Nghiên cứu lâm sàng và phương pháp xử trí chấn thương có ngoại vật hốc mắt

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG VÀ PHƯƠNG PHÁP XỬ TRÍ<br /> CHẤN THƯƠNG CÓ NGOẠI VẬT HỐC MẮT<br /> Nguyễn Hữu Chức*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích nghiên cứu: Đánh giá đặc điểm lâm sàng của chấn thương có ngoại vật hốc mắt. Phương pháp<br /> xử trí và kết quả điều trị.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Bệnh nhân bị chấn thương mắt có ngoại vật hốc mắt tại khoa<br /> Mắt Bệnh viện Chợ Rẫy và khoa chấn thương Bệnh viện Mắt thành phố Hồ Chí Minh từ 01/09/2009 đến<br /> 31/12/2010. Thiết kế nghiên cứu: tiến cứu, thực nghiệm lâm sàng. Phương pháp chọn mẫu: + Lấy hàng loạt<br /> trường hợp (series of case) không nhóm chứng. + Tiêu chuẩn chọn bệnh: bệnh nhân bị chấn thương mắt có ngoại<br /> vật hốc mắt. + Tiêu chuẩn loại trừ: bệnh nhân có ngoại vật nội nhãn đơ.<br /> Kết quả: Trong 45 bệnh nhân, Nam có 40 bệnh nhân (88,9%), nữ có 5 bệnh nhân(11,1%). Tuổi trung bình<br /> của nhóm nghiên cứu là 28,04 ± 15,23. Thấp nhất là 2 tuổi, tuổi cao nhất là 61 tuổi. Bệnh nhân từ 16 đến 30 tuổi<br /> có tỉ lệ cao nhất là 48,9%. Tính chất của ngoại vật: Chất hữu cơ: 23 bệnh nhân (51,1%). Kim loại: 15 bệnh nhân<br /> (33,3%). Chất trơ: 7 bệnh nhân (15,6%). Những bệnh nhân có ngoại vật ở nông được thực hiện phẫu thuật lấy<br /> ra 100,% các trường hợp, ngoại vật ở sâu được phẫu thuật lấy ra ở 27/33 bệnh nhân (81,8%). Những ngoại vật<br /> là chất hữu cơ bắt buộc phải lấy triệt để dù nằm ở vị trí nào. Tất cả bệnh nhân đựợc sử dụng kháng sinh hoạt phổ<br /> rộng ngay từ ngày đầu nhập viện. Kết quả điều trị phụ thuộc vào các yếu tố: chẩn đoán sớm, can thiệp kịp thời,<br /> đúng kỹ thuật, lấy triệt để ngoại vật là chất hữu cơ.<br /> Kết luận: Chấn thương ngoại vật hốc mắt phức tạp, khó tiên lượng. Bệnh nhân phải được chỉ định dùng<br /> kháng sinh hoạt phổ rộng từ đầu. Những ngoại vật nằm ở nông, được lấy ra với tất cả các bệnh nhân trong khi<br /> điều trị, mang lại kết quả tốt về chức năng thị giác và chất lượng sống. Ngoại vật nằm ở sâu nếu là chất hữu cơ<br /> bắt buộc phải lấy ra sớm và triệt để. Ngoại vật ở sâu là kim loại hoặc chất trơ, nếu có nguy cơ cao làm tổn thương<br /> nhãn cầu, thị thần kinh, mạch máu khi phẫu thuật sẽ không phẫu thuật, điều trị nội khoa và theo dõi.<br /> Từ khoá: Ngoại vật hốc mắt, Ngoại vật kim loại, ngoại vật hữu cơ, ngoại vật thực vật.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CLINICAL FEATURES AND MANAGEMENT OF EYE TRAUMA DUE TO INTRAORBITAL FOREIGN<br /> BODIES<br /> Nguyen Huu Chuc * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 2 – 2012: 122 - 128<br /> Objective: The objective of this study is to assess clinical features of trauma to the eye socket by a foreign<br /> object and to evaluate its management and treatment outcomes.<br /> Materials and methods: The study included patients with eye socket injuries from a foreign object treated<br /> at the Ophthalmology Department at Cho Ray Hospital or the Department of Eye Trauma at the Ho Chi Minh<br /> City Eye Hospital from 1/9/2009 to 12/31/2010. This is a prospective clinical study with series of cases and no<br /> control group. Patients with intraocular foreign body starks were excluded.<br /> Results: There were 45 patients (40 males, 88.9% and 5 females, 11.1%) accrued. Their average age was<br /> * Khoa Mắt BV Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: TS.BSCK2. Nguyễn Hữu Chức.