Phân tích bài thơ Bài ca lưu biệt của Huỳnh Thúc Kháng

Đề bài: Phân tích bài thơ Bài ca lưu biệt của Huỳnh Thúc Kháng<br /> Bài làm:<br /> Huỳnh Thúc Kháng là một nhà thơ  yêu nước. Cụ  đã để  lại nhiều thơ  chữ  Nôm và chữ <br /> Hán. Năm 1908, trước lúc chia tay các chiến hữu trong tù, bị đày ra Côn Đảo, Cụ viết bài  <br /> thơ "Bài ca lưu biệt". Bài thơ được viết theo thể hát nói, có một số câu thơ  chữ  Hán tạo  <br /> nên phong cách trang trọng hào hùng.<br /> Trong bài thơ “bài ca lưu biệt”, hai câu đầu song hành, đối xứng nêu lên một nhận xét về <br /> quy luật của tự nhiên và cuộc đời:<br /> "Trăng trên trời có khi tròn khi khuyết<br /> Người ở đời đâu khỏi tiết gian nan".<br /> Sông có khúc người có lúc, cho nên bất cứ ai, đâu có thể thoát khỏi vòng gian nan, vất vả,  <br /> nguy hiểm. Trăng "khuyết" cũng như  con người gặp "tiết gian nan" là chuyện tất yếu,  <br /> chuyện bình thường. Hai câu thơ thể hiện một cái nhìn sáng suốt, bình tĩnh trước tai hoạ <br /> cuộc đời.<br /> Hai câu tiếp theo nói lên cách  ứng xử của đấng trượng phu trước mọi biến cố, mọi thử <br /> thách:<br /> "Đấng trượng phu tùy ngộ nhi an<br /> Tố hoạn nạn hành hồ hoạn nạn".<br /> Hai câu chữ Hán có nghĩa là: Đấng trượng phu gặp bất kỳ cảnh ngộ nào cũng xử trí được. <br /> Luôn luôn chủ động, làm chủ hoàn cảnh, làm chủ tình thế an nguy, hoạn nạn trên đường <br /> đời. Gặp cảnh hoạn nạn sẽ xử trí theo cảnh hoạn nạn, quyết không chịu bó tay đầu hàng  <br /> trước hoạn nạn, thử thách.<br /> Khổ giữa sáng lên một niềm tin và tự hào về con đường cách mạng của mình đang đi, về <br /> đức tài của người chiến sĩ yêu nước: "Tiến lộ định tri thiên hữu nhãn – Thâm tiêu do hứa  <br /> mộng hoàn gia". Con đường phía trước còn đầy chông gai, bị tù đày, nhưng là con đường <br /> sáng, con đường của sự nghiệp chính nghĩa thì trời sẽ soi xét cho, thế nào mình cũng được  <br /> trở về nhà sum họp với gia đình.<br /> Bấy nhiêu năm cũng vẫn chưa già,<br /> Nọ núi Ấn, này sông Đà<br />  Non sông ấy còn chờ ta thêu dệt".<br /> Với cái án khổ sai chung thân mà lại nói "Bấy nhiêu năm cũng vẫn chưa già, cách nói ấy  <br /> là một sự thách thức, bất khuất ngạo nghễ. Núi Ân Sơn còn gọi là núi Chúa hay núi Mỏ <br /> Diều, sông Đà tức là sông Cẩm Lệ, là hai cảnh đẹp của Quảng Nam­Đà Nẵng, quê hương <br /> thân yêu của nhà thơ. Tác giả vững vào một ngày mai không xa sẽ trở lại nơi quê cha đất  <br /> tổ, đem tài năng để  góp phần điểm tô quê hương được phục hưng và cường thịnh. "Non <br /> sông ấy còn chờ ta thêu dệt".<br /> Sau phong trào Duy Tân tự cường, nhiều chiến sĩ yêu nước bị bắt, bị cầm tù, cùng chung <br /> xà lim, ngục tối, thế là tụ. Nay mai người bị đày ra Côn Đảo, người bị giam hãm khắp các <br /> nhà tù đó đây, thế là "tán", nhưng chỉ là tiểu biệt" mà thôi, nghĩa là chia li nhất thời.<br /> Kìa tụ tán chẳng qua là tụ biệt,<br /> Ngựa Tái ông họa phúc biết về đâu!<br /> Ý thơ  tương phản đối lập giữa “tụ, tán" với "tiểu biệt" đã biểu lộ  một cách nhìn, một  <br /> cách sống rất tỉnh táo, lạc quan trong đại họa, trong gian nan. Câu dưới sử dụng điển tích <br /> "Thất mã Tái Ông" cấu trúc câu thơ dưới hình thức câu hỏi tu từ cũng thể hiện một niềm <br /> tin chói sáng. Bị tù đày chưa hẳn "họa" hay đó là "phúc" để người chiến sĩ yêu nước thử <br /> thách can trường, lòng dạ trung thành sắt son với nước, với dân. Ba câu thơ tiếp theo cũng  <br /> nói lên một tâm thế rất đẹp: dù tạo hoá có cơ cầu, có sắp xếp đi thế nào nữa, thì đến đâu, <br /> ở đâu cũng là quê hương, cũng nước non nhà. Chỉ biết rằng trong cuộc sống trăm năm cần  <br /> có ta:<br /> “Ư bách niên trung tu hữu ngã”<br /> Trong cuộc đời, cuộc sống một trăm năm cần có ta. Câu thơ vang lên như một tuyên ngôn, <br /> đĩnh đạc, hùng hồn. Những nhà yêu nước như  Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Huỳnh  <br /> Thúc Kháng… đã sống và hành động đẹp như thế.<br /> Ba câu thơ cuối biểu hiện khí tiết của đấng trượng phu trong hoạn nạn. Hình tượng thơ <br /> được đặt trong thế  tương phản: "Dẫu… vẫn…". "Núi sụp, biển lồi, trời nghiêng, đất <br /> ngả" tượng trưng cho những biến cố  dữ  dội  ấy cũng chẳng hề  gì, vẫn trong sáng như <br /> "vàng", vẫn cứng rắn như "đá", dù có tạc đi, đập đi cũng chẳng mòn, chẳng tan nát, biến  <br /> dạng. Khí tiết ấy, tinh thần bất khuất ấy là của một lớp nhà nho chân chính đầu thế kỉ.<br /> Nếu mở đầu bài hát nói là câu "Trăng trên trời có khi tròn khi khuyết" thì câu kéo cuối bài  <br /> lại là hình ảnh "Trăng kia khuyết đó lại tròn" như một niềm tin, một hi vọng dào dạt tinh <br /> thần lạc quan tin tưởng. Trăng khuyết sẽ tròn, hết bĩ cực thì đến thái lai. Bị tù đày rồi sẽ <br /> giành được tự  do. Tin  ở bản thân mình, tin  ở  con đường cách mạng, cứu dân cứu nước,  <br /> tin ở sức mạnh chính nghĩa của dân tộc.<br /> Bài thơ  của Huỳnh Thúc Kháng tuy có nói đến "lưu biệt", đến chia tay nhau, nhưng nó <br /> xứng đáng là một bài ca, một tráng khúc của thời đại. "Bài ca lưu biệt" đã được lưu  <br /> truyền rộng rãi trong nhân dân miền Trung thời Pháp thuộc. Nó xứng đáng là một bông <br /> hoa tươi thắm trong vườn thơ ca yêu nước và cách mạng Việt Nam.<br />  <br />