Phân tích đánh giá tính bền vững của ngân sách nhà nước dựa vào các cơ sở dữ liệu báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách "Cơ sở dữ liệu và thực tiễn phân tích đánh giá tính bền vững của ngân sách nhà nước trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước" trình bày cơ sở lý luận về đánh giá tính bền vững của ngân sách nhà nước trong kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN. Sách được chia thành 2 phần, mời các bạn cùng tham khảo phần 1 cuốn sách.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phân tích đánh giá tính bền vững của ngân sách nhà nước dựa vào các cơ sở dữ liệu báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước: Phần 1

I CK.000005 O A N n h A N U 'C J C i GS.TS. Vifcfng Dinh Hue - Chu bien CGT SOI LY LUflN VA THIfC TIEN PHAN TfCH B ■ DflNH GIA TINH BEN VOUG CUfl NGAN SflCH NHA NlfCfC T R O N G K IE M T O A N B A O C A O Q U YET TO A N N G A N SA C H N H A N 3U YE N ; Lieu NHA XUAT BAN TAI CHINH
K IE M T O A N N H A N l/C iC Chu bien: GS,TS. Viftfng Dinh Hue CO sd LY LU VA THl/C TliN PH TICH AN • • AN , f OANH CIA TIN B N VUNG CUA NGAN SACH H E NHA Nl/dC TRONG K MTOAN BAO CAO IE OUYET TOAN NGAN SACH NH N C A lT lC NHA XUAT BAN TAI CHINH HA NOI - 2009
IO I G IO I THI€U Cac cuoc khung hoang kinh te the gidi da chiing to vai tro khong the thieu va ngay cang tang cua Chinh phu trong dieu hanh vi mo nen kinh te. V6i viec mcf rong vai tro cua Chinh phu, vai tro cua NSNN trong nen kinh te ngay cang trd nen quan trong. Su on dinh, tinh ben viing cua NSNN la mot trong nhQng yeu to quyet dinh sU thanh cong cua Chi'nh phu trong vai tro dieu hanh kinh te. De danh gia tinh ben vflng cua ngan sach Nha nUdc thi can co cac thong tin trung thUc ve tinh hinh ngan sach, ma true tiep nhat la thong tin tren bao cao quyet toan ngan sach Nha nUcfc. De dap ling yeu cau nay, bao cao quyet toan ngan sach Nha nUdc can dUOc mot cO quan doc lap tien hanh kiem toan de xac nhan tinh dung dan, trung thUc, hop phap cua cac thong tin tren bao cao. O. _ 9 0 Viet Nam, Kiem toan Nha nUdc la cO quan duy nhat thiic hien kiem toan bao cao quyet toan ngan sach Nha nU6c. Thilc hien cong viec nay, Kiem toan Nha nUdc khong chi dUa ra y kien ve tinh trung thUc, dung dan va hop phap cua bao cao quyet toan ngan sach, cung cap cO so de danh gia tinh ben vflng ngan sach, ma thong qua chinh qua trinh kiem toan, cO quan nay co the phan tich, danh gia ve nhutng noi dung nhat dinh lien quan den tinh ben viing ngan sach. 3
De giup ban doc hieu ro hdn ve tinh ben vuing cua ngan sach Nha nUdc va hoat dong kiem toan bao cao quyet toan ngan sach Nha nUdc cua Kiem toan Nha nUdc, cung nhu thUc hien phan tich, danh gia tinh ben vung cua ngan sach Nha nU6c thong qua hoat dong kiem toan bao cao quyet toan ngan sach Nha nUdc, nha xuat ban... xuat ban cuon sach: “Cd sd ly luan va thvfc tien ph an tich, danh gia tinh ben viing cua ngan sach Nha nvfofc trong kiem toan bao cao quyet toan ngan sach Nha nifdc” do GS.TS. Vuong Dinh Hue lam chu bien. Xin tran trong gi6i thieu cuon sach v6i ban doc. Ha noi, thang 7 nam 2009 NHA XUAT BAN 4
