zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Nghiên cứu giải phẫu động mạch chủ ngực ở người Việt Nam trưởng thành trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính

Chia sẻ: ViJakarta2711 ViJakarta2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

49
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày khảo sát kích thước và các biến thể bình thường của động mạch chủ ngực và các nhánh ở người Việt Nam trưởng thành.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu giải phẫu động mạch chủ ngực ở người Việt Nam trưởng thành trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính

EC N KH G C S VI N NG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGHIÊN CỨU GIẢI PHẪU ĐỘNG MẠCH CHỦ NGỰC Ở NGƯỜI VIỆT NAM TRƯỞNG THÀNH TRÊN HÌNH ẢNH CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH Đặng Nguyễn Trung An1, Lê Văn Cường1, Trần Minh Hoàng1 TÓM TẮT I. ĐẶT VẤN ĐỀ Mục tiêu: Khảo sát kích thước và các biến thể bình Động mạch chủ ngực đóng vai trò quan trọng trong thường của động mạch chủ ngực và các nhánh ở người việc cấp máu cho vùng đầu mặt cổ và chi trên. Những biến Việt Nam trưởng thành. thể của động mạch chủ ngực và các nhánh có thể gây khó Phương pháp: Tiến hành đo đạc đường kính động khăn cho các phẫu thuật viên khi can thiệp vào động mạch mạch chủ ngực tại nhiều vị trí của 1102 người từ 18 đến và các thành phần liên quan. Việc nắm vững đặc điểm giải 80 tuổi trên hình chụp cắt lớp vi tính. phẫu của động mạch chủ ngực sẽ giúp các phẫu thuật viên Kết quả: Đường kính ngang trung bình và giới hạn lồng ngực – mạch máu, các bác sĩ can thiệp tim mạch, thần trên bình thường của động mạch chủ ngực được ghi nhận kinh có thể tiên lượng và lên kế hoạch điều trị. Trên thế tại mỗi vị trí. Đường kính tăng dần theo tuổi và ở nữ nhỏ giới, đặc điểm giải phẫu và các biến thể của động mạch hơn so với nam. chủ ngực đã được nghiên cứu rất nhiều. Tuy nhiên, tại Việt Kết luận: Kết quả trên đóng góp vào việc nghiên cứu Nam, hiện có rất ít nghiên cứu về vấn đề này. Do đó, chúng hình thái học và bệnh lý động mạch chủ tại Việt Nam. tôi tiến hành đề tài nghiên cứu giải phẫu động mạch chủ Từ khóa: Động mạch chủ, biến thể bình thường, cắt ngực ở người Việt Nam trưởng thành trên hình ảnh chụp lớp vi tính. cắt lớp vi tính nhằm cung cấp thêm số liệu tham khảo cho các bác sĩ giải phẫu người, chẩn đoán hình ảnh, phẫu thuật ABSTRACT: tim mạch, thần kinh,… STUDY OF THE ANATOMY OF THE THORACIC AORTA IN THE VIETNAMESE II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN ADULT USING COMPUTED TOMOGRAPHY CỨU Purpose: To study of the thoracic aortic diameter 2.1. Phương pháp nghiên cứu and normal variant of thoracic aorta and its branches in Nghiên cứu mô tả cắt ngang, lấy mẫu thuận tiện. Vietnamese adult. 2.2. Đối tượng nghiên cứu Methods: Thoracic aortic diameter of 1102 patients Chúng tôi nghiên cứu trên 1102 bệnh nhân, bao gồm from 18 to 80 ages was recorded at multiple locations 611 nam và 491 nữ, được chụp cắt lớp vi tính có tiêm chất using computed tomography. cản quang, tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đại Results: Mean AD and upper limits of normal for học Y Dược và Bệnh viện Chợ Rẫy, từ tháng 12/2016 đến men and women were recorded for each location. The tháng 05/2018. aortic diameter progressively increased in caliber with 2.3. Tiêu chuẩn chọn mẫu increasing age of the patients and was smaller in women Tất cả các bệnh nhân được chỉ định chụp cắt lớp vi than men. tính có tiêm chất cản quang vì bệnh lý không liên quan đến Conclusions: The result of study is basic for other động mạch chủ trong thời gian nghiên cứu. morphological and pathological studies of the Thoracic 2.4. Tiêu chuẩn loại mẫu Aorta in Vietnamese population. - Bệnh nhân có các biến dạng cột sống đi kèm như Keywords: Aorta, normal variant, computed gù, vẹo,… làm thay đổi tương quan giữa động mạch chủ tomography. và các đốt sống. 1. Đại học Y Dược TPHCM Ngày nhận bài: 04/04/2019 Ngày phản biện: 10/04/2019 Ngày duyệt đăng: 17/04/2019 3 SỐ 3 (50) - Tháng 05-06/2019 Website: yhoccongdong.vn
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2019 - Bệnh nhân có các tổn thương chèn ép, xấm lấn vào tính, bao gồm 611 nam, 491 nữ; chúng tôi ghi nhận được động mạch chủ. những kết quả như sau: - Bệnh nhân có các bệnh lý của động mạch chủ trong 3.1. Tuổi quá trình thu thập số liệu: phình động mạch chủ, bóc tách Độ tuổi trung bình trong mẫu nghiên cứu của chúng động mạch chủ, … tôi là 47,04 ± 11,13; thấp nhất là 18 tuổi, cao nhất là 79 tuổi. Các khoảng tuổi được trình bày trong bảng 1. Trong III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU đó, có 1010 (91,7%) trường hợp dưới 60 tuổi và 92 (8,3%) Nghiên cứu trên 1102 bệnh nhân được chụp cắt lớp vi trường hợp trên 60 tuổi. Bảng 1: Phân bố các nhóm tuổi trong nghiên cứu Nhóm tuổi Số trường hợp Phần trăm (%) 18 – 20 tuổi 8 0,7 21 – 30 tuổi 87 7,9 31 – 40 tuổi 198 18,0 41 – 50 tuổi 349 31,7 51 – 60 tuổi 368 33,4 61 – 70 tuổi 72 6,5 71 – 80 tuổi 20 1,8 3.2. Đoạn thứ nhất của động mạch chủ ngực ± 15,83 mm Đoạn thứ nhất của động mạch chủ chạy từ van động - Chiều dài: 71,00 ± 3,30 mm mạch chủ đến chỗ cho nhánh thân động mạch cánh tay - Đường kính ngay trước khi cho nhánh thân động đầu. Đoạn này có đặc điểm sau: mạch cánh tay đầu: 269,83 ± 15,52 mm - Đường kính ngay trên van động mạch chủ: 284,43 Bảng 2: Đốt sống tương ứng với vị trí bắt đầu và kết thúc của đoạn thứ nhất Đốt sống Số trường hợp Phần trăm (%) Bắt đầu đoạn thứ nhất Ngực thứ VI 284 25,8 Ngực thứ VII 794 72,1 Ngực thứ VIII 24 2,2 Kết thúc đoạn thứ nhất Ngực thứ III 7 0,6 Ngực thứ IV 1071 97,2 Ngực thứ V 24 2,2 4 SỐ 3 (50) - Tháng 05-06/2019 Website: yhoccongdong.vn
EC N KH G C S VI N NG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 3.3. Đoạn thứ hai của động mạch chủ ngực - Đường kính ngay sau khi cho nhánh động mạch Đoạn thứ hai của động mạch chủ tương ứng với cung dưới đòn trái: 240.15 ± 12,58 mm động mạch chủ, bắt đầu từ khi động mạch chủ cho nhánh - Chiều dài: 24,75 ± 2,13 mm thân động mạch cánh tay đầu đến khi cho nhánh động - Vị trí tương đối của đoạn thứ hai động mạch chủ mạch dưới đòn trái. Đoạn này có đặc điểm sau: ngực được trình bày trong bảng 3. Bảng 3: Vị trí tương đối của đoạn thứ hai động mạch chủ ngực Đốt sống Số trường hợp Phần trăm (%) Điểm cao nhất Ngực thứ III 755 68,5 Ngực thứ IV 343 31,1 Ngực thứ V 4 0,4 Kết thúc đoạn thứ hai Ngực thứ IV 672 61,0 Ngực thứ V 421 38,2 Ngực thứ VI 9 0,8 3.4. Đoạn thứ ba của động mạch chủ ngực hoành ở ngang mức đốt sống ngực D12. Đoạn thứ ba của động mạch bắt đầu ngay sau lỗ động - Chiều dài: 218,45 ± 9,16 mm. mạch dưới đòn trái và tận cùng tại lỗ động mạch chủ của - Đường kính khi đi qua lỗ cơ hoành: 191,29 ± cơ hoành. Đoạn này có đặc điểm sau: 14,24 mm. - Tất cả các trường hợp trong nghiên cứu của chúng - Đường kính động mạch chủ ngực tương ứng với các tôi đều cho thấy động chủ ngực tận cùng khi đi qua lỗ cơ thân đốt sống được trình bày ở bảng 4. Bảng 4: Đường kính của động mạch chủ ngực tương ứng với các đốt sống Đốt sống Lớn nhất (mm) Nhỏ nhất (mm) Trung bình (mm) Độ lệch chuẩn Ngực thứ VII 261 153 205,88 15,00 Ngực thứ VIII 264 154 202,27 14,65 Ngực thứ IX 253 152 199,04 14,43 Ngực thứ X 251 150 196,12 14,43 Ngực thứ XI 247 146 193,40 14,24 3.5. Biến đổi về phân nhánh của cung động mạch chủ cánh tay đầu và động mạch cảnh chung trái, nhánh thứ hai Trong nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận: là động mạch dưới đòn trái. - 9 (0,82%) trường hợp cung động mạch chủ cho hai - 1 (0,09%) trường hợp động mạch dưới đòn phải xuất nhánh: nhánh đầu tiên là thân chung của thân động mạch phát trực tiếp từ cung động mạch chủ. 5 SỐ 3 (50) - Tháng 05-06/2019 Website: yhoccongdong.vn
