Nghiên cứu mô tả giải phẫu ống cổ chân trên xác ướp

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU MÔ TẢ GIẢI PHẪU ỐNG CỔ CHÂN TRÊN XÁC ƯỚP<br /> Trương Trí Hữu*, Vũ Văn Thức*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Hội chứng ống cổ chân là do chèn ép thần kinh chày sau trong ống cổ chân. Nghiên cứu trong nước<br /> về vần đề này còn hạn chế và các nghiên cứu về giải phẫu mô tả ống cổ chân chưa có nhiều. Nghiên cứu mô tả chi<br /> tiết về giải phẫu ống cổ chân sẽ được thực hiện trên đề tài này. Nghiên cứu này để hiểu biết về giải phẫu vùng ống<br /> cổ chân giúp chẩn đoán và điều trị chèn ép các nhánh thần kinh trong ống này mà còn giúp trong phẫu thuật kết<br /> hợp xương, cắt xương sửa trục và phong bế vô cảm theo rễ thần kinh.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: phẫu tích trên xác để mô tả chi tiết giải phẫu ống cổ chân<br /> Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả giải phẫu của ống cổ chân trên xác. Chúng tôi quan sát bóc<br /> tách thần kinh chày và bó mạch chày sau trong ống cổ chân. Xác định hướng thần kinh chày so với trục xương<br /> đỉnh mắt cá trong và lồi củ xương gót.<br /> Kết quả: từ tháng 11/2015 đến tháng 05/2016 chúng tôi phẫu tích 30 xác ướp cổ chân (bên phải 15; bên trái<br /> 15). Bó mạch thần kinh nằm khoang riêng dưới mạc giữ gân gấp. Vách lưới từ mặt trong xương gót đến mạc sâu<br /> gân duỗi ngón cái dài tách thần kinh chày chia ra hai nhánh là gan chân trong và ngoài. Các nhánh này chia<br /> nhánh vào mạc sâu gan bàn chân. Bó mạch thần kinh nằm tách riêng ra khỏi gân gấp ngón cái dài bởi một vách<br /> xơ. Phân nhánh thần kinh chày liên quan ống cổ chân ở vị trí đoạn gần ống cổ chân 5 ca (16,67%); trong ống cổ<br /> chân 22 ca (73,33 %), xa ống cổ chân 3 ca (10%). Khoảng cách trung bình từ thần kinh gan chân trong đến đỉnh<br /> mắt cá trong là 26,90 ± 3,49 mm. Khoảng cách trung bình từ thần kinh gan chân ngoài đến lồi củ trong xương<br /> gót là 30,52 ± 3,17mm.<br /> Kết luận: Ống cổ chân nằm phía mắt cá trong dưới mạc sâu gân gấp. Trong ống cổ chân là một khoang chứa<br /> bó mạch thần kinh chày sau. Thần kinh chày sau thường phân nhánh đoạn gần nơi áp sát động mạch chày sau.<br /> Từ khóa: Ống cổ chân, thần kinh chày, thần kinh gan chân trong (ngoài).<br /> ABSTRACT<br /> ANATOMICAL DESCRIPTIVE STUDY OF TARSAL TUNNEL IN THE CADAVERS<br /> Truong Tri Huu, Vu Van Thuc * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 21 - No 2 - 2017: 217 - 222<br /> <br /> Introduction: Tarsal Tunnel Syndrome results from entrapment of tibial nerve in the tarsal tunnel.<br /> Research of Tarsal Tunnel Syndrome in Vietnam is not known and anatomic detailed description of tarsal tunnel<br /> is not performed. This prompted us to undertake an anatomical detailed study of Tarsal Tunnel in the cadavers<br /> available in this topic. Detailed knowledge of anatomy of tarsal tunnel is not only important from the point of view<br /> of entrapment of tibial nerve and its branches but it may also serve to establish an anatomical guide for diagnosis<br /> and therapy of diseases of tarsal region including fractures requiring osteosyntheses, ankle osteotomies and nerve<br /> blocks in region anesthesia.<br /> Purpose: to undertake a detailed descriptive study of Tarsal Tunnel in the cadavers available in<br /> formaldehyde.<br /> Method: descriptive study of detailed anatomy of tarsal tunnel in the cadavers. We observe the tibial nerve<br /> and posterior tibial vessels within the Tarsal Tunnel. Confirmation of tibial nerve in relation to medio- malleo-<br /> <br /> * Bệnh viện Chấn Thương Chỉnh Hình<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS. Trương Trí Hữu ĐT 0918591576 Email: truongtrihuu08@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 217<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> calcaneal tubercle axis was noted.<br /> Results: From 11/2015 to 05/2016 we have dissected medial aspect of 30 cadaveric ankles (right: 15; left: 15).<br /> Neurovascular bundle occupied a separate compartment deep to flexor retinaculum. Retinaculum septum was<br /> from medial side of the calcaneus bone to deep fascia of longus abductor halluces tendon splited the tibial nerve<br /> into parts of medial and lateral plantar nerves. Its superior and inferior borders and it merged with deep fascia of<br /> foot. The neurovascular bundle that enclosed in a separate fibrous tunnel was separated from longus abductor<br /> halluces tendons by fibrous septae. Tibial nerve bifurcated proximal to the tarsal tunnel in 5 cases (16.67%),<br /> whereas 22 cases (73.33 %) the bifurcation of posterior tibial artery was at the middle of this tunnel and 3<br /> cases(10%) was at the far end of tunnel. The average distance of medial plantar nerve from the medial malleolus<br /> pole was 26.90 ± 3.49 mm. Lateral plantar nerve was placed at a distance of 30.52 ± 3.17mm from the medial<br /> tubercle of calcaneus.<br /> Conclusion: Tarsal tunnel is situated medial to the ankle lying deep to the flexor retinaculum, there is an<br /> independent compartment (tarsal tunnel) which lodges the neurovascular bundle. Bifurcation of tibial nerve is<br /> usually at a higher level (proximal) to that of posterior tibial artery<br /> Keywords: Tarsal Tunnel, Tibial Nerve, medial (lateral) plantar nerve.<br /> MỞ ĐẦU thần kinh chày. Những biến thể dựa trên vị trí<br /> giải phẫu này có thể gây ra triệu chứng<br /> Ống cổ chân là một ống sợi xương ở sau<br /> lâm sàng riêng.<br /> dưới mắt cá trong. Thần kinh chày và các nhánh<br /> Trên thực tiễn lâm sàng bệnh cảnh đau vùng<br /> khi đi qua ống cổ chân có thể bị chèn ép tạo nên<br /> xương gót rất hay gặp và dễ bỏ quên chẩn đoán<br /> hội chứng ống cổ chân. Dấu hiệu lâm sàng của<br /> nguyên nhân gây đau gót do hội chứng ống cổ<br /> hội chứng bao gồm đau ở mắt cá trong lan chân, dẫn đến không hiệu quả trong điều trị.<br /> xuống lòng bàn chân, vùng gót..., dị cảm, rối Vấn đề nghiên cứu giải phẫu định khu vùng ống<br /> loạn cảm giác ở vùng chi phối mặt lòng bàn chân cổ chân sẽ giúp bổ sung chẩn đoán nguyên nhân<br /> của thần kinh chày. Triệu chứng này thường đau vùng gót do chèn ép ống cổ chân. Ngoài ra<br /> xuất hiện vào ban đêm, đau tăng khi đi lại và các trường hợp phẫu thuật kết hợp xương để<br /> điều trị gãy xương gót ít xâm nhập hay xuyên<br /> gấp lòng bàn chân, yếu cơ gấp ngón cái... Nếu<br /> đinh cố định ngoài vùng gót thường được thực<br /> hội chứng ống cổ chân được chẩn đoán xác định<br /> hiện trên lâm sàng sao cho an toàn, tránh tổn<br /> thì phẫu thuật giải ép là phương thức điều trị thương nhánh thần kinh cảm giác vùng gót cũng<br /> hiệu quả hội chứng ống cổ chân. Một số nghiên đặt ra vấn đề nghiên cứu giải phẫu về sự phân<br /> cứu cho thấy kết quả tốt bằng phẫu thuật giải ép bố thần kinh đi ra từ ống cổ chân. Gần đây hơn<br /> ống cổ chân từ 79- 95%(1,2). Không giống như ống các phẫu thuật nội soi khớp hỗ trợ điều trị bệnh<br /> cổ tay, ống cổ chân phức tạp hơn với phần giới lý khớp dưới sên, cân gan chân đã đặt ra vấn đề<br /> nghiên cứu giải phẫu về sự phân bố thần kinh<br /> hạn trên và dưới của ống cổ chân khó xác định<br /> cùng các cấu trúc giải phẫu quanh gót. Ở Việt<br /> chính xác. Hội chứng ống cổ chân được<br /> Nam, việc nghiên cứu về giải phẫu thần kinh<br /> Heimkes(6) phân thành hội chứng ống cổ chân chày và các nhánh của thần kinh chày trong ống<br /> gần và hội chứng ống cổ chân xa. Trong đó hội cổ chân làm nền tảng cho ứng dụng lâm sàng<br /> chứng ống cổ chân gần gây ra bởi chèn ép toàn còn bỏ ngõ. Từ thực tế này, chúng tôi tiến hành<br /> bộ thần kinh chày và hội chứng ống cổ chân xa nghiên cứu giải phẫu thần kinh chày và các<br /> gây ra bởi chèn ép một hay nhiều nhánh tận của nhánh của thần kinh chày trong ống cổ chân.<br /> <br /> <br /> <br /> 218 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu nhánh tận. Cơ dạng ngón cái được cắt bỏ từ<br /> Phẫu tích trên xác mặt trong cổ chân mô tả nơi nguyên ủy ở xương gót, duy trì mạc sâu<br /> chi tiết giải phẫu ống cổ chân. của nó. Dùng kim xác định vị trí đỉnh mắt cá<br /> trong và củ trong xương gót. Chọn một đường<br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> tham chiếu (trục mắt cá trong - xương gót) từ<br /> Thiết kế nghiên cứu đỉnh mắt cá trong đến củ trong xương gót theo<br /> Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca. mô tả của Dellon và Mackinnon(3).<br /> Đối tượng nghiên cứu: 30 chân (15 trái, 15 Xác định<br /> phải) của xác ướp formol người Việt Nam Khoảng cách từ vị trí phân nhánh thần kinh<br /> trưởng thành tại bộ môn Giải Phẫu - Đại Học Y chày thành thần kinh gan chân trong và thần<br /> Dược Tp. Hồ Chí Minh. kinh gan chân ngoài đến trục mắt cá trong -<br /> Các bước tiến hành. xương gót. Nguyên ủy của thần kinh gót trong.<br /> Số lượng thần kinh gót trong. Khoảng cách từ vị<br /> Dụng cụ thực hiện<br /> trí phân nhánh thần kinh gót trong đến trục mắt<br /> Dụng cụ phẫu thuật thông thường, Thước đo cá trong - xương gót.Nguyên ủy của thần kinh<br /> kĩ thuật số tính đến mm được sử dụng để đo gót dưới. Số lượng thần kinh gót dưới. Đo<br /> lường thông số (sai số 0,01mm). Mỗi số đo được khoảng cách từ vị trí phân nhánh thần kinh gót<br /> thực hiện 4 lần và tính trung bình các lần đo. dưới đến trục mắt cá trong - xương gót; khoảng<br /> kính lúp 3.5X, máy chụp hình. cách từ thần kinh gan chân trong đến đỉnh mắt<br /> Phẫu tích. cá trong dọc theo trục mắt cá trong - xương gót;<br /> Cố định xác: tư thế nằm ngửa, bàn chân khoảng cách từ thần kinh gan chân ngoài đến củ<br /> trung tính, xoay ngoài, để trên bàn phẳng. trong xương gót dọc theo trục mắt cá trong -<br /> Đường rạch da: một đường rạch da dọc, xương gót.<br /> khởi đầu trên mắt cá trong 15cm, đi xuống KẾT QUẢ<br /> cạnh mắt cá trong, tiếp tục đi xuống đến bề<br /> Từ tháng 11/2005 đến tháng 05/2016, tại Bộ<br /> mặt gan chân. Hai đường rạch ngang ở mỗi<br /> đầu của đường rạch da dọc. môn Giải phẫu Đại học Y Dược Thành Phố Hồ<br /> Chí Minh.<br /> Bộc lộ mởống cổ chân: qua kính lúp bóc tách<br /> Trong 30 mẫu cổ chân của xác ướp formol<br /> da và mô dưới da cho tới khi thấy rõ thần kinh<br /> được phẫu tích.<br /> chày và các nhánh của nó. Bóc tách tối thiểu để<br /> Tuổi trung bình: 73,4 (56 -103) tuổi<br /> thấy đường đi của bó mạch thần kinh và các<br /> Giới: nam: nữ = 60%: 40%.<br /> phân nhánh của nó.<br /> Xác định giới hạn trên và giới hạn dưới Cổ chân được phẫu tích: Chân trái: chân phải<br /> của ống cổ chân, vách sợi phân cách ống gan = 50%: 50%<br /> chân trong và ống gan chân ngoài. Mạc nông Giới hạn mạc giữ gân gấp<br /> và sâu cẳng chân được loại bỏ cùng với mạc<br /> Giới hạn mạc giữ gân gấp rất khó xác định.<br /> giữ gân gấp và mạc nông của cơ dạng ngón<br /> Mạc giữ gân gấp liên tục bởi giới hạn trên của nó<br /> cái. Bó mạch thần kinh được bao bọc trong bao<br /> với mạc sâu của cẳng chân và giới hạn dưới của<br /> riêng của nó. Rạch tách riêng cấu trúc thần<br /> nó với các sợi nguồn gốc từ cơ dạng ngón cái và<br /> kinh, mạch máu. Sau đó bộc lộ các phần cụ thể<br /> cân gan chân.<br /> của thần kinh chày ở phía trước, bên trong,<br /> sau ống cố chân. Để thuận tiện quan sát các<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 219<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> Vách ngăn cách giữa thần kinh gan chân kinh gót trong: 1 nhánh đơn từ thần kinh chày,<br /> trong và thần kinh gan chân ngoài. gần ống cổ chân chiếm 7 ca (23,33%), 1 nhánh<br /> đơn từ thần kinh chày, trong ống cổ chân chiếm<br /> 5 ca (16,67%), 1 nhánh đơn từ thần kinh gan chân<br /> ngoài, xa ống cổ chân chiếm 2 ca (6,67%), 2<br /> nhánh từ thần kinh chày ở trong ống cổ chân<br /> chiếm 6 ca (20%), 2 nhánh từ thần kinh chày, gần<br /> ống cổ chân chiếm 2 ca (6,67%), 1 nhánh từ thần<br /> kinh chày trong ống cổ chân và 1 nhánh từ thần<br /> kinh chày gần ống cổ chân chiếm 1 ca (3,33%), 1<br /> nhánh từ thần kinh chày gần ống cổ chân và 1<br /> nhánh từ thần kinh gan chân trong trong ống cổ<br /> chân chiếm 1 ca (3,33%), 3 nhánh từ thần kinh<br /> chày, trong ống cổ chân, 3 nhánh từ thần kinh<br /> Hình 1. Phân nhánh thần kinh chày trong ống cổ chày chiếm 2 ca (6,67%), 2 nhánh trong ống cổ<br /> chân. chân và 1 nhánh gần ống cổ chân, 4 nhánh từ<br /> Nghiên cứu của chúng tôi cũng cho thấy ở thần kinh chày, gần ống cổ chân chiếm 1ca<br /> khu vực cơ dạng ngón cái có một vách sợi liên (3,33%), 3 nhánh từ thần kinh chày trong ống cổ<br /> kết phân cắt thần kinh gan chân trong và thần chân và 1 nhánh từ thần kinh gan chân trong<br /> kinh gan chân ngoài. Vách sợi này bắt nguồn trong ống cổ chân chiếm 1ca (3,33%)<br /> từ mặt trong xương gót và gắn vào mạc sâu Bảng 1. Khoảng cách từ điểm phân nhánh thần kinh<br /> của cơ dạng ngón cái,tạo thành cầu giữa cho gót trong tới truc mắt cá trong – xương gót.<br /> hai ống mô liên kết nơi có hai thần kinh gan Thần kinh gót Số mẫu Khoảng cách trung bình (mm)<br /> chân trong và thần kinh gan chân ngoài đi trong<br /> Xa ống 2 2,95 ± 1,01<br /> qua. Mỗi ống có thể gây tình trạng chèn ép<br /> Trong ống 31 11,67 ± 5,06<br /> riêng, điều này giải thích các triệu chứng khác Gần ống 20 25,79 ± 5,32<br /> biệt trong hội chứng ống cổ chân.<br /> Thần kinh gót dưới. Trong tất cả các mẫu<br /> Kết quả phân nhánh thần kinh chày liên nghiên cứu luôn hiện diện 1 nhánh thần kinh gót<br /> quan ống cổ chân ở vị trí đoạn gần ống cổ dưới.<br /> chân 5 ca (16,67%); trong ống cổ chân 22 ca<br /> Khoảng cách từ thần kinh gan chân trong<br /> (73,33 %), xa ống cổ chân 3 ca (10%). Phân<br /> đến đỉnh mắt cá trong dọc theo trục mắt cá trong<br /> nhánh thần kinh chày theo Type I là 19 ca<br /> xương gót trung bình là 26,00 mm<br /> (63,3%), Type II là 3 ca (10%), Type III là 3ca<br /> (10%), Type IV là 5 ca (16,67%). Khoảng cách từ thần kinh gan chân ngoài<br /> đến củ trong xương gót dọc theo trục mắt cá<br /> Thần kinh gót trong: số lượng nhánh thần<br /> trong – xương gót trung bình là 30,52mm<br /> kinh gót trong là 1 có 14 ca (46,67%), 2 có 11 ca<br /> (36,67%), 3 có 3 ca(10%), 4 có 2 ca (6,66%). BÀN LUẬN<br /> Phân nhánh thần kinh gót trong dựa theo Nghiên cứu của chúng tôi cũng đồng ý với<br /> nguồn gốc xuất phát từ thần kinh chày có 26 ca các tác giả Havel(5), Dellon và Mackinnon(3) rằng<br /> (86,68%), từ thần kinh gan chân ngoài 2 ca giới hạn mạc giữ gân gấp rất khó xác định. Mạc<br /> (6,66%), từ thần kinh chày và thần kinh gan chân giữ gân gấp liên tục bởi giới hạn trên của nó với<br /> trong 2 (6,66%). mạc sâu của cẳng chân, và bởi giới hạn dưới của<br /> Có 11 biến thể(kiểu mẫu) hiện diện của thần nó với các sợi nguồn gốc từ cơ dạng ngón cái và<br /> cân gan chân.<br /> <br /> <br /> 220 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Vấn đề liên quan đến bệnh lý hội chứng ống gót là 2,95 mm. Thông tin này về phân nhánh<br /> cổ chân chi tiết giải phẫu có một vách ngăn giữa thần kinh gót trong có thể hữu ích khi thực hiện<br /> thần kinh gan chân trong và thần kinh gan chân block thần kinh gót trong ở nguyên ủy của thần<br /> ngoài tạo thành các ống riêng biệt cho mỗi thần kinh gót trong trong các trường hợp bệnh lý thần<br /> kinh đi qua. Mỗi ống có thể gây tình trạng chèn kinh gót trong hoặc viêm cân gan chân. Thần<br /> ép riêng điều này giải thích các triệu chứng khác kinh gót dưới hiện diện trong 100% trường hợp<br /> biệt trong hội chứng ống cổ chân. Đồng thời qua với chỉ một nhánh mỗi mẫu cổ chân, chủ yếu<br /> đó chúng tôi đề nghị: phẫu thuật giải ép ống cổ xuất phát từ thần kinh gan chân ngoài (86,67%).<br /> chân triệt để bao gồm cắt luôn vách sợi này. Khoảng cách từ điểm phân nhánh thần kinh gót<br /> Phân nhánh thần kinh chày thành thần kinh dưới đến trục mắt cá trong - xương gót trong<br /> gan chân trong và thần kinh gan chân ngoài xảy trường hợp gần trục trung bình là 6,65 mm, xa<br /> ra chủ yếu trong mạc giữ gân gấp chiểm tỉ lệ trục trung bình là 4,93 mm. Kết quả của nghiên<br /> 73,33%. Phát hiện này tương đồng với hầu hết cứu này cho thấy một khu vực xấp xỉ 25mm<br /> với nghiên cứu của các tác giả khác(4,7,8,9). Có một dưới sau mắt cá trong và 30 mm trước trên từ củ<br /> tỉ lệ nhỏ phân nhánh thần kinh chày xảy ra ở trong xương gót dọc đường tham.<br /> đoạn gần ống cổ chân (16,67%). Sự phân nhánh KẾT LUẬN<br /> và đường đi của các nhánh này liên quan đến<br /> Ống cổ chân nằm phía mắt cá trong dưới<br /> bệnh tích của hội chứng ống cổ chân, do thiết<br /> mạc sâu, phần giới hạn trên và dưới của ống cổ<br /> diện của một vùng mặt cắt ngang ống cổ chân<br /> chân khó xác định. Trong ống cổ chân là một<br /> vùng này lớn hơn chỗ chứa thần kinh và phân<br /> khoang chứa bó mạch thần kinh chày. Thần kinh<br /> nhánh của nó thì không có chèn ép trong ống cổ<br /> chày thường phân nhánh đoạn gần nơi áp sát<br /> chân. Tần suất thấp của phân nhánh gần có thể<br /> động mạch chày sau. Bó mạch thần kinh mạch<br /> giải thích cho tỉ lệ thấp của hội chứng ống cổ<br /> máu được phân cách riêng với các bao gân khác<br /> chân trong dân số chung.<br /> và được bao phủ trong ống riêng của nó. Tùy<br /> Thần kinh gót trong có nhiều biến thể giải vào thể tích khoang ống cổ chân và sự phân<br /> phẫu: 11 biến thể. Gần 40% trường hợp thần nhánh thần kinh chày có thể dẫn đến hội chứng<br /> kinh gót trong xuất phát gần ống cổ chân có ống cổ chân. Khi điều trị giải ép ống cổ chân<br /> thể ước đoán rằng gần 40% trường hợp hội cũng phải giải ép theo các phân nhánh của nó thì<br /> chứng ống cổ chân không có triệu chứng vùng kết quả giải ép mới hoàn thành.<br /> gót do nguồn gốc của thần kinh gót trong gần<br /> với vị trí chèn ép.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Baxter DE, Pfeffer GB (1992), Treatment of chronic heel pain<br /> Thần kinh gót trong xuất phát chủ yếu từ by surgical release of the first branch of the lateral plantar<br /> thần kinh chày chiếm tỉ lệ 86,68%, ngoài ra có thể nerve.Clinical orthopaedics and related research, Vol 279, PP 229-<br /> 236.<br /> xuất phát từ thần kinh gan chân ngoài (6,66%), 2. Dellon AL (2008), Technique for determining when plantar<br /> xuất phát từ thần kinh chày và thần kinh gan heel pain can be neural in origin.Microsurgery, Vol 28(6), pp<br /> chân trong (6,66 %) và xuất phát từ thần kinh 403-406.<br /> 3. Dellon AL, Mackinnon SE (1984), Tibial nerve branching in<br /> gan chân trong (6,66%). Có một nhánh thần kinh the tarsal tunnel.Archives of neurology, Vol 41(6), pp 645-646.<br /> gót trong trong 46,67% trường hợp, hai nhánh 4. Ghosh SK, Raheja S, Tuli A (2013), Potential sites of<br /> compression of tibial nerve branches in foot: a cadaveric and<br /> trong 36,67% trường hợp, ba nhánh trong 10%<br /> imaging study.Clinical Anatomy, Vol 26(6), pp 768-779.<br /> trường hợp, bốn nhánh trong 6,66% trường hợp. 5. Havel PE, Ebraheim NA, Clark SE, Jackson WT, DiDio L<br /> Khoảng cách từ điểm phân nhánh thần kinh gót (1988), Tibial nerve branching in the tarsal tunnel.Foot & Ankle<br /> International, Vol 9(3), pp 117-119.<br /> trong đến trục mắt cá trong - xương gót trong 6. Heimkes B, Posel P, Stotz S, Wolf K (1987), The proximal and<br /> ống cổ chân trung bình là 11,67 mm, gần ống cổ distal tarsal tunnel syndromes.International orthopaedics, Vol<br /> chân là 25,79 mm, xa trục mắt cá trong – xương 11(3), pp193-196.<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 221<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> 7. Joshi SS, Joshi SD, Athavale SA (2006), Anatomy of tarsal<br /> tunnel and its applied significance.J Anat Soc India, Vol 55 (1),<br /> pp52-56. Ngày nhận bài báo: 07/11/2016<br /> 8. Kim DI, Kim YS, Han SH (2015), Topography of human ankle Ngày phản biện nhận xét bài báo: 18/12/2016<br /> joint: focused on posterior tibial artery and tibial<br /> nerve.Anatomy & cell biology, Vol 48(2), pp130-137. Ngày bài báo được đăng: 01/03/2017<br /> 9. Torres AL, Ferreira MC (2012), Study of the anatomy of the<br /> tibial nerve and its branches in the distal medial leg.Acta<br /> ortopedica brasileira, Vol 20(3), pp 157-164.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 222 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br />