loi n o i onu Ben vvifng ngan sach quan tam den viec danh gia xem lieu co the tiep tuc duy tri thUc trang ngan sach hien tai trong trung han ma khong lam tang manh ganh nang nd nan chung va khong lam xau di tinh trang on dinh kinh te vi mo hay khong? C) Viet Nam, cd sd khoa hoc va thUc te cua tinh ben viing NSNN, cung nhu viec hoach dinh cac chfnh sach, cd che duy tri tinh ben vQng cua NSNN con yeu va thieu. NSNN cua Viet Nam co tinh ben vQng hay khong dang la cau hoi chUa co ldi giai. Mot trong nhufng yeu to" co lien quan chat che den tfnh ben vQng ngan sach la hieu qua va hieu lUc cua cong tac quan ly tai chfnh cong. Kiem toan Nha nUdc (KTNN) la cong cu kiem tra tai chfnh cong cua Nha nUdc. Tu: khi co Luat NSNN (nam 1996), dac biet la sau khi Luat NSNN siia doi nam 2002, KTNN co vai tro quan trong trong viec cung cap thong tin phuc vu phe chuan bao cao quyet toan NSNN cac cap. Luat NSNN sUa doi yeu cau ngay cang cao chat ltfdng hieu qua hoat dong cua cd quan KTNN, dac biet la vai tro quan trong cua KTNN trong viec ho trd Quoc hoi va Hoi dong nhan dan (HDND) nang cao nang hie giam sat NSNN. KTNN khong nhufng xac dinh tfnh chfnh xac, trung thUc, hdp phap cua bao cao quyet toan NSNN, ma quan trong hdn la can phai cung cap thong tin lam cd sd cho viec hoach dinh cac chfnh sach, cac giai phap quan ly, khlc phuc nhiing yeu kem trong quan ly thu, chi NSNN, dua cong tac quan ly NSNN len 5
trinh do cao hdn va dac biet la tang cUdng hieu qua sU dung NSNN. Thong qua kiem toan bao cao quyet toan NSNN, KTNN can phai phan tich, danh gia dung thUc trang NSNN, tinh can doi, tinh ben viing cua NSNN, tif do de xuat cac giai phap sU dung hdp ly, hieu qua cac nguon lUc tai chinh va tai san quoc gia. TrUdc nhiing yeu c&u nay, Cuon sach Cd sd ly luan va thtfc tien phan tich, danh gia tinh ben vufng cua ngan sach Nha ruidc trong kiem toan bao cao quyet toan ngan sach Nha midc dUdc xuat ban nham: - He thong hoa cd sd ly luan ve danh gia tinh ben vQng cua NSNN; chi r5 vai tro cua kiem toan bao cao quyet toan NSNN trong viec danh gia tinh ben viing cua NSNN. - Danh gia thUc trang tinh ben viing cua NSNN qua bao cao quyet toan NSNN ke tvf khi co luat NSNN; thUc trang cong tac kiem toan cua KTNN doi vdi bao cao quyet toan NSNN noi chung va viec danh gia tinh ben viing cua NSNN noi rieng. - Xay dUng dinh hudng va de xuat nhiing giai phap hoan thien viec phan tich, danh gia tmh ben vutng cua NSNN trong kiem toan bao cao quyet toan NSNN. “Ben vUng ngan sach” la mot khai niem rat mdi d Viet Nam. Tap