intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quan hệ xã hội và hành trình đi tìm sức sống trên những dặm đường khảo sát xã hội học: Phần 2

Chia sẻ: ViSatori ViSatori | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

85
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 của tài liệu Quan hệ xã hội và hành trình đi tìm sức sống trên những dặm đường khảo sát xã hội học tiếp tục trình bày các hiện tượng văn hóa và lối sống trong các cộng đồng đã được mổ xẻ dưới ảnh hưởng của những nhu cầu thực tế tiến bộ văn hóa, những xu hướng của thời đại đang tác động đến cuộc cải cách tổ nền quốc dân, đồng thời nêu lên tính đòi hỏi cao đối với việc rèn luyện sự nhạy cảm xã hội cho các nhà xã hội học tương lai. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quan hệ xã hội và hành trình đi tìm sức sống trên những dặm đường khảo sát xã hội học: Phần 2

NguySn Quang Vinh<br /> <br /> 208<br /> <br /> cua thiic t i i n . Hay chi lay mot t h i d u nho, chang h a n n h u ,<br /> doi v6i cac q u a n n i e m ve do t h i va do t h i hoa, ve npi d u n g<br /> n h i e u chieu cua p h a t t r i e n nong t h o n va p h a t t r i e n do t h i ,<br /> dvTdng nhiJ ngay t r o n g doi n g i i q u a n l y N h a nxidc d t r o n g<br /> v u n g v i n chifa dat t d i mot cai n h i n t h o n g n h a t va sang ro.<br /> C h u n g h i a k i n h n g h i e m c6 le con dang dong mot v a i tro<br /> dang ke t r o n g hoat dong ciia mot so' k h o n g nho cac can bo<br /> q u a n ly N h a nu6c, n h a t la d cap cd sd.<br /> Trxidc<br /> <br /> nhutng t h a c h do' t a n g n h a n h dot ngot do'i v6i<br /> <br /> q u a n l y p h a t t r i e n , n h a n dan dang k y vong vao sii dap l i n g<br /> n a n g dong cua mot the he mdi cac n h a q u a n l y N h a nu'dc<br /> t r o n g v u n g , diidc t r a n g b i c6 he t h o n g ve t r i thxic q u a n ly<br /> p h a t t r i e n h i e n dai. N e u ho ke thijfa diidc c h i k h i each<br /> m a n g , ban l i n h va k i n h n g h i e m hoat dong xa h o i cua the<br /> he cac n h a q u a n l y d i trxidc, t h i hy vong ho se cong hien<br /> dUdc n h i i n g h i e u qua cong tac doc dao h d n t r o n g mot doi<br /> n g u q u a n l y N h a nxidc bao gom n h i e u the he t r e n tiifng dia<br /> b a n l a n h tho. M o t doi n g i i q u a n l y N h a nxidc k h o n g ngvfng<br /> doi mdi va diidc t r e hoa b^ng n h i i n g hxidc d i t h i c h hdp n h i i<br /> the, se la bao dam chac chan cho sxi t h a n h dat n h f l n g m u c<br /> t i e u p h a t t r i e n D B S C L , triidc v a n h o i lieh svL mdi.<br /> (In trong cuo'n Dong bang song<br /> CiCu Long - nghien cjjtu phat<br /> <br /> trim,<br /> <br /> Nxb. Khoa hoc xa hoi, Ha Noi, 1995).<br /> <br /> C A U C H U Y E N V A N HOA<br /> CUA M I E N TAY NAM BO<br /> <br /> Ly thu nhat, nhifng dong thdi cung la thuoc loai kho<br /> "dan xep" nhat la nhiing he luy van hoa cua siJ phat trien.<br /> oi tham vong 16n lao phat trien kinh te - xa hoi trong vai<br /> ap nien tcii d Dong h&ng song Ciiu Long (DBSCL) chic<br /> chin khong the chi d i l n ra trong thuat toan cua nhiing can<br /> doi dau vao - dau ra, cac nhip do tang trifdng GDP theo<br /> nganh va tieu viing lanh tho, hoac viec x i i ly cac bien so" ve<br /> von, ve cong nghe, thi triidng... Bdi vi, xet den ciing, day la<br /> van de cua con ngiCdi, cua cac ca nhan va cong dong ngiidi,<br /> va la s\l dap ling cua chinh ho triidc cac thach do' gay gat<br /> cua tang triidng kinh te, b i n g nhiing cong hien sinh dong<br /> trong tien bo van hoa. Va, noi mot each chat che t h i bat ky<br /> mot thanh tiiu phat trien nao diidc coi la ben viing ciing deu<br /> phai bao ham viec van dung kheo leo cac tiem nang van hoa<br /> da tich liiy diidc, dong thdi gop phan boi d i p nhiing Idp phCi<br /> sa van hoa mdi cho chat liidng cuoc song cua cac chii the<br /> cua phat trien. Tien bo van hoa c6 y nghia viia nhif la dong<br /> luc, viia nhii la muc tieu cua phat trien, chinh la diidc hieu<br /> tii each tiep can bien chiing noi tren.<br /> ^ :,<br /> <br /> NguySn Quang Vinh<br /> <br /> 212<br /> <br /> Pi tim stye song cac quan he xa hoi<br /> <br /> 213<br /> <br /> Tien t r i n h phat t r i e n cua D B S C L da va dang dien r a<br /> <br /> va d a n h gia cao t i n h n a n g no cua n e n v a n hoa boat dong<br /> <br /> xuyen qua n h i e u m a u t h u a n va nghich ly. M o t t r o n g n h i i n g<br /> <br /> ciia cac l i i u d a n t h d i md dat, ciing n h i i cua kho'i c i i d a n da<br /> <br /> nghich l y do, hoc 16 r a t d a m net t r o n g hien t r a n g phat t r i e n ,<br /> <br /> toe ngiidi d D B S C L t r o n g suo't chieu d a i l i c h s\i 300 n a m<br /> <br /> la siJ t a n g t r i i d n g n h a n h trong l i n h vUc k i n h te khong c6 siJ<br /> <br /> nay. Do l a m o t s i i t h a t , v a l a m o t v o n q u y t h a t stf cho p h a t<br /> <br /> song h a n h cua n h i i n g t i e n bo ro net t r e n l i n h viJc v a n hoa,<br /> <br /> t r i e n . N h i i n g cuoc song dang k h o n g n g i i n g t i e n hoa. N h i e u<br /> <br /> dan t r i , l o i song, chat liidng song v a cd cau n a n g \\ic cua<br /> <br /> mo h i n h i l n g x i i , n h i e u p h a m chat v a n hoa t i n h t h a n ngay<br /> <br /> ngiidi lao dong. T r a i l a i , t r e n mot so' mat n h a t d i n h cua t i e m<br /> <br /> horn qua con to r a l a m o t dap l i n g n a n g dong do'i v6i doi h o i<br /> <br /> n a n g v a n hoa d a n c i i D B S C L , dang c6 hxidc sa sut dang lo<br /> <br /> cua cuoc song, t h i r a t c6 t h e ngay horn nay da to r a l a k h o n g<br /> <br /> ngai. Biicic sa s u t do dang gay trci ngai cho s i i t a n g t r i i d n g<br /> <br /> con day d i i n i i a . V a n e u h i i d n g t a m n h i n t d i m o t vien canh<br /> <br /> v i i n g ch^c, t r d ngai cho cac muc t i e u chuyen dich cd cau k i n h<br /> <br /> xa hdn, t h i c6 n h i i n g cai t h a m c h i l a i trci t h a n h liic can do'i<br /> <br /> te va cho c h i n h miic hiidng t h u phuc Idi v a t chat va t i n h t h a n<br /> <br /> v6i cuoc h a n h t r i n h q u a m d i me d i vao t i i d n g l a i . Co p h a n<br /> <br /> cua d a n chung. C a m giac lo a u cua n h i e u n h a q u a n sat<br /> <br /> nao qua Idi khong, k h i n o i r a n g m o t so' t a n d i i cua 16'i song<br /> <br /> khach quan ve dieu ma ho goi l a "nghich l y dong b i n g "<br /> <br /> l i i u dan va 16'i s6'ng t h i i d n g ho - diide n u 6 i diidng va v a n<br /> <br /> k h o n g p h a i l a khong c6 cd sd. O mien dat nay, ndi t h a n h dat<br /> <br /> dong t r e n m 6 t m a t b^ng d a n t r i k h a t h a p - r o i se p h a i dap<br /> <br /> mot<br /> <br /> l i n g l a m sao day trii6e cac y e u cau nghiet nga cua qua t r i n h<br /> <br /> mijfc<br /> <br /> san lUdng<br /> <br /> l u a cao<br /> <br /> nhat<br /> <br /> ca<br /> <br /> niidc<br /> <br /> (700 k g<br /> <br /> thoc/ngiidi)*", da so' ngiidi d a n v a n song diidi cac m a i l a sd<br /> <br /> c6ng nghiep hoa, h i e n d a i hoa va do t h i hoa? Ro r a n g l a<br /> <br /> sai, v 6 i nguon nii6c uong b i 6 n h i e m n a n g ne, miic do t h a t<br /> <br /> dang CO mot doi h o i k h a c h quan biJtc xiic d6'i v 6 i chuyen d6'i<br /> <br /> hoc cao, t r e e m b i suy d i n h diidng v d i t i le 16n, miic do t h u<br /> hiidng v a n hoa ngheo n a n , h a m liidng t r i t u e t r o n g cac san<br /> p h a m ciia vCing con k h a thap...<br /> Theo m o t each h i e u nao do, t h i v a n hoa cung c6 n g h i a la<br /> each t h e song ciia con ngvidi; l a p h i i d n g t h i i c de con ngiidi<br /> t h i c h l i n g v 6 i m o i t r i i d n g t i i n h i e n v a x a h o i , de v i i d n len<br /> dong hoa va cai tao m o i t r i i d n g do, theo n h i i n g muc t i e u cua<br /> t i e n bo x a hoi. K h o n g i t giay miJc da diidc d a n h de p h a n tich<br /> <br /> he th6'ng cac d i n h h i i d n g gia t r i ciia ngiidi d a n D B S C L , de<br /> ho CO t h e diidng d a u t h a n g Idi vdi cac t h a c h do' m d i ciia cuoc<br /> so'ng. O day, c6 h a i tuye'n v a n de can diidc song song x\l l y .<br /> M o t mat, N h a niidc, cac d i n h che xa hoi, cac cong dong can<br /> CO s i i ph6'i hdp de n a n g cap viidt bac he tho'ng k e t cau h a<br /> t a n g xa h o i v a k y t h u a t , nhSm ho t r d cho viee t h i i c h i e n cac<br /> chi t i e u ve t i e n bo v a n hoa t r o n g v i i n g . M a t khac, b a n t h a n<br /> moi con ngiidi c( m i e n T a y ciing can y t h i i c ve t a t ca n h i i n g<br /> gi m d i me dang d i l n r a t r o n g m 6 i t r i i d n g k i n h te - x a h o i ,<br /> de k h 6 n g qua n g i i y e n va bang long v d i t r i n h do n a n g liic<br /> hien c6 va m o t each i i n g x i i v a n hoa quen thuoc von dang b i<br /> <br /> 1. So lieu thong k e n a m 1993.<br /> <br /> cuoc s6'ng t h a c h t h i i c va doi h o i p h a i t h a y doi.<br /> <br /> Nguyen Quang Vinh<br /> <br /> 214<br /> <br /> "Van hoa va phat trien" la mot chii de rat rong Idn.<br /> Trong bai viet, chiing toi chi di vao phan tich hien trang<br /> ddi song van hoa d DBSCL va nhiing khia canh nghich ly<br /> cua no. Sau do, xin gdi len ba van de cua tien bo van hoa<br /> ma chiing toi cho rang can diJdc xii ly tot, de gop phan hoa<br /> giai nghich ly va bao dam phat trien ben viing. Do la van<br /> de phat trien t a i nguyen con ngiidi, van de truyen thong va<br /> each tan trong phat trien loi song c\i dan, va van de ve svt<br /> ke thijfa c6 tinh sang tao giiia cac the he.<br /> I. H I E N TRANG D C I SONG V A N HOA VA N G H I C H L Y<br /> PHAT T R I E N CUA DONG BANG SONG C U U LONG<br /> <br /> Chuyen ke r i n g , c6 mot cau con trai ci tuoi dang 16n rat c6<br /> tai danh bat cua, ca. Cau chAng he thieu tien. Tren cd tay<br /> chang trai thon que mien Tay ay c6 deo mot chiec dong ho<br /> Seiko mdi "cau canh". Chi c6 dieu la la cau chang gap ai cdng...<br /> hoi "May gid roi?". Ly do ddn gian thoi. Cau khong biet chii!<br /> NhiJng giai thoai hien dai nhuom mau hom hinh cua<br /> Ba Phi hay cua Triim Pho va 6ng 6 nhif the khong hiem.<br /> No Cling la mot t h i i t\i trao thong minh, de nh^c nhd ve<br /> nhiing khuyet tat van hoa ma ