TẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(3se): 183187<br />
<br />
<br />
<br />
NGHIÊN CỨU TÁCH CHIẾT VÀ XÁC ĐỊNH MỘT SỐ HOẠT TÍNH <br />
SINH HỌC CỦA DỊCH CHIẾT FLAVONOID TỪ CÂY DIẾP CÁ <br />
(HOUTTUYNIA CORDATA THUNBERG) THU HÁI TẠI HÀ NỘI<br />
<br />
Hoàng Văn Tuấn*1, Phạm Hương Sơn1, Nguyễn Thị Hiền1,<br />
Nguyễn Đình Luyện2, Nguyễn Thanh Hảo3<br />
Viện Ứng dụng Công nghệ, *vantuan197@gmail.com<br />
1<br />
<br />
2<br />
Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam<br />
3<br />
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội<br />
<br />
TÓM TẮT: Cây Diếp cá, một loại thực vật truyền thống ở Việt Nam, có nhiều hoạt tính sinh học như <br />
chống viêm, chống oxy hóa, kháng khuẩn và tăng cường hiệu quả miễn dịch, các thành phần có hoạt <br />
tính sinh học trong diếp cá chủ yếu là flavonoid. Trong nghiên cứu này, dịch chiết diếp cá được thu <br />
nhận bằng cách trích ly sử dụng 2 dung môi là nước và etanol, sau đó xác định hàm lượng tổng <br />
flavonoid, định lượng flavonoid, xác định hoạt tính kháng khuẩn và chống oxy hóa của dịch chiết. Kết <br />
quả thu được cho thấy, tổng flavonoid thu được trong dịch chiết etanol cao hơn trong dịch chiết nước, <br />
lần lượt là 2,19% và 0,83%. Hàm lượng rutin và quercetin trong dịch chiết etanol xác định được là <br />
0,14% và 0,01%. Ngoài ra, dịch chiết etanol có khả năng kháng được 4 chủng vi sinh vật kiểm định <br />
gồm: Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtillis, Staphylococcus aureus. Khả năng <br />
chống oxy hóa của dịch chiết etanol đạt được là 61,23%, giá trị SC50 là 19,56 g/ml.<br />
Từ khóa: Diếp cá, flavonoid, kháng khuẩn, chống oxy hóa, quercetin <br />
<br />
MỞ ĐẦU cấu trúc của 3 thành phần có trong cây diếp cá <br />
là sesamin, βsitosterol và quercitrin từ cao ete <br />
Diếp cá (Houttuynia cordata Thunb.) hay dầu hỏa và etyl acetat. <br />
còn gọi là giấp cá hoặc ngư tinh thảo, là một Trong nghiên cứu này, trên nguồn diếp cá <br />
loại thực vật truyền thống được trồng rất phổ <br />
biến ở Việt Nam và một số nước châu Á. <br />
Trong đông y, diếp cá được sử dụng trong các <br />
bài thuốc để trị bệnh trĩ, mụn nhọt, lên sởi, <br />
đau mắt [4]. Diếp cá là đối tượng nghiên cứu <br />
của nhiều tác giả khác nhau và đã được báo <br />
cáo là có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm, <br />
tăng cường đáp ứng miễn dịch do chứa nhiều <br />
thành phần có hoạt tính sinh học cao, đặc biệt <br />
là các hợp chất thuộc nhóm flavonoid như <br />
rutin, quercetin [3].<br />
Tại Việt Nam, Trần Thanh Lương và nnk., <br />
(2007) [6] đã xác định được thành phần của 2 <br />
loại flavonoid có trong Diếp cá thu hái tại <br />
thành phố Hồ Chí Minh là quercetin (cao dầu <br />
hỏa) và rutin (cao butanol). Hoạt tính kháng <br />
khuẩn của dịch chiết cũng đã được xác định <br />
trong nghiên cứu này. Trần Thị Việt Hoa và <br />
nnk. (2008) [5] đã phân lập và xác định được <br />
<br />
<br />
183<br />
Hoang Van Tuan et al.<br />
<br />
được thu hái tại Hà Nội, chúng tôi nghiên Lấy 0,5 mL dịch chiết diếp cá và làm <br />
cứu tách chiết và xác định một số hoạt tính tương tự như các bước lập phương trình <br />
sinh học (kháng khuẩn, chống oxy hóa) của đường chuẩn, tổng flavonoid được xác định <br />
cây diếp cá và dịch chiết của nó nhằm tạo cơ theo công thức: F(%) = (a×V/m)×n×106×100. <br />
sở cho việc khai thác và ứng dụng cây diếp cá Trong đó, a là hàm lượng quercetin (µg/ml) <br />
cho 1 số ngành như y học, thực phẩm chức được xác định từ phương trình đường chuẩn; <br />
năng và là cơ sở để so sánh với các nguồn V là tổng thể tích dịch chiết (mL); m là khối <br />
diếp cá khác. lượng mẫu (g); n là hệ số pha loãng.<br />
<br />
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br />
Phương pháp định lượng flavonoid (Rutin và <br />
Quercetin)<br />
Vật liệu Hàm lượng flavonoid (Rutin và Quercetin) <br />
Cây Diếp cá được thu hái tại Xuân Đỉnh, được định lượng sử dụng phương pháp sắc ký <br />
Từ Liêm, Hà Nội. Cây Diếp cá được cắt gốc, lỏng hiệu năng cao (HPLC) trên máy Shimadzu <br />
rửa sạch (cành và lá) và sấy khô đến độ ẩm (Nhật Bản) với: tốc độ dòng là 0,5 ml/phút; <br />