Nghiên cứu ứng dụng thang điểm ISS & GAP trong đánh giá mức độ nặng và tiên lượng tử vong bệnh nhân chấn thương tại Bệnh viện Quân Y 175

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG THANG ĐIỂM ISS & GAP<br /> TRONG ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ NẶNG VÀ TIÊN LƯỢNG TỬ VONG<br /> BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 175<br /> Nguyễn Văn Tân*, Phạm Tấn Đạt *, Phạm Văn Đông**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Chấn thương là vấn đề không chỉ của y tế mà của cả xã hội. Có nhiều thang điểm nhằm nâng<br /> cao hiệu quả chẩn đoán, điều trị và tiên lương bệnh nhân chấn thương. Bệnh viện Quân y 175 là bệnh viện tuyến<br /> cuối của các đơn vị quân đội ở phía Nam, mỗi ngày tiếp nhận hàng trăm bệnh nhân chấn thương, nhưng hiện tại<br /> đơn vị chưa có nghiên cứu ứng dụng nào về thang điểm chấn thương, do đó đề tài này là cần thiết<br /> Mục tiêu: Xác định khả năng dự đoán tử vong, nhập khoa Hồi sức tích cực của thang điểm ISS và<br /> GAP trên bệnh nhân chấn thương. So sánh giá trị dự đoán tử vong, dự đoán nhập khoa Hồi sức tích cực<br /> của 2 thang điểm này.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 210 bệnh nhân nhập khoa Cấp cứu bệnh viện Quân Y 175,<br /> được chẩn đoán chấn thương từ tháng 9 năm 2016 đến tháng 6 năm 2017. Nghiên cứu mô tả cắt ngang kết<br /> hợp tiến cứu.<br /> Kết quả nghiên cứu: Nguyên nhân chấn thương chính là tai nạn giao thông (73,3%), chấn thương sọ não<br /> (50,2%). Tỉ lệ bệnh nhân nhập khoa Hồi sức tích cực, và tử vong lần lượt là: 7,6% và 4,8%. ISS < 16 điểm, tỉ lệ<br /> tử vong là 0%; ISS >29 điểm có tỉ lệ tử vong gần 70%. GAP >18 điểm, nguy cơ tử vong thấp 30%. ISS và GAP đều có khả năng phân tầng tốt trong tiên lượng tử vong và nhập khoa<br /> hồi sức với AUC > 0,9.<br /> Kết luận: ISS và GAP là những thang điểm đánh giá chấn thương đơn giản, có khả năng phân loại,<br /> đánh giá độ nặng và tiên đoán tốt. Các khoa Cấp cứu cần ứng dụng các thang điểm này trong tiếp cận bệnh<br /> nhân chấn thương.<br /> Từ khóa: ISS, GAP, chấn thương.<br /> ABSTRACT<br /> THE APPLIED RESEAECH OF ISS AND GAP IN EVALUATING SEVERITY AND PROGNOSIS OF<br /> DEATH OF TRAUMATIC PATIENTS IN MILITARY HOSPITAL 175<br /> Nguyen Van Tan, Pham Tan Dat, Pham Van Dong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 2- 2018: 34 - 38<br /> <br /> Background: Trauma is not only the enormous issue in term of public health but also in total nation. There<br /> are many traumatic scales which could improve the effect of diagnosis, treatment and prognosis. Military hospital<br /> 175 is the terminal hospital of Southern Army which usually receives a hundred patients per day, however this<br /> hospital has a lack of applied research about traumatic scale at the present time. From these reasons above, it is<br /> necessary to implement this research.<br /> Objective: To detect the predictability of death or admitting to ICU of ISS and GAP in traumatic patients.<br /> To compare the predictability of death and predictability of admitting to ICU of 2 scales.<br /> Method: 210 patients admitted to ED military hospital 175 who were diagnosed trauma from September<br /> <br /> * Bệnh viện Quân y 175 ** Khoa GMHS bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS. CKII. Nguyễn Văn Tân ĐT: 01667777175 Email: doctornew69@gmail. com<br /> 38 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 2016 to June 2017. This is a descriptive cross- sectional and prospective study.<br /> Result: The main causes are motor vehicle collisions (73.3%) and traumatic brain injury (50.2%). The<br /> percent of patients who admitted to ICU and mortality are 7.6 % and 4.8 % respectively. ISS < 16 point, the<br /> mortality is 0%. ISS > 25 point, ISS > 29 point, the mortality is approximately 70%. GAP > 18 point, the<br /> mortality is low which is less than 1%. GAP ≤ 10 point, the mortality > 30%. Both of ISS and GAP have ability of<br /> stratify patients in predicting of death and admitting to ICU with AUC > 0.9.<br /> Conclusion: ISS and GAP are traumatic scales which are simple, can classify, evaluate the severity and<br /> prognosis accurately. It is necessary for EDs to apply these scales in approaching traumatic patients.<br /> Key word: ISS, GAP, trauma.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ thương do mọi nguyên nhân, loại trừ các trường<br /> hợp phụ nữ có thai, tử vong trước nhập viện, đã<br /> Chấn thương nặng là bệnh cảnh thường gặp<br /> được phẫu thuật hay can thiệp từ tuyến trước và<br /> tại khoa Cấp cứu với tỷ lệ tử vong còn khá cao(7). thời gian chấn thương trên 24h. Nghiên cứu<br /> Theo báo cáo gánh nặng bệnh tật toàn cầu của được tiến hành từ tháng 9/2016 đến tháng<br /> WHO, ước tính chấn thương chiếm hơn 15% vấn 3/2017. Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 16.0.<br /> đề sức khỏe trên thế giới vào năm 1990 và dự<br /> báo con số này sẽ tăng thêm 20% vào năm 2020(4). KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Để giảm thiểu tử vong cần đánh giá, phân loại Đặc điểm dân số nghiên cứu<br /> mức độ nặng và tiên lượng tử vong của chấn Tuổi trung bình nhóm nghiên cứu còn khá<br /> thương ngay từ hiện trường, bệnh viện. Đã có trẻ, tập trung chủ yếu nhóm tuối 20-40 (53,8%).<br /> nhiều thang điểm chấn thương ra đời và được Nam giới chiếm tỉ lệ cao (tỉ lệ nam/nữ là 4,1).<br /> áp dụng ở nhiều trung tâm đem lại hiệu quả tốt. Nguyên nhân chấn thương chủ yếu do tai nạn<br /> Tuy nhiên, tại bệnh viện Quân y 175 chưa có giao thông (73,3%), trong đó CTSN chiếm tỉ lệ<br /> nghiên cứu ứng dụng các thang điểm chấn lớn (50,2%). Tỉ lệ tử vong trong nghiên cứu là<br /> thương vào phân loại độ nặng và tiên lượng tử 4,8%, tỉ lệ nhập Khoa Hồi sức tích cực là 7,6%.<br /> vong, xuất phát từ lý do trên chúng tôi thực hiện<br /> Giá trị tiên lượng tử vong của thang điểm GAP<br /> đề tài: “Nghiên cứu ứng dụng thang điểm GAP &<br /> & ISS<br /> ISS trong đánh giá mức độ nặng và tiên lượng tử<br /> vong bệnh nhân chấn thương tại Bệnh viện Quân Bảng 1: Tỷ lệ tử vong theo phân nhóm nguy cơ dựa<br /> y 175” với các mục tiêu: trên ISS<br /> ISS Tử vong (%) Sống (%) P<br /> 1. Xác định khả năng dự đoán tử vong của Thấp: < 16 điểm 0 100<br /> thang điểm ISS và GAP trên bệnh nhân chấn Trung bình: 16-25 điểm 0,8 99,2 25 điểm 50 50<br /> thương. So sánh giá trị dự đoán tử vong của<br /> thang điểm ISS và GAP. Nhận xét: Ở nhóm bệnh nhân có điểm ISS<br /> < 16 điểm, tỉ lệ tử vong là 0%, nhóm bệnh<br /> 2. Xác định khả năng dự đoán nhập khoa<br /> nhân có điểm ISS 16-25 điểm, tỉ lệ tử vong<br /> Hồi sức tích cực của thang điểm ISS và GAP trên<br /> tăng lên 0,8%, nhóm bệnh nhân có điểm ISS ><br /> bệnh nhân chấn thương. So sánh giá trị dự đoán<br /> 25 điểm, tỉ lệ tử vong là 50%. Khác biệt có ý<br /> nhập khoa Hồi sức tích cực của thang điểm ISS<br /> nghĩa thống kê với p < 0,001.<br /> và GAP.<br /> Bảng 2: Tỷ lệ tử vong theo phân nhóm nguy cơ theo<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU GAP<br /> Tiến hành nghiên cứu mô tả cắt ngang kết GAP Tử vong (%) Sống (%) P<br /> 19-24 điểm 0,7 99,3<br /> hợp tiến cứu. Gồm 210 bệnh nhân nhập khoa 11-18 điểm 13,5 86,5 24 75 96,9 66,7 97,9<br /> sức tích cực GAP 0,908 ≤ 18 93,8 77,8 25,9 99,3<br /> Nhận xét: thang điểm ISS và GAP đều có thang điểm không có ý nghĩa thống kê với<br /> khả năng phân tầng tốt trong tiên đoán tử p>0,05 (phép kiểm Delong).<br /> vong và nhập khoa Hồi sức tích cực ở bệnh<br /> nhân chấn thương với diện tích dưới đường<br /> cong ROC (AUC) >0,9, khác biệt giữa các<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 40 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BÀN LUẬN Giá trị tiên đoán của thang điểm GAP<br /> <br /> Giá trị tiên đoán của thang điểm ISS Nhằm xây dựng một thang điểm chấn<br /> thương mang tính thực hành, ra khỏi những<br /> Chúng tôi chọn điểm cắt có chỉ số Youden<br /> lối mòn trong công thức dự đoán tử vong<br /> cao nhất là >29 điểm. Với điểm cắt này, thang<br /> trước đó, các tác giả Pháp dựa trên hệ thống<br /> điểm ISS tiên đoán tử vong với độ nhạy 90%, độ<br /> cấp cứu ngoại viện đã thiết lập thang điểm<br /> đặc hiệu 98%, giá trị tiên đoán dương 69,2%, giá<br /> MGAP- Cơ chế chấn thương/ điểm Glasgow/<br /> trị tiên đoán âm 99,5%. Nghiên cứu của tác giả<br /> Tuổi/ Huyết áp tâm thu. Thang điểm GAP<br /> Ahun và cs - điểm cắt ISS là 16 thì khả năng dự<br /> được xây dựng dựa trên thang điểm MGAP,<br /> đoán tử vong 28 ngày của thang ISS có độ nhạy<br /> được cải tiến nhằm đơn giản hóa mà vẫn giữ<br /> là 83,33% (95% KTC, 51,6-97,9), độ đặc hiệu là<br /> khả năng dự đoán tử vong cao(3).<br /> 67,05%, (95% KTC, 56,2-76,7)(1). Trong khi đó,<br /> chúng tôi lại ghi nhận sử dụng điểm cắt ISS từ 24 Trong nghiên cứu này, chúng tôi cũng thực<br /> trở lên, độ nhạy tuy chỉ 75% nhưng độ đặc hiệu hiện phân nhóm nguy cơ tử vong dựa theo mức<br /> là 96,9% trong dự đoán bệnh nhân có nguy cơ tử điểm của nghiên cứu gốc, với nhóm nguy cơ<br /> vong, với giá trị tiên đoán âm là 97,9%. thấp (19-24 điểm) có tỷ lệ tử vong quan sát là<br /> 0,7%, nhóm trung bình (11-18 điểm) là 13,5% và<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, phân nhóm<br /> nhóm nguy cơ cao (3-10 điểm) là 33,3%, khác biệt<br /> các bệnh nhân chấn thương dựa theo nghiên cứu<br /> này có ý nghĩa thống kê với p 25 điểm, tử<br /> 0,865-0,947), p 29 điểm có tỉ lệ tử vong 7. Vũ Duy, Lâm Việt Trung (2017), "Nghiên cứu đánh giá tiên<br /> là gần 70%. lượng của bệnh nhân đa chấn thương bằng thang điểm ISS".<br /> Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế, 7(2), pp. 119.<br /> Những bệnh nhân có điểm GAP >18 điểm,<br /> nguy cơ tử vong thấp 10%;<br /> điểm GAP ≤ 10 điểm, nguy cơ tử vong >30%. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 20/11/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 15/03/2018<br /> Cả hai thang điểm ISS và GAP đều có khả<br /> năng phân tầng tốt với AUC >0,9 trong tiên<br /> lượng tử vong và nhập khoa hồi sức. Tuy nhiên,<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 42 Chuyên Đề Nội Khoa<br />