Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
NGHIEÂN CÖÙU CAÙC HÌNH THAÙI LAÂM SAØNG VAØ GIAÛI PHAÃU BEÄNH<br />
CUÛA U AÙC TÍNH MI MAÉT NGUYEÂN PHAÙT<br />
Ñinh Trung Nghóa*, Hoaøng Thò Luõy *<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Nghieân cöùu 46 tröôøng hôïp u aùc tính mi maét (46 maét) cho thaáy ung thö teá baøo ñaùy chieám tyû leä cao<br />
nhaát (41,3%), keá doù laø ung thö teá baøo gai 28,3%, Lymphoma aùc vaø ung thö tuyeán Meibomius cuøng chieám<br />
10,9%, thaáp nhaát laø Melanoma aùc vaø u nhaøy bì aùc tính (cuøng chieám 4,3%). Caùc u coù thôøi gian töø luùc phaùt<br />
hieän ñeán luùc nhaäp vieän töø 12 thaùng trôû ñi hoaëc ñöôøng kính lôùn nhaát (treân maët phaúng da) töø 10mm trôû leân<br />
coù nguy cô xaâm laán moâ bì cao hôn caùc u khaùc, vaø nguy cô naøy caøng cao khi thôøi gian phaùt hieän caøng<br />
muoän hôn 12 thaùng hoaëc ñöôøng kính u caøng lôùn hôn 10mm.<br />
<br />
SUMMARY<br />
MALIGNANT EYELID TUMORS: CLINNICAL<br />
AND PATHOLOGYCAL CHARACTERISTICS.<br />
Dinh Trung Nghia, Hoang Thi Luy * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 1 - 6<br />
<br />
We studied 46 cases of malignant eyelid tumors (46 eyes). Results: the most common of malignant<br />
eyelid tumor was basal cell carcinomas (41,3%), the second common was squamous cell carcinomas<br />
(28,3%), both Malignant Lymphoma and Meibomius gland carcinomas were 10,9%, and the less common<br />
was both malignant melanomas and mucodermoid carcinomas (4,3%). Tumors had duration (from<br />
beginning to detecting) more than 12 months and/ or diameter more than 10mm (the largest diameter on<br />
skin surface) were in high risk to invade into dermis layer.<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
U aùc tính mi maét nguyeân phaùt coù dieãn tieán töông<br />
ñoái thaàm laëng, vieäc chaån ñoaùn treân laâm saøng khoâng<br />
khoù khaên, tuy nhieân ñoâi khi cuõng coù theå nhaàm laãn vôùi<br />
caùc toån thöông laønh tính cuûa mi maét (nhö chaép leïo<br />
taùi phaùt).<br />
Trong nhieàu tình huoáng, ngöôøi phaãu thuaät vieân<br />
phaûi caân nhaéc raát nhieàu tröôùc khi phaãu thuaät cho<br />
beänh nhaân, neáu phaãu thuaät trieät ñeå nhaèm baûo ñaûm<br />
an toaøn thì maát nhieàu moâ vaø khi ñoù raát khoù taùi taïo laïi<br />
phaàn mi maét bò khuyeát, aûnh höôûng raát nhieàu ñeán<br />
thaåm myõ cuûa beänh nhaân, coøn neáu caét “tieát kieäm” thì<br />
deã daøng hôn khi taùi taïo laïi phaàn mi maét bò khuyeát,<br />
tính thaåm myõ cao hôn nhöng seõ khoâng an toaøn vaø<br />
toán keùm cho beänh nhaân khi u taùi phaùt phaûi phaãu<br />
thuaät laïi(6). Khi ñoù, phaãu thuaät vieân phaûi caân nhaéc ñeå<br />
<br />
coù theå vöøa baûo ñaûm (töông ñoái) veà maët thaåm myõ, vöøa<br />
an toaøn cho beänh nhaân, vaø traùnh khaû naêng u taùi phaùt<br />
nhaèm haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát khaû0 naêng phaãu<br />
thuaät laïi, traùnh cho beänh nhaân nhöõng toån thaát veà söùc<br />
khoûe, tinh thaàn cuõng nhö tieàn baïc.<br />
Moät soá ñaëc ñieåm laâm saøng nhö kích thöôùc beà maët<br />
u, thôøi gian phaùt hieän u... coù theå coù lieân quan nhö theá<br />
naøo ñeán nguy cô xaâm laán cuûa u treân keát quaû Giaûi<br />
phaãu beänh lyù (laø yeáu toá quyeát ñònh “caét” nhieàu hay<br />
ít)? Ñeå coù theå traû lôøi phaàn naøo caâu hoûi naøy, chuùng toâi<br />
quyeát ñònh tieán haønh coâng trình “Nghieân cöùu caùc<br />
ñaëc ñieåm veà hình thaùi laâm saøng vaø giaûi phaãu beänh<br />
cuûa u aùc tính mi maét nguyeân phaùt” taïi Beänh vieän<br />
Maét thaønh phoá Hoà Chí Minh.<br />
<br />
* Boä moân Maét – Trung taâm Ñaøo taïo Boài döôõng Caùn boä Y teá TP Hoà Chí Minh<br />
<br />
Maét<br />
<br />
1<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br />
CÖÙU<br />
Daân soá ñích<br />
Caùc beänh nhaân coù u vuøng maét nhaäp vieän ñieàu trò<br />
taïi beänh vieän Maét thaønh phoá Hoà Chí Minh<br />
Daân soá choïn maãu<br />
Caùc beänh nhaân coù u vuøng maét nhaäp vieän ñieàu trò<br />
taïi beänh vieän Maét thaønh phoá Hoà Chí Minh töø 7/ 2002<br />
ñeán 5/ 2004.<br />
Thieát keá nghieân cöùu<br />
Phaân tích caét ngang tieán cöùu<br />
Choïn côõ maãu toái thieåu laø 35 maét.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Ñaëc ñieåm cuûa maãu nghieân cöùu<br />
Coù 46 beänh nhaân (46 maét): 32 nöõ (chieám 69,6%)<br />
vaø 14 nam (chieám 30,4%).<br />
Ña soá u aùc tính mi maét taäp trung ôû mi treân, coù 26<br />
ca, chieám tyû leä 56,5%; mi döôùi coù 20 ca, chieám tyû leä<br />
43,5%. Vò trí treân mi thì ôû 1/3 ngoaøi mi coù 19/ 46 ca,<br />
chieám tyû leä cao nhaát laø 41,3%, 1/3 trong mi coù tyû leä<br />
cao thöù nhì laø 17/ 46 ca, chieám 36,9%. Tyû leä beänh<br />
giöõa maét phaûi vaø maét traùi laø 22/ 24<br />
Taát caû caùc beänh nhaân ñeàu khoâng sôø thaáy haïch<br />
ngoaïi bieân<br />
Khoâng khai thaùc ñöôïc ung thö nôi khaùc<br />
Taàn suaát: ung thö teá baøo ñaùy coù soá löôïng cao<br />
nhaát, 19/46 ca chieám tyû leä 41,3%, ung thö teá baøo gai<br />
chieám tyû leä cao thöù nhì vôùi 13/46 ca, 28,3%. Coøn laïi,<br />
Lymphoma aùc tính coù 5/46 ca, chieám tyû leä 10,9%,<br />
ung thö tuyeán Meibomius coù 5 ca (10,9%) vaø ít nhaát<br />
laø Melanoma aùc tính vaø u nhaøy bì aùc tính chæ coù 2/46<br />
ca moãi loaïi, chieám 4,3%.<br />
Tuoåi trung bình cuûa beänh nhaân laø 58,85, beänh<br />
nhaân lôùn tuoåi nhaát laø 90 tuoåi, nhoû tuoåi nhaát laø 29 tuoåi<br />
Thôøi gian phaùt hieän u trung bình laø 23,72 thaùng,<br />
sôùm nhaát laø 03 thaùng, muoän nhaát laø 96 thaùng<br />
Kích thöôùc trung bình cuûa u khaù lôùn: 13,91 mm,<br />
ña soá ≥10mm (63%)<br />
<br />
2<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Moái lieân quan giöõa thôøi gian phaùt hieän<br />
u treân laâm saøng vaø nguy cô xaâm laán<br />
moâ bì cuûa u treân giaûi phaãu beänh<br />
Baûng 1: Test Chi bình phöông: p = 0,004, OR =<br />
6,857, (95% CI 1,752-26,832)<br />
Coù xaâm laánmoâ Khoâng xaâm laán<br />
Toång coäng<br />
bì<br />
moâ bì<br />
Tröôùc 12 thaùng<br />
7<br />
10<br />
17<br />
Töø 12 thaùng<br />
24<br />
5<br />
29<br />
<br />
Nhaän xeùt:<br />
<br />
U aùc tính mi maét phaùt hieän tröôùc 12 thaùng ít coù<br />
nguy cô xaâm laán moâ bì hôn nhoùm u aùc tính mi maét<br />
phaùt hieän muoän töø 12 thaùng trôû ñi vaø söï khaùc bieät naøy<br />
coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,004).<br />
U aùc tính mi maét caøng phaùt hieän muoän (töø 12<br />
thaùng trôû ñi) thì nguy cô xaâm laán moâ bì caøng cao (OR<br />
= 6,857; 95% CI 1,752-26,832)<br />
Moái lieân quan giöõa kích thöôùc lôùn<br />
nhaát (theo maët phaúng da) cuûa u treân<br />
laâm saøng vaø nguy cô xaâm laán moâ bì<br />
cuûa u treân giaûi phaãu beänh<br />
Baûng 2: Test chính xaùc Fisher: p = 0,03, OR =<br />
10,909, (95% CI 1,096-108,552)<br />
Coù xaâm laán moâ<br />
bì<br />
<br />
Khoâng xaâm laán Toång coäng<br />
moâ bì<br />
<br />
U < 10 mm<br />
<br />
1<br />
<br />
4<br />
<br />
5<br />
<br />
U ≥ 10 mm<br />
<br />
30<br />
<br />
11<br />
<br />
41<br />
<br />
Nhaän xeùt:<br />
<br />
Nhoùm u aùc tính mi maét coù kích thöôùc töø 10mm<br />
trôû leân coù nguy cô bò xaâm laán moâ bì cao hôn nhoùm u<br />
coù kích thöôùc döôùi 10mm vaø söï khaùc bieät naøy coù yù<br />
nghóa thoáng keâ<br />
Vôùi nhöõng u aùc tính mi maét coù kích thöôùc töø<br />
10mm trôû leân thì nguy cô bò xaâm laán moâ bì caøng taêng<br />
khi kích thöôùc u caøng lôùn<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
Veà ñaëc ñieåm maãu nghieân cöùu<br />
Coù 46 beänh nhaân (46 maét) trong maãu nghieân<br />
cöùu cuûa chuùng toâi, trong ñoù coù 32 nöõ (69,6%) vaø 14<br />
nam (30,4%). Söï cheânh leäch veà giôùi tính naøy phuø hôïp<br />
vôùi nghieân cöùu cuûa taùc giaû Ñoaøn Troïng Haäu (33 nöõ/<br />
<br />
Chuyeân ñeà Maét – Tai Muõi Hoïng<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
13 nam) vaø moät soá taùc giaû khaùc nhö Ngoâ Nhö Hoaø vaø<br />
Ñoaøn Troïng Haäu nghieân cöùu naêm 1970-1971 thaáy tyû<br />
leä nöõ/ nam laø 19/7(10), taùc giaû Franz Josef Steinkogler<br />
cho thaáy tyû leä nöõ/ nam laø 1,54/1(12).<br />
Tyû leä beänh giöõa maét phaûi vaø maét traùi laø 22/ 24,<br />
khoâng coù söï khaùc bieät veà thoáng keâ.<br />
Taát caû caùc beänh nhaân ñeàu khoâng sôø thaáy haïch<br />
ngoaïi bieân vaø khoâng khai thaùc ñöôïc ung thö nôi khaùc<br />
ñi keøm hoaëc di caên treân laâm saøng. Coù 32 ca laâm saøng<br />
laø T1 nhöng trong soá ñoù coù ñeán 19/32 ca laø T2 theo<br />
giaûi phaãu beänh. Nhö vaäy, theo phaân loaïi TNM, taát caû<br />
caùc tröôøng hôïp naøy coù xeáp loaïi khoâng quaù giai ñoaïn II<br />
vaø neáu chæ caên cöù treân laâm saøng thì seõ khoâng chính<br />
xaùc khi ñaùnh giaù giai ñoaïn cuûa u.<br />
Baûng 3: Moái lieân quan giöõa laâm saøng vaø giaûi phaãu<br />
beänh theo TNM:<br />
Xeáp giai ñoaïn<br />
treân laâm saøng<br />
T1<br />
T2<br />
Toång coäng<br />
<br />
Giaûi phaãu beänh<br />
Toång coäng<br />
Coù xaâm laán Khoâng xaâm laán<br />
19<br />
13<br />
32<br />
12<br />
2<br />
14<br />
31<br />
15<br />
46<br />
<br />
Tuoåi trung bình cuûa beänh nhaân laø 58,85, taäp<br />
trung nhieàu nhaát ôû nhoùm tuoåi töø 60 trôû leân (54,3%),<br />
ñaây laø nhoùm tuoåi maø cô theå coøn coù theå bò nhieàu beänh<br />
lyù khaùc nhö cao huyeát aùp, tieåu ñöôøng ... taùc ñoäng<br />
rieâng leû hoaëc cuøng luùc. Theo taùc giaû Phaïm Khueâ, tyû leä<br />
ngöôøi treân 60 tuoåi coù söùc khoûe toát laø 0,75%, coøn<br />
nhoùm coù söùc khoeû keùm chieám ñeán 62,71% (phaân loaïi<br />
söùc khoûe theo tieâu chuaån Boä Y teá)(6). Nhö vaäy, vôùi vieäc<br />
nhoùm tuoåi töø 60 trôû leân chieám moät tyû leä khaù cao<br />
trong toång soá caùc tröôøng hôïp ung thö mi maét, ñoøi hoûi<br />
ngöôøi thaày thuoác caàn coù söï quan taâm ñuùng möïc<br />
nhaèm chaån ñoaùn sôùm vaø ñieàu trò trieät ñeå, haïn cheá ñeán<br />
möùc thaáp nhaát caùc aûnh höôûng xaáu coù theå xaûy ra.<br />
Thôøi gian töø luùc beänh nhaân thaáy coù u ñeán luùc ñi<br />
khaùm: trung bình laø 23,72 thaùng, trong ñoù ca sôùm<br />
nhaát laø 3 thaùng, coøn ca muoän nhaát laø 96 thaùng. Chæ<br />
coù 17/46 ca (tyû leä 36,9%) phaùt hieän u aùc tính trong<br />
voøng 12 thaùng, coøn laïi 29/46 ca (chieám 63,1%) phaùt<br />
hieän muoän quaù 12 thaùng keå töø khi thaáy coù u. Vôùi vieäc<br />
phaùt hieän u aùc tính khaù muoän nhö vaäy seõ aûnh höôûng<br />
xaáu ñeán tieân löôïng cuûa beänh, cuï theå laø nguy cô xaâm<br />
laán caùc moâ xung quanh vaø nguy cô taùi phaùt(2).<br />
<br />
Maét<br />
<br />
Keát quaû treân phuø hôïp vôùi nhaän ñònh cuûa taùc giaû<br />
Ñoaøn Troïng Haäu khi nghieân cöùu 46 beänh nhaân ñieàu<br />
trò ung thö mi trong khoaûng thôøi gian töø 1981-1991<br />
taïi caùc beänh vieän Chôï Raãy, Nhaân daân Gia ñònh, Ñieän<br />
Bieân Phuû vaø Vieän Raêng Haøm Maët thaønh phoá Hoà Chí<br />
Minh, OÂng ñaõ nhaän thaáy chæ coù 5 beänh nhaân (chieám<br />
10,9%) coù u xeáp ôû giai ñoaïn T2 coù thôøi gian phaùt hieän<br />
u döôùi 12 thaùng, coøn laïi ña soá (41 ca, chieám 98,1%)<br />
ung thö mi coù xeáp loaïi T3 vaø T4 coù thôøi gian phaùt<br />
hieän u töø treân 12 thaùng(10).<br />
Baûng 4: Thôøi gian phaùt hieän u:<br />
Taùc giaû/ naêm laøm NC<br />
Ñoaøn Troïng Haäu (1991)<br />
Ñinh Trung Nghóa (2004)<br />
<br />
Thôøi gian phaùt hieän u<br />
< 12 thaùng<br />
≥ 12 thaùng<br />
5<br />
41<br />
17<br />
29<br />
<br />
Theo Gene R. Howard, thôøi gian trung bình ñeå<br />
ung thö teá baøo ñaùy cho xaâm laán hoác maét laø 9,8 naêm,<br />
trong khi vôùi ung thö teá baøo gai thì thôøi gian naøy<br />
ngaén hôn nhieàu, chæ laø 1 naêm(3) vaø theo Franz Josef<br />
Steinkogler thì tieân löôïng cuûa ung thö teá baøo ñaùy xaáu<br />
ñi khi ung thö xaâm laán moâ xung quanh hoaëc taùi phaùt<br />
(nguy cô taùi phaùt laø 5,6% trong thôøi gian 35 thaùng<br />
neáu u ñöôïc caét boû hoaøn toaøn vaø coù keát quaû giaûi phaãu<br />
beänh xaùc nhaän, coøn vôùi u caét boû khoâng hoaøn toaøn thì<br />
tyû leä taùi phaùt laø 33,3% trong voøng chæ 7 thaùng)(12).<br />
Theo Robert B. Cameron, moät trong nhöõng yeáu<br />
toá tieân löôïng xaáu, ñoäc laäp vôi heä TNM, laø thôøi gian<br />
phaùt hieän u muoän hôn 12 thaùng(2).<br />
Nhö vaäy, vôùi thôøi gian phaùt hieän u trung bình khaù<br />
muoän thì tieân löôïng cuûa beänh nhaân khoâng khaû quan<br />
(u coù theå cho xaâm laán moâ xung quanh hoaëc thaäm chí<br />
cho di caên).<br />
Vôùi ung thö teá baøo ñaùy vaø ung thö teá baøo gai: Taùc<br />
giaû Leâ Minh Thoâng coù nhaän xeùt trong hai nghieân cöùu<br />
cuûa mình raèng ñaây laø hai loaïi ung thö thöôøng gaëp<br />
nhaát, trong ñoù, ung thö teá baøo ñaùy chieám ña soá<br />
(50%)(7,8), hay nhö taùc giaû Ñoaøn Troïng Haäu nhaän thaáy<br />
trong caùc loaïi ung thö ôû mi thì ña soá laø ung thö teá baøo<br />
ñaùy (45%) vaø ung thö teá baøo gai (42%)(10). Caùc taùc giaû<br />
nöôùc ngoaøi nhö J. Brooks Crawford(5), Curtis E.<br />
Margo(1) ñeàu coù nhaän ñònh töông töï. Trong nghieân<br />
cöùu cuûa chuùng toâi, tyû leä giöõa ung thö teá baøo ñaùy vaø<br />
ung thö teá baøo gai laø 1,46:1, tyû leä naøy coù theå chöa<br />
<br />
3<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
chính xaùc vì maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chæ laáy töø<br />
beänh vieän Maét thaønh phoá Hoà Chí Minh maø thoâi.<br />
Baûng 5: Tyû leä cuûa ung thö teá baøo ñaùy vaø ung thö teá<br />
baøo gai:<br />
Taùc giaû/ naêm laøm Ung thö teá baøo ñaùy Ung thö teá baøo gai<br />
NC<br />
(%)<br />
(%)<br />
Ñoaøn Troïng Haäu43<br />
42<br />
1991<br />
Leâ Minh Thoâng-1998<br />
50<br />
27,8<br />
Ñinh Trung Nghóa41,3<br />
28,3<br />
2004<br />
<br />
Vôùi caùc loaïi u aùc tính khaùc nhö ung thö tuyeán<br />
Meibomius, Melanoma aùc tính, y vaên cho thaáy coù tyû leä<br />
raát thaáp, chæ khoaûng 3-8% (12). Noùi chung, tyû leä caùc loaïi<br />
u aùc tính ít gaëp naøy trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi<br />
cuõng phuø hôïp vôùi caùc tyû leä ñaõ neâu trong y vaên.<br />
Ngoaøi ra coøn coù 5 ca Lymphoma aùc tính (chieám<br />
tyû leä 10,9%). Theo taùc giaû Blondel, Lymphoma aùc tính<br />
ôû caùc boä phaän phuï cuûa maét laø loaïi beänh lyù aùc tính<br />
hieám gaëp, vaø chæ coù 9 ca phaùt hieän ôû mi maét trong 44<br />
tröôøng hôïp Lymphoma aùc tính gaëp ôû caùc boä phaän phuï<br />
cuûa maét, chieám tyû leä 20,5% trong nghieân cöùu cuûa<br />
oâng(9). Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, chæ coù nhöõng<br />
tröôøng hôïp u aùc tính ôû mi maét môùi ñöa vaøo maãu<br />
nghieân cöùu neân tyû leä cuûa u naøy coù thaáp hôn.<br />
Nhö vaäy, qua caùc soá lieäu treân, chuùng toâi nhaän<br />
thaáy trong caùc loaïi u aùc tính mi maét thì ung thö teá<br />
baøo ñaùy coù tyû leä cao nhaát, keá ñoù laø ung thö teá baøo gai,<br />
vôùi tyû leä giöõa ung thö teá baøo ñaùy vaø ung thö teá baøo gai<br />
laø 1,46:1. Caùc loaïi u aùc tính khaùc nhö Melanoma aùc<br />
tính vaø u nhaøy bì aùc tính coù tyû leä raát thaáp (4,3%).<br />
Rieâng ung thö tuyeán Meibomius vaø Lymphoma aùc<br />
tính coù tyû leä khaù cao (10,9%)<br />
Vò trí giaûi phaãu hoïc cuûa u aùc tính mi maét: Tyû leä<br />
naøy khaùc vôùi caùc taùc giaû khaùc nhö taùc giaû Leâ Minh<br />
Thoâng nhaän thaáy tyû leä ung thö mi giöõa mi treân vaø mi<br />
döôùi trong hai nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa OÂng laø 13/ 15<br />
vaø 11/ 24 tröôøng hôïp(7,8).<br />
Theo taùc giaû Franz Josef Steinkogler thì ña soá ung<br />
thö mi taäp trung ôû mi döôùi vaø goùc trong(12).<br />
<br />
4<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Baûng 6: Vò trí cuûa u treân mi maét:<br />
Leâ Minh Thoâng-1998<br />
Leâ Minh Thoâng-2003<br />
Ñinh Trung Nghóa-2004<br />
<br />
Mi treân<br />
13<br />
11<br />
26<br />
<br />
Mi döôùi<br />
15<br />
24<br />
20<br />
<br />
Söï khaùc bieät naøy coù theå do maãu nghieân cöùu cuûa<br />
chuùng toâi chæ laáy taïi beänh vieän Maét thaønh phoá Hoà Chí<br />
Minh maø thoâi.<br />
Moái lieân quan giöõa thôøi gian phaùt hieän<br />
u vôùi nguy cô u cho xaâm laán moâ bì<br />
Baûng 1 cho thaáy: Vôùi nhoùm u aùc tính mi maét coù<br />
thôøi gian phaùt hieän muoän töø 12 thaùng trôû ñi keå töø khi<br />
u khôûi phaùt thì nguy cô xaâm laán moâ bì cao hôn haún<br />
(82,8%) so vôùi nhoùm u phaùt hieän tröôùc 12 thaùng<br />
(17,2%). Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa veà maët thoáng keâ<br />
(p=0,005), vaø khi thôøi gian phaùt hieän u caøng muoän<br />
hôn 12 thaùng thì nguy cô xaâm laán moâ bì caøng taêng<br />
theå hieän qua tyû soá nguy cô giöõa thôøi gian phaùt hieän u<br />
aùc tính vôùi nguy cô xaâm laán moâ bì treân keát quaû giaûi<br />
phaãu beänh (OR = 6,875 vôùi khoaûng tin caäy 95% laø<br />
1,752 – 26,832). Nhö vaäy, khi u aùc tính mi maét phaùt<br />
hieän caøng muoän hôn 12 thaùng thì nguy cô bò xaâm laán<br />
moâ bì caøng cao, ñieàu ñoù ñoàng nghóa vôùi nguy cô taùi<br />
phaùt caøng cao.<br />
Moái lieân quan giöõa kích thöôùc cuûa u aùc<br />
tính mi maét vôùi nguy cô xaâm laán moâ bì<br />
Baûng 2 cho thaáy maãu nghieân cöùu cuûa chuùng toâi<br />
coù ñeán 41/ 46 ca (89,1%) coù kích thöôùc töø 10mm trôû<br />
leân, vaø nhöõng khoái u naøy coù tyû leä xaâm laán moâ bì raát<br />
cao (73,2%) so vôùi nhöõng u coù kích thöôùc döôùi 10mm<br />
(20%), vaø söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa veà maët thoáng keâ<br />
(p = 0,03). Vaø tyû soá nguy cô giöõa kích thöôùc u (nhoùm<br />
u coù kích thöôùc töø 10mm trôû leân) vôùi nguy cô xaâm laán<br />
moâ bì OR = 10,909, khoaûng tin caäy 95% 1,096 –<br />
108,552, nghóa laø u caøng lôùn (töø 10mm trôû leân) thì<br />
nguy cô xaâm laán moâ bì caøng cao.<br />
Theo taùc giaû Robert B. Cameron, vôùi ung thö mi<br />
coù kích thöôùc döôùi 10mm thì tyû leä chöõa khoûi laø 99,5%,<br />
coøn khi u lôùn treân 30mm thì tyû leä chöõa khoûi chæ coøn<br />
59%(2). Khi so saùnh nhaän ñònh naøy vôùi maãu nghieân<br />
cöùu cuûa mình (vôùi kích thöôùc u trung bình cuûa maãu<br />
nghieân cöùu laø 13,91mm, vaø ñaëc bieät laø coù ñeán 78,2%<br />
<br />
Chuyeân ñeà Maét – Tai Muõi Hoïng<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
soá ca u aùc tính mi maét trong maãu nghieân cöùu coù kích<br />
thöôùc töø 10-29mm) chuùng toâi thaáy tieân löôïng cuûa BN<br />
coù u aùc tính mi maét nhaäp vieän taïi BV Maét TPHCM laø<br />
khoâng toát.<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
Keát luaän<br />
Qua nghieân cöùu naøy, chuùng toâi ruùt ra ñöôïc moät<br />
soá keát luaän nhö sau (ñoái vôùi caùc beänh nhaân u aùc tính<br />
mi maét ñieàu trò taïi Beänh vieän Maét TP. Hoà Chí Minh):<br />
Moät soá ñaëc ñieåm cuûa u aùc tính mi maét<br />
Tuoåi<br />
<br />
Tuoåi trung bình laø 58,85, ña soá u taäp trung ôû tuoåi<br />
töø 60 trôû leân<br />
Giôùi tính<br />
<br />
Veà taàn suaát beänh, khoâng coù söï khaùc bieät veà giôùi<br />
tính<br />
Thôøi gian phaùt hieän u<br />
<br />
Thôøi gian phaùt hieän u trung bình khaù daøi: gaàn 24<br />
thaùng (23,72 thaùng), ña soá töø 12 thaùng trôû leân<br />
(63,1%).<br />
Kích thöôùc trung bình cuûa u<br />
<br />
Khaù lôùn: 13,91 mm, ña soá coù kích thöôùc 10mm<br />
(63%).<br />
Veà tyû leä vaø söï phaân boá veà maët giaûi phaãu<br />
cuûa caùc u aùc tính treân mi maét<br />
<br />
Ung thö teá baøo ñaùy chieám ña soá (41,3%), keá ñoù laø<br />
ung thö teá baøo gai (28,3%), tyû leä ung thö teá baøo ñaùy/<br />
ung thö teá baøo gai laø 1,46:1.<br />
Melanoma aùc tính vaø u nhaøy bì aùc tính coù tyû leä<br />
thaáp nhaát: 4,3%<br />
Ung thö tuyeán Meibomius vaø lymphoma aùc tính<br />
coù tyû leä khaù cao: 10,9%<br />
Ña soá u phaùt trieån ôû mi treân vaø 1/3 ngoaøi cuûa mi.<br />
Veà moái lieân quan giöõa thôøi gian phaùt<br />
hieän u, kích thöôùc (lôùn nhaát treân maët<br />
phaúng da) cuûa u treân laâm saøng vôùi nguy<br />
cô xaâm laán moâ bì treân giaûi phaãu beänh<br />
<br />
Maét<br />
<br />
Veà thôøi gian phaùt hieän u<br />
<br />
Khi thôøi gian phaùt hieän u aùc tính mi maét treân<br />
laâm saøng muoän hôn 12 thaùng thì u coù nguy cô cho<br />
xaâm laán moâ bì vaø nguy cô naøy caøng taêng khi thôøi gian<br />
caøng muoän hôn 12 thaùng<br />
Veà kích thöôùc u<br />
<br />
Vôùi nhöõng u coù kích thöôùc töø 10mm trôû leân thì u<br />
coù nguy cô cho xaâm laán moâ bì cao vaø nguy cô naøy<br />
caøng taêng khi kích thöôùc u treân 10mm<br />
Caùc vaán ñeà coøn toàn taïi vaø höôùng giaûi quyeát<br />
Nghieân cöùu naøy chæ höôùng ñeán Daân soá muïc tieâu<br />
laø nhöõng beänh nhaân nhaäp vieän ñieàu trò taïi Beänh vieän<br />
Maét thaønh phoá Hoà Chí Minh, neân caùc soá lieäu thu ñöôïc<br />
khoâng ñaïi dieän cho u aùc tính mi maét trong coäng ñoàng<br />
roäng lôùn (nhö mieàn nam hoaëc caû Vieät Nam). Caàn coù<br />
caùc nghieân cöùu roäng hôn (ña trung taâm) ñeå coù theå<br />
thu ñöôïc nhöõng soá lieäu ñaëc tröng cuûa u aùc tính mi<br />
maét ôû Vieät Nam<br />
Nghieân cöùu naøy chöa ñi saâu vaøo tieán trình phaùt<br />
trieån cuûa u aùc tính mi maét nhö taùi phaùt, di caên, tyû leä<br />
töû vong (do u gaây ra). Caàn coù nhöõng nghieân cöùu saâu<br />
hôn veà nhöõng vaán ñeà naøy nhaèm hieåu roõ hôn nöõa veà<br />
daïng beänh lyù naøy.<br />
Beänh nhaân ñeán khaùm beänh khaù muoän vaø kích<br />
thöôùc u ñaõ khaù lôùn. Ñieàu naøy aûnh höôûng xaáu ñeán tieân<br />
löôïng beänh cuõng nhö tieán trình vaø keát quaû taïo hình<br />
sau caét u. Neân loàng gheùp vôùi chöông trình “Chaêm soùc<br />
maét ban ñaàu” ñeå tuyeân truyeàn, höôùng daãn ngöôøi daân<br />
ñi khaùm chuyeân khoa ngay khi thaáy coù u baát thöôøng,<br />
ñöøng ñeå quaù muoän.<br />
Neân coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc baùc syõ nhaõn<br />
khoa vaø baùc syõ chuyeân khoa giaûi phaãu beänh, ung<br />
böôùu, xaï trò nhaèm giaûi quyeát trieät ñeå u aùc tính mi maét<br />
maø vaãn giöõ ñöôïc thò löïc vaø thaåm myõ cho beänh nhaân.<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO:<br />
1.<br />
<br />
2.<br />
3.<br />
<br />
Blondel. J, Jumbrozo.L; Lymphome des annexes<br />
oculaires J. Ophthalmo N0 5-25 Mai/ 02. 1584 (Hoaøng<br />
Thò Luõy trích dòch).<br />
Cameron RB.; Malignant melanoma. In: Cameron RB.,<br />
eds. Practical Oncology, 1994. Appleton & Lange. 118-132.<br />
Howard GR., Nerad J.A., Carter K.D., Whitaker D.C.;<br />
Clinical characteristic associated with orbital invasion<br />
<br />
5<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