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2019 Hình 1: Trường hợp động mạch dưới đòn phải xuất phát trực tiếp từ cung động mạch chủ (Nguồn: Tư liệu nghiên cứu - mã nghiên cứu: N14- trên 60 tuổi. Đây cũng là giới hạn của đề tài vì theo Tổ 0323471) chức Y tế thế giới[8], người cao tuổi là nhóm người trên 60 tuổi. Đặc biệt, ở nhóm bệnh nhân này có nhiều yếu tố nguy IV. BÀN LUẬN cơ bệnh lý của động mạch chủ như xơ vữa động mạch, 4.1. Độ tuổi trong nghiên cứu phình, bóc tách động mạch chủ[9]. Độ tuổi trung bình trong mẫu nghiên cứu của chúng 4.2. Đường kính động mạch chủ ngực và giới tính tôi là 47,04 ± 11,13 tuổi; thấp nhất là 18 tuổi, cao nhất là Đường kính động mạch chủ ngực ở nam giới lớn hơn 79 tuổi. Như vậy, độ tuổi trong mẫu nghiên cứu trải dài nữ giới, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p=0,001) đầy đủ ở tất cả nhóm tuổi. (Bảng 5). Điều này cũng tương đồng với nghiên cứu của các Tuy nhiên, chỉ có 92 (8,3%) trường hợp bệnh nhân tác giả Nguyễn Tuấn Vũ[5], McComb[4], Turkbey[7], … Bảng 5: So sánh đường kính chủ ngực ở nam và nữ Vị trí Nam (mm) Nữ (mm) Ngay trên van động mạch chủ 287,06 ± 15,00 281,16 ± 16,24 Ngay sau thân cánh tay đầu 258,22 ± 12,94 252,75 ± 13,95 Ngay sau động mạch dưới đòn trái 243,04 ± 12,26 236,56 ± 12,05 Ngay lỗ cơ hoành 195,56 ± 14,13 185,97 ± 12,84 4.3. Đường kính động mạch chủ ngực phân theo dần theo tuổi và đạt kích thước lớn nhất ở độ tuổi 71 – 80 lớp tuổi tuổi. Điều này tương đồng với các nghiên cứu của Nguyễn Đường kính động mạch chủ ngực tăng dần theo tuổi. Tuấn Vũ[5], Turkbey[7], Mao[3] cho rằng đường kính Trong nghiên cứu của chúng tôi, độ tuổi từ 18 đến 30 tuổi động mạch chủ tăng dần theo tuổi do động mạch chủ giảm có đường kính động mạch chủ ngực nhỏ nhất; sau đó tăng tính đàn hồi, xơ vữa và dày lớp nội mạc. 6 SỐ 3 (50) - Tháng 05-06/2019 Website: yhoccongdong.vn
EC N KH G C S VI N NG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Bảng 6: Đường kính động mạch chủ ngực theo tuổi 18 – 30 31 – 40 41 – 50 51 – 60 61 – 70 71 – 80 Vị trí/Độ tuổi (n = 95) (n = 198) (n = 349) (n = 368) (n = 72) (n = 20) Ngay trên van động 268,78 ± 275,88 ± 284,06 ± 290,12 ± 296,35 ± 302,45 ± mạch chủ 13,69 14,46 13,21 11,99 19,39 23,49 Ngay sau thân cánh 242,46 ± 247,88 ± 255,17 ± 261,26 ± 266,04 ± 270,15 ± tay đầu 12,57 12,80 11,03 10,78 16,04 12,99 Ngay sau động 228,05 ± 234,20 ± 240,18 ± 247,31 ± 254,00 ± 244,30 ± 9,85 mạch dưới đòn trái 11,86 12,54 10,76 14,75 14,55 175,84 ± 182,77 ± 190,22 ± 196,98 ± 205,63 ± 211,35 ± Ngay lỗ cơ hoành 11,43 11,52 11,00 10,79 17,55 17,61 4.4. Chiều dài các đoạn của động mạch chủ ngực quan trọng trong việc lên kế hoạch phẫu thuật hay can và vị trí tương đối so với đốt sống thiệp nội mạch. Hầu hết các tác giả đều ghi nhận biến thể Đoạn thứ ba của động mạch chủ ngực có chiều dài lớn “cung đầu bò - bovine arch” là dạng thường gặp nhất. nhất là 218,45 ± 9,16 mm. Và đoạn thứ hai là đoạn ngắn Ở dạng này, động mạch cảnh chung trái xuất phát từ nhất, với kích thước là 24,75 ± 2,13 mm. Trong khi đó, thân động mạch cánh tay đầu. Ngoài ra, những biến thể điểm cao nhất của cung