Nhân nhanh in vitro giống hoa cúc nhật "rivalry"

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

102
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong các loài hoa cắt hiện nay, chỉ đứng sau hoa hồng, hoa cúc là một trong những loại hoa được ưa chuộng và trồng phổ biến ở nước ta (Linh Xuan Nguyen, 1998). Hoa cúc được ưa chuộng bởi sự đa dạng về chủng loại và màu sắc; phong phú về kiểu dáng, khá bền và phù hợp với nhiều mục đích sử dụng. Hơn thế, cây cúc được điều kiển ra hoa để tạo nguồn sản phẩm hàng hoá liên tục và ổn định quanh năm (John, Harold, 1999). Chính vì vậy, nhu cầu có được các giống...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhân nhanh in vitro giống hoa cúc nhật "rivalry"

nh©n nhanh in vitro gièng hoa cóc NhËt “Rivalry” Study on Micropropagation of Japan chrysanthemum “Rivalry” NguyÔn ThÞ Lý Anh, NguyÔn Quang Th¹ch Summmary The experiments ware carried out on new variety of chrysanthemum from Japan: “Rivalry”. The research results showed that: HgCl2 0,2% in 7 min. was the best for sterization treatment of the stem and leaf tissue of chrysanthemum;Stem tissue was better than leaf one for explants. The initial and multipropagation medium was MS+1ppm BA.The MS medium without growth regulations was the best for rooting of shoot.The mix of soil, sand and burned rice husk (1:1:1) was suitable for transfering the plantlets to ambient condition.Fourteen thousand plantlets ware produced by tissue culture due to apply above research results. Those plantlets grew and gave their flowers. Key words: “Rivalry”, tissue culture , multipropagation 1. më ®Çu Trong c¸c loµi hoa c¾t hiÖn nay, chØ ®øng sau hoa hång, hoa cóc lµ mét trong nh÷ng lo¹i hoa ®−îc −a chuéng vµ trång phæ biÕn ë n−íc ta (Linh Xuan Nguyen, 1998). Hoa cóc ®−îc −a chuéng bëi sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ mµu s¾c; phong phó vÒ kiÓu d¸ng, kh¸ bÒn vµ phï hîp víi nhiÒu môc ®Ých sö dông. H¬n thÕ, c©y cóc ®−îc ®iÒu kiÓn ra hoa ®Ó t¹o nguån s¶n phÈm hµng ho¸ liªn tôc vµ æn ®Þnh quanh n¨m (John, Harold, 1999). ChÝnh v× vËy, nhu cÇu cã ®−îc c¸c gièng cóc míi th«ng qua chän t¹o vµ nhËp néi nh»m ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña thÞ tr−êng lu«n ®−îc ng−êi s¶n xuÊt quan t©m, chó träng. §Ó gãp phÇn lµm ®a d¹ng vµ phæ biÕn gièng míi, ®ång thêi ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu c©y gièng cho ngµnh s¶n xuÊt hoa cóc ë n−íc ta, gièng cóc NhËt “Rivalry” ®−îc nghiªn cøu nh©n nhanh b»ng kü thuËt nu«i cÊy m«. 2. VËt liÖu, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Nguyªn liÖu cho c¸c thÝ nghiÖm in vitro lµ l¸ vµ ®o¹n th©n cña cµnh hoa cóc “Rivalry” (Dendranthema indicum Gr.). §©y lµ gièng cóc cã kÝch th−íc hoa lín (®−êng kÝnh hoa gÊp ®«i cóc ®¹i ®o¸), mÇu s¾c míi l¹, nguån gèc tõ Kyushu – NhËt B¶n, ®−îc ViÖn Sinh häc N«ng nghiÖp du nhËp vµo ViÖt Nam n¨m 2000. Nguyªn liÖu cho c¸c thÝ nghiÖm ex vitro lµ c©y con hoµn chØnh nhËn ®−îc tõ nu«i cÊy in vitro. ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu nu«i cÊy m« hiÖn hµnh (Robert, Dennis, 2000), trªn nÒn m«i tr−êng c¬ b¶n MS (Murashige,Skoog, 1962). §iÒu kiÖn nu«i cÊy: nhiÖt ®é phßng nu«i 25- 27oC, ®é Èm phßng nu«i 70%, c−êng ®é chiÕu s¸ng: 3000lux, thêi gian chiÕu s¸ng: 16 giê/ngµy. ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ ngÉu nhiªn, 3 lÇn lÆp l¹i, mçi c«ng thøc 30 c¸ thÓ.C¸c chØ tiªu thÝ nghiÖm ®−îc quan s¸t th−êng xuyªn víi 7-10 ngµy 1 lÇn (tuú theo yªu cÇu cña thÝ nghiÖm) Sè liÖu thùc nghiÖm ®−îc xö lý thèng kª sinh häc theo ch−¬ng tr×nh IRRISTAT. C¸c thÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh t¹i phßng thÝ nghiÖm nu«i cÊy m«, tÕ bµo thùc vËt vµ v−ên thùc nghiÖm cña ViÖn sinh häc n«ng nghiÖp, tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I. 3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 3.1 Giai ®o¹n t¹o nguån mÉu khëi ®Çu
T¹o ®−îc nguån mÉu s¹ch cã kh¶ n¨ng sèng cao lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù thµnh c«ng cña viÖc nu«i cÊy in vitro. Trªn c¬ së cña nghiªn cøu ®· c«ng bè tr−íc ®©y (NguyÔn ThÞ Lý Anh vµ céng sù, 1999), kÕt qu¶ khö trïng mÉu cÊy b»ng HgCl2 nång ®é 0,2% trong thêi gian 7 phót cho tû lÖ mÉu s¹ch, sèng ®èi víi m« l¸ lµ 76,7% vµ m« th©n lµ 86,7%. C¸c mÉu nµy ®−îc nu«i cÊy ®Ó t¸i sinh chåi. B¶ng 1. ¶nh h−ëng cña BA ®Õn sù t¸i sinh chåi tõ m« l¸ (sau 4 tuÇn) Tû lÖ mÉu t¹o Sè chåi/mÉu ChiÒu cao chåi Sè l¸/chåi C«ng thøc chåi (%) cÊy (chåi) (cm) (l¸) §/C (MS) 0,0 0,0 0,0 0,0 MS + 0,5ppm BA 40,0 1,5 1,3 2,5 MS + 1,0ppm BA 43,3 1,6 1,5 4,4 MS + 1,5ppm BA 76,6 3,1 1,6 5,8 MS + 2,0ppm BA 66,7 2,5 1,4 3,2 MS + 2,5ppm BA 53,3 2,0 1,3 2,5 MS + 3,0ppm BA 50,0 1,2 1,2 1,8 LSD (0,05) 3,9 0,1 Sù cã mÆt cña ®¬n chÊt BA víi c¸c nång ®é kh¸c nhau trong m«i tr−êng nu«i cÊy ®· cã kh¶ n¨ng kÝch thÝch kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi tõ m« l¸ (b¶ng 1). ChØ c¸c c«ng thøc bæ sung BA míi cã kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ kÝch thÝch t¸i sinh chåi sÏ bÞ gi¶m ®i khi bæ sung BA ë nång ®é cao. Khi bæ sung BA ë nång ®é 1,5ppm cho hiÖu qu¶ t¸i sinh chåi cao nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, chÊt l−îng chåi t¸i sinh thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu sinh tr−ëng còng tèt nhÊt. B¶ng 2. ¶nh h−ëng cña BA ®Õn sù t¸i sinh chåi tõ ®o¹n th©n mang 1 m¾t ngñ (sau 4 tuÇn) Tû lÖ mÉu Sè chåi/mÉu ChiÒu cao chåi Sè l¸/chåi C«ng thøc t¹o chåi (%) cÊy (chåi) (cm/chåi) (l¸/chåi) §/C (MS) 100 1,0 6,9 2,1 MS + 0,5ppm BA 100 3,4 6,3 1,6 MS + 1,0ppm BA 100 4,6 6,6 1,5 MS + 1,5ppm BA 100 4,1 6,4 1,3 MS + 2,0ppm BA 100 3,8 6,7 1,2 MS + 2,5ppm BA 100 3,3 6,4 1,1 MS + 3,0ppm BA 100 3,1 7,7 1,0 LSD (0,05) 0,1 0,1 0,4 0,1 §o¹n th©n mang m¾t ngñ cho tû lÖ t¸i sinh ®¹t 100% trªn tÊt c¶ c¸c m«i tr−êng (b¶ng 2), do kh¶ n¨ng bËt chåi cña m¾t ngñ Ýt bÞ ¶nh h−ëng bëi chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng (trong giíi h¹n nghiªn cøu). Tuy nhiªn, mÉu cÊy chØ t¹o côm chåi khi ®−îc cÊy trªn m«i tr−êng cã bæ xung BA. §iÒu nµy chøng tá BA ®· kÝch thÝch kh¶ n¨ng t¸i sinh chåi cña mÉu cÊy vµ bæ xung BA ë nång ®é 1,5mg/lÝt cho tû lÖ t¸i sinh ®¹t 100%, sè chåi t¸i sinh cao nhÊt (®¹t 4,6 chåi/mÉu cÊy), chåi t¸i sinh sinh tr−ëng m¹nh (chØ kÐm c«ng thøc ®èi chøng). 3.2. Giai ®o¹n nh©n nhanh Giai ®o¹n nµy ®−îc thùc hiÖn b»ng ph−¬ng thøc t¹o côm chåi tõ c¸c chåi t¸i sinh thu nhËn ®−îc trong giai ®o¹n trªn.
B¶ng 3. ¶nh h−ëng cña BA ®Õn hÖ sè nh©n chåi trªn hai nguån mÉu (sau 4 tuÇn) C«ng thøc Chåi t¸i sinh tõ m« l¸ Chåi t¸i sinh tõ m« th©n HÖ sè ChiÒu cao Sè l¸/ HÖ sè ChiÒu cao Sè l¸/ chåi nh©n (lÇn) chåi (cm) chåi (l¸) nh©n (lÇn) chåi (cm) (l¸) §/C (MS) 1,0 2,5 6,3 1,0 4,4 14,5 MS + 0,5 ppm BA 3,6 1,7 5,9 4,7 3,4 6,4 MS + 1,0 ppm BA 6,0 2,0 6,0 7,1 3,2 6,3 MS + 1,5 ppm BA 4,1 1,5 5,2 5,4 3,0 6,5 LSD (0,05) 0,3 0,1 0,2 0,3 0,4 0,6 Sau 4 tuÇn nu«i cÊy cho thÊy m«i tr−êng ®−îc bæ sung BA cã t¸c dông kÝch thÝch kh¶ n¨ng ®Î chåi cña c©y hoa cóc (chØ c¸c c«ng thøc bæ xung BA míi cã kh¶ n¨ng ®Î chåi) trªn c¶ hai nguån mÉu lµ chåi t¸i sinh tõ m« l¸ vµ chåi t¸i sinh tõ m« th©n (b¶ng 3). Tuy nhiªn, bæ sung BA ë nång ®é cao sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng ®Î chåi, hÖ sè nh©n gi¶m 1,7 lÇn (tõ 7,1 xuèng 5,4) khi t¨ng nång ®é BA tõ 1,0ppm lªn 1,5ppm. HÖ sè nh©n ®èi víi nguån mÉu lµ c©y t¸i sinh tõ ®o¹n th©n cao h¬n so víi chåi t¸i sinh tõ m« l¸ (7,1 lÇn so víi 6,0). M«i tr−êng tèi −u ®Ó nh©n nhanh c©y hoa cóc trªn c¶ hai lo¹i nguån mÉu lµ: MS + 1mg/lÝt BA. Trªn m«i tr−êng nµy cho hÖ sè nh©n lµ 7,1 ®èi víi chåi t¸i sinh tõ m« th©n vµ 6,0 ®èi víi chåi t¸i sinh tõ m« l¸. 3.3. Giai ®o¹n t¹o c©y in vitro hoµn chØnh B¶ng 4. ¶nh h−ëng cña α-NAA ®Õn sinh tr−ëng vµ kh¶ n¨ng ra rÔ cña chåi cóc t¸i sinh tõ c¸c nguån mÉu kh¸c nhau (sau 2 tuÇn) Chåi cã nguån gèc tõ m« l¸ (chåi t¸i sinh tõ m« l¸) C«ng thøc Tû lÖ ra Sè rÔ/c©y ChiÒu dµi rÔ Sè l¸/c©y chiÒu cao rÔ (%) (rÔ) (cm) (l¸) c©y (cm) §/C (MS) 80,0 9,1 3,8 7,3 2,3 MS+0,25pp mαNAA 86,7 13,5 3,0 6,5 1,9 MS+0,5ppm αNAA 100,0 15,8 3,0 6,9 2,0 LSD 2,8 2,0 0,1 0,1 Chåi cã nguån gèc tõ m« th©n (chåi t¸i sinh tõ m« th©n) C«ng thøc Tû lÖ ra Sè rÔ/c©y ChiÒu dµi rÔ Sè l¸/c©y chiÒu cao rÔ (%) (rÔ) (cm) (l¸) c©y (cm) §/C (MS) 100 9,6 5,0 11,6 2,8 MS+0,25ppm αNAA 100 12,0 2,8 10,3 2,7 MS+0,5ppm αNAA 100 14,8 2,2 10,5 2,8 LSD 0,6 0,1 1,0 0,03 Bæ xung α-NAA lµm t¨ng sè rÔ/c©y nh−ng l¹i lµm gi¶m chÊt l−îng cña bé rÔ khi so víi m«i tr−êng kh«ng bæ sung α-NAA (§/C). MÆt kh¸c, chåi t¸i sinh tõ m« th©n cã kh¶ n¨ng ra rÔ m¹nh h¬n so víi chåi t¸i sinh tõ m« l¸. §iÒu nµy chøng tá ®· cã mét sù thay ®æi lín vÒ sinh lý cña chåi cóc t¸i sinh tõ m« l¸, do m« l¸ ph¶i qua giai ®o¹n t¹o chåi bÊt ®Þnh trong khi ®ã chåi t¸i sinh tõ m« th©n thùc chÊt lµ chåi ®−îc nh©n nhanh theo ph−¬ng ph¸p vi gi©m cµnh nªn kh«ng ph¶i qua giai ®o¹n t¸i sinh chåi bÊt ®Þnh. C©y cóc cã kh¶ n¨ng tù ra rÔ rÊt m¹nh, tû lÖ ra rÔ trªn m«i tr−êng kh«ng bæ sung chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng ®¹t 80,0% (®èi víi chåi t¸i sinh tõ m« l¸) vµ 100% (®èi víi chåi t¸i sinh tõ m« th©n). §iÒu ®ã
chøng tá: chåi cóc cã kh¶ n¨ng tæng hîp vµ tù ®iÒu chØnh l−îng chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng néi sinh theo h−íng t¹o rÔ bÊt ®Þnh. 3.4 Giai ®o¹n v−ên −¬m B¶ng 5. ¶nh h−ëng cña gi¸ thÓ ®Õn sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y cóc cÊy m« (sau 4 tuÇn) §é t¨ng Tû lÖ sèng Sè l¸ míi/ c©y Gi¸ thÓ chiÒu cao Quan s¸t (%) (l¸) (cm) TrÊu hun 100 3,1 4,9 C©y mËp, l¸ to, xanh ®Òu C¸t 100 2,2 4,3 L¸ to, xanh, th©n mËp C©y to, mËp, khoÎ, l¸ to vµ dµy, mÇu §Êt 36,7 2,9 4,4 xanh ®Ëm XØ than 53,3 1,5 4,2 C©y yÕu, chËm ph¸t triÓn, l¸ vµng máng §Êt+c¸t (1:1) 80,0 3,0 4,6 C©y khoÎ, l¸ to xanh §Êt+c¸t+trÊu C©y mËp, khoÎ, mäc ®Òu, th¼ng cøng l¸ 100 3,4 5,0 hun (1:1:1) to xanh thÉm dµy b¶n Trong giai ®o¹n v−ên −¬m, gi¸ thÓ cã ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng sèng, sinh tr−ëng cña c©y cóc cÊy m«. Nh×n chung, c¸c gi¸ thÓ cã bæ xung trÊu hun sÏ cho tû lÖ sèng, sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y cóc cÊy m« tèt (gi¸ thÓ trÊu hun, vµ ®Êt + c¸t +trÊu hun theo tû lÖ 1:1:1 cho tû lÖ sèng ®¹t 100%, c©y sinh tr−ëng m¹nh). Gi¸ thÓ xØ than vµ ®Êt tá ra kh«ng thÝch hîp víi c©y cóc cÊy m«. §iÒu nµy cã thÓ do gi¸ thÓ xØ than cã c¸c ®Æc tÝnh lý ho¸ kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña bé rÔ cßn gi¸ thÓ ®Êt l¹i bÝ trong thêi gian ®Çu tiªn khi ra c©y v× vËy ®· lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng sinh tr−ëng còng nh− t¨ng kh¶ n¨ng nhiÔm bÖnh cña c©y. 3.5 Sù sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y cóc cÊy m« trong s¶n xuÊt B¶ng 6. Sù sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña c©y hoa cóc NhËt cÊy m« vµ hoa cóc vµng ®¹i ®ãa (trång vô ®«ng 2002 t¹i H¶i Phßng) ChØ tiªu theo dâi Cóc vµng ®¹i ®ãa Cóc NhËt “Rivalry” Thêi gian tõ trång ®Õn ra hoa 77 83 ( µ )cao c©y (cm) ChiÒu 48,2 86,5 §−êng kÝnh th©n lóc thu h¸i (cm) 0,60 1,10 Tû lÖ ra hoa (%) 100 100 §−êng kÝnh b«ng hoa (cm) 6,7 13,3 §−êng kÝnh cuèng hoa (cm) 0,3 0,8 ChiÒu cao b«ng hoa (cm) 12,3 14,2 MÇu s¾c hoa Vµng ®Ëm Vµng t−¬i C©y cã th©n l¸ C©y cã th©n l¸ to, nÆng, §Æc ®iÓm h×nh th¸i c©n ®èi dÔ ®æ ¸p dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu nªu trªn, Trung t©m øng dông khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ - Së khoa häc C«ng nghÖ H¶i Phßng ®· s¶n xuÊt ®−îc 14.200 c©y cóc NhËt gièng “Rivalry”vµ trång thö t¹i §»ng H¶i - H¶i Phßng. C¸c chØ tiªu sinh tr−ëng cña gièng cóc nµy nh− chiÒu cao c©y, ®−êng kÝnh th©n lóc thu h¸i, ®−êng kÝnh b«ng hoa, ®−êng kÝnh cuèng hoa, chiÒu cao b«ng ®Òu cao h¬n cóc ®¹i ®ãa. Tû lÖ ra hoa 100% (b¶ng 6). KÕt qu¶ nµy kh¼ng ®Þnh quy tr×nh nh©n gièng cã thÓ vËn hµnh ë s¶n xuÊt ®ång thêi còng giíi thiÖu cho s¶n xuÊt mét gièng hoa cóc míi l¹. Do cã kÝch th−íc hoa lín, chiÒu cao vµ ®−êng kÝnh
b«ng hoa gÇn t−¬ng ®−¬ng nhau nªn n«ng d©n gäi lµ “hoa cóc ®Ìn lång”. Gièng hoa nµy cã thÓ sö dông tèt vµo c¸c môc tiªu trang trÝ. 4. KÕt luËn Quy tr×nh nh©n gièng c©y hoa cóc NhËt “Rivalry” b»ng kü thuËt nu«i cÊy m« víi chÕ ®é khö trïng thÝch hîp cho m« th©n vµ m« l¸ cóc lµ: HgCl2 0,2% trong 7 phót, ë chÕ ®é khö trïng nµy m« l¸ cho tû lÖ mÉu s¹ch, sèng ®¹t 76,7% vµ m« th©n ®¹t 86,7%. M« th©n mang m¾t ngñ ®−îc sö dông lµm vËt liÖu nu«i cÊy khëi ®éng v× c©y t¸i sinh tõ m« th©n sÏ cho chÊt l−îng c©y con tèt h¬n, kh¶ n¨ng nh©n nhanh còng nh− ra rÔ m¹nh h¬n. M«i tr−êng MS + 1ppm BA ®−îc chän nu«i cÊy khëi ®éng, nh©n nhanh in vitro. M«i tr−êng MS kh«ng bæ xung chÊt ®iÒu tiÕt sinh tr−ëng ®−îc chän lµm m«i tr−êng t¹o c©y hoµn chØnh, trªn m«i tr−êng nµy chåi ra rÔ 100% sau 2 tuÇn nu«i cÊy, kh¶ n¨ng sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y con tèt. Gi¸ thÓ thÝch hîp cho c©y cóc cÊy m« ngoµi v−ên −¬m lµ: ®Êt+ c¸t + trÊu hun (1:1:1), gi¸ thÓ nµy cho tû lÖ sèng ®¹t 100%, c©y con sinh tr−ëng m¹nh nhÊt. Víi qui tr×nh nµy, ®· s¶n xuÊt ®−îc hµng chôc ngµn c©y gièng ®Ó trång thö nghiÖm ë H¶i Phßng, Hµ Néi, Th¸i B×nh. Tµi liÖu tham kh¶o NguyÔn ThÞ Lý Anh, NguyÔn Quang Th¹ch, Tõ ThÞ Hoµi Thu (1999). Nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ph¸p nh©n nhanh mét sè gièng hoa cóc chïm Hµ lan. B¸o c¸o khoa häc Héi nghÞ Quèc gia vÒ C«ng nghÖ sinh häc, tr. 859-865 John M. D., Harold F. W., (1999). Floriculture Principles and Species, Prentice Hall, Inc., p. 292- 303 Linh Xuan Nguyen, (1998). Cut Flower Production in ASIA. FAO, Bangkok, Thailand, p.63-67 Murashige T. and Skoog F., (1962). A revised medium for rapid growth and bioassay with tobacco tissue culture. Physiol. Plant. 15. pp: 473- 497. Robert N. Trigiano, Dennis J. G., (2000). Plant Tissue Culture Concepts and Laboratory Excercises, CRC Press LLC, p. 75-85