<br /> <br /> 122<br /> <br /> ĐT: 0913650105,<br /> <br /> Email: bschuc@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 28.04 ± 15.23 years ranging from 2 to 61. Of whom patients from 16 to 30 years of age were most common<br /> (48.9%). The foreign bodies involved organic matters found in 23 patients (51.1%), metals in 15 patients (33.3%)<br /> and other matters in 7 patients (15.6%). In 100% of the cases, shallow foreign objects were successfully removed<br /> in surgery while deeper ones were removed in 27 of 33 patients (81.8%). All organic objects were required to be<br /> removed completely despite location. Broad-spectral antibiotics were administered to all the male patients upon<br /> admission. Treatment outcomes corresponded to eary diagnosis, timely intervention, proper technique and<br /> complete removal of organic objects.<br /> Conclusion: Eye trauma due to a foreign object is complex and difficult to predict. Patients should be<br /> administered broad-spectrum antibiotics from the beginning. Shallow foreign objects were removed in all patients<br /> during treatment, providing good results on visual function and quality of life. Organic foreign objects located<br /> deep in the eye must be removed completely immediately. In cases when a deep foreign object of metal or inert<br /> substance poses high risks of damaging the eyeball, optic nerve or blood vessel during surgery, medical options<br /> and continuous monitoring should be prefered to surgical intervention.<br /> Keywords: Intraorbital foreign bodies, metal foreign object, organic foreign objects<br /> ngoại vật trong hốc mắt sao cho an toàn(1,10,14).<br /> MỞ ĐẦU<br /> Tại Việt Nam, một số tác giả đề cập đên chấn<br /> Chấn thương mắt có ngoại vật hốc mắt rất<br /> thương mắt tại mi hoặc nhãn cầu, năm 2010<br /> phức tạp. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương,<br /> Nguyễn Hữu Chức(11) và cộng sự báo cáo<br /> thời gian, vị trí, cơ chế và bản chất của ngoại vật<br /> đánh giá đặc điểm lâm sàng và phương pháp<br /> mà biểu hiện lâm sàng, phương pháp xử trí và<br /> xử trí vết thương có ngoại vật hốc mắt tại<br /> tiên lượng khác nhau(3,9,11).<br /> Bệnh viện Chợ Rẫy với 19 bệnh nhân, trong<br /> Tác nhân gây chấn thương có quan hệ chặt<br /> đó 15 nam, 4 nữ đưa ra những nhận xét ban<br /> chẽ với hậu quả và tiên lượng. Chấn thương hốc<br /> đầu. Song chúng tôi nhận thấy để có kết luận<br /> mắt có ngoại vật, nếu không được xử trí kịp thời<br /> một cách khách quan hơn, cần thiết có một<br /> hoặc bỏ sót nhất là ngoại vật thực vật sẽ nguy<br /> nghiên cứu với mẫu lớn hơn và được thực<br /> hiểm đến chức năng thị giác, thậm chí nguy<br /> hiện ở nhiều cơ sở nhãn khoa. Vì vậy đề tài<br /> hiểm tính mạng bệnh nhân(3, 8,11,13).<br /> “Nghiên cứu lâm sàng và phương pháp xử trí<br /> chấn thương có ngoại vật hốc mắt” được thực<br /> Đến nay, trên thế giới có một số tác giả đã<br /> hiện tại khoa Mắt Bệnh viện Chợ Rẫy và khoa<br /> nghiên cứu về đề tài này. Timothy và cộng sự<br /> chấn thương Bệnh viện Mắt Thành phố Hồ<br /> nghiên cứu 40 bệnh nhân bị ngoại vật hốc<br /> Chí Minh, nhằm các mục tiêu sau:<br /> mắt. Tác giả kết luận: mất thị lực trong ngoại<br /> vật hốc mắt thường là kết quả của chấn<br /> - Đánh giá đặc điểm lâm sàng của chấn<br /> thương ban đầu. Các ngoại vật hốc mắt là chất<br /> thương có ngoại vật hốc mắt.<br /> hữu cơ phải lấy ra bằng phẫu thuật. Ngoại vật<br /> - Phương pháp xử trí và kết quả điều trị.