Nghiên cứu khoa học: Cơ sở lí luận của việc xây dựng mục tiêu giáo dục nhà trường phổ thông Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC<br /> <br /> CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC XÂY DỰNG<br /> MỤC TIÊU GIÁO DỤC NHÀ TRƢỜNG<br /> PHỔ THÔNG VIỆT NAM<br /> Mã số B94 – 37 – 38<br /> <br /> Chủ nhiệm đề tài: PGS.TS. THÁI DUY TUYÊN<br /> Thƣ ký đề tài<br /> <br /> : CỬ NHÂN BÙI HỒNG YẾN<br /> <br /> Hà Nội – 1996<br /> <br /> TẬP THỂ TÁC GIẢ:<br /> CHỦ BIÊN: PGS . TS. THÁI DUY TUYÊN<br /> CÁC TÁC GIẢ: GS. Phan Trọng Luận, Nguyễn Đăng Tiến,<br /> Hoàng Mạnh Kha, PTS. Trần Đức Xƣớc<br /> PTS. Nguyễn Nhƣ An, PTS. Trần Kiểm<br /> PTS. Đỗ Huân<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> <br /> 1.- MỤC TIÊU DẠY HỌC GIÁO DỤC (THỰC TRẠNG, PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN<br /> THIỆN) ...................................................................................................................................... 2<br /> 2. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA MỤC TIÊU DẠY HỌC TRONG NHÀ TRƢỜNG HIỆN NAY .. 19<br /> 3- MỤC TIÊU GIÁO DỤC TRONG XÃ HỘI PHONG KIẾN VIỆT NAM .......................... 40<br /> 4- VÀI Ý KIẾN VỀ MỤC TIÊU ĐÀO TẠO TRONG LỊCH SỬ GIÁO DỤC THẾ GIỚI<br /> DƢỚI GÓC ĐỘ GIÁ TRỊ HỌC .............................................................................................. 49<br /> 5.- THUẬT NGỮ: MỤC ĐÍCH GIÁO DỤC (DẠY HỌC)..................................................... 61<br /> 6-. MẤY Ý KIẾN NHỎ VỀ CÁCH TIẾP CẬN MỤC TIÊU GIÁO DỤC ............................. 70<br /> 7.- TÌM HIỂU VỀ MÔ HÌNH GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC MỚI ................................................. 76<br /> 8. BÀN VỀ MỤC TIÊU GIÁO DỤC THEO ĐỊNH HƢỚNG HOÀN THIỆN VÀ ĐỔI MỚI<br /> CÁCH TIẾP CẬN MỤC TIÊU ............................................................................................... 82<br /> 9. NHỮNG ĐỊNH HƢỚNG CƠ BẢN CHO MỤC TIÊU GIÁO DỤC- ĐÀO TẠO CỦA<br /> NHÀ TRƢỜNG PHỔ THỒNG VIỆT NAM........................................................................... 93<br /> 10. PHƢƠNG DIỆN VĂN HÓA TRONG MỤC TIÊU GIÁO DỤC ................................... 103<br /> 11. SUY NGHĨ VỀ MỘT VÀI QUAN ĐIỂM “MỤC ĐÍCH GIÁO DỤC CỦA<br /> MAKIGUCHI” ...................................................................................................................... 109<br /> 12. TÌM KIẾM NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT MỐI<br /> QUAN HỆ GIỮA KINH TẾ VÀ VĂN HÓA – ĐẠO ĐỨC ................................................. 115<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỤC TIÊU DẠY HỌC GIÁO DỤC (THỰC TRẠNG, PHƢƠNG<br /> HƢỚNG HOÀN THIỆN)<br /> 1. Vị trí mục tiêu giáo dục:<br /> 1. Khái niệm: Trong đời sống hàng ngày, ngƣời ta thƣờng dùng hai từ mục đích, mục<br /> tiêu với ý nghĩa có thể giống nhau, có thể thay thế cho nhau – đó là cái mà mình nhằm đạt<br /> tới”. Song trong thuật ngữ giáo dục học (GDH), có sự phân biệt tƣơng đối giữa mục đích giáo<br /> dục (MĐGD) với mục tiêu giáo dục (đào tạo).<br /> MĐGD: là kết quả dự kiến của một quá trình giáo dục tƣơng đối dài, biểu thiij những<br /> yêu cầu, những quan điểm chung nhất của xã hội đối với giáo dục con ngƣời. Nó có tính chất<br /> định hƣớng cho việc hình thành nhân cách một lớp ngƣời trong một giai đoạn lịch sử nhất<br /> định (công tác giáo dục phải phát biểu theo quy mô lớn nhằm bồi dƣỡng thế hệ trẻ thành<br /> những ngƣời lao động làm chủ nƣớc nhà. Có giác ngộ xã hội chủ nghĩa, có văn hóa và kĩ<br /> thuật, có sức khỏe nhằm phục vụ đắc lực cho việc đào tạo cán bộ và nâng cao văn hóa của<br /> nhân dân lao động – đó là MĐGD đƣợc ghi trong Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ III):<br /> Mục tiêu giáo dục (MTGD) (đào tạo) bao gồm một hệ thống các phẩm chất cần thiết<br /> của nhân cách đƣợc trình bày dƣới hình thức những yêu cầu giáo dục mà trƣờng phổ thông có<br /> nhiệm vụ hình thành và phát triển cho thế hệ trẻ trong một thời hạn nhất định. MTGD là sự<br /> cụ thể hóa MĐGD. Để đạt đƣợc MĐGD, phải thực hiện đƣợc một hệ thống mục tiêu xếp<br /> thành nhiều tầng bậc, trong đó có mục tiêu dạy học-giáo dục, mục tiêu giáo dục từng cấp học,<br /> từng lớp học, từng môn học.<br /> 1. Mục tiêu dạy học- giáo dục:<br /> Do tính chỉnh thể của nhân cách qui định, nên những mục tiêu giáo dục bộ phận<br /> không thể là những thành tố dơn lẻ, riêng biệt mà về cơ bản, những mục tiêu đó phải phản<br /> ánh những yêu cầu của MTGD tổng quát, đông thời có chú ý tới đặc thù của mỗi hoạt động,<br /> mỗi đối tƣợng giáo dục và đặc điểm của địa phƣơng mà có sự nhấn mạnh hơn đối với một số<br /> yêu cầu giáo dục nào đó.<br /> Là mục tiêu bộ phận, mục tiêu dạy học - giáo dục phải chú ý nhiều hơn tới yêu cầu<br /> phát triển năng lực nhƣ vũ trang hệ thống tri thức, kĩ năng, kĩ xảo, phát triển trí tuệ ngƣời<br /> đọc, qua đó hình thành thái độ và giáo dục nhân cách học sinh. Lâu nay phần lớn ngƣời dạy<br /> thƣờng dùng nhiều công sức vào việc chuyển tải kiến thức mà chƣa chú trọng đúng mức vào<br /> việc phát triển trí tuệ và năng lực sáng tạo. Kết quả là ngƣời đọc chỉ quen với kiểu học bị<br /> động, thiếu suy nghĩ độc lập, phát triển tƣ duy sáng tạo. Với tình trạng này hoạt động dạy<br /> học- giáo dục của nhà trƣờng chỉ hứa hẹn đào tạo ra những ngƣời quen thực hành, ít năng<br /> động<br /> <br /> 2<br /> <br />