Một vài cảm nhận từ chuyến thăm một cộng đồng dân nghèo ven đô ở thành phố Bu San, Hàn Quốc - Dương Chí Thiện

62<br /> Sù kiÖn - NhËn ®Þnh Xã hội học, số 2(110), 2010<br /> <br /> <br /> <br /> MéT VµI C¶M NHËN Tõ CHUYÕN TH¡M MéT CéNG §åNG<br /> D¢N NGHÌO VEN §¤ ë THµNH PHè BU SAN, HµN QUèC<br /> <br /> D­¬ng ChÝ ThiÖn * F<br /> 0<br /> P<br /> T<br /> 7<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tõ ngµy 6 - 11/5/2010 ®oµn c¸n bé khoa häc ViÖn X· héi häc, ViÖn KHXH VN ®·<br /> ®Õn th¨m vµ lµm viÖc, trao ®æi khoa häc víi Tr­êng §¹i häc §«ng - A, thµnh phè Bu<br /> San vµ Tr­êng §¹i häc Sogang, thµnh phè Seoul, Hµn Quèc. §oµn gåm 5 ng­êi, do<br /> GS.TS. TrÞnh Duy Lu©n lµm tr­ëng ®oµn. T¹i hai tr­êng §¹i häc trªn, ®oµn trao ®æi<br /> vµ t×m hiÓu vÒ ba chñ ®Ò lín víi phÝa b¹n lµ:<br /> - M« h×nh ph¸t triÓn x· héi cña Hµn Quèc;<br /> - HÖ thèng an sinh x· héi cña Hµn Quèc;<br /> - Qu¶n lý sù ph¸t triÓn x· héi Hµn Quèc - kinh nghiÖm vµ bµi häc cho ViÖt<br /> Nam;<br /> Ngoµi ra, theo ®Ò nghÞ cña §oµn, phÝa b¹n ®· tæ chøc cho §oµn ®Õn th¨m mét<br /> céng ®ång ng­êi nghÌo ven thµnh phè Bu San.<br /> N»m gän trong mét thung lòng nhá gi÷a hai s­ên nói, c¸ch trung t©m thµnh phè<br /> Bu-San kho¶ng h¬n 40 phót xe « t«, chóng t«i ®Õn th¨m mét céng ®ång d©n nghÌo ven<br /> thµnh phè. §ã lµ khu vùc cã c¸i tªn “Mun man c«n c«ng t«ng chª” - chÞ phiªn dÞch ®·<br /> dÞch vµ viÕt b»ng tiÕng Hµn Quèc.<br /> Con ®­êng nhùa kh¸ nhá dÉn vµo khu vùc “céng ®ång ng­êi d©n nghÌo ven ®«”<br /> ®· ®­îc tr¶i nhùa. Däc hai bªn ®­êng lµ nh÷ng ng«i nhµ mét tÇng nhá, m¸i lîp t«n<br /> xanh, trªn mçi nãc nhµ th­êng cã mét thïng chøa n­íc nhá nh« lªn, ... tr«ng kh¸ ngé<br /> nghÜnh. Tr­íc s©n nhµ ë hoÆc ven ®­êng cã nh÷ng chiÕc xe « t« nhá, ®ñ lo¹i mµu s¾c<br /> nh­ ®ang chê chñ nh©n cña nã. ThØnh tho¶ng cã nh÷ng chiÕc xe Bus vµ xe chuyªn chë<br /> hµng hãa ch¹y qua, nh­ ®Ó kÕt nèi ng­êi d©n n¬i ®©y víi trung t©m thµnh phè. Con<br /> ng­êi, c¶nh vËt, mµu s¾c n¬i ®©y ®em l¹i mét c¶m gi¸c thanh b×nh vµ yªn t©m cho<br /> nh÷ng ng­êi kh¸ch lÇn ®Çu ®Õn ®©y.<br /> Chóng t«i ®­îc mêi vµo mét c¨n nhµ nhá n»m ngay ven ®­êng, n¬i ®©y ®­îc<br /> ng­êi d©n gäi lµ “Nhµ céng ®ång”. §ã lµ n¬i tæ chøc c¸c cuéc häp vµ sinh ho¹t<br /> chung cña céng ®ång d©n c­ ë ®©y. TiÕp chóng t«i lµ mét b¸c sü - ®¹i diÖn cho<br /> nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o céng ®ång vµ ng­êi qu¶n lý “Nhµ céng ®ång”. Víi nh÷ng ¸nh<br /> m¾t, c¸i b¾t tay, lêi chµo th©n mËt vµ th¸i ®é niÒm në cña c¸c vÞ chñ nhµ, chóng t«i<br /> c¶m thÊy tho¶i m¸i vµ Êm cóng nh­ ®­îc sèng trong céng ®ång ng­êi d©n khi ë<br /> ViÖt Nam.<br /> 1. S¬ l­îc vÒ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn céng ®ång<br /> Céng ®ång d©n nghÌo nµy b¾t ®Çu ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng n¨m 1950. Ban<br /> <br /> <br /> *<br /> TS, ViÖn X· héi häc.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Dương Chí Thiện 63<br /> <br /> <br /> ®Çu cã kho¶ng 1500 ng­êi. Hä ®Òu lµ nh÷ng ng­êi d©n c¸c vïng n«ng th«n nghÌo di<br /> c­ ra thµnh phè kiÕm viÖc lµm. NghÒ nghiÖp vµ viÖc lµm chñ yÕu cña hä lµ ®i lµm<br /> thuª cho nh÷ng ng­êi chñ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trong thµnh phè. Khi ra thµnh<br /> phè lµm viÖc vµ kiÕm sèng, ban ®Çu hä kh«ng cã nhµ ë, hä tù tËp trung ®Õn ®Þnh c­<br /> vµ x©y dùng nh­ng ng«i nhµ nhá ë khu vùc thung lòng nµy, hä tù lËp nªn céng ®ång,<br /> tù qu¶n lý céng ®ång cña hä. Tr­íc nh÷ng n¨m 2000, v× bèi c¶nh kinh tÕ - x· héi<br /> chung cña Hµn Quèc thêi kú ®ã ®ang ph¸t triÓn, nh­ng ë nh÷ng vïng n«ng th«n<br /> nghÌo cßn thõa nhiÒu lao ®éng, nªn cã nhiÒu ng­êi d©n nghÌo ë c¸c vïng n«ng th«n<br /> ®Õn ®©y nhËp c­ ®Ó t×m viÖc lµm, nªn d©n sè cña céng ®ång cã xu h­íng t¨ng lªn.<br /> Nh­ng tõ sau nh÷ng n¨m 2000 ®Õn nay, nÒn kinh tÕ - x· héi Hµn Quèc ph¸t triÓn<br /> rÊt m¹nh, nªn d©n sè cña céng ®ång nµy cã xu h­íng gi¶m dÇn, v× hai lý do chñ yÕu:<br /> 1/ T×nh tr¹ng thõa lao ®éng, thiÕu viÖc lµm ë vïng n«ng th«n gi¶m ®i, ng­êi lao ®éng<br /> tù do ®Õn ®©y ngµy cµng Ýt ®i; 2/ NhiÒu ng­êi d©n ë ®©y kiÕm ®­îc viÖc lµm tèt h¬n ë<br /> n¬i kh¸c, hä lÊy vî, lÊy chång nhiÒu h¬n, nªn hä rêi ®©y ®i ngµy cµng nhiÒu h¬n.<br /> §Õn nay, céng ®ång ng­êi d©n ë ®©y chØ cßn kho¶ng 950 ng­êi. PhÇn lín hä vÉn<br /> lµ nh÷ng ng­êi lµm thuª cho c¸c chñ x©y dùng trong thµnh phè. Hä lµ nh÷ng ng­êi<br /> nghÌo ven ®« thÞ. Tuy nhiªn, v× sù ph¸t triÓn chung, víi nh÷ng cè g¾ng vµ nç lùc<br /> chung cña c¶ céng ®ång, hiÖn nay, hä ®· chung tiÒn víi nhau ®Ó mua ®­îc kho¶ng<br /> 30 000 m2 ®Êt t¹i n¬i hä ®ang ë. Vµ hä ®· thuª chuyªn gia x©y dùng h¼n mét b¶n<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> “Qui ho¹ch ph¸t triÓn céng ®ång Mun man c«n c«ng t«ng chª”. B¶n qui ho¹ch nµy ®·<br /> ®­îc göi lªn chÝnh quyÒn thµnh phè c¸ch ®©y gÇn mét n¨m vµ ng­êi d©n ë ®©y rÊt<br /> mong ®îi chÝnh quyÒn thµnh phè phª duyÖt cho hä, ®Ó tõ ®ã chÝnh thøc hä ®­îc trë<br /> thµnh ng­êi d©n cña thµnh phè nµy. Vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ hä sÏ cã c¬ së ph¸p<br /> lý ®Ó kh«ng ph¶i lµ céng ®ång ng­êi d©n sèng “ch­a hîp ph¸p” t¹i ®©y, vµ hä cã thÓ<br /> x©y dùng, ph¸t triÓn céng ®ång cña hä nhanh chãng, to ®Ñp h¬n.<br /> 2. TÝnh “Tù qu¶n” trong tæ chøc vµ qu¶n lý ph¸t triÓn céng ®ång<br /> Ng­êi ®¹i diÖn céng ®ång cho biÕt: Theo ®Þnh kú, ®¹i diÖn tÊt c¶ nh÷ng hé gia<br /> ®×nh vµ ng­êi d©n trong céng ®ång tù häp nhau l¹i vµ tù bÇu lªn mét “Héi ®ång qu¶n<br /> lý céng ®ång”. HiÖn nay, Héi ®ång qu¶n lý céng ®ång bao gåm 25 ng­êi. Bªn c¹nh<br /> viÖc lµ thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n lý céng ®ång do céng ®ång bÇu ra, hä ®Òu ®ang<br /> cã Ýt nhÊt mét nghÒ nghiÖp hay viÖc lµm kh¸c. ViÖc lµm cña c¸c thµnh viªn “Héi<br /> ®ång qu¶n lý céng ®ång” ®Òu hoµn toµn mang tÝnh tù nguyÖn, ph¸t triÓn x· héi vµ<br /> kh«ng ®­îc tr¶ l­¬ng. Hä th­êng lµ nh÷ng ng­êi cã uy tÝn, cã tr¸ch nhiÖm x· héi, cã<br /> häc vÊn vµ cã n¨ng lùc... vµ cã quyÒn ®¹i diÖn cho lîi Ých cña tÊt c¶ nh÷ng ng­êi d©n<br /> trong mäi quan hÖ, giao dÞch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña céng ®ång, ®ång thêi hä ®øng<br /> ra tù nguyÖn qu¶n lý, gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn trong<br /> céng ®ång vµ c¸c mèi quan hÖ gi÷a céng ®ång víi c¸c céng ®ång/nhãm x· héi réng lín<br /> h¬n.<br /> Mét vÝ dô ®· cho thÊy vai trß to lín cña tÝnh chÊt “tù qu¶n” kh¸ râ nÐt cña céng<br /> ®ång: §ã lµ c«ng t¸c tù qu¶n lý x©y dùng nhµ ë t¹i khu d©n c­ t¹m gäi lµ “ch­a hîp<br /> ph¸p” ë ven mét thµnh phè lín. Sau kho¶ng gÇn 60 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 64 Một vài cảm nhận từ chuyến thăm một cộng đồng dân nghèo ven đô…..<br /> <br /> <br /> céng ®ång, ®Õn nay tÊt c¶ c¸c ng«i nhµ ë ®©y ®Òu ®­îc x©y dùng mét tÇng, tuyÖt nhiªn<br /> kh«ng thÊy bÊt cø mét ng«i nhµ nµo x©y dùng qui m« to lín h¬n. Hái ng­êi ®¹i diÖn<br /> céng ®ång, chóng t«i ®­îc biÕt r»ng: do nh÷ng ng­êi d©n cña céng ®ång nµy ®ang sèng<br /> trªn khu vùc ®Êt “ch­a hîp ph¸p”, nªn ch­a ®­îc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cho phÐp<br /> x©y dùng nh÷ng ng«i nhµ kiªn cè, nhiÒu tÇng, to vµ ®Ñp h¬n. Hä chØ ®­îc lµm nh÷ng<br /> ng«i nhµ mét tÇng, nhá mµ th«i. NÕu nhµ ë cña hä bÞ h­ háng, dét n¸t, th× hä chØ söa<br /> ch÷a l¹i ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tèi thiÓu ®Ó ë