Phân tích đoạn thơ sau trong bài Bên kia sông Đuống: "Bên kia sông Đuống... Bây giờ tan tác về đâu"

Đề bài: Phân tích đoạn thơ sau trong bài Bên kia sông Đuống: Bên kia sông Đuống... <br /> Bây giờ tan tác về đâu<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Đây là đoạn thơ nói về nỗi mất mát của quê hương, tập trung ở những giá trị  về văn hóa  <br /> cổ truyền của dân tộc cần đảm bảo những ý chính sau:<br /> <br /> Hồn thơ Hoàng Cầm gắn liền với quê hương Kinh Bắc, nơi ông sinh ra và lớn lên. Đây là <br /> vùng đất cổ của người Việt, có truyền thống văn hóa lâu đời, với biết bao di tích lịch sử,  <br /> đền đài, chùa chiền được dựng trên các ngọn đồi, sườn núi, bên bờ sông Đuống. Gắn với  <br /> di tích lịch sử  là những lễ  hội dân gian như: Hội Gióng, hội Lim, hội Chùa Dâu... và <br /> những làn điệu dân ca như: quan họ, hát ví, hát trống quân... Đặc biệt, những người con  <br /> gái Kinh Bắc không chỉ hát hay mà còn đẹp nổi tiếng. Đây là quê hương của nhân vật lịch  <br /> sử: Ngọc Hân, Ỷ Lan và nhiều cung nữ yêu kiều. Riêng tranh dân gian làng Hồ là kết tinh  <br /> nghệ thuật hội họa dân gian cổ truyền như tranh gà lợn, tranh đánh ghen, hứng dừa...<br /> <br /> Hoàng Cầm rất tự hào và gắn bó với quê hương mình. Ông từng tâm sự: Đất Kinh Bắc  <br /> thu hút hết tâm hồn tôi và cả  đời tôi, thơ  tôi. Hiếm có nhà thơ  nào gắn bó trọn vẹn với  <br /> quê hương mình đến vậy. Cho nên khi nghe quê hương bị giặc giày xéo tâm trạng nhà thơ <br /> đau đớn và bài thơ đã ra đời chỉ trong một đêm.<br /> <br /> Vẻ đẹp quê hương trong hồi ức của tác giả<br /> <br /> Sau đoạn thơ mở  đầu nói chung về quê hương bên bờ  sông Đuống, nỗi nhớ  thương của  <br /> tác giả đã khơi dậy một vùng văn học đặc sắc, với bao kỉ niệm xưa:<br /> <br /> Bên kia sông Đuống<br /> <br /> Quê hương ta lúa nếp thơm nồng<br /> <br /> Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong<br /> <br /> Màu dân tộc sáng hừng trên giấy điệp<br /> Với một hồn thơ giàu yêu thương, lãng mạn như Hoàng Cầm, quê hương hiện lên không <br /> chỉ  là sự  giàu có. Lúa nếp thơm nồng vừa gợi lên sự  trù phú, lẫn hấp dẫn, tươi đẹp.  <br /> Hương thơm lúa nếp gắn liền với những ngày thanh bình ấm no. Chính mùi thơm nồng <br /> nàn  ấy đã hóa thành một phần tâm hồn của người xa quê. Rồi cả  màu tươi sáng của <br /> những bức tranh Đông Hồ  nữa. Tất cả  biến thành một sinh thể  trong hồn người, chứ <br /> không còn là những thứ  riêng lẻ. Bởi vậy, dù xa quê, nhưng cái phần sinh thể   ấy vẫn <br /> sống trong hoài niệm.<br /> <br /> Tranh làng Hồ  xưa thường được nghệ  nhân dân gian sử  dụng gam màu sáng như  màu  <br /> cánh sen, màu thiên lý, màu đỏ son... Hoàng Cầm dùng từ  tươi trong, sáng bừng vì lẽ  đó.  <br /> Đồng thời, màu sắc  ấy còn gắn liền với tinh thần lạc quan yêu đời của người dân xưa.  <br /> Tranh thường vẽ  cảnh sinh hoạt trong  đời sống của dân quê như  gà vịt, đàn lợn, âm <br /> dương, kẻ  chơi đánh đu, bịt mắt bắt dê... Các bức tranh này phản ánh cuộc sống hồn  <br /> nhiên, bằng nét vẽ hóm hỉnh và cho thấy ước mơ giản dị của người dân quê là được sống  <br /> ấm no, thanh bình. Do đó, nhà thơ nhớ về sắc màu của tranh Đông Hồ cũng là nhớ về đời  <br /> sống của quê hương xưa, gắn với những tháng năm thanh bình, yên ả.<br /> <br /> Từ màu tranh Đông Hồ, màu sắc cụ thể, có thật, tác giả liên tưởng và khái quát thành màu  <br /> dân tộc. Sự  dẫn dắt  ấy tự nhiên và hợp lý, bởi tranh Đông Hồ  làm bằng chất liệu được <br /> chế biến từ thảo mộc của quê hương và ngay cả khi người dân chọn lựa chất liệu, màu  <br /> sắc ấy không là phải ngẫu nhiên. Đó là sự chọn lựa mang quan niệm, nếp nghĩ, tâm hồn <br /> của nhân dân từ bao đời nay: Màu sắc ấy trở thành màu dân tộc, gắn bó với đời sống tình <br /> cảm của con người Việt Nam. Câu thơ còn thể hiện niềm tự hào của tác giả về một sản <br /> vật mang bản sắc dân tộc của quê hương.<br /> <br /> Những câu thơ còn lại diễn tả cảnh hoang tàn của quê hương từ ngày giặc Pháp đến:<br /> <br /> Quê hương ta từ ngày khủng khiếp<br /> <br /> Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn<br /> <br /> Ruộng ta khô<br />  Nhà ta cháy<br /> <br /> Chó ngộ một đàn<br /> <br /> Lưỡi dài lê sắc máu<br /> <br /> Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang<br /> <br /> Sự hủy diệt của chiến tranh đối với quê hương<br /> <br /> Những câu thơ  diễn tả  cảnh “khủng khiếp” của chiến tranh với hàng loạt hình dung từ: <br /> ngùn ngụt, khô, cháy... Hình  ảnh đập vào mắt con người đầu tiên về  chiến tranh là “lửa <br /> cháy”, bởi chiến tranh luôn đồng nghĩa với sự hủy diệt. Những bài thơ cùng thời hoặc sau <br /> Bên kia sông Đuống, khi miêu tả  về  thảm họa chiến tranh luôn ám  ảnh với cái màu đỏ <br /> thảm khốc đó:<br /> <br /> Bỗng cuối mùa chiêm quân giặc tới<br /> <br /> Ngõ chùa cháy đỏ những thân cau...<br /> <br /> (Vũ Cao ­ Núi Đôi)<br /> <br /> Lâu quá không về thăm xóm đạo<br /> <br /> Từ ngày binh lửa cháy quê hương<br /> <br /> Khói bom che lấp chân trời cũ<br /> <br /> Che cả người thương nóc giáo đường.<br /> <br /> Hình ảnh Chó ngộ một đàn / Lưỡi dài lê sắc máu vẽ nên một cảnh khủng khiếp nữa: một  <br /> đàn chó dại (có thể vì ăn phải thây người) đang rong ruổi. Đoạn thơ miêu tả cảnh tượng  <br /> quê hương khi giặc đến không có một bóng người. Người dân quê, hoặc đã bỏ đi, hoặc đã  <br /> chết. Khắp chốn chỉ còn lại lũ giặc và những con chó điên! Cả  một vùng quê hương trù <br /> phú giờ thành vùng đất chết: Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang!<br /> Sự tàn phá quê hương của quân giặc không chỉ có thế. Hoàng Cầm đột ngột kể:<br /> <br /> Mẹ con đàn lợn âm dương<br /> <br /> Chia lìa đôi ngả<br /> <br /> Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã<br /> <br /> Bây giờ tan tác về đâu<br /> <br /> Bên cạnh sự chia lìa của con người là sự tan tác của mẹ con đàn lợn âm dương, sự tan vỡ <br /> của đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã. Đó là cảnh trong tranh hay cảnh thực ngoài <br /> đời? Câu thơ với những hình ảnh cụ thể, sinh động nhưng lại mang ý nghĩa tượng trung <br /> về sự hủy diệt của chiến tranh đối với những giá trị văn hóa. Mà những giá trị  ấy, từ lâu <br /> đã là một phần của tâm hồn quê hương, dân tộc. Quân giặc không những đốt phá xóm <br /> làng, nhà cửa, giết hại người dân lành mà tội ác hơn khi chúng tàn phá, xúc phạm đến <br /> những giá trị đã trở thành thiêng liêng của con người.<br /> <br /> Đoạn thơ ngắn nhưng chứa đựng nhiều cung bậc tình cảm của tác giả: có yêu thương, tự <br /> hào và cũng có đau đớn, xót xa, nuối tiếc, căm giận. Nhịp điệu của thơ theo dòng cảm xúc  <br /> của tác giả. Khi khoan thai, tự hào: Tranh Đông Hồ  gà lợn nét tươi trong / Màu dân tộc  <br /> sáng bừng trên giấy điệp. Khi dồn dập, gãy khúc, mỗi câu như một sự kiện: Ruộng ta khô <br /> / Nhà ta cháy / Chó ngộ một đàn... Và cuối cùng là ngẩn ngơ, hụt hẫng: Bây giờ tan tác về <br /> đâu!<br /> <br /> Đoạn thơ thể hiện tình cảm yêu thương, quý trọng của Hoàng Cầm đối với vùng đất quê  <br /> hương mình. Trong hoàn cảnh chiến tranh, càng yêu thương, tự  hào về  quê hương bao  <br /> nhiêu, tác giả  càng đau xót, căm thù quân giặc bấy nhiêu. Dù chỉ  là tình cảm của nhà thơ <br /> đối với quê hương mình nhưng điều đáng nói là tình cảm, qua thơ, đã truyền sang người  <br /> đọc một sự cộng hưởng to lớn.<br />