động mạch chủ tương ứng mức thường gặp của sự phân nhánh của cung động mạch chủ thân đốt sống ngực T3 và T4. đó là[6,2,1]: động mạch dưới đòn phải xuất phát từ cung 4.5. Biến đổi về phân nhánh của cung động mạch chủ động mạch chủ, động mạch đốt sống xuất phát từ cung Trong nghiên cứu này, chúng tôi ghi nhận 2 dạng biến động mạch chủ. thể của các nhánh xuất phát từ cung động mạch chủ: - 9 (0,82%) trường hợp cung động mạch chủ cho hai V. KẾT LUẬN nhánh: nhánh đầu tiên là thân chung của thân động mạch Đường kính động mạch chủ ngực tăng dần theo tuổi cánh tay đầu và động mạch cảnh chung trái, nhánh thứ hai và đường kính động mạch ở nam lớn hơn ở nữ. Có sự biến là động mạch dưới đòn trái. đổi về sự phân nhánh của cung động mạch chủ. Trong đó, - 1 (0,09%) trường hợp động mạch dưới đòn phải xuất biến thể thường gặp nhất là dạng động mạch động mạch phát trực tiếp từ cung động mạch chủ. cảnh chung trái xuất phát từ thân động mạch cánh tay đầu. Theo Lale[2], Dumfarth[1], Qiu[6], các thay đổi Các đặc điểm của cung động mạch chủ được trình bày về sự phân nhánh của cung động mạch chủ đóng vai trò ở hình 2. Hình 2: Các kích thước của động mạch chủ ngực 7 SỐ 3 (50) - Tháng 05-06/2019 Website: yhoccongdong.vn
JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE 2019 a: đường kính ngay trên van động mạch chủ mm), d: chiều dài đoạn thứ hai (24,75 ± 2,13 mm), e: (284,43 ± 15,83 mm), b: chiều dài đoạn thứ nhất đường kính ngay sau khi cho nhánh động mạch dưới (71,00 ± 3,30 mm), c: đường kính ngay trước khi cho đòn trái (240.15 ± 12,58 mm), f: chiều dài đoạn thứ 3 nhánh thân động mạch cánh tay đầu (269,83 ± 15,52 (218,45 ± 9,16 mm) TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Dumfarth J, Chou AS, Ziganshin BA, et al (2015), Atypical aortic arch branching variants: A novel marker for thoracic aortic disease, J Thorac Cardiovasc Surg., 149(6), pp: 1586-1592. 2. Lale P , Toprak U, Yagız G, et al (2014), Variations in the Branching Pattern of the Aortic Arch Detected with Computerized Tomography Angiography, Advances in Radiology, Volume 2014, Article ID 969728, 6 pages. 3. Mao SS, Ahmadi N, Shah B, et al (2008), Normal thoracic aorta diameter on cardiac computed tomography in healthy asymptomatic adults: impact of age and gender, Acad Radiol., 15(7), pp 827-834 4. McComb BL, Munden RF, Duan F, et al (2016), Normative reference values of thoracic aortic diameter in American College of Radiology Imaging Network (ACRIN 6654) arm of National Lung Screening Trial, Clin Imaging, 40(5), pp: 936-943 5. Nguyễn Tuấn Vũ, Phan Thanh Hải, Đặng Vạn Phước (2003), Nghiên cứu kích thước bình thường của động mạch chủ ngực ở người Việt Nam, Y học thành phố Hồ Chí Minh, 7(1), trang 88-92. 6. Qiu Y, Wu X, Zhuang Z, et al (2018), Anatomical variations of the aortic arch branches in a sample of Chinese cadavers: embryological basis and literature review, Interact Cardiovasc Thorac Surg., doi: 10.1093/icvts/ivy296. 7. Turkbey EB, Jain A, Johnson C, et al (2014), Determinants and normal values of ascending aortic diameter by age, gender, and race/ethnicity in the Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA), J Magn Reson Imaging, 39(2), pp 360-368. 8. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2000). Người cao tuổi. Pháp lệnh số 23/2000/PL-UBTVQH 10 ngày 28/4/2000 9. Văn Tần, Hồ Nam, Lê Nữ Hòa Hiệp và cs (2004), Phình động mạch chủ ở người Việt Nam: chỉ định điều trị, phẫu thuật và kết quả, Y học thành phố Hồ Chí Minh, 8(1), trang 521 – 534. 8 SỐ 3 (50) - Tháng 05-06/2019 Website: yhoccongdong.vn

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.