t¹m thêi. Ng­êi d©n cña céng ®ång ®·<br /> nhiÒu n¨m ph¶i sèng trong t×nh tr¹ng chÝnh quyÒn cã thÓ lÊy ®Êt ë khu vùc nµy bÊt cø<br /> lóc nµo, nÕu thÊy cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn chung cña thµnh phè. Trong ®iÒu kiÖn<br /> nh­ vËy, theo qui chÕ tù qu¶n lý cña céng ®ång, bÊt cø mét ng­êi d©n nµo cña céng<br /> ®ång muèn x©y dùng nhµ ë ®Òu ph¶i xin phÐp “Héi ®ång qu¶n lý céng ®ång”, nÕu<br /> kh«ng ®­îc phÐp x©y dùng th× kh«ng ai ®­îc x©y dùng bÊt cø mét c«ng tr×nh nµo c¶.<br /> NÕu ai cè t×nh vi ph¹m qui ®Þnh qu¶n lý cña céng ®ång, th× chÝnh nh÷ng ng­êi trong<br /> “Héi ®ång qu¶n lý céng ®ång” vµ tÊt c¶ ng­êi d©n kh¸c trong céng ®ång ph¶n ®èi vµ<br /> g©y søc Ðp ®Ó buéc ng­êi vi ph¹m sÏ ph¶i tù ph¸ bá c«ng tr×nh x©y dùng sai cña m×nh.<br /> Tõ vÝ dô ®iÓn h×nh nªu trªn, chóng ta cã thÓ suy ngÉm vÒ ba ®iÓm lín - nh­ mét<br /> bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam:<br /> - Mét lµ: Vai trß rÊt quan träng vµ to lín cña “TÝnh tù qu¶n” cña céng ®ång<br /> trong ph¸t triÓn vµ qu¶n lý x· héi.<br /> - Hai lµ: ý thøc tù t«n träng, chÊp hµnh vµ thùc hiÖn theo c¸c qui ®Þnh cña céng<br /> ®ång tõ phÝa ng­êi d©n rÊt cao.<br /> - Ba lµ: “TÝnh tù qu¶n” cña céng ®ång ph¶i ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¬ chÕ<br /> “d©n chñ” thùc sù cña tÊt c¶ mäi ng­êi d©n, gièng nh­ khÈu hiÖu chóng ta th­êng nãi<br /> “d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra”.<br /> 3. HÖ thèng An sinh x· héi trong céng ®ång tù qu¶n<br /> Theo gi¶i thÝch cña ng­êi ®¹i diÖn céng ®ång, chÝnh v× hä sèng ®Þnh c­ theo c¸ch<br /> “ch­a hîp ph¸p” ë ®©y, nªn hä kh«ng trùc tiÕp nhËn ®­îc bÊt kú sù hç trî nµo cña<br /> chÝnh quyÒn. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, b»ng mét sè con ®­êng gi¸n tiÕp, céng ®ång d©n<br /> c­ ë ®©y còng nhËn ®­îc nh÷ng sè hç trî/®Çu t­ nhÊt ®Þnh cña chÝnh quyÒn ®Þa<br /> ph­¬ng vÒ c¸c ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu phôc vô cho ®êi sèng, ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn<br /> hÖ thèng h¹ tÇng c¬ së.<br /> VÝ dô nh­: HÖ thèng ®iÖn l­íi quèc gia ®· ®­îc ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn ë ®©y tõ<br /> n¨m 1985. §Õn nay hé gia ®×nh nµo còng cã ®iÖn vµ hä ph¶i chi tr¶ tiÒn ®iÖn hµng<br /> th¸ng víi gi¸ nh­ nh÷ng hé gia ®×nh “hîp ph¸p” kh¸c sèng trong khu vùc l©n cËn. HÖ<br /> thèng ®­êng giao th«ng kÕt nèi gi÷a céng ®ång víi thµnh phè vµ hÖ thèng ®­êng giao<br /> th«ng néi bé b»ng bª t«ng at-phan còng ®­îc ®Çu t­ x©y dùng kh¸ tèt. B¶o ®¶m viÖc<br /> ®i l¹i vµ vËn chuyÓn hµng hãa thuËn lîi. Céng ®ång d©n c­ ë ®©y hiÖn nay ch­a kÕt<br /> nèi ®­îc víi hÖ thèng n­íc s¹ch chung cña thµnh phè, nh­ng hä ®­îc mét tæ chøc<br /> phi chÝnh phñ cña NhËt B¶n hç trî cho mçi hé gia ®×nh mét thïng chøa n­íc m­a,<br /> hoÆc x©y dùng mét giÕng khoan... b¶o ®¶m cã ®ñ n­íc s¹ch sö dông ë møc cÇn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />  Dương Chí Thiện 65<br /> <br /> <br /> thiÕt. Trong céng ®ång ch­a cã hÖ thèng c¸c tr­êng häc cho c¸c trÎ em, nh­ng trÎ<br /> em ®Õn tuæi ®i häc ®Òu cã thÓ ®­îc häc ë c¸c tr­êng häc cïng víi trÎ em ë khu vùc<br /> l©n cËn. TrÎ em häc tiÓu häc vµ trung häc c¬ së ®­îc miÔn phÝ hoµn toµn, gièng nh­<br /> mäi trÎ em kh¸c ®i häc cïng tr­êng. Trong céng ®ång ch­a cã tr¹m y tÕ riªng,<br /> nh­ng ®· cã mét vµi ®iÓm lµ n¬i kh¸m ch÷a bÖnh ban ®Çu cho ng­êi d©n trong<br /> céng ®ång, do mét sè b¸c sü t×nh nguyÖn ®Õn ®ã ®Þnh kú kh¸m bÖnh. NÕu tr­êng<br /> hîp gÆp bÖnh nÆng th× ng­êi d©n cã thÓ ®Õn c¸c tr¹m y tÕ hoÆc bÖnh viÖn (cña nhµ<br /> n­íc hoÆc t­ nh©n) gÇn nhÊt ®Ó ®­îc kh¸m ch÷a bÖnh. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c<br /> rÊt ph¸t triÓn bëi m¹ng ®iÖn tho¹i di ®éng, m¹ng internet, song ph¸t thanh vµ<br /> truyÒn h×nh ®Òu cã thÓ sö dông ë ®©y.<br /> §ång thêi víi nh÷ng hç trî gi¸n tiÕp tõ chÝnh quyÒn thµnh phè, céng ®ång d©n<br /> c­ ë ®©y ®· tù ph¸t triÓn mét “m¹ng l­íi an sinh x· héi phi chÝnh thøc”, víi nhiÒu<br /> h×nh thøc hç trî, trî gióp lÉn nhau trong céng ®ång. §iÒu ®ã cho phÐp nh÷ng ng­êi<br /> d©n trong céng ®ång b¶o ®¶m nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt h¬n trong cuéc sèng.<br /> Cô thÓ lµ: §èi víi c¸c hé nghÌo h¬n so víi møc sèng chung cña c¸c hé gia ®×nh<br /> trong céng ®ång, hä ®Òu nhËn ®­îc tõ nhãm nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn cho céng ®ång vµ<br /> nh÷ng ng­êi d©n kh¸c gióp ®ì mét c¸ch tõ nguyÖn vµ b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c<br /> nhau, theo ®iÒu kiÖn vµ nhu cÇu cô thÓ cña tõng ng­êi. VÝ dô nh­ lµ hç trî lóc gÆp<br /> khã kh¨n hay rñi ro (bÞ èm ®au, bÖnh tËt nÆng kÐo dµi, bÞ ¶nh h­ëng do thiªn tai ...);<br /> gióp ®ì ®Ó t×m viÖc lµm khi thÊt nghiÖp; v.v...