Nghiên cứu ảnh hưởng của phân bón đến sinh trưởng, phát triển của giống lúa khẩu nậm xít tại Bắc Hà, Lào Cai

Phan Thị Vân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 73(11): 107 - 110<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA PHÂN BÓN ĐẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN<br /> CỦA GIỐNG LÚA KHẨU NẬM XÍT TẠI BẮC HÀ, LÀO CAI<br /> Phan Thị Vân*, Bùi Văn Vinh<br /> Trường Đại học Nông lâm - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Thí nghiệm đƣợc tiến hành trên giống lúa Khẩu nậm xít với 5 công thức phân bón, công thức bón<br /> 4 tấn phân chuồng + 40 kg P2O5/ha đƣợc chọn làm đối chứng, đây là công thức sử dụng đối với<br /> giống lúa thuần tại địa phƣơng. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Công thức 4 và 5 số dảnh hữu hiệu<br /> đạt 7,13 và 6,93 dảnh (vụ Mùa 2009); 7,6 và 6,97 dảnh (vụ Mùa 2010), cao hơn công thức đối<br /> chứng ở mức tin cậy 95%. Công thức 5 bón 4 tấn phân chuồng + 50 kg N + 100 kg P2O5 + 50<br /> K2O, bị nhiễm đạo ôn nặng và khả năng chống đổ kém nhất đƣợc đánh giá điểm 5-7. Công thức 3,<br /> 4, 5 đạt năng suất thực thu 32,25-35,17 tạ/ha (vụ Mùa 2009) và 36,92-38,65 tạ/ha (vụ Mùa 2010),<br /> cao hơn so với công thức phân bón đang sử dụng tại Bắc Hà chắc chắn ở mức tin cậy 95%. Công<br /> thức 4 có hiệu quả kinh tế đạt cao nhất, lãi đạt 5.406,2 nghìn đồng (vụ Mùa 2009) và 8.434,3 nghìn<br /> đồng (vụ Mùa 2010).<br /> Từ khóa: phân bón, sinh trưởng, phát triển, Khẩu nậm xít, Lào Cai<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Khẩu nậm xít là giống lúa thuần chất lƣợng<br /> tốt thuộc loài Oryza Sativa L. đã đƣợc trồng<br /> lâu đời ở Bắc Hà tỉnh Lào Cai. Khẩu nậm xít<br /> chỉ thích nghi với vùng nƣớc lạnh, nhiệt độ<br /> thích hợp là 18-200C. Vì vậy Bắc Hà là vùng<br /> sinh thái rất thích hợp với giống lúa Khẩu<br /> nậm xít. Ở Bắc Hà khả năng đầu tƣ thâm canh<br /> thấp, với các giống địa phƣơng chỉ bón phân<br /> chuồng và phân lân, chính vì vậy năng suất<br /> của Khẩu Nậm xít chỉ đạt 28 tạ/ha. Vì vậy, để<br /> cải thiện năng suất của giống Khẩu nậm xít,<br /> cần xác định công thức phân bón phù hợp với<br /> đặc điểm của giống.<br /> Mục tiêu: Xác định công thức phân bón phù<br /> hợp với giống lúa Khẩu nậm xít tại Bắc Hà,<br /> Lào Cai.<br /> PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Phạm vi nghiên cứu<br /> Thí nghiệm tiến hành nghiên cứu ảnh hƣởng<br /> của phân bón đến sinh trƣởng, phát triển của<br /> giống lúa Khẩu nậm xít vụ Mùa 2009 và vụ<br /> Mùa 2010 tại Bắc Hà, Lào Cai.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> <br /> <br /> Thí nghiệm thực hiện với 5 công thức phân<br /> bón đối với giống lúa Khẩu nậm xít, công<br /> thức 1 đƣợc chọn làm đối chứng, đây là công<br /> thức phân bón sử dụng phổ biến cho giống lúa<br /> Khẩu nậm xít ở Bắc Hà, Lào Cai.<br /> CT 1: 4tấn phân chuồng+40 kg P2O5 (đ/c)<br /> CT 2: 4tấn PC+20 kg N+40 kg P2O5+20 K2O<br /> CT 3: 4tấn PC+30 kg N+60 kg P2O5+30 K2O<br /> CT 4: 4tấn PC+40 kg N+80 kg P2O5+40 K2O<br /> CT 5: 4tấn PC+50 kg N+100kg P2O5+50 K2O<br /> Các công thức thí nghiệm đƣợc bố trí theo<br /> kiểu khối ngẫu nhiên, có mƣơng tƣới giữa các<br /> lần nhắc lại. Diện tích ô thí nghiệm 20 m2,<br /> mật độ cấy 35 khóm/m2. Các chỉ tiêu nghiên<br /> cứu và phƣơng pháp theo dõi tiến hành theo<br /> <br /> hệ thống tiêu chuẩn đánh giá lúa của IRRI<br /> (1996) [3].<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Ảnh hưởng của phân bón đến một số đặc<br /> điểm nông học của giống lúa Khẩu nậm xít<br /> Số liệu bảng 3.1 cho thấy sự biến động về<br /> thời gian sinh trƣởng ở các công thức không<br /> đáng kể do khoảng cách giữa các công thức<br /> bón phân nhỏ. Công thức 4, 5 thời gian sinh<br /> trƣởng của giống lúa Khẩu nậm xít dài nhất là<br /> 152-153 ngày.<br /> <br /> Tel: 0912735126; Email: phanvan65@gmail.com<br /> <br /> Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> | 107<br /> <br /> Phan Thị Vân và cs<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Công thức 2,3 và 4 với lƣợng phân chuồng 4<br /> tấn, 20-40 kg N, 40-80kg P2O5, 20-40 kg<br /> K2O, chiều cao cây của giống Khẩu nậm xít<br /> đạt cao nhất, cao hơn đối chứng ở cả hai vụ<br /> nghiên cứu.<br /> Khẩu nậm xít là giống lúa địa phƣơng nên có<br /> khả năng đẻ nhánh ở mức trung bình. Số dảnh<br /> hữu hiệu ở các công thức thí nghiệm đạt 4,237,13 dảnh (vụ Mùa 2009) và 4,77-7,6 dảnh<br /> (vụ Mùa 2010). Công thức 4 và 5 số dảnh hữu<br /> hiệu đạt 7,13 và 6,93 dảnh (vụ Mùa 2009);<br /> 7,6 và 6,97 dảnh (vụ Mùa 2010), cao hơn<br /> công thức đối chứng ở mức tin cậy 95%.<br /> Ảnh hưởng của phân bón đến khả năng<br /> chống chịu của giống lúa Khẩu nậm xít<br /> - Bắc Hà là vùng có điều kiện khí hậu thuận<br /> lợi cho bệnh đạo ôn và sâu cuốn lá phát triển.<br /> Sâu cuốn lá xuất hiện ở cả hai vụ nghiên cứu<br /> nhƣng tỷ lệ thấp. Trừ công thức 5 vụ mùa<br /> 2009, tỷ lệ sâu cuốn lá đánh giá điểm 3, các<br /> công thức còn lại tỷ lệ sâu cuốn lá thấp nên<br /> đều đánh giá điểm 1.<br /> - Giống lúa Khẩu nậm xít bị nhiễm bệnh đạo<br /> ôn khá nặng ở tất cả các công thức thí nghiệm,<br /> <br /> 73(11): 107 - 110<br /> <br /> đánh giá điểm 3-7 ở hai vụ nghiên cứu. Công<br /> thức 1 và 5, bị nhiễm bệnh nặng nhất nên đánh<br /> giá điểm 5- 7. Công thức 2, bón cân đối đạm,<br /> lân, kaly nhƣng ở mức thấp giúp cây lúa chống<br /> chịu tốt hơn, đánh giá điểm 3.<br /> Công thức 4 có khả năng chống đổ tốt nhất,<br /> đánh giá điểm 3 ở cả hai vụ nghiên cứu. Công<br /> thức 5, bón lƣợng phân lớn hơn làm thân phát<br /> triển mạnh, chiều cao cây lớn, khả năng<br /> chống đổ kém nhất, đánh giá điểm 5 (vụ Mùa<br /> 2009), điểm 7 (vụ Mùa 2010). Công thức đối<br /> chứng khả năng chống đổ đánh giá điểm 5,<br /> mặc dù sử dụng phân bón ít, chiều cao cây<br /> thấp nhƣng do không cung cấp đầy đủ dinh<br /> dƣỡng nên sự phát triển của các mô cơ giới<br /> kém cũng làm tỷ lệ đổ trên đồng ruộng lớn<br /> (Trần Kim Đồng, 1991) [1].<br /> Ảnh hưởng của phân bón đến các yếu tố<br /> cấu thành năng suất và năng suất của<br /> giống lúa Khẩu nậm xít<br /> Trong các yếu tố cấu thành năng suất lúa, số<br /> bông/m2 là yếu tố quan trọng nhất, quyết định<br /> 74% năng suất của quần thể (Nguyễn Đình<br /> <br /> Bảng 1. Ảnh hƣởng của phân bón đến một số đặc điểm nông học của giống lúa Khẩu nậm xít<br /> vụ mùa 2009-2010<br /> Công<br /> thức<br /> <br /> Vụ Mùa 2009<br /> Chiều<br /> Dảnh tối<br /> cao cây<br /> đa<br /> (cm)<br /> (dảnh)<br /> 154,47<br /> 7,50<br /> 160,27<br /> 7,90<br /> 159,77<br /> 9,10<br /> 164,63<br /> 10,98<br /> 159,30<br /> 11,27<br />