Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi và khả năng đáp ứng của trạm y tế xã, thị trấn tại huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NHU CẦU CHĂM SÓC SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI CAO TUỔI<br /> VÀ KHẢ NĂNG ĐÁP ỨNG CỦA TRẠM Y TẾ XÃ, THỊ TRẤN<br /> TẠI HUYỆN XUYÊN MỘC, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU<br /> Vũ Văn Nam*, Trương Phi Hùng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi đang thực sự trở thành vấn đề đặc biệt quan tâm của y tế<br /> công cộng.<br /> Mục tiêu: Xác định các nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi và đánh giá khả năng đáp ứng nhu<br /> cầu chăm sóc sức khỏe người cao tuổi của các Trạm y tế tại địa bàn huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu,<br /> năm 2013.<br /> Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả thực hiện trên 197 người cao tuổi và<br /> 13 trưởng trạm y tế xã tại huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2013.<br /> Kết quả: Người cao tuổi có nhu cầu cao nhất về: trình độ chuyên môn y tế của người chăm sóc: 73,7%; kiểm<br /> tra sức khỏe định kỳ: 85,3%; tham gia bảo hiểm y tế: 91,9%; tham gia đoàn thể, hội: 79,7%. Đối tượng từ 80 tuổi<br /> trở lên có nhu cầu cao về khám chữa bệnh tại nhà (p = 0,013) và kiểm tra sức khỏe định kỳ (p = 0,04); nữ giới có<br /> nhu cầu tìm người chăm sóc nhiều hơn nam giới (p = 0,008). 12/13 trạm y tế xã đáp ứng tốt yêu cầu về cơ sở vật<br /> chất khám chữa bệnh, tuy nhiên nguồn kinh phí và cơ số thuốc chưa đủ đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe<br /> người cao tuổi.<br /> Kết luận: Người cao tuổi có nhu cầu cao về chuyên môn của nhân viên y tế, khám sức khỏe định kỳ và tham<br /> gia các hoạt động đoàn thể. Kinh phí thiếu và cơ số thuốc chưa đầy đủ làm hạn chế khả năng đáp ứng nhu cầu<br /> chăm sóc sức khỏe người cao tuổi của trạm y tế xã.<br /> Từ khóa: Nhu cầu chăm sóc sức khỏe, người cao tuổi, khả năng đáp ứng nhu cầu, trạm y tế, kỹ thuật chọn<br /> mẫu PPS, huyện Xuyên Mộc.<br /> ABSTRACT<br /> NEEDS OF HEALTHCARE IN ELDERLY AND THE ABILITY TO MEET HEALTHCARE NEEDS OF<br /> COMMUNE HEALTH STATIONS AT XUYÊN MỘC DISTRICT, BÀ RỊA – VŨNG TÀU PROVINCE<br /> Vu Van Nam, Truong Phi Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 20 - Supplement of No 1 - 2016: 219 - 222<br /> <br /> Background: Health care for the elderly is really becoming a problem, especially in public health.<br /> Objectives: To determine the needs of healthcare in elderly and assess the ability to meet healthcare needs of<br /> commune health stations (CHSs) at Xuyên Mộc District, Bà Rịa – Vũng Tàu Province in 2013.<br /> Methods: This descriptive cross-sectional study was conducted on 197 and 13 CHS directors at Xuyên Mộc<br /> Province, Bà Rịa – Vũng Tàu District.<br /> Results: Elderly has the highest needs about: caretaker(s): 73.7%; periodic health examnination: 85.3%;<br /> using health insurance: 91.9%; joining in social groups: 79.7%. People aged from 80 years or above has higher<br /> need of home health care (p value = 0.013) and periodic health examnination (p value = 0.04); female elderly has<br /> higher needs of having caretaker(s) than male elderly (p value = 0.008). 12 out of 13 CHSs meet the need of<br /> <br /> * TTYT huyện Xuyên Mộc – tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ** Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc : BS. CKII. Vũ Văn Nam ĐT: 0913794196 Email: bsnamxuyenmoc@gmail.com<br /> Y tế Công cộng 219<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016<br /> <br /> facilities for elderly healthcare, however the money resource and drug base is not enough to meet the needs of<br /> elderly.<br /> Conclusion: Elderly has high needs of healthcare staff’s medical skill, periodic health examination and<br /> joining in social groups.Lack of financial source and drugs base reduce the capability in elderly healthcare of<br /> CHSs.<br /> Keywords: descriptive cross-sectional study, elderly, the ability to meet the needs, CHSs, PPS sampling<br /> technique, Xuyên Mộc district.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ từ tháng 01 đến tháng 9 năm 2013.<br /> Nghiên cứu thực hiện trên 197 đối tượng là<br /> Xã hội phát triển về mọi mặt làm cho chất<br /> NCT (sử dụng kỹ thuật chọn mẫu PPS) và 13 đối<br /> lượng cuộc sống ngày càng tốt hơn, cùng với<br /> tượng là trưởng trạm y tế xã tại khu vực nghiên<br /> những thành tựu đạt được của y học nên tuổi<br /> cứu.<br /> thọ của con người ngày càng được nâng cao.<br /> Vì vậy, chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi Thống kê<br /> (NCT) đang thực sự trở thành vấn đề đặc biệt - Thống kê mô tả: tần số và tỉ lệ %.<br /> quan tâm của y tế công cộng trên toàn cầu. - Thống kê phân tích: sử dụng kiểm định χ2<br /> Năm 2010, tuổi thọ trung bình của Việt Nam hoặc Fisher.<br /> đạt 72,8 tuổi, 9,4% dân số (8,15 triệu người) là<br /> KẾT QUẢ<br /> NCT. Quỹ Dân số Liên hiệp quốc dự báo Việt<br /> Nam sẽ đạt mốc 100 triệu dân vào năm 2024, Trong số NCT tham gia nghiên cứu có 54,3%<br /> trong đó NCT chiếm 13%, tập trung chủ yếu ở là nữ giới, phần lớn từ 60 – 80 tuổi (78,7%), chỉ có<br /> vùng nông thôn(1). 11,2% có trình độ học vấn từ cấp 3 trở lên, nghề<br /> Già không phải là một bệnh nhưng tuổi già nghiệp chính từng làm chủ yếu là nghề nông<br /> tạo điều kiện cho bệnh tật phát sinh và phát (58,9%), kinh tế đủ sống (50,8%), tự đánh giá tình<br /> triển, đặc biệt là các bệnh mãn tính, tính chất trạng sức khỏe tốt chiếm tỉ lệ thấp (1,5%). 37,1%<br /> bệnh đa triệu chứng, đa bệnh lý. Vì vậy, được đối tượng có tình trạng sức khỏe tinh thần không<br /> khám chữa bệnh khi đau ốm, được chăm sóc sức thoải mái, lo lắng. Đối tượng có gặp khó khăn về<br /> khỏe là một nhu cầu chính đáng của NCT. vận động (29,1%), nhai (51,3%), nghe (25,4%),<br /> nhìn (60,9%). Tỉ lệ đối tượng mắc bệnh mạn tính<br /> Xuyên Mộc là một huyện vùng sâu của tỉnh<br /> là 58,4%, mắc bệnh trong 06 tháng qua là 78,2%<br /> Bà Rịa - Vũng Tàu, điều kiện kinh tế xã hội còn<br /> (Bảng 1).<br /> nhiều khó khăn, số NCT chiếm khoảng 6,63%<br /> dân số. Bên cạnh tổ chức khám sức khỏe định kì Bảng 1. Đặc tính mẫu nghiên cứu<br /> Tần số<br /> ít nhất 01 lần/năm, việc khảo sát nhu cầu chăm Đặc tính Tỉ lệ (%)<br /> (N=197)<br /> sóc sức khỏe của NCT và khả năng đáp ứng nhu Giới Nam 90 45,7<br /> cầu đó của các trạm y tế (TYT) xã là cần thiết để Nữ 107 54,3<br /> Kinh tế Thiếu nhiều 43 21,8<br /> địa phương có kế hoạch tốt hơn cho công tác Hơi thiếu 54 27,4<br /> chăm sóc sức khỏe ở đối tượng NCT. Không thiếu 100 50,8<br /> Học vấn Không đi học 17 8,6<br /> ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU Dưới cấp 1 49 24,9<br /> Cấp I 76 38,6<br /> Thiết kế nghiên cứu Cấp II 33 16,7<br /> Cắt ngang mô tả. Cấp III trở lên 22 11,2<br /> Nghề nghiệp Nông dân 116 58,9<br /> Thời gian và địa điểm nghiên cứu Nội trợ 24 12,2<br /> CBVC 18 9,1<br /> Huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Công nhân 12 6,1<br /> <br /> <br /> <br /> 220 Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tần số Nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở NCT<br /> Đặc tính Tỉ lệ (%)<br /> (N=197)<br /> Nghề tự do 10 5,1 Tỉ lệ NCT có nhu cầu về các dịch vụ chăm<br /> Ngư phủ 10 5,1 sóc sức khỏe lần lượt là: sử dụng dụng cụ hỗ trợ<br /> Buôn bán 5 2,5<br /> Khác 2 1,0 cho sinh hoạt: 36%; khám chữa bệnh tại nhà:<br /> Tự xếp loại sức khỏe 49,7%; tìm người chăm sóc: 19,3%; trình độ<br /> Tốt 3 1,5<br /> chuyên môn y tế của người chăm sóc: 73,7%;<br /> Bình thường 56 28,4<br /> Kém 103 52,3 kiểm tra sức khỏe định kỳ: 85,3%; tham gia bảo<br /> Rất kém 35 17,8 hiểm y tế: 91,9%; tham gia đoàn thể, hội: 79,7%;<br /> Tự lượng giá sức khỏe tinh thần<br /> Thoải mái 33 (16,7)<br /> tư vấn sức khỏe: 44,2% (Bảng 2). Đối tượng từ 80<br /> Bình thường 91 (46,2) tuổi trở lên có nhu cầu về khám chữa bệnh tại<br /> Không thoải mái 34 (17,3) nhà (p = 0,013) và kiểm tra sức khỏe định kỳ (p =<br /> Lo lắng 39 (19,8)<br /> Gặp khó khăn về vận động 0,04) nhiều hơn người dưới 80 tuổi; nữ giới có<br /> Bình thường 139 70,9 nhu cầu tìm người chăm sóc nhiều hơn nam giới<br /> Khó khăn 54 27,6<br /> (p = 0,008) (Bảng 3).<br /> Không đi được 3 1,5<br /> Gặp khó khăn về nhai Có 101 51,3 12/13 TYT xã đáp ứng tốt yêu cầu về cơ sở<br /> Không 96 48,7<br /> vật chất để phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe<br /> Gặp khó khăn về nghe Có 50 25,4<br /> Không 147 74,6 NCT, tuy nhiên kinh phí để chăm sóc sức khỏe<br /> Gặp khó khăn về nhìn NCT chưa đáp ứng được nhu cầu. 100% TYT xã<br /> Bình thường 77 39,1<br /> Đọc khó khăn 68 34,5<br /> chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu về thuốc<br /> Không đọc được 52 26,4 trong chăm sóc sức khỏe NCT (Bảng 4)<br /> Mắc bệnh mạn tính<br /> Có 115 58,4<br /> Bảng 3. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở NCT theo giới<br /> Không 82 41,6 và tuổi<br /> Mắc bệnh trong 6 tháng qua Nhu cầu Giới tính Nhóm tuổi<br /> Có 154 78,2<br /> Nữ Nam