<br /> hốc mắt là vô cơ thì có thể cân nhắc nên lấy ra<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> nếu có biến chứng và nằm không sâu trong<br /> hốc mắt. Ngoại vật vô cơ nằm ở sâu không<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> nên can thiệp trừ khi gây biến chứng tại hốc<br /> Bệnh nhân bị chấn thương mắt có ngoại vật<br /> mắt và toàn thân(7). Lan F.Dunn, Dong H.Kim<br /> hốc mắt tại khoa Mắt Bệnh viện Chợ Rẫy và<br /> và cộng sự nghiên cứu chấn thương có ngoại<br /> khoa chấn thương Bệnh viện Mắt thành phố Hồ<br /> vật bằng gỗ trong hốc mắt, nội sọ, cùng bản<br /> Chí Minh từ 01/09/2009 đến 31/12/2010.<br /> chất, nguyên nhân của chấn thương hốc mắt<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> có ngoại vật(3,5). Bater M.C.. Scott R., Flood T.R<br /> nghiên cứu phương pháp mở hốc mắt để lấy<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> 123<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiến cứu, thực nghiệm lâm sàng.<br /> <br /> Phương pháp chọn mẫu<br /> - Lấy hàng loạt trường hợp (series of case)<br /> không nhóm chứng.<br /> - Tiêu chuẩn chọn bệnh: bệnh nhân bị chấn<br /> thương mắt có ngoại vật hốc mắt.<br /> - Tiêu chuẩn loại trừ: bệnh nhân có ngoại vật<br /> nội nhãn đơn thuần<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm lâm sàng chấn thương có ngoại<br /> vật hốc mắt<br /> Đặc điểm chung<br /> Mẫu nghiên cứu đựơc chọn với 45 bệnh<br /> nhân với 45 mắt<br /> Tuổi bệnh nhân<br /> <br /> Nghề nông chiếm tỉ lệ cao nhất là 33.3%,<br /> công nhân 24.4%, học sinh 17.8%<br /> <br /> Nguyên nhân chấn thương<br /> Bảng 2: Nguyên nhân chấn thương hốc mắt<br /> Nguyên nhân<br /> Bị đả thương<br /> Tự ngã<br /> Chấn thương công nghiệp<br /> Chấn thương nông nghiệp<br /> Trái nổ<br /> Nguyên nhân khác<br /> Cộng<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 13<br /> 13<br /> 7<br /> 6<br /> 4<br /> 2<br /> 45<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 28,9<br /> 28,9<br /> 15,6<br /> 13,3<br /> 8,9<br /> 4,4<br /> 100,0<br /> <br /> Nguyên nhân do bị đả thương, tự ngã và tai<br /> nạn lao động chiếm tỉ lệ 86,7% trong tổng số<br /> bệnh nhân bị chấn thương có ngoại vật hốc mắt.<br /> <br /> Thời gian từ lúc bị thương đến khi vào<br /> viện<br /> Bảng 3: Thời gian từ lúc bị thương đến khi vào viện<br /> Thời gian bị thương<br /> ≤ 24 giờ<br /> 2 ngày – 6 ngày<br /> ≥ 7 ngày<br /> Cộng<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố nhóm tuổi<br /> Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu là<br /> 28,04 ± 15,23. Thấp nhất là 2 tuổi, tuổi cao nhất<br /> là 61 tuổi. Bệnh nhân từ 16 đến 30 tuổi có tỉ lệ<br /> cao nhất là 48,9%.<br /> <br /> Giới tính<br /> Nam 40 có bệnh nhân chiếm tỉ lệ 88,9%, nữ<br /> có 5 bệnh nhân11,1%, sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê.<br /> Nghề nghiệp<br /> Bảng 1: Phân bố nghề nghiệp<br /> Nghề nghiệp<br /> Nông dân<br /> Công nhân<br /> Học sinh<br /> Bộ đội<br /> Ngư dân<br /> Nghề khác<br /> <br /> 124<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 15<br /> 11<br /> 8<br /> 2<br /> 1<br /> 8<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 33,3<br /> 22,4<br /> 17,8<br /> 4,4<br /> 2,2<br /> 18,7<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 7<br /> 18<br /> 20<br /> 45<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 15,5<br /> 40,0<br /> 44,4<br /> 100,0<br /> <br /> Bệnh nhân chấn thương mắt có ngoại vật<br /> hốc mắt đến điều trị muộn ≥ 7 ngày chiếm tỉ lệ<br /> cao 44.4%, ảnh hưởng nhiều đến kết quả điều<br /> trị.<br /> <br /> Biểu hiện lâm sàng<br /> Bảng 4: Thị lực vào viện<br /> Thị lực<br /> ST (-) – ĐNT 4 mét<br /> 1/10 – 5/10<br /> 5/10<br /> Cộng<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 22<br /> 11<br /> 12<br /> 45<br /> <br /> Tị lệ %<br /> 48,9<br /> 24,4<br /> 26,6<br /> 100,0<br /> <br /> Thị lực được đo khi bệnh nhân nhập viện,<br /> lúc này còn trong tình trạng phù nề, sự hợp tác<br /> của bệnh nhân hạn chế, vì vậy có ảnh hưởng<br /> đến mức độ chính xác.<br /> Bảng 5: Các triệu chứng lâm sàng khi vào viện<br /> Tổn thương lâm sàng<br /> Số lượng (mắt)<br /> Lồi mắt<br /> 28<br /> Tổn thương nhãn cầu<br /> 27<br /> Nhiễm trùng hốc mắt<br /> 25<br /> Xuất huyết kết mạc, phù nề<br /> 25<br /> Xuất huyết hốc mắt<br /> 18<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 62,2<br /> 60,0<br /> 55,6<br /> 55,6<br /> 40,0<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> Tổn thương lâm sàng<br /> Hạn chế vận nhãn<br /> Dò mủ<br /> Bong võng mạc<br /> Sụp mi<br /> Gãy thành hốc mắt<br /> Xuất huyết nội nhãn<br /> Áp-xe hốc mắt<br /> Bệnh lý thị thần kinh<br /> Song thị<br /> Viêm mô tế bào<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 17<br /> 16<br /> 15<br /> 14<br /> 14<br /> 10<br /> 10<br /> 6<br /> 4<br /> 3<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 37,8<br /> 35,6<br /> 33,3<br /> 31,1<br /> 31,1<br /> 22,2<br /> 22,2<br /> 13,3<br /> 8,9<br /> 6,7<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> - Nhiễm trùng hốc mắt: có 25 ca chiếm tỉ<br /> lệ 55,6%. Như vậy, nhiễm trùng là khá thường<br /> gặp. Ngoại vật hốc mắt ở vị trí sâu chiếm tỉ lệ<br /> cao 73,3%.<br /> <br /> Phân loại chất liệu ngoại vật trong hốc mắt<br /> - Ngoại vật hốc mắt do chất hữu cơ chiếm tỉ<br /> lệ cao 51,1%.<br /> - Chất liệu hữu cơ là gỗ chiếm tỉ lệ 44,4%<br /> trong chấn thương hốc mắt.<br /> - Chất liệu là chất trơ, trong đó thủy tinh<br /> chiếm tỉ lệ 8,9%.<br /> - Chất liệu kim loại, trong đó sắt chiếm tỉ lệ<br /> 20,0%.<br /> Bảng 7: Các chất liệu ngoại vật trong chấn thương<br /> hốc mắt<br /> <br /> Hình 8: Hình ảnh ngoại vật nằm sâu trong hốc mắt<br /> (mũi tên)<br /> - Tổn thương nhãn cầu: Chấn thương có<br /> ngoại vật hốc mắt kèm tổn thương nhãn cầu là<br /> 27 ca chiếm tỉ lệ 60%. Như vậy, trong chấn<br /> thương có ngoại vật hốc mắt, tổn thương nhãn<br /> cầu kèm theo là khá phổ biến.<br /> <br /> Các chất liệu ngoại vật<br /> Số lượng (mắt) Tỉ lệ %<br /> Chất hữu cơ<br /> 23<br /> 51,1<br /> Trong đó<br /> Gỗ<br /> 20<br /> 44,4<br /> Tre<br /> 3<br /> 6,7<br /> Kim loại<br /> 15<br /> 33,3<br /> Trong đó<br /> Sắt<br /> 9<br /> 20,0<br /> Chì<br /> 4<br /> 8,9<br /> Thép<br /> 1<br /> 2,2<br /> Nhôm<br /> 1<br /> 2,2<br /> Chất trơ<br /> 7<br /> 15,6<br /> Trong đó<br /> Thủy tinh<br /> 4<br /> 8,9<br /> Chất dẻo<br /> 1<br /> 2,2<br /> Bê tông<br /> 2<br /> 4,4<br /> <br /> Một số hình ảnh ngoại vật được lấy ra từ bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu<br /> <br /> Sắt<br /> <br /> Chì<br /> <br /> Thép<br /> <br /> Nhôm<br /> <br /> m<br /> <br /> Hình 10: Ngoại vật là kim loại<br /> trường hợp này thường khó khăn trong xử trí,<br /> Hình thái vết thương<br /> phục hồi chức năng cũng như thẩm mỹ.