the tac gia y thvfc dUdc trach nhiem nang ne khi tien hanh cong trinh nghien ciiu nay. Tuy nhien, do thdi gian co han va nhufng han che khach quan cung nhuf chu quan. cuon sach ch^c chin khong tranh khoi nhiing han che, thieu sot. Rat mong quy ban doc liidng thil va cho y kien de chung toi hoan thien. Chung toi xin bay to long biet dn doi vdi cac ban dong nghiep da giup chung toi hoan thanh cong trinh nay. TAP THE TAC GIA 6
Chi/ang 1 N G A N S A C H N H A NlS6C V A BAO C A O Q U Y E T TO A N N G A N S A C H N H A N l/6 C 1. N G A N SA C H N H A NtfC(C N SN N la m ot pham tru kinh te m ang tinh lich sti gan lien vdi sii ra ddi cua Nha nifdc. Nha nU6c ra ddi tat yeu phai co nguon liic tai chinh de trang trai cho cac chi phi hoat dong cua bo may va thtfc hien cac chiic nang kinh te xa hoi. N SN N la nguon Inc tai chinh chu yeu, cd ban nhat cua Nha nii6c. N SN N phan anh cac quan he kinh te nay sinh g in lien v6i qua trinh tao lap, phan phoi va siJ dung quy tien te tap trung cua N ha nutfc khi Nha nU6c tham gia phan phol cac nguon tai chinh quoc gia de thiJc hien cac chiic nang tren cO sO luat dinh. Ve phi/cfng dien ph a p ly: N SN N la m ot dao luat ve cac khoan thu, chi cua Nha nUcic trong m ot khoang thdi gian nhat dinh. N SN N diidc dn toan bdi c0 quan hanh phap (Chinh phu), dtfdc thao luan va quyet dinh bdi cd 7
quan lap phap (Quoc hoi). NSNN do Chfnh phu to chufc thiic hien va dUdc giam sat bdi cac cO quan dan cut cung nhu cac to chiic doan the va nhan dan. Mat khac, cac hoat dong thu chi NSNN deu dUdc tien hanh tren c0 sd cac van ban phap luat do Nha nUdc ban hanh. Day la mot yeu cau khach quan, bdi vi pham vi hoat dong cua NSNN dUdc tien hanh tren moi lmh vUc va tac dong den moi chu the cua nen kinh te xa hoi. Ve ban chat kinh te\ NSNN la quan he kinh te - tai chfnh giuta mot ben la Nha nUdc va ben kia la cac chu the cua nen kinh te - xa hoi trong qua trinh huy dong, phan phoi va sii dung cac nguon lUc cua nen kinh te. Hoat dong cd ban cua NSNN la hoat dong huy dong, phan phoi va phan phoi lai thu nhap do cac chu the kinh te sang tao ra. Thong qua viec tao lap va sU dung Quy tien te tap trung ldn nhat cua Nha nufdc, mot phan thu nhap cua cac chu the chuyen thanh thu nhap cua Nha niidc. Nha nude su dung quyen lvfc Nha ntfdc va quyen chu sd hutu thUc hien huy dong va phan phoi mot bo phan tai lUc cua nen kinh te; viec huy dong va phan phoi NSNN chu yeu dudi hinh thiic gia tri, g in lien vdi viec hinh thanh va sU dung quy NSN N n h lm thile hien chiic nang, nhiem vu cua Nha nude. Ve tinh chat xa hoi'. NSNN la cong cu kmh te cua Nha nufdc, phuc vu Nha nUdc thUc hien cac chuc nang. Noi dung chu yeu cua NSNN khong don thuan la thu. chi ngan sach ma con la dinh hudng chfnh sach, mue tieu cua Nha nUdc trong ke hoach phat trien kinh te - xa hoi cua dat nildc.