<br /> Tõ ®ã, chóng ta cã thÓ rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm cã ý nghÜa cho ViÖt<br /> Nam. §ã lµ:<br /> - Céng ®éng x· héi muèn ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®­îc cÇn ph¶i ph¸t triÓn HÖ<br /> thèng an sinh x· héi. Trong HÖ thèng an sinh x· héi th­êng bao gåm c¶ hai lÜnh vùc:<br /> An sinh x· héi chÝnh thøc do chÝnh quyÒn nhµ n­íc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp thùc hiÖn<br /> vµ an sinh x· héi phi chÝnh thøc do chÝnh céng ®ång ng­êi d©n x©y dùng, ph¸t triÓn,<br /> tù qu¶n lý vµ thùc hiÖn.<br /> - An sinh x· héi chÝnh thøc th­êng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua kªnh ®Çu t­/hç<br /> trî ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ë nh÷ng vïng nghÌo, nh­ hÖ thèng ®­êng giao<br /> th«ng, ®iÖn, cung cÊp n­íc s¹ch, tr­êng häc, tr¹m y tÕ, th«ng tin liªn l¹c... §©y lµ<br /> nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n nhÊt ®Ó mét céng ®ång d©n c­ cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, kÕt<br /> nèi vµ tham gia héi nhËp vµo ®êi sèng x· héi nãi chung.<br /> - An sinh x· héi phi chÝnh thøc do chÝnh céng ®ång ng­êi d©n x©y dùng, ph¸t<br /> triÓn, tù qu¶n lý vµ thùc hiÖn th«ng qua rÊt nhiÒu/®a d¹ng c¸c h×nh thøc hç trî/trî<br /> gióp lÉn nhau trong céng ®ång, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu an sinh rÊt cô thÓ cña<br /> tõng ng­êi d©n vµ cña c¶ céng ®ång d©n c­ ë ®©y.<br /> - ViÖc tham gia vµ thùc hiÖn vµo hÖ thèng An sinh x· héi kh«ng ph¶i cña riªng<br /> Nhµ n­íc lµm, mµ tÊt c¶ mäi ng­êi d©n, mäi tæ chøc x· héi, ... cïng víi Nhµ n­íc ®Òu<br /> cã tr¸ch nhiÖm tham gia vµ thùc hiÖn nã.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 66 Một vài cảm nhận từ chuyến thăm một cộng đồng dân nghèo ven đô…..<br /> <br /> <br /> - HÖ thèng c¸c Tæ chøc x· héi tù nguyÖn, hÖ thèng C«ng t¸c x· héi vµ C«ng t¸c<br /> tõ thiÖn ... cã vai trß vµ vÞ trÝ rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ<br /> thèng an sinh x· héi. §Æc biÖt lµ hÖ thèng an sinh x· héi phi chÝnh thøc t¹i c¸c céng<br /> ®ång d©n c­ nghÌo.<br /> 4. KÕt luËn<br /> Qua chuyÕn th¨m vµ trao ®æi khoa häc t¹i Hµn Quèc võa qua, ®oµn c¸n bé<br /> nghiªn cøu khoa häc cña ViÖn X· héi häc ®· thu ®­îc nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm vµ ý<br /> t­ëng khoa häc bæ Ých nh»m phôc vô trùc tiÕp cho hÖ ®Ò tµi thuéc Ch­¬ng tr×nh khoa<br /> häc cÊp Bé n¨m 2009 - 2010 mµ ViÖn ®ang thùc hiÖn, ®ång thêi còng gi¸n tiÕp gãp<br /> phÇn vµo viÖc ®Þnh h­íng cho hÖ ®Ò tµi lín cña ViÖn n¨m 2011 - 2015 s¾p tíi.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />