Nghiên cứu tính khuếch tán đẳng hướng của gan

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> NGHIÊN CỨU TÍNH KHUẾCH TÁN ĐẲNG HƯỚNG CỦA GAN  <br /> Hồ Hoàng Phương*, Nguyễn Duy Huề **, Phạm Ngọc Hoa*** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Xác định tính khuếch tán đẳng hướng của gan. <br /> Đối  tượng  và  phương  pháp  nghiên  cứu: 106 người gồm 60 người có nhu mô gan bình thường và 46 <br /> người có bệnh lí gan lan tỏa (xơ gan, gan thấm mỡ, viêm gan…) được chụp 4 chuỗi xung khuếch tán gồm 3 <br /> chuỗi xung khuếch tán đơn hướng (hướng mã hóa tần số, hướng mã hóa pha và hướng chọn lát cắt) và 1 chuỗi <br /> xung khuếch tán đa hướng với 3 giá trị b0, 400, 800. Giá trị ADC được ROI trên nền gan tại phân thùy sau. So <br /> sánh 4 giá trị ADC xem có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê hay không. <br /> Kết  quả: Giá trị hệ số khuếch tán biểu kiến đo được ở nền gan bình thường theo các hướng chọn lát cắt, <br /> chọn tần số, chọn pha và đẳng hướng lần lượt là 0,95 ± 0,24; 0,94 ± 0,23; 0,93 ± 0,23 và 0,96 ± 0,23 (x 10‐<br /> 3mm2/sec). Giá trị này ở nhóm bệnh lí gan lan tỏa lần lượt là 1,88 ± 0,6; 1,89 ± 0,65; 1,88 ± 0,66 và 1,91 ± 0,70 <br /> (x 10‐3mm2/sec). Không có sự khác biệt thống kê giữa các giá trị trung bình trong mỗi nhóm. <br /> Kết luận: Khuếch tán ở gan là đẳng hướng.  <br /> Từ khóa: Cộng hưởng từ khuếch tán, hệ số khuếch tán biểu kiến, mã hóa theo hướng chọn pha, mã hóa theo <br /> hướng chọn tần số, mã hóa theo hướng chọn lát cắt, đẳng hướng. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> EVALUATING LIVER DIFFUSION ISOTROPY  <br /> Ho Hoang Phuong, Pham Ngoc Hoa, Nguyen Duy Hue <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 110 ‐ 115 <br /> Objective: To evaluate liver diffusion isotropy.  <br /> Materials  and  methods:  106  objects  including  60  healthy  volunteers  and  46  patients  of  diffuse  hepatic <br /> lesions  were  examined  using  three  unidirectional  diffusion  gradients  along  three  directions:  the  frequency <br /> encoding (x), phase encoding (y), section‐select directions and one multidirectional diffusion with three b values <br /> of  0,  400,  and  800.  ADCs  of  the  liver  parenchyma  were  measured  and  compared  to  define  if  there  was  any <br /> significant difference among those diffusion gradients. <br /> Results:  The  ADC  values  of  liver  parenchyma  in  the  section‐select  direction,  frequency  encoding,  phase <br /> encoding  and  multidirectional  were  0.95  ±  0.24;  0.94  ±  0.23;  0.93  ±  0.23  and  0.96  ±  0.23  (x  10‐3mm2/sec), <br /> respectively. These values of diffuse hepatic lesions were 1.88 ± 0.6; 1.89 ± 0.65; 1.88 ± 0.66 and 1.91 ± 0.70 (x <br /> 10‐3mm2/sec), respectively. There was no significant difference between these mean values.  <br /> Conclusion: Liver diffusion was isotropic. <br /> Keywords: diffusion MR, apparent diffusion coefficient, phase encoding, frequency encoding, section‐select <br /> direction, isotropy. <br /> pháp hình ảnh khảo sát chức năng do đánh giá <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> được sự  chuyển động nhiệt  vi  thể,  bao  gồm  sự <br /> Chụp  cộng  hưởng  từ  với  các  chuỗi  xung <br /> khuếch  tán  phân  tử  của  nước  và  vi  tuần  hoàn <br /> khuếch  tán  hiện  nay  được  xem  như  là  phương <br /> *<br /> <br />  Bệnh viện Cấp cứu Trưng Vương** Bộ môn Chẩn đoán hình ảnh Đại học Y Phạm Ngọc Thạch ‐ TP.HCM <br /> *** Bộ môn Chẩn đoán Hình ảnh Đại học Y Hà Nội <br /> Tác giả liên lạc: Ths.Bs. Hồ Hoàng Phương  <br /> ĐT: 0983122377 <br /> Email: michelphuong@yahoo.com <br /> <br /> 110<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Cấp Cứu Trưng Vương 2013  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> trong hệ mao mạch. <br /> <br /> phố Hồ Chí Minh. <br /> <br /> Ứng  dụng  đầu  tiên  của  cộng  hưởng  từ <br /> khuếch tán là trong các bệnh lý thuộc sọ não vì <br /> vùng  này  ít  chịu  ảnh  hưởng  của  ảnh  giả  do <br /> chuyển  động.  Theo  thời  gian  cùng  với  sự  phát <br /> triển liên tục về độ mạnh của từ trường (các loại <br /> máy > 1.5 Tesla) và cải tiến những kĩ thuật mới <br /> nhằm  rút  ngắn  thời  gian  chụp(6,1)  như  kĩ  thuật <br /> điểm vang đồng phẳng, kĩ thuật điểm vang spin <br /> nhanh,  kĩ  thuật  chụp  không  gian  k  phân <br /> đoạn…đã giúp cho thời gian ghi hình ngày càng <br /> ngắn  lại  và  hầu  như  thoát  khỏi  những  ảnh  giả <br /> thường  gặp  do  cử  động  như  hô  hấp,  nhịp  tim, <br /> nhu động ruột…. Từ đó, những ứng dụng chuỗi <br /> xung  khuếch  tán  cho  các  bệnh  lí  thuộc  hệ  cơ <br /> quan khác, đặc biệt trong ổ bụng bắt đầu được <br /> nghiên cứu(2,3) và không ngừng hoàn thiện. Liên <br /> quan  đến  tính  khuếch  tán  đối  với  các  bộ  phận <br /> trong  cơ  thể,  đã  có  nhiều  công  trình  xác  định <br /> tính dị hướng trong khuếch tán ở nhu mô não, <br /> nhưng với các tạng trong ổ bụng vẫn còn rất ít <br /> tác giả nghiên cứu.  <br /> <br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu <br /> <br /> Tìm  hiểu  trên  y  văn,  chúng  tôi  ghi  nhận <br /> được nhiều đề tài liên quan đến cộng hưởng từ <br /> khuếch  tán  khu  trú  cho  các  tổn  thương  về <br /> gan(4,5),  nhưng  chỉ  có  duy  nhất  nghiên  cứu  của <br /> tác giả Taouli Bachir(7) là có đề cập đến tính đẳng <br /> hướng của cấu trúc nhu mô gan với cỡ mẫu khá <br /> khiêm  tốn.  Tại  Việt  Nam  cũng  chưa  có  nghiên <br /> cứu tương tự.  <br /> Xác định tính đẳng hướng hay dị hướng của <br /> một  cấu  trúc  gíup  xác  lập  được  protocol  chụp <br /> phù hợp nhằm tiết kiệm được thời gian của các <br /> chuỗi  xung  khuếch  tán,  do  đó  chúng  tôi  tiến <br /> hành  nghiên  cứu  này  với  mục  tiêu  cụ  thể:  Xác <br /> định tính đẳng hướng của gan trong chụp cộng <br /> hưởng từ 1.5 Tesla với chuỗi xung khuếch tán. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Thiết kế mô tả cắt ngang <br /> <br /> Thời gian và địa điểm nghiên cứu <br />  Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 8/2010 <br /> Æ tháng 8/2012, tại bệnh viện Chợ Rẫy – thành <br /> <br /> Đối  tượng  nghiên  cứu:  bao  gồm  các  bệnh <br /> nhân  đến  chụp  MRI  bụng  tại  bệnh  viện  Chợ <br /> Rẫy,  được  giải  thích  và  đồng  ý  thực  hiện  thêm <br /> các  chuỗi  xung  cần  thiết  cho  nghiên  cứu,  phân <br /> thành 2 nhóm. <br /> ‐  Nhóm  nhu  mô  gan  bình  thường:  gồm <br /> những người tình nguyện khỏe mạnh và những <br /> bệnh nhân chụp MRI bụng với chẩn đoán không <br /> liên quan đến bệnh lí gan. <br /> ‐ Nhóm có bệnh lí gan lan tỏa : gồm những <br /> bệnh  nhân  viêm  gan  mạn,  xơ  gan,  gan  nhiễm <br /> mỡ...  đã  được  xác  định  trên  lâm  sàng,  xét <br /> nghiệm và các phương tiện hình ảnh học. <br /> Phương  tiện  sử  dụng:  là  hệ  thống  cộng <br /> hưởng  từ  với  nam  châm  siêu  dẫn  1,5  Tesla, <br /> Avanto,  Siemens,  Đức,  với  cuộn  thu  bề  mặt  đa <br /> dãy  đầu  dò  liên  hợp  chuyên  dụng  cho  vùng <br /> bụng.  Các  bệnh  nhân  ngoài  các  xung  chụp <br /> thường qui để phân loại tổn thương được chụp <br /> thêm các chuỗi xung khuếch tán. <br /> Các  chuỗi  xung  khuếch  tán  đơn  hướng  và <br /> đẳng hướng được thực hiện với các thông số kĩ <br /> thuật như sau: <br /> Xung  chụp  khuếch  tán  ep2d_diff_B50  400 <br /> 800 với 3 giá trị b 50, 400 và 800. <br /> Trường  khảo  sát  (FOV  read)  380mm,  FOV <br /> phase 78,2%. <br /> TR  4000‐4100ms,  TE  75‐85ms,  bandwidth <br /> 1625. <br /> Độ  dày  lát  cắt  5mm,  các  lát  cắt  khít  nhau <br /> không có khoảng cách  giữa  hai  lát  cắt,  ma  trận <br /> 276x440. <br /> Sử dụng kĩ thuật chụp không nín thở.  <br /> Chuỗi xung khuếch tán đa hướng để  rút ra <br /> giá  trị  ADC  đẳng  hướng  là  chuỗi  xung  khuếch <br /> tán  tổng  hòa  giữa  3  hướng  mã  hóa:  hướng  mã <br /> hóa  pha,  hướng  mã  hóa  theo  tần  số,  và  hướng <br /> mã  hóa  theo  lát  cắt.  Từ  chuỗi  xung  này  rút  ra <br /> được  một  giá  trị  ADC  đẳng  hướng.  Thời  gian <br /> chụp khoảng 3 phút 34 giây. <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Cấp Cứu Trưng Vương 2013 <br /> <br /> 111<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Diện tích của vùng quan tâm được ROI để <br /> tính giá trị hệ số khuếch tán biểu kiến là 1cm2. <br /> Vị  trí  ROI  trên  các  đối  tượng  không  có  tổn <br /> thương gan khu trú là phân thùy sau (hạ phân <br /> thùy VI‐VII) của gan phải để tránh các ảnh giả <br /> do mạch máu.  <br /> Bản  đồ  ADC  định  lượng  được  tự  động <br /> xuất ra căn bản theo từng đơn vị thể tích bằng <br /> cách  sử  dụng  phần  mềm  thương  mại  sẵn  có <br /> tích  hợp  trên  hệ  thống  máy  cộng  hưởng  từ <br /> Avanto 1,5 Tesla.  <br /> ADC được tính với phân tích hồi qui tuyến <br /> tính bởi phương trình: <br /> S = S0.exp(‐b x ADC) <br /> trong đó b là hệ số khuếch tán, S là cường độ <br /> tín hiệu sau khi đưa khuynh độ khuếch tán vào, <br /> và  S0  là  cường  độ  tín  hiệu  tại  giá  trị  b=0 <br /> giây/mm2. <br /> Sau khi chụp, giá trị hệ số khuếch tán biểu <br /> kiến  được  tính  theo  từng  hướng:  hướng  mã <br /> hóa pha, hướng mã hóa theo tần số, và hướng <br /> mã  hóa  theo  lát  cắt.  Sau  đó  3  giá  trị  hệ  số <br /> khuếch  tán  biểu  kiến  theo  3  hướng  này  được <br /> so sánh với nhau và so sánh với hệ số khuếch <br /> tán  biểu  kiến  được  tính  trên  xung  chụp  đẳng <br /> hướng  để  tìm  xem  có  sự  khác  biệt  có  ý  nghĩa <br /> thống kê hay không.  <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Trong khoảng thời gian từ tháng 8/2010 đến <br /> tháng 8/2012, chúng tôi tiến hành chụp trên 106 <br /> <br /> 112<br /> <br /> người gồm 60 người tình nguyện khỏe mạnh và <br /> những  bệnh  nhân  chụp  MRI  bụng  với  chẩn <br /> đoán  không  liên  quan  đến  bệnh  lí  gan,  có  gan <br /> bình thường; 46 người có gan bệnh lí (gan thấm <br /> mỡ, xơ gan, viêm gan B, C..), các chẩn đoán về <br /> bệnh lí nhu mô gan được kiểm chứng bằng lâm <br /> sàng và các xét nghiệm sinh hóa cũng như hình <br /> ảnh học hỗ trợ. <br /> <br /> Nghiên cứu tính tính đẳng hướng trên nền <br /> nhu mô gan bình thường <br /> Giá trị ADC mã hóa theo hướng chọn lát cắt <br /> ADC mã hóa theo hướng chọn lát cắt<br /> ADC ( x 1/1000 mm2/sec)<br /> <br /> Ba chuỗi xung khuếch tán đơn hướng là ba <br /> chuỗi xung khuếch tán chụp theo từng hướng <br /> mã hóa riêng biệt. Thông số của các xung này <br /> tương  tự  xung  chụp  đẳng  hướng  ngoại  trừ <br /> hướng mã hóa khác nhau, mỗi xung được lấy <br /> theo  1  hướng  mã  hóa:  mã  hóa  theo  hướng <br /> chọn  pha,  hoặc  mã  hóa  theo  hướng  chọn  tần <br /> số, hoặc mã hóa theo hướng chọn lát cắt. Mỗi <br /> xung trên từng hướng như vậy cho một giá trị <br /> ADC  riêng.  Thời  gian  chụp  của  từng  chuỗi <br /> xung  này  cũng  rút  ngắn  còn  khoảng  1/3  thời <br /> gian chụp xung đẳng hướng (1 phút 11 giây so <br /> với 3 phút 34 giây). <br /> <br /> 3.50<br /> 3.00<br /> 2.50<br /> 2.00<br /> 1.50<br /> 1.00<br /> 0.50<br /> 0.00<br /> 1<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58<br /> Số thứ tự tổn thương<br /> <br />  <br /> Biểu đồ 1. Giá trị ADC mã hóa theo hướng chọn lát <br /> cắt <br /> Trị số ADC thấp nhất đo được là 0,26 x 10‐3 <br /> mm2/s. <br /> Trị số ADC cao nhất đo được là 2,92 x 10‐3 <br /> mm2/s. <br /> Giá  trị  trung  bình:  0,95  ±  0,24  (x  10‐<br /> 3mm2/sec). <br /> <br /> Giá trị ADC mã hóa theo hướng chọn tần số <br /> ADC mã hóa theo hướng chọn tần số<br /> ADC ( x 1/1000 mm2/sec)<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> 3.50<br /> 3.00<br /> 2.50<br /> 2.00<br /> 1.50<br /> 1.00<br /> 0.50<br /> 0.00<br /> 1<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58<br /> Số thứ tự tổn thương<br /> <br />  <br /> Biểu đồ 2. Giá trị ADC mã hóa theo hướng chọn tần <br /> số  <br /> Trị số ADC thấp nhất đo được là 0,28 x 10‐3 <br /> mm2/s. <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Cấp Cứu Trưng Vương 2013  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Trị số ADC cao nhất đo được là 2,98 x 10‐3 <br /> mm2/s. <br /> <br /> Nghiên  cứu  tính  đẳng  hướng  trên  gan  có <br /> bệnh lí lan tỏa <br /> <br /> Giá  trị  trung  bình:  0,94  ±  0,23  (x  10‐<br /> 3mm2/sec). <br /> <br /> Nhóm  này  có  46  bệnh  nhân  bao  gồm  15  ca <br /> gan nhiễm mỡ, 23 ca xơ gan, 8 ca viêm gan mãn. <br /> Giá trị ADC đo được như sau: <br /> <br /> Giá trị ADC mã hóa theo hướng chọn pha <br /> Trị số ADC thấp nhất đo được là 0,28 x 10‐3 <br /> mm2/s, <br /> <br /> Theo  hướng  x  (mã  hóa  pha)  :  1,88  ±  0,66  (x <br /> 10 mm2/sec). <br /> ‐3<br /> <br /> Trị số ADC cao nhất đo được là 2,98 x 10‐3 <br /> mm2/s,  <br /> <br /> Theo hướng y (mã hóa tần số) : 1,89 ± 0,65 (x <br /> 10 mm2/sec). <br /> <br /> Giá  trị  trung  bình:  0,93  ±  0,23  (x  10‐<br /> 3mm2/sec). <br /> <br /> Theo hướng z (mã hóa chọn lát cắt) : 1,88 ± <br /> 0,6 (x 10‐3mm2/sec). <br /> <br /> ‐3<br /> <br /> Theo tổng hợp đẳng hướng: 1,91 ± 0,70 (x 10‐<br /> 3mm2/sec). <br /> <br /> ADC ( x 1/1000 mm2/sec)<br /> <br /> ADC mã hóa theo hướng chọn pha<br /> 3.50<br /> <br /> Cả 4 giá trị này không khác nhau về phương <br /> diện thống kê xét chung cho cả 4 nhóm lẫn khi <br /> xét riêng cho từng cặp.  <br /> <br /> 3.00<br /> 2.50<br /> 2.00<br /> 1.50<br /> 1.00<br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> <br /> 0.50<br /> 0.00<br /> 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58<br /> Số thứ tự tổn thương<br /> <br />  <br /> Biểu đồ 3. Giá trị ADC mã hóa theo hướng chọn <br /> pha  <br /> <br /> Giá trị ADC trên hình đẳng hướng <br /> <br /> ADc ( x 1/1000 mm2/sec)<br /> <br /> ADC trên hình đẳng hướng<br /> <br />   Khảo  sát  tính  đẳng  hướng  trong  gan  là <br /> mục  tiêu  đầu  tiên  và  quan  trọng  trong  nghiên <br /> cứu  của  chúng  tôi  vì  nó  giúp  định  hướng  các <br /> thông  số  cài  đặt  cho  protocol  chụp  các  chuỗi <br /> xung khuếch tán sau này với tiêu chí giảm thời <br /> gian khảo sát càng nhiều càng tốt.  <br /> Chúng  tôi  thực  hiện  nghiên  cứu  tương  tự <br /> theo phương thức nghiên cứu của tác giả Bachir <br /> Taouli  năm  2002(7).  Nghiên  cứu  của  tác  giả  này <br /> gần như là nghiên cứu đầu tiên và duy nhất cho <br /> đến hiện tại khảo sát tính đẳng hướng trong ứng <br /> dụng chuỗi xung khuếch tán trên gan. <br /> <br /> 3.50<br /> 3.00<br /> 2.50<br /> 2.00<br /> 1.50<br /> 1.00<br /> 0.50<br /> 0.00<br /> 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58<br /> Só thứ tự tổn thương<br /> <br />  <br /> Biểu đồ 4. Giá trị ADC trên hình đẳng hướng  <br /> Trị số ADC thấp nhất đo được là 0,33 x 10‐3 <br /> mm2/s. <br /> Trị số ADC cao nhất đo được là 2,94 x 10‐3 <br /> mm2/s. <br /> Giá  trị  trung  bình:  0,96  ±  0,23  (x  10‐<br /> 3mm2/sec). <br /> Cả 4 giá trị trung bình này không khác nhau <br /> về  phương  diện  thống  kê  xét  chung  cho  cả  4 <br /> nhóm lẫn khi xét riêng cho từng cặp.  <br /> <br /> Chúng tôi thực hiện các chuỗi xung khuếch <br /> tán mã hóa theo ba hướng x, y, z khác nhau cho <br /> các giá  trị  ADC  theo  từng  hướng  và  một  chuỗi <br /> xung  tổng  hợp  từ  ba  hướng  để  rút  ra  giá  trị <br /> ADC  đẳng  hướng.  Các  hướng  x,  y,  z  lần  lượt <br /> được  qui  định  theo  mã  hóa  pha,  tần  số,  và  lát <br /> cắt.  <br /> Khảo sát tính đẳng hướng được phân thành <br /> 2 nhóm: <br /> ‐ Nhóm 1: khảo sát tính đẳng hướng của nhu <br /> mô gan bao gồm của gan bình thường Chúng tôi <br /> thực hiện phép đo  giá  trị  ADC  được  qui  ước  ở <br /> cùng 1 vị trí cho các chuỗi xung đơn hướng theo <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Cấp Cứu Trưng Vương 2013 <br /> <br /> 113<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> 3 trục và đa hướng, vị trí qui định là phân thùy <br /> sau,  HPT  VII  –  VIII  để  hạn  chế  ảnh  giả  do  hô <br /> hấp và nhịp tim. Diện tích vùng quan tâm ROI <br /> là như nhau (1 cm2).  <br /> Mẫu nghiên cứu của chúng tôi trong trường <br /> hợp  này  là  60  ca,  mẫu  đủ  lớn  để  thực  hiện  các <br /> phép tính thống kê với phân phối chuẩn. <br /> ‐  Nhóm  2:  là  nhóm  có  bệnh  lí  gan  lan  tỏa, <br /> trong đó nhu mô gan bệnh lí bao gồm gan thấm <br /> mỡ, viêm gan mãn, xơ gan. Các chẩn đoán bệnh <br /> lí  nhu  mô  gan  đã  được  kiểm  chứng  bằng  tiền <br /> căn, bệnh sử, lâm sàng, hình ảnh học và các xét <br /> nghiệm bổ trợ, ở đây chúng tôi không đi sâu vào <br /> chi tiết.  <br /> Chúng  tôi  thực  hiện  phép  đo  giá  trị  ADC <br /> được  qui  ước  ở  cùng  1  vị  trí  tại  phân  thùy  sau <br /> cho các chuỗi xung đơn hướng theo 3 trục và đa <br /> hướng,  diện  tích  vùng  quan  tâm  ROI  là  như <br /> nhau (1 cm2).  <br /> Mẫu nghiên cứu của chúng tôi trong trường <br /> hợp  này  là  46  ca,  mẫu  đủ  lớn  để  thực  hiện  các <br /> phép tính thống kê với phân phối chuẩn. <br /> Bảng 1. Giá trị ADC (x 10‐3mm2/sec) của nhu mô <br /> gan bình thường (n = 60) và nhu mô gan có bệnh lí <br /> lan tỏa (n= 46) theo các hướng mã hóa <br /> Hướng khảo sát<br /> Đơn hướng<br /> theo trục x<br /> Đơn hướng<br /> theo trục y<br /> Đơn hướng<br /> theo trục z<br /> Đa hướng<br /> (tổng hợp 3 trục)<br /> <br /> Gan bình thường<br /> 0,93 ± 0,23<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> 0,94 ± 0,23<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> 0,95 ± 0,24<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> 0,96 ± 0,23<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> <br /> Gan bệnh lí<br /> 1,88 ± 0,66<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> 1,89 ± 0,65<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> 1,88 ± 0,6<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> 1,91 ± 0,70<br /> (x 10-3mm2/sec)<br /> <br /> Thực  hiện  các  phép  kiểm  so  sánh  thống  kê <br /> cho cả 4 giá trị cùng  lúc  cho  từng  nhóm  chúng <br /> tôi không ghi nhận sự khác biệt.  <br /> Tương  tự  khi  thực  hiện  phép  so  sánh  giữa <br /> các cặp với nhau: x với y, y với z, x với z chúng <br /> tôi cũng không ghi nhận được sự khác nhau có ý <br /> nghĩa thống kê.  <br /> Cuối cùng khi ghép cặp so sánh giữa giá trị <br /> ADC  trung  bình  khi  thực  hiện  đa  hướng  với <br /> từng  chuỗi  xung  đơn  hướng  mã  hóa  theo  các <br /> <br /> 114<br /> <br /> trục khác nhau, kết quả vẫn là không có sự khác <br /> nhau có ý nghĩa thống kê. <br /> Kết quả này cho phép chúng tôi kết luận giá <br /> trị ADC khi  khảo  sát  nhu  mô  gan  bình  thường <br /> hay  bệnh  lí  đều  là  không  khác  nhau  giữa  các <br /> phép đo đơn hướng và đa hướng hay nói  cách <br /> khác  nhu  mô  gan  có  tính  đẳng  hướng  trong <br /> cộng hưởng từ với các chuỗi xung khuếch tán. <br /> Ngoài ra, khi so sánh từng cặp  giá  trị  ADC <br /> của  gan  bình  thường  và  gan  có  bệnh  lí  lan  tỏa <br /> theo  từng  hướng  x,  y,  z  và  đa  hướng  thì  có  sự <br /> khác biệt có ý nghĩa thống kê (p