Tom lai, thUc chat NSN N la ke hoach tai chinh cd ban, la khau tai chinh chu dao cua he thong tai chinh quoc gia, dufOc Nha nUdc svf dung de phan phoi mot bo phan cua cai cua xa hoi nham dam bao yeu cau thiic hien chilc nang quan ly va dieu hanh kinh te xa hoi cua Nha nii6c. NSN N phan anh cac moi quan he kinh te giufa Nha nifdc va cac chu the trong nen kinh te xa hoi trong qua trinh phan phoi nguon lUc tai chinh quoc gia. Q uan he trong tao lap va sii dung N SN N m ang tinh phap ly cao va chu yeu kh on g m ang tinh hoan tra trUc tiep. Bieu hien ben ngoai, NSN N la bang du toan thu, chi b&ng tien cua N ha nUdc trong mot khoang thdi gian nhat dinh (thiiOng la m ot nam ). Chinh phu dil toan cac khoan thu, chi trong m ot nam , trinh Quoc hoi quyet dinh va Q uoc hoi giao cho C hinh phu thiic hien dii toan do. ♦ Luat N SN N nam 1996 da ghi: “N S N N la toan bo cac khoan thu, chi cua N ha nUdc trong dtf toan da diCdc cd quan N h a ntfdc co tham quyen quyet dinh va diCdc thitc hien tron g m ot nam de bao dam thi£c hien cac chiic nang va nhiem vu cua N ha nitdc” . Nam 2002 Luat N SN N da xac dinh lai: “N S N N la toan bo cac khoan thu, chi cua N ha ntfdc da diidc cd quan N ha niCdc co tham quyen quyet dinh va diidc thUc hien tron g m ot nam de bao dam thUc hien cac chtic n a n g va nhiem vu cua N ha niidc Theo Luat N SN N hien hanh, thu N SN N bao gom: cac kh oan thu tif thue, phi, le phi; cac khoan thu tif hoat dong kinh te cua N ha niidc; cac khoan dong gop cua cac to 9
chijfc va ca nhan; cac khoan vien trd; cac khoan thu khac theo quy dinh cua phap luat. Chi NSNN la viec phan phoi va sii dung quy NSNN nham dam bao thdc hien cac chtic nang cua Nha nii6c theo nhufng nguyen tac nhat dinh. Chi NSNN bao gom: cac khoan chi phat trien kinh te - xa hoi, dam bao quoc phong, an ninh, dam bao hoat dong cua bo may Nha nif6c; chi tra nd; chi vien trd va cac khoan chi khac theo quy dinh cua phap luat. Cac khoan thu va chi NSNN hang nam diidc tm h toan trong can doi thu chi de xac dinh so boi chi ngan sach, qua do co phiidng an bu dap boi chi ngan sach khi chi 16n hdn thu ngan sach. 2. bAo cA o q u y e t t o An n g a n sA ch nhA Nl/CfC 2.1. M uc dich, y nghla cua quyet toan ngan sach Nha ntfcfc Quyet toan ngan sach la khau cuol cung cu a m ot chu trinh ngan sach. Do la viec tong ket lai qua trinh thilc hien d \ toan nam, sau khi nam ngan sach ket thuc nham 1 danh gia toan bo ket qua hoat dong cua m ot nam ngan sach, tif do rut ra cac tfu diem, nhtfdc diem va bai hoc kinh nghiem cho nhiing chu trinh ngan sach tiep theo. Nhii vay, muc dich cua quyet toan NSN N la tong ket, danh gia lai toan bo qua trinh hoat dong thu, chi ngan sach trong mot nam ngan sach, cung cap day du thong tin ve quan ly dieu hanh thu, chi cua nam ngan sach da qua. 10
Cong tac quyet toan ngan sach thiic hien tot se co y nghia rat thiet thiic trong viec nhin nhan lai qua trinh chap hanh ngan sach cua mot nam, rut ra nhiing bai hoc kinh nghiem , bo sung cho cong tac lap cung nhii chap hanh ngan sach cho nhiing chu trinh tiep theo. Ngoai ra, ket qua quyet toan ngan sach con cho phep Nha nii6c kiem diem, danh gia lai diidng loi, chinh sach phat trien kinh te - xa hoi, thiic hien nhiing bo sung dieu chinh kip thdi theo nhiing xu hii6ng thich hdp ma quyet toan NSNN phan anh. 2.2. N gu yen tac quyet toan ngan sach N ha nufdc - N guyen tac day du\ Day la nguyen tac quan trong hang dau trong cong tac quan ly NSN N. N guyen tac day du yeu cau tat ca cac khoan thu, chi N SN N deu diidc hach toan va quyet toan day du. N goai cac khoan thu, chi, can doi ngan sach con phai bao cao kem theo cac khoan co lien quan chat che vdi NSN N, nhii: cac khoan thue m ien giam, cac khoan thu, chi ngoai ngan sach (quy ngoai NSNN). - N guyen tac thong n h a t: Q uyet toan ngan sach phai dam bao thong nhat tii cd sd den cd quan quan ly tai chinh ngan sach; tii hach toan ke toan cho den tong hdp quyet toan. N guyen tac nay doi hoi trii6c het la sii thong nhat trong to chtic he thong thong tin ve ngan sach ma quan trong nhat la he thong thong tin ve ke toan ngan sach. S\i thong nhat con the hien trong viec to chiic quyet toan ngan sach tii lap quyet toan cua ddn vi cd sd, xet duyet, tham dinh, kiem toan quyet toan cho den tham tra, phe chuan quyet toan NSN N. Cac chi tieu bao cao quyet toan,
noi dung bao cao, he thong mau bieu quyet toan cung phai co sii thong nhat tvf don vi sii dung ngan sach den cac cd quan quan ly NSNN. Sii thong nhat con diidc the hien qua nguyen tac ke toan ap dung trong ky hach toan. N goai ra, cung phai chu y den sii thong nhat giiia cac ky de so lieu o ngan sach co the so sanh diidc vcfi nhau giu£a cac ky de phuc vu cho viec phan tich, danh gia. M ot van de quan trong niia la sii thong nhat giGa cac chi tieu quyet toan v6i cac chi tieu dii toan, day la dieu kien dam bao sii so sanh giiia dii toan diidc Q uoc hoi quyet dinh vdi chi tieu thiic hien, tren cd sd do tim ngu yen nhan ch en h lech so vdi miic ngan sach diidc quyet dinh. D ieu nay la h et siic quan trong, nhat la doi vdi viec danh gia tinh tuan thu cua cac cd quan diidc phan bo ngan sach. - N gu yen tac can d o i: N gu yen tac nay yeu cau cac khoan thu chi ph ai dam bao can doi, n gu on thu phai dam bao bu dap diidc cac kh oan chi tieu. Triidng hdp boi chi phai co nguon bu dap va tuan thu cac n gu on vay, tra theo quy dinh cua L u at N SN N . Triidng hdp co ket dii ngan sach se diidc s{f dung cho ngan sach nam sau hoac sii dung vao m uc dich khac theo luat dinh. D ay la n gu yen tac luon phai diidc quan tam k h on g chi d giai doan quyet toan N SN N ma con phai diidc quan triet trong su ol chu trinh ngan sach. - N gu yen tac ro rang, tru ng thiic va ch in h x a c : Phai co sii ro rang ve phiidng phap tinh toan xac dinh cac khoan thu, chi trong xay dung dii toan va quyet toan NSN N. Khi tinh rd rang, trung thiic va ch in h xac cua 12
N SN N dufdc thiic hien tot thi viec cong khai ngan sach m6i co gia tri. De bao cao quyet toan ngan sach dUOc ro rang, trung thuc can phai co sU xac nhan cua kiem toan ve do tin cay cua cac thong tin tren bao cao. Dieu nay doi hoi moi quoc gia can phai to chiic mot cO quan kiem toan co vi tri doc lap vdi sU quan ly, dieu hanh cua Chinh phu de thuc hien kiem toan quyet toan NSNN. - N guyen tac thiibng nien (nguyen tac theo nien do ngan sach): Cac bao cao quyet toan N SN N luon diidc thuc hien trong m ot khoang thdi gian nhat dinh va thiidng xac dinh la mot nam . K et thuc nien do, Chinh phu chi dao cac c0 quan quan ly ngan sach lap quyet toan, phuc vu cho viec kiem toan, tham tra va phe chuan quyet toan. Theo nguyen tac nay, cac khoan thu, chi ngan sach phai hach toan va quyet toan dung nien do ngan sach; khong dua cac khoan thu, chi cua nien do ngan sach nay quyet toan vao nien do ngan sach khac. - N gu yen tac con g khai, m inh bach'. Ban chat cua N SN N la he thong cac quan he kinh te giiia Nha nUdc vdi cac to chiic, ca nhan. N guon thu cua NSN N dUdc hinh thanh chu yeu tif viec thuc hien nghia vu thu nop cua cac to chiic, ca nhan theo luat dinh. Chi cua NSN N lai chu yeu phuc vu cho viec cung cap dich vu, hang hoa cong cong va thuc hien chiic nang kinh te cua Nha ntfdc. N SN N co tac dong va chi phoi m anh me den cac mat hoat dong xa hoi, tham chi den tting gia dinh thong qua viec nhan lUdng cua con g chiic N ha nUdc, phuc ldi cong cong va cac khoan an sinh xa hoi. C hinh vi vay khi quyet toan phai dam bao 13
tinh minh bach de co sii tham gia kiem soat doi vdi hoat dong ngan sach. - N guyen tac lap quyet toan tii cd scf: De thiic hien quyet toan NSN N theo so' thuc thu, thuc chi thi m ot nguyen tac dat ra la quyet toan N SN N phai diidc lap va tong hdp tii cd sd. Cac ddn vi thu hifdng ngan sach chiu trach nhiem lap bao cao sii dung ngan sach trong pham vi ddn vi minh gUi cd quan cap tren. Sau khi kiem tra, cd quan cap tren tong hdp lap quyet toan ngan sach cua cd quan minh. Cd quan tai chinh sau khi tham dinh so lieu se tong hdp lap quyet toan ngan sach trong pham vi m inh phu trach. Ngan sach dia phiidng (N SD P) se trin h chinh quyen dia phiidng de trinh cd quan quyen liic N ha niidc d dia phiidng phe chuan. Bo Tai ch inh co trach nhiem tong hdp quyet toan cua chinh quyen T ru n g lidng va dia phiidng de lap bao cao quyet toan N SN N . 2.3. Can doi ngan sach N ha mfefe Can doi ngan sach la m ot bo phan cu a qu yet toan NSNN. Can doi NSN N la viec tinh toan, so sanh giiia tong thu va tong chi NSNN trong mot thdi gian nhat dinh, thiidng la mot nam. Neu co sii chenh lech thieu, tiic la chi 16n hdn thu thi goi la tham hut hay boi chi ngan sach. Neu xuat hien chenh lech thiia tiic la tong thu 16n hdn ton g chi goi la boi thu hay thang dii ngan sach. Can doi N SN N khong chi tinh toan, so sanh giiia thu va chi ma con the hien chinh sach ngan sach cua quoc gia trong tung thdi ky. Tuy thuoc vao tting thdi ky va dieu kien, N ha nude su 14
du ng tong hdp cac con g cu kinh te vi mo trong do co N SN N de can thiep dung luc vao nen kinh te. Can doi N SN N chinh la m ot ph an quan trong cua quyet toan N SN N nham so sanh so' thiic thu, thiic chi cu ng nhtf viec thiic hien m uc tieu cua ch inh sach ngan sach va cac chinh sach kinh te - xa hoi khac. Luat N SN N nam 2002 da quy dinh n gu yen tac chung ve can doi N SN N va n gu on bu dap boi chi cua ngan sach V iet N am nhii sau: - Thti n h a t, N SN N diidc can doi theo n gu yen tac tong so" thu tii thue", phi, le p h i phai 16n hdn tong so" chi thtfdng xuyen va gop phan tich luy ngay cang cao vao chi dau tii phat trien; triidng hdp con boi chi thi so" boi chi phai nho hdn so chi dau tii ph at trien, tien tcfi can ba n g thu, chi ngan sach. - Thii hai, boi chi N SN N diidc bu dap bang ngu on vay trong ntfdc va ngoai ntfdc. V ay bu dap boi chi N SN N phai dam bao n gu yen tac kh on g sii dung cho tieu dung, chi diidc sii dung cho m uc dich phat trien va bao dam bo" tri ngan sach de chu dong tra het nd khi den han. Nhtf vay theo ngu yen tac ch u n g ve can doi ngan sach, cac kh oan thu thtfdng xuyen diidc sii du ng de trang trai chi thtfdng xuyen va m ot ph an thu thtfdng xuyen cu ng vdi thu bu dap dtfdc sii du ng de chi dau ttf ph at trien. Thu thtfdng xuyen cua ngan sach k h on g chi du n g cho viec chi dung thtfdng xuyen ma con danh m ot ph an de chi dau ttf ph at trien. 15
2.4. Phu’cfng phap va trinh tii lap bao cao q u y e t toan NSNN Lap bao cao quyet toan NSNN thtfdng dtfdc thtfc hien theo phtfdng phap lap ttf cd sd, tong hdp ttf dtfcfi len. V6i phtfdng phap nay cho phep cong tac lap quyet toan ngan sach dtfdc thtfc hien toan dien, day du, chinh xac va khach quan, trung thtfc vdi tinh hinh hoat dong thu, chi NSN N . Trinh ttf quyet toan ngan sach (quy trinh quyet toan) la cac btfdc cong viec de thtfc hien quyet toan N SN N . De cong tac lap bao cao quyet toan NSN N tien hanh dtfdc thuan ldi, doi hoi phai tien hanh cac btf6c con g viec sau: - Cong tac chuan bi: Ban hanh cac thong ttf, chi thi htfdng dan ve cong tac lap quyet toan N SN N nam , trong do co nhan m anh cac diem can ltfu y khi lap quyet toan ngan sach ky nay; D on doc cac cap, cac nganh, cac cd quan, ddn vi tich ctfc, khan trtfdng thtfc hien not cac khoan thu, chi cuoi nam de tranh tinh trang nd nan day dtfa tii nam nay qua nam khac; Ban hanh cac he thong mliu bieu phuc vu cho cong tac quyet toan kem theo cac htfdng dan, giai thich de lap cac m iu bieu nay. Khi nam ngan sach ket thuc, yeu cau cac nganh, cac cap, cac cd quan ddn vi to chtfc kiem ke va khoa so cuoi nam, hoan thanh cac cong viec ve ke toan ngan sach nam cu, chuan bi cho viec lap quyet toan nam. - Tien hanh lap bao cao quyet toan nam : Cuoi nam ngan sach, Bo Tai chinh htfdng dan khoa so ke toan va lap bao cao quyet toan ngan sach theo dung cac noi dung ghj 16
trong dtf toan nam dtfdc giao va theo muc luc NSNN. Can ctf vao htfdng dan cua Bo Tai chinh, thu trtfdng cac ddn vi co nhiem vu thu, chi ngan sach chi dao tien hanh lap quyet toan thu, chi ngan sach cua ddn vi, giki cd quan quan ly cap tren. So lieu quyet toan phai dtfdc doi chieu vdi Kho bac Nha ntfdc (KBNN) ndi ddn vi giao dich xac nhan. Cd quan cap tren tien hanh tong hdp quyet toan cac ddn vi trtfc thuoc thanh quyet toan cua cap minh. Cac cap ngan sach tong hdp quyet toan cua cac cap, cac nganh trUc thuoc. NSD P cap tren tong hdp quyet toan cua N SDP cac cap trUc thuoc de tong hdp thanh quyet toan NSDP. Bo Tai chinh co trach nhiem tong hdp quyet toan ngan sach Trung tfdng va tong hdp quyet toan NSNN. - D uyet va tham dinh quyet toan NSNN: Thu trtfdng cac ddn vi dtf toan cap tren co trach nhiem kiem tra va duyet quyet toan thu, chi ngan sach cua cac ddn vi trtfc thuoc, chiu trach nhiem ve quyet toan da duyet; lap quyet toan thu, chi ngan sach thuoc pham vi quan ly, giii cd quan quan ly tai chinh cung cap. Cd quan tai chinh cac cap d dia phtfdng tham dinh quyet toan thu, chi ngan sach cua cac cd quan cung cap va quyet toan ngan sach cap dtf6i; tong hdp, lap quyet toan NSD P trinh U B N D cung cap de UBND xem xet trinh Hoi dong nhan dan (H D N D ) cung cap phe chuan, bao cao cd quan tai chinh cap tren trtfc tiep. Bo Tai chinh tham dinh quyet toan thu, chi ngan sach cua cac bo, cd quan ngang bo, cd quan thuoc Chinh
phu, cd quan khac d Trung tfdng va quyet toan NSDP, tong hdp, lap quyet toan NSNN trinh Chinh phu. Cd quan KTNN thtfc hien viec kiem toan, xac nhan tinh dung din, hdp phap cua bao cao quyet toan NSNN cac cap, cd quan, ddn vi co lien quan theo quy dinh cua phap luat. Cd quan KTNN co trach nhiem bao cao ket qua kiem toan vdi Quoc hoi, uy ban thtfdng vu Quoc hoi, Chinh phu va cd quan khac theo quy dinh cua phap luat; thtfc hien kiem toan khi Quoc hoi, uy ban thtfdng vu Quoc hoi, Chinh phu co yeu cau. Quoc hoi phe chuan quyet toan NSNN cham nhat 18 thang, HDND cap tinh phe chuan quyet toan NSDP cham nhat 12 thang sau khi nam ngan sach ket thuc. HDND cap tinh quy dinh thdi han phe chuan quyet toan ngan sach cua HDND cap dtfdi nhtfng cham nhat khong qua 6 thang sau khi nam ngan sach ket thuc. 18
Chtfong2 LY TH U Y E T VE DANH GIA TINH BEN VONG C U A NGAN SACH NHA Nl/OC 1. KHAI N1EM VE TINH BEN VtTNG CUA NGAN SACH NHA NUC(C Tinh ben vufng cua NSNN la van de diidc nhac den nhieu sau giai doan khung hoang nd nhiing nam 80 cua thap ky triicic. Cung vdi cuoc khung hoang gia dau tho nam 1973, viec gia dau diidc day len cao da gay ra mot siic ep lam phat len nen kinh te toan cau. Cac midc cham phat trien (LDCs) la nhung nii6c chiu tac dong nang ne nhat cua cuoc khung hoang nay. V6i ty le lam phat cao, dong noi te mat gia, cac khoan nd midc ngoai bi khuech dai cung vdi toe do lam phat phi ma. Thang 6/1982, Me-hi-co la quoc gia dau tien tuyen bo" khong tra diidc khoan nd vay IMF theo dung ky han, md dau cho cuoc khung hoang nd. Den thang 10/1983, 27 quoc gia vdi tong so" nd len tdi 239 ty USD da tuyen bo" hoac chuan bi tuyen bo" hoan tra nd.
Nhieu ngan hang ldn tren the gidi diing trU6c nguy cd vd nd va sup do1. Cac ly thuyet ve phat trien kinh te buoc phai nhin o x nhan lai vai tro cua viec vay nd nUdc ngoai nham bo sung nguon lUc cho phat trien. Van de vay nd d miic nao diidc coi la viia du de viia bao dam nguon luc cho phat trien kinh te, viia duy tri dUdc cac can doi vi mo, giu diidc miic do tham hut ngan sach d miic an toan trong dai han da diidc nhieu nha kinh te de cap den trong cac nghien ciiu cua minh. Khai niem “tinh ben viing cua NSNN” (fiscal sustainability) dUdc vay mUdn tii linh viic moi triidng, nham chi trang thai vay nd cua Chinh phu mot cach hdp ly, vita dam bao diidc nhu cau chi tieu trong hien tai, viia khong gay nhiing ganh nang nd trong tiidng lai. Nhin chung, thuat ngut “tinh ben viing cua NSNN” va “tinh ben viing nd cong” (public debt sustainability) trong nhieu trUdng hdp co the dUdc cac nha kinh te dung thay the cho nhau de chi cung mot van de. Mac du la hai khai niem gan gui nhau ve mat ban chat, song khai niem “tinh ben viing cua NSNN” co noi ham rong ldn hdn khai mem “tinh ben viing nd cong . Trong khi sii ben viing cua nd cong thiidng diicic danh gia ditoi goc do xem xet lieu chuoi gia tri vay nd theo thdi gian co dUdc duy tri a miic do on dinh hay co nguy cd phinh ra trong tUdng lai, thi su ben vung cua NSNN can nh ic nhieu yeu to khac nhau lien quan den 1 History of the Eighties - Lesson for the Future, a studv prepared bv the F D IC ’s Division of Research and Statistics (1 9 9 7 ), V olu m e I- E xam ination of the B anking Crises of the 1 980 s and Earlv 1990 = 20