<br /> Vết thương theo mức độ sạch – dơ: vết<br /> Phương pháp xử trí<br /> thương dơ tức là khả năng nhiễm trùng cao,<br /> chiếm tới 80,0% (36/45). Trong khi vết thương<br /> Trong 45 trường hợp bị ngoại vật hốc mắt,<br /> dập nát tổ chức da, cơ gặp 51,1% (23/45), những<br /> số ngoại vật được lấy ra là 39 (86,6%), không lấy<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br /> 125<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ra là 6 (13,4%). Trong số 39 bệnh nhân phẫu<br /> thuật lấy ngoại vật, có 36/39 bệnh nhân phẫu<br /> thuật lấy ngoại vật 1 lần, có 3/39 bệnh nhân<br /> phẫu thuật trên 1 lần.<br /> Bảng 8: Phương pháp can thiệp theo vị trí ngoại vật<br /> (nông, sâu)<br /> Phương pháp điều trị Ngoại vật nông Ngoại vật sâu<br /> (n=12)<br /> (n=33)<br /> PT lấy ngoại vật<br /> 12 (100%)<br /> 27(81,8%)<br /> Không PT lấy ngoại vật<br /> 0 (0,0%)<br /> 6 (18,2%)<br /> Tổng số<br /> 12(100%)<br /> 33 (100%)<br /> <br /> Thị lực<br /> 1/10 – 5/10<br /> 5/10<br /> Tổng số<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 5<br /> 21<br /> 45<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 11,1%<br /> 46,6%<br /> 100,0<br /> <br /> Thị lực ra viện sau 3 tháng > 5/10 có 21 bệnh<br /> nhân, tăng 1 bệnh nhân so với 1 tháng.<br /> Như vậy thị lực sau 1 tháng điều trị là đã<br /> khá ổn định.<br /> <br /> Biến chứng<br /> Nhiễm trùng với từng loại ngoại vật<br /> <br /> Có 6 ngoại vật là chất kim loại ở vị trí sâu<br /> không lấy ra. Trong đó 2 ngoại vật là chì, có 4 là<br /> sắt, nắm gần đỉnh hốc mắt, cắm vào xương,<br /> ngoại vật nhỏ, không lấy ra và điều trị nội khoa<br /> theo dõi.<br /> Bảng 9: Đường vào hốc mắt để lấy ngoại vật (n=39)<br /> Đường phẫu thuật<br /> Số lượng (mắt) Tỉ lệ %<br /> Theo lỗ vào ngoại vật<br /> 16<br /> 40,9<br /> Đường dò mủ<br /> 11<br /> 28,2<br /> Mở thành ngoài + theo vị trí lỗ<br /> 3<br /> 7,7<br /> dò<br /> Đường bờ dưới – xuyên vách<br /> 7<br /> 18,1<br /> ngăn<br /> Mở kết mạc<br /> 2<br /> 5,1<br /> Tổng số<br /> 39<br /> 100,0<br /> <br /> Kết quả điều trị về chức năng<br /> <br /> Biểu đồ 8: Số lượng bệnh nhân có nhiễm trùng với<br /> từng loại ngoại vật<br /> Như vậy bệnh nhân có ngoại vật là thực vật,<br /> khả năng nhiễm trùng rất cao 76,0%<br /> <br /> Biến chứng trên bệnh nhân có ngoại vật ở nông<br /> (n=12)<br /> <br /> Bảng 10: Thị lực ra viện<br /> Thị lực<br /> ST (-) – ĐNT 4 mét<br /> 1/10 – 5/10<br /> 5/10<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 20<br /> 8<br /> 17<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 44,4<br /> 17,8<br /> 37,8<br /> <br /> Thị lực ra viện có thị lực thấp từ ST (-) đến<br /> ĐNT 4 mét chiếm tỉ lệ 44,4%. Thị lực > 5/10<br /> chiếm 37,8%.<br /> Bảng 11: Thị lực sau điều trị 1 tháng<br /> Thị lực<br /> ST (-) – ĐNT 4 m<br /> 1/10 – 5/10<br /> 5/10<br /> Tổng số<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 19<br /> 6<br /> 20<br /> 45<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 42,2<br /> 13,3<br /> 44,4<br /> 100,0<br /> <br /> Thị lực ra viện sau 1 tháng > 5/10 có 20<br /> trường hợp chiếm 44,4%<br /> Bảng 12: Thị lực sau điều trị 3 tháng<br /> Thị lực<br /> ST (-) – ĐNT 4 m<br /> <br /> 126<br /> <br /> Số lượng (mắt)<br /> 19<br /> <br /> Biểu đồ 9: Số lượng bệnh nhân vết thương nông có<br /> biến chứng<br /> Có 1 bệnh nhân bị ngoại vật là chất hữu cơ<br /> (tre), thời gian bị chấn thương là 3 tuần, có biến<br /> chứng áp xe kết mạc, chiếm tỉ lệ 8,3 %.<br /> <br /> Biến chứng trên bệnh nhân có ngoại vật ở sâu<br /> (n=33)<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 44,4%<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012<br /> <br />