mg Ien chfnh sdch doi chu nghia qudc gia tig'p sflc, sfl hdn thfl cua<br /> ngoai, Ign viec nhdn dien vd giii quyg't cdc chig'n tranh de ddng dfldc pho bien vd ton tai<br /> vd'n dl an ninh (1). xuygn thdi gian, dl lai nhflng "Vet hin tam<br /> 3. Nhan thflc lich sii ly ddn tpc" vd nhflng "dinh kiln lich sii".<br /> Cung nhu nhilu khu vflc khae tren the Lich sfl xung dot cdng tan bao, sil dc cim<br /> gidi, lich sfl quan he qud'c t l d Ddng A cd ca cdng Idn, sfl nghi ky cdng kgo ddi. Tam Iy ac<br /> hda binh ldn chig'n tranh, c i hdp tie vd cim gifla cdng ddng nay vdi cpng dong kia Id<br /> xung dot, ei hflu nghi Idn hdn thfl. Tuy hien tfldng k h i pho big'n d Ddng A. Tdm Iy<br /> nhign, Uch sfl chig'n tranh, xung dot va han dc cim cua cdng dong tao dp lflc khdng Idi<br /> thfl dudng nhu tdc dpng dg'n nhdn thflc an cho chfnh sdch hUdng tdi tUdng lai vi hdp tac<br /> ninh hien tai nhieu hdn Id lich sfl hda binh, vd hpi nhdp d Ddng A.<br /> hdp tdc, hflu nghi. H i u h i t cdc cudc chien tranh vd xung<br /> O Dong A, chig'n tranh vd xung dot gifla dot trong Uch sfl Ddng A Id song phfldng,<br /> cdc qudc gia trong lich sfl thfldng dai dang. chu yeu xiy ra gifla cic nfldc cd chung bign<br /> Nhieu cudc chig'n tranh vd xung dot kdo ddi gidi vdi ddl tfldng cii t h i ndo dd. Sfl tdp<br /> tfl the' ky nay qua t h i ky khac. Viec k i t trung cua Uch sfl xung dot, sil kgo ddi eua<br /> thflc ehien tranh thfldng giii quye't theo chien tranh, tfnh bao tan cua vu lflc, cdng<br /> cdng thflc "td'ng so bang 0", tflc Id cai dfldc vdi long tfl hdo ddn tde cao khiln cho "ke<br /> cua bgn ndy Id cdi md't cfla ben kia. Xung thfl Uch sfl" thudng Id cu t h i vdi nhilu vd'n<br /> dot nay chd'm dflt, xung dot khac lai xud't d l an ninh cu the do lich sfl de lai nhfl<br /> hien. Chien tranh cd the chd'm dflt vl hinh tranh chd'p ldnh tho, vd sil nghi ky Idn<br /> thflc song nguygn nhdn cua nd vdn khdng nhau. Mpt khi "ke thfl Uch sfl" Id cu the, vd'n<br /> dfldc giii quyet. Chi'nh Uch sfl chien tranh de Uch sfl de' lai cung cu the, ngUdi ta cdng<br /> kgo ddi vd ldp di ldp lai nhu vdy dd gdp khd quen di. Gifla cac nfldc ndy, k h i ndng<br /> HlOt sg ygu tg tac dgng... 57<br /> <br /> "xung dot tinh t h i n qudc gia" gifla chflng Id tfldng dong hay khic biet v l tu tudng trilt<br /> khd cao vd vi th^ mdu thudn dfldng nhu khd hpc-ehinh tri cd k h i ndng tie ddng din sfl<br /> md't di k l ci trong thdi binh. Cdc vd'n de an ehia re hay hdp tdc gifla cdc qudc gia.<br /> ninh vfla nhieu, vfla giii quydt khd khan NhUng trong Uch sfl Dong A, da khdng<br /> ddc bigt gifla nhflng nude nay. ton tai mdt n i n trilt hpe-chfnh tri ehung eo<br /> Lich sfl da Idm tdng thgm tfnh phflc tap vu eho sfl hdp tdc xuygn quoc gia. Trong<br /> cua vd'n d l an ninh hien nay d Ddng A. Mdt khu vflc cd hai nen trilt hpe ldn cua Trung<br /> thdi quen trong tam tfnh ngfldi Ddng A Id Quoc vd An Dp. H i u h^t cdc nfldc cdn lai<br /> hfldng nhilu vl qua khfl ndn Uch sfl chiln khdng ed n i n triet hpc-chfnh tri cua rigng<br /> tranh vd xung dot nhfl vdy eung i n h hfldng minh. Mdc dfl gifla hai n i n triet hpc Trung<br /> tdi tinh cim vd nhdn thflc an ninh d day. Qudic vd An Dp cd sil tidp thu ldn nhau<br /> Td't ci nhflng dilu ndy dang dfldc long ghep nhflng sfl khic biet gifla chflng vdn Id ldn,<br /> vdo cde vd'n de an ninh hien nay vd Idm cho e i v l nhdn thflc ludn ldn bin the ludn, ea<br /> chflng de bi t r i m trpng hdn vd khd giii vl phong cich tu duy vd hinh thflc tu duy<br /> quyet hdn. B l ddy Uch sfl xung dot cdng ldn, (3). Bin than moi n i n trilt hpe lai bao gom<br /> 'Vit b i n tdm 1^ dan tdc" cdng sdu. i m i n h nhieu trudng phdi khde nhau. Chfnh sfl<br /> cua qua khfl xung dot nudi dudng sil nghi khac biet vl tfl tfldng vd da dang ve trfldng<br /> ngd. Sfl nghi ngd han che sfl hieu biet vd sfl phdi da ngdn cin viec hinh thdnh ngn tfnh<br /> tin edy Idn nhau. Hien nay, sfl nghi ngd vdn chung trong tfl tfldng trilt hpc-chfnh tri<br /> ngfl tri d Ddng A, ke c i trong cdng chflng ldn<br /> cho khu vflc Ddng A, trong dd cd nhdn thflc<br /> gidi tinh hoa xa hdi. Sfl nghi ngd dang kg<br /> vd quan niem vl an ninh.<br /> nhd't Id gifla nhQng "ke thfl Uch sfl"<br /> Tfl cuoi the ky XIX, n i n triet hpc-chfnh<br /> Trgn thflc tg', chiln tranh vd xung dot tri d Ddng A cdn chiu i n h hfldng cfla hdng<br /> khdng phai Id hinh thflc quan hg duy nhd't loat trfldng phai tfl tfldng tfl bdn ngodi.<br /> d Ddng A nhflng dd'u d'n eua chflng trong H i u hg't cac nude Idn diu ed mdt tai khu<br /> tdm Iy hign tai Id rd rang. Nin hda binh vflc ndy vd dem vao ddy cdc tu tfldng chfnh<br /> gifla cde qud'c gia Ddng A chu ylu Id hda tri vd'n dd rd't phong phfl cua minh. Cdc tu<br /> binh phi quan he. Dd Id trang thai hda binh tfldng nay dUde du nhdp vd cii biln trong<br /> nhflng khdng hdp t i c va ft quan he. Dieu nhflng dieu kien Uch sfl khde nhau, bdi cdc<br /> ndy khdng giflp gi nhilu trong viec giim lflc Ifldng khde nhau ngn cdng da dang.<br /> tdc ddng cua Uch sfl chig'n tranh tdi nhdn Ting Idp eUte vd gidi tri thflc dUde ddo tao<br /> thflc an ninh ngdy nay trong khu vflc. Nhin tfl nhilu nguon khde nhau, trong nhflng<br /> chung, d Ddng A, thie'u n i n t i n g quan he nen vdn hda khde nhau, diiOc tilp thu cae<br /> tao ngn sfl kgm hieu bilt ldn nhau, sfl de luong tfl tfldng khac nhau ngn bflc tranh tfl<br /> ndng cua qud khfl xung dot tao ngn sil tfldng chfnh tri Ddng A thdm phdn phflc<br /> thig'u tin cdy Idn nhau (2). tap. Cd le khdng khu vflc nao phii chiu i n h<br /> 4. Tfl ti/dng t r i e t hoc-chinh t r i hfldng eua nhilu luong tfl tfldng da dang vd<br /> Trong nhdn thflc v l vd'n de an ninh, tfl khic nhau din nhfl vdy. Nin vdn hda chfnh<br /> tfldng trie't hpc-ehinh tri Id yg'u to ehi phdi tri khu vflc tiep tue duy tri sfl da didn da<br /> nhilu hdnh vi doi ngoai eua qudc gia. Nd sic, tao ngn tfnh phflc tap vd da chilu<br /> tao nen nhan sinh quan vd t h i gidi quan trong viee nhin nhdn, giii quyet vd'n d l an<br /> trong vi$e giii quyg't cic vin d l an ninh. Sfl ninh trong khu vflc.<br /> 58 Rghien ciru Lich sit. sg 6.2012<br /> <br /> Khdng ehl cd sfl khic biet, trong ede tfl Nhu vdy, trong lich sfl Ddng A, da khong<br /> tudng Idn cua Ddng A cung chfla dflng ton tai mdt nen trilt hpe-chfnh tri vdi<br /> nhiing ylu to cd tfnh chia re quan he gifla nhQng gid tri chung dUdc e i khu vflc chia<br /> cae dan tpc, qudi:; gia. Vi du nhfl trfldng hdp se. Trong khi dd tinh chung trong trilt ly<br /> Nho giao - vdn hay dUdc nhdc den nhfl mpt ve an ninh vfla ft, vfla mudn, lai chiu inh<br /> yg'u td^ ehung tao ngn "sfl t h i n k^ Chau A" hfldng cua Chu nghia Hign thflc. Sfl hpp<br /> trong nhflng ndm 80 t h i ky XX. Nhflng tie an ninh-ehfnh tri gifla cae nfldc Ddng A<br /> cung chfnh dao Khong lai khuyin khfch cdc yg'u dt trong lich sfl, khd khdn trong hidn<br /> gii tri thig'u ddn chu trong quan he xa hdi, tai cd p h i n bdi ylu tdndy (4).<br /> tfl tfldng bdnh tnldng trong quan hg gifla 6. Mot so y e u t o k h a c trong tinh<br /> cdc dan tdc, ha thd'p vai trd cua thfldng mai each ngtfdfi A D o n g<br /> vdn cd k h i ndng thflc diy hdp tdc. Id mpt<br /> Day khdng hodn todn Id nhflng gid tri<br /> hpc thuydt chfnh tri-xa hdi nhieu hdn Id tu<br /> pho bid^n nhflng vdn Id thflc t l khdng nhd d<br /> tfldng tdn giao, Nho gido khuyg'n khfch chu Ddng A. Chiing khdng thfldng xuygn do<br /> nghia quoc gia vd trong chflng mflc ndo dd, nhilu khi bi ly tri kilm e h l nhflng vdn bilu<br /> da ddt chu nghia quoc gia ddl ldp vdi ehu Id trong khdng ft tnldng h