Nhân 2 trường hợp: Cắt khối tá tụy trong chấn thương tá tràng và tụy

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 3 * 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> NHAÂN 2 TRÖÔØNG HÔÏP: CAÉT KHOÁI TAÙ TUÏY<br /> TRONG CHAÁN THÖÔNG TAÙ TRAØNG VAØ TUÏY<br /> Nguyeãn Duy Duyeân, Ñoaøn Ngoïc Giao, Trònh Vieát Thoâng*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Muïc ñích: Chaán thöông taù tuïy töông ñoái hieám gaëp. Chuùng toâi nhìn laïi kinh nghieäm qua 2 tröôøng hôïp caét<br /> khoái taù tuïy do toån thöông naëng taù tuïy trong chaán thöông buïng kín.<br /> Tröôøng hôïp thoâng baùo: 2 beänh nhaân nam 14 tuoåi vaø 32 tuoåi vaøo vieän vì chaán thöông naëng taù tuïy do tai naïn<br /> giao thoâng. Beänh nhaân thöù nhaát coù ñau buïng döõ doäi vaø phaûn öùng thaønh buïng. Sieâu aâm oå buïng thaáy 1 khoái aâm<br /> vang khoâng ñoàng nhaát vuøng ñaàu tuïy. Chaån ñoaùn nghó ñeán toån thöông tuïy. Beänh nhaân thöù hai trong tình traïng<br /> soác ña chaán thöông luùc nhaäp vieän. Sieâu aâm thaáy nhieàu dòch töï do oå buïng vaø coù toån thöông caùc taïng buïng. Hai<br /> tröôøng hôïp naøy trong moå ñeàu thaáy coù toån thöông phöùc taïp vuøng taù tuïy vaø ñaõ tieán haønh caét khoái taù tuïy. Beänh<br /> nhaân thöù nhaát bieåu hieän hoäi chöùng keùm haáp thu sau moå, ñieàu trò noäi khoa ñaùp öùng toát. Beänh nhaân thöù hai vieâm<br /> muû maøng phoåi thöù phaùt sau traøn maùu maøng phoåi ñaõ ñöôïc moå boùc maøng phoåi. Sau 7 thaùng theo doõi khoâng thaáy<br /> coù trieäu chöùng gì baát thöôøng.<br /> Keát luaän: Trong caáp cöùu, chaån ñoaùn döïa treân trieäu chöùng laâm saøng vaø sieâu aâm oå buïng. Caét khoái taù tuïy laø<br /> phaãu thuaät lôùn coù theå ñöôïc thöïc hieän cho caùc toån thöông taù tuïy naëng.<br /> <br /> SUMMARY<br /> PANCREATODUODENECTOMY IN PANCREATODUODENAL INJURY:<br /> 2 CASE REPORT<br /> Nguyen Duy Duyen, Doan Ngoc Giao, Trinh Viet Thong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 *<br /> Supplement of No 3 * 2004: 99 – 103<br /> <br /> Objective: Combined pancreaticoduodenal trauma are relatively uncommon. We have reviewed our<br /> experience with 2 cases of severe combined pancreaticoduodenal injuries following blunt abdominal trauma<br /> which required pancreaticoduodenectomy.<br /> Case reports: The two cases were a 14-year-old man and a 32-year-old man. Both patients were admitted<br /> with complex pancreaticoduodenal injuries caused by traffic accidents. The first patient presented with a<br /> severe abdominal pain and abdominal tenderness. Abdominal ultrasonography showed a heterogeneous mass<br /> located in the head of the pancreas. The diagnosis was thought to be pancreatic injury. The second patient<br /> suffered from shock due to multiple trauma at admission. Ultrasound revealed free fluid in the peritoneal<br /> cavity and visceral injuries. Surgery confirmed complex pancreaticoduodenal injuries and a<br /> pancreaticoduodenectomy was performed in both cases. The first patient developped postoperative<br /> malabsorption syndrome due to pancreatic insufficiency which was well controlled by medical therapy. The<br /> other developped pyothorax secondary to preoperative hemothorax required pleurolysis. He has remained free<br /> of symptoms seven months later.<br /> Conclusions: The diagnosis was made on clinical findings and abdominal ultrasound on emergency.<br /> Pancreaticoduodenectomy is a complex procedure that can be performed in severe pancreaticoduodenal<br /> injuries.<br /> * Khoa ngoaïi tieâu hoùa, Beänh vieän Vieät-Tieäp, Haûi Phoøng<br /> <br /> 99<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 3 * 2004<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Chaán thöông taù traøng–tuïy thöôøng ít gaëp treân laâm<br /> saøng, chæ chieám töø 0,5% ñeán 15% trong toång soá caùc<br /> chaán thöông buïng(1,2,3 9). Trong ñoù, nhöõng beänh nhaân<br /> coù toån thöông taù tuïy naëng caàn phaûi phaãu thuaät caét boû<br /> khoái taù tuïy laø raát hieám, töø 0,07% ñeán 5%(3,7,8). Cho ñeán<br /> nay, maëc duø ñaõ coù raát nhieàu tieán boä veà phaãu thuaät,<br /> gaây meâ vaø hoài söùc, nhöng ñieàu trò chaán thöông taù<br /> traøng–tuïy vaãn coù tyû leä bieán chöùng vaø töû vong<br /> cao(1,2,3,4,5,6). Trieäu chöùng laâm saøng cuûa toån thöông taù<br /> traøng vaø tuïy coù theå khoâng roõ raøng vì thöôøng naèm<br /> trong beänh caûnh ña chaán thöông, do ñoù noù ñaõ ñaët ra<br /> nhöõng vaán ñeà raát ñaëc bieät trong chaån ñoaùn vaø ñieàu trò.<br /> Chuùng toâi nhìn laïi kinh nghieäm veà chaån ñoaùn vaø ñieàu<br /> trò qua 2 tröôøng hôïp toån thöông taù traøng vaø tuïy phoái<br /> hôïp trong chaán thöông buïng naëng, ñöôïc phaãu thuaät<br /> caét khoái taù tuïy caáp cöùu taïi beänh vieän Vieät – Tieäp, Haûi<br /> Phoøng.<br /> <br /> BEÄNH NHAÂN<br /> Tröôøng hôïp 1<br /> Nam 14 tuoåi, nhaäp vieän sau tai naïn giao thoâng<br /> ngaøy 5/4/2002. Beänh nhaân ngaõ ñaäp vuøng thöôïng vò vaø<br /> döôùi söôøn phaûi xuoáng ñaát, sau ñoù ñau nhieàu vuøng<br /> buïng treân roán. Khaùm thaáy coù khoái baàm tím treân roán<br /> leäch veà beân phaûi, aán raát ñau, coù phaûn öùng thaønh<br /> buïng, buïng chöôùng; sonde daï daøy ra maùu naâu ñen.<br /> Sieâu aâm oå buïng thaáy vuøng ñaàu tuïy coù khoái aâm vang<br /> khoâng ñoàng nhaát, ranh giôùi khaù roõ, kích thöôùc 10,3<br /> (?5 cm, coù dòch töï do döôùi gan vaø khoang gan–thaän.<br /> Chaån ñoaùn tröôùc moå höôùng ñeán chaán thöông tuïy, daï<br /> daøy–taù traøng, ñöôïc hoài söùc vaø tieán haønh moå caáp cöùu<br /> giôø thöù 6 sau tai naïn. Toån thöông trong moå: trong oå<br /> buïng coù ít maùu loaõng döôùi gan, thaáy 1 khoái maùu tuï<br /> lôùn sau phuùc maïc vuøng ñaàu tuïy, haäu cung maïc noái,<br /> quanh taù traøng vaø coù boït khí taïi vuøng naøy. Giaäp tuï<br /> maùu vuøng phình vò gaàn bôø cong lôùn daï daøy. Khoâng<br /> toån thöông gan, laùch, thaän. Phaãu tích khoái tuï maùu<br /> thaáy giaäp vôõ phöùc taïp ñaàu tuïy, vôõ giaäp naùt ñoaïn III taù<br /> traøng. Tieán haønh caét khoái taù traøng ñaàu tuïy (goàm caét<br /> boû hang vò, ñaàu tuïy, toaøn boä taù traøng vaø tuùi maät). Sau<br /> ñoù phuïc hoài löu thoâng baèng noái phaàn tuïy coøn laïi vaøo<br /> <br /> 100<br /> <br /> maët sau daï daøy, ñöa quai hoãng traøng qua maïc treo ñaïi<br /> traøng ngang noái laàn löôït vôùi oáng maät chuû vaø daï daøy.<br /> Beänh nhaân ñöôïc xuaát vieän ngaøy thöù 11 sau moå. Cho<br /> ñeán nay, sau 28 thaùng beänh nhaân ñaõ phaûi nhaäp vieän<br /> nhieàu laàn vì suy dinh döôõng, thieáu maùu, phuø toaøn<br /> thaân do keùm haáp thu. Xeùt nghieäm thaáy giaûm caùc chæ<br /> soá sinh hoùa maùu nhö insulin: 1,1 (UI/mL; protein<br /> toaøn phaàn: 52,1 g/L; albumin: 26,7 g/L. Khoâng coù tieåu<br /> ñöôøng treân laâm saøng vaø xeùt nghieäm (glucose maùu luùc<br /> ñoùi 4,4 mmol/L, ñöôøng nieäu aâm tính).<br /> Tröôøng hôïp 2<br /> Nam 32 tuoåi, vaøo vieän trong beänh caûnh soác chaán<br /> thöông do tai naïn giao thoâng ngaøy 17/2/2004. Beänh<br /> nhaân bò oâ toâ va ñaäp vaøo vuøng ngöïc vaø thöôïng vò, ñau<br /> nhieàu vuøng ngöïc vaø thöôïng vò. Khaùm laâm saøng: da,<br /> nieâm maïc nhôït, huyeát aùp ñoäng maïch 60/40mmHg,<br /> baàm tím, xaây xöôùc da thaønh ngöïc vaø thöôïng vò, coù hoäi<br /> chöùng traøn dòch khoang maøng phoåi phaûi, coù phaûn<br /> öùng maïnh thöôïng vò vaø buïng phaûi. Sieâu aâm thaáy<br /> ñöôøng vôõ gan phaûi, coù dòch treân gan, khoang gan–<br /> thaän, maët treân gan daâng leân cao baát thöôøng, nghi ngôø<br /> vôõ cô hoaønh phaûi, nhieàu dòch khoang maøng phoåi<br /> phaûi. Chaån ñoaùn tröôùc moå: soác ña chaán thöông,<br /> höôùng ñeán vôõ taïng buïng, vôõ cô hoaønh phaûi, chaán<br /> thöông ngöïc, traøn maùu khoang maøng phoåi phaûi. Moå<br /> caáp cöùu giôø thöù 2 sau tai naïn: ñaët daãn löu khoang<br /> maøng phoåi phaûi huùt lieân tuïc ra 1200 ml maùu loaõng.<br /> Vaøo oå buïng qua ñöôøng giöõa treân döôùi roán, cô hoaønh<br /> phaûi vôõ roäng, gan vôõ nhieàu ñöôøng ôû haï phaân thuøy V,<br /> VI, VII, VIII saùt ñeán tónh maïc chuû döôùi, khoâng toån<br /> thöông tónh maïch chuû döôùi. Giaäp naùt, ñöùt rôøi moân vò,<br /> haønh taù traøng, vôõ naùt ñaàu tuïy vaø khuùc II taù traøng, ñöùt<br /> vôõ nhieàu ñöôøng ñoaïn hoãng traøng saùt goùc Treitz, raùch<br /> thanh maïc ñaïi traøng ngang. Xöû trí: khaâu ñöôøng vôõ<br /> gan, khaâu cô hoaønh vôõ, caét khoái taù traøng ñaàu tuïy, laäp<br /> laïi löu thoâng: ñöa 1 quai hoãng traøng leân laøm caùc<br /> mieäng noái laàn löôït vôùi oáng maät chuû, tuïy, daï daøy. Sau<br /> moå: ngaøy thöù 9 bieåu hieän vieâm muû maøng phoåi phaûi,<br /> ñaõ tieán haønh môû ngöïc (25/2/2004) boùc maøng phoåi<br /> phaûi vaø laáy maùu cuïc, daãn löu khoang maøng phoåi phaûi<br /> vaø huùt lieân tuïc, ngaøy thöù 6 kieåm tra phoåi nôû toát, ruùt<br /> daãn löu khoang maøng phoåi phaûi. Beänh nhaân ñöôïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 3 * 2004<br /> xuaát vieän ngaøy thöù 34 sau moå. Khaùm laïi sau moå 7<br /> thaùng beänh nhaân khoâng coù bieåu hieän gì baát thöôøng<br /> treân laâm saøng vaø caän laâm saøng. Beänh nhaân ñaõ trôû laïi<br /> sinh hoaït vaø lao ñoäng bình thöôøng.<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Trong caáp cöùu, caét khoái taù tuïy ôû caùc tröôøng hôïp<br /> toån thöông taù traøng vaø tuïy naëng do chaán thöông, vôùi<br /> tyû leä töû vong cao töø 20,8% ñeán 54%(1,5,7,10,11). Keå töø<br /> naêm 1935, sau khi Whipple(7) thoâng baùo tröôøng hôïp<br /> caét khoái taù tuïy ñaàu tieân, cho ñeán nay ñaõ coù raát nhieàu<br /> coâng trình nghieân cöùu nhaèm hoaøn thieän hôn veà kyõ<br /> thuaät vaø ñaõ ñöa phaãu thuaät naøy vaøo thöïc hieän thöôøng<br /> qui(15,18). Veà nguyeân nhaân chaán thöông, 2 tröôøng hôïp<br /> cuûa chuùng toâi chaán thöông taù tuïy ñeàu do tai naïn giao<br /> thoâng. Haàu heát caùc taùc giaû cuõng ghi nhaän ñaây laø<br /> nguyeân nhaân hay gaëp nhaát vôùi tyû leä 60% ñeán<br /> 81%(2,3,4,11). Cô cheá toån thöông cuûa 2 tröôøng hôïp naøy<br /> ñeàu do löïc va ñaäp tröïc tieáp leân vuøng treân roán. Do bôûi<br /> vò trí giaûi phaãu cuûa khoái taù tuïy naèm sau phuùc maïc,<br /> neân 2 taïng naøy thöôøng chæ bò toån thöông do caùc chaán<br /> thöông raát maïnh vaø thöôøng coù caùc toån thöông naëng<br /> phoái hôïp, ñaây cuõng laø nguyeân nhaân chính laøm gia<br /> taêng tyû leä töû vong trong chaán thöông taù tuïy.<br /> <br /> thaêm doø gì theâm. Tröôøng hôïp thöù 2 ñeán vôùi beänh<br /> caûnh ña chaán thöông vaø soác, neân ñaõ laøm lu môø caùc<br /> daáu hieäu cuûa toån thöông taù tuïy, maëc duø toån thöông<br /> phaùt hieän trong moå phöùc taïp (giaäp naùt ñoaïn II taù<br /> traøng vaø ñaàu tuïy, giaäp naùt ñöùt rôøi moân vò–haønh taù<br /> traøng). Ñaây laø tröôøng hôïp coù chæ ñònh môû buïng caáp<br /> cöùu maø khoâng caàn phaûi laøm theâm caùc xeùt nghieäm<br /> thaêm doø ñeå tìm toån thöông taù tuïy tröôùc moå. Nhieàu<br /> taùc giaû söû duïng choïc röûa oå buïng vaø ñònh löôïng<br /> amylase maùu keát hôïp vôùi sieâu aâm hay chuïp caét lôùp vi<br /> tính ñeå phoái hôïp chaån ñoaùn(9,10,13). Tuy nhieân caùc<br /> thaêm doø caän laâm saøng chæ coù giaù trò töông ñoái. Löôïng<br /> amylase maùu thaáy taêng treân 70% toång soá caùc tröôøng<br /> hôïp, nhöng neáu noàng ñoä amylase maùu bình thöôøng<br /> cuõng khoâng cho pheùp loaïi tröø coù toån thöông taù<br /> tuïy(9,11). Choïc röûa oå buïng ñeå tìm maùu, dòch tieâu hoùa<br /> hay ñònh löôïng amylase trong dòch röûa laø phöông<br /> phaùp coù giaù trò trong chaån ñoaùn chaán thöông taù tuïy,<br /> nhöng coù tyû leä döông tính giaû cao vaø hieän nay coù theå<br /> thay theá baèng sieâu aâm hay chuïp caét lôùp vi tính(2,9).<br /> Trong 2 tröôøng hôïp naøy chuùng toâi chæ döïa vaøo caùc<br /> bieåu hieän laâm saøng vaø sieâu aâm ñeå höôùng ñeán chaån<br /> ñoaùn vaø quyeát ñònh phaãu thuaät, ngay caû trong tröôøng<br /> hôïp ñaàu tieân chæ coù toån thöông taù traøng vaø tuïy.<br /> <br /> Chaån ñoaùn<br /> <br /> Ñieàu trò<br /> <br /> Treân laâm saøng caùc trieäu chöùng cuûa toån thöông taù<br /> tuïy coù theå khoâng ñaëc hieäu vaø thöôøng bò che laáp bôûi<br /> caùc toån thöông taïng buïng khaùc, ñaëc bieät trong beänh<br /> caûnh ña chaán thöông. Caùc trieäu chöùng coù theå xuaát<br /> hieän nhanh choùng nhöng cuõng coù theå khoâng roõ raøng,<br /> sau chaán thöông coù theå coù 1 khoaûng thôøi gian khoâng<br /> bieåu hieän trieäu chöùng gì trong khoaûng töø 24 giôø ñeán<br /> 10 ngaøy(2,3). Theo Peùrissat(9) thì taát caû caùc chaán<br /> thöông buïng vuøng quanh roán hay treân roán ñeàu neân<br /> kieåm tra 1 caùch heä thoáng xem coù toån thöông khoái taù<br /> tuïy hay khoâng. Beänh nhaân thöù nhaát cuûa chuùng toâi coù<br /> va ñaäp tröïc tieáp vaøo vuøng buïng treân roán, sau ñoù xuaát<br /> hieän khoái baàm tím treân roán leäch phaûi, ñau vaø coù phaûn<br /> öùng thaønh buïng, sonde daï daøy coù maùu vaø keát hôïp sieâu<br /> aâm coù hình aûnh khoái aâm vang khoâng ñoàng nhaát vuøng<br /> ñaàu tuïy vaø dòch oå buïng, ñaõ cho pheùp chuùng toâi nghó<br /> ñeán coù toån thöông vuøng taù tuïy maø khoâng caàn phaûi<br /> <br /> Caét khoái taù tuïy laø 1 phaãu thuaät lôùn vaø coù nhieàu<br /> nguy cô trong caáp cöùu, nhaát laø ôû beänh nhaân ña chaán<br /> thöông, nhöng laø löïa choïn ñieàu trò toát nhaát cho<br /> nhöõng tröôøng hôïp toån thöông phöùc taïp taù traøng vaø<br /> ñaàu tuïy(5,10,17,18,19). Do ñoù caàn phaûi coù chæ ñònh nhanh<br /> choùng vaø chính xaùc bôûi vì thöôøng treân beänh caûnh soác,<br /> maát maùu nhieàu vaø caùc nguy cô khaùc trong moå nhö roái<br /> loaïn ñoâng maùu, toan chuyeån hoùa, giaûm thaân nhieät(7).<br /> Tyû leä töû vong cuûa phaãu thuaät caét khoái taù tuïy tuøy thuoäc<br /> vaøo möùc ñoä toån thöông, tình traïng beänh nhaân vaø kyõ<br /> naêng cuûa phaãu thuaät vieân. Raát nhieàu taùc giaû ñaõ ñöa ra<br /> caùc caùch phaân loaïi toån thöông taù tuïy khaùc nhau, qua<br /> ñoù coù caùc thaùi ñoä ñieàu trò tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä toån<br /> thöông, nhöng caùc phaân loaïi naøy ñeàu raát phöùc taïp vaø<br /> khoâng thoáng nhaát. Theo Frey(10) thì toån thöông tuïy laø<br /> naëng khi coù toån thöông oáng tuïy chính beân phaûi boù<br /> maïch maïc treo traøng treân vaø coù toån thöông phaàn oáng<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> <br /> 101<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 3 * 2004<br /> <br /> maät chuû trong tuïy. Toån thöông taù traøng naëng khi giaäp<br /> vôõ treân 75% chu vi taù traøng hoaëc toån thöông toaøn boä<br /> beà daày thaønh taù traøng keát hôïp vôùi toån thöông phaàn<br /> oáng maät chuû ngoaøi tuïy. Trong tröôøng hôïp naøy thì thaùi<br /> ñoä ñieàu trò toát nhaát laø caét khoái taù tuïy. Asensio(7)<br /> khuyeân neân söû duïng thuû thuaät Kocher ñeå boäc loä toån<br /> thöông taù traøng vaø tuïy trong moå. Hai beänh nhaân cuûa<br /> chuùng toâi sau khi phaãu tích ñeàu thaáy coù toån thöông<br /> giaäp naùt phöùc taïp ñaàu tuïy vaø taù traøng, daï daøy khoâng<br /> cho pheùp baûo toàn, do ñoù phaãu thuaät vieân ñaõ quyeát<br /> ñònh caét khoái taù tuïy khoâng baûo toàn moân vò. BozonVerduraz(5) vaø caùc taùc giaû khaùc(1,3,4,9,19) cuõng nhaát chí<br /> raèng caét khoái taù tuïy laø phaãu thuaät caên baûn khi toån<br /> thöông giaäp naùt vuøng ñaàu tuïy, toån thöông oáng maät<br /> chuû vaø toån thöông oáng tuïy chính. Coù raát nhieàu<br /> phöông phaùp thieát laäp laïi löu thoâng, nhöng ñeàu thoáng<br /> nhaát theo thöù töï mieäng noái maät–ruoät vaø tuïy–ruoät ôû<br /> treân, cuoái cuøng laø mieäng noái vò traøng ñeå traùnh loeùt<br /> tieâu hoùa(9,12). Ñoái vôùi vieäc söû lyù phaàn tuïy coøn laïi, nhieàu<br /> nghieân cöùu cho thaáy noái tuïy–daï daøy an toaøn hôn noái<br /> tuïy–hoãng traøng, ñaëc bieät coù yù nghóa trong tyû leä roø<br /> tuïy(13,14,15,16). Chuùng toâi ñaõ aùp duïng 2 phöông phaùp taùi<br /> laäp löu thoâng khaùc nhau treân moãi beänh nhaân. Beänh<br /> nhaân thöù nhaát sau khi caét boû taù traøng vaø ñaàu tuïy, ñöa<br /> 1 quai hoãng traøng qua maïc treo ñaïi traøng ngang leân<br /> noái laàn löôït vôùi oáng maät chuû vaø daï daøy. Phaàn tuïy coøn<br /> laïi noái vaøo maët sau daï daøy. Beänh nhaân thöù 2 laøm 3<br /> mieäng noái laàn löôït treân quai hoãng traøng vôùi oáng maät<br /> chuû, tuïy vaø daï daøy tröôùc ñaïi traøng ngang. Do bôûi tyû leä<br /> bieán chöùng vaø töû vong lieân quan tröïc tieáp ñeán bieán<br /> chöùng roø tuïy neân nhieàu taùc giaû daãn löu oáng tuïy kieåu<br /> Volker(3,7,8,20). Caû 2 tröôøng hôïp cuûa chuùng toâi ñeàu<br /> khoâng ñaët daãn löu oáng tuïy nhöng khoâng thaáy coù roø<br /> tuïy sau moå. Chuùng toâi cuõng khoâng gaëp 1 bieán chöùng<br /> naøo sau moå nhö chaûy maùu vaø suy thaän, laø caùc bieán<br /> chöùng hay gaëp nhaát trong giai ñoaïn sôùm sau<br /> moå(7,9,10,11,12). Chæ coù tröôøng hôïp thöù 2 coù vieâm muû<br /> khoang maøng phoåi phaûi ngaøy thöù 9 sau moå do coù<br /> chaán thöông ngöïc phoái hôïp, coù vôõ cô hoaønh vaø traøng<br /> maùu khoang maøng phoåi phaûi, maø khoâng phaûi bieán<br /> chöùng cuûa caét khoái taù tuïy. Veà aûnh höôûng chuyeån hoùa<br /> sau caét khoái taù tuïy, haàu heát caùc beänh nhaân ñeàu coù suùt<br /> caân vaø coù theå coù bieåu hieän keùm haáp thu caùc möùc<br /> <br /> 102<br /> <br /> ñoä(11,12). Beänh nhaân thöù nhaát cuûa chuùng toâi sau moå ñaõ<br /> phaûi nhaäp vieän ñieàu trò nhieàu laàn vì suy dinh döôõng<br /> do keùm haáp thu, phuø toaøn thaân, thieáu maùu vaø ñònh<br /> löôïng protein vaø albumin maùu giaûm naëng. Chuïp caét<br /> lôùp vi tính cho thaáy phaàn tuïy coøn laïi cuûa beänh nhaân<br /> naøy raát nhoû (hình 1).<br /> <br /> Keát luaän, chaán thöông taù traøng vaø tuïy laø hieám<br /> gaëp, thöôøng naëng neà vaø thöôøng keøm theo toån thöông<br /> caùc taïng phoái hôïp, gaây tyû leä bieán chöùng vaø töû vong<br /> cao. Trong caáp cöùu, chaån ñoaùn chuû yeáu döïa treân trieäu<br /> chöùng laâm saøng vaø sieâu aâm ñeå quyeát ñònh ñieàu trò.<br /> Caét khoái taù tuïy laø phaãu thuaät lôùn ñöôïc chæ ñònh cho<br /> caùc toån thöông taù tuïy naëng do chaán thöông vaø coù theå<br /> thöïc hieän ñöôïc trong caáp cöùu vôùi tyû leä thaønh coâng<br /> cao.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Errougani A., Ameur A., Chkoff R. et all (1997), “Les<br /> traumatismes duodÐno–pancrÐatiques: A propos de 30<br /> observations”, J. Chir, 134(1), 9–13.<br /> Carrel T., Lerut J., Niederhauser U. et all (1990),<br /> “Diagnostic et traitement des lÐsions traumatiques du<br /> duodÐnum et du pancrÐas: Analyse de 21 cas”, J. Chir,<br /> 127(10), 438–44.<br /> Calen S., Moreno P., Nicolau H. et all (1987),<br /> “Traumatismes duodÐno–pancrÐatiques: ConsidÐrations<br /> diagnostiques et thÐrapeutiques μ propos de 25 cas”, J.<br /> Chir, 124(4), 263–71.<br /> Jurczak F., Kahn X., Letessier E. et all (1999),<br /> “Traumatismes fermÐs duodÐno–pancrÐatiques sÐvÌres:<br /> μ propos d’une sÐrie de 30 patients”, Ann Chir, 53(4),<br /> 267–72.<br /> Bozon–Verduraz E., Letreut Y.P., Maillet B. et all<br /> (1987), “Place de la rÐsection dans les traumatismes<br /> fermÐs rÐcents du pancrÐas: 9 observations”, MÐd. Chir.<br /> Dig., 16(6), 421–6.<br /> TeniÌre P., Lerebours F., Michot F. et all (1984),<br /> “Rupture traumatique et isolÐe du pancrÐas, Ðvolution<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 3 * 2004<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> 9.<br /> <br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> 13.<br /> <br /> spontanÐment favorable: A propos d’un cas”, Sem. H«p.<br /> Paris., 60(46–47), 3243–5.<br /> Asensio J.A., Petrone P., Rold¸n G. et all (2003),<br /> “Pancreaticoduodenectomy: A rare procedure for the<br /> management of complex pancreaticoduodenal injuries”,<br /> Am Coll Surg, 197(6), 937–42.<br /> Balasegaram M. (1976), “Surgical management of<br /> pancreatic trauma”, Am J Surg, 131, 536–40.<br /> PÐrissat J., Collet D., Arnoux R. et all (1991),<br /> “Traumatismes du duodÐno–pancrÐas: principes de<br /> technique et de tactique chirurgicales”, Editions<br /> Techniques–Encycl.<br /> Med.<br /> Chir,<br /> Techniques<br /> chirurgicales, Appareil digestif, 40898, 15 p.<br /> Frey C.F., Wardell T.W., McMurtry A.L. (1997),<br /> “Injuries to the pancreas”, Surgery of the pancreas, 49,<br /> 609–31.<br /> Frey C., Tatsuo Araida (1993), “Trauma to the<br /> pancreas and duodenum”, Abdominal trauma, tieme<br /> Medical publishers, Inc, 9, 118–59.<br /> Silen W., Steer M.L. (1997), “Pancreas”, Principles of<br /> surgery, 32, 1413–40.<br /> Miyagawa S, Makuuchi M, Lygidakis NJ et all (1992),<br /> “A retrospective comparative study of reconstructive<br /> methods<br /> following<br /> pancreaticoduodenectomy-pancreaticojejunostomy vs. pancreaticogastrostomy”,<br /> Hepatogastroenterology, 39, 381-4.<br /> <br /> 14.<br /> <br /> 15.<br /> <br /> 16.<br /> <br /> 17.<br /> <br /> 18.<br /> <br /> 19.<br /> <br /> 20.<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Yeo CJ, Cameron JL, Maher MM et all (1995), “A<br /> prospective<br /> randomized<br /> trial<br /> of<br /> pancreaticogastrostomy versus pancreaticojejunostomy<br /> after pancreaticoduodenectomy”, Ann Surg, 222, 580-8.<br /> Takano S, Ito Y, Watanabe Y et all (2000),<br /> “Pancreaticojejunostomy<br /> versus<br /> pancreaticogastrostomy in reconstruction following<br /> pancreaticoduodenectomy”, Br J Surg, 87, 423-7.<br /> Masanori Sugiyama, Nobutsugu Abe, Hisayo Ueki et<br /> all (2004), “Pancreaticogastrostomy for reconstruction<br /> after medial pancreatectomy”, J Am Coll Surg, 199(1),<br /> 163-5.<br /> Oreskovich<br /> MR,<br /> Carrico<br /> CJ<br /> (1984),<br /> “Pancreaticoduodenectomy for trauma: a viable<br /> option?”, Am J Surg, 147(5), 618-23.<br /> Icoz G, Tuncyurek P, Kilic M et all (2002),<br /> “Pancreaticoduodenectomy in the management of<br /> pancreatic and duodenal injuries”, Ulus Trauma Derg,<br /> 8(2), 90-3.<br /> Heimansohn DA, Canal DF, McCarthy MC et all<br /> (1990), “The role of pancreaticoduodenectomy in the<br /> management of the traumatic injuries to the pancreas<br /> and duodenum”, Am Surg, 56(8), 511-4.<br /> Roder JD, Stein HJ, Bottcher KA et all (1999), “Stented<br /> versus<br /> nonstented<br /> pancreaticojejunostomy<br /> after<br /> pancreaticoduodenectomy”, Ann Surg, 229(1), 41-8.<br /> <br /> 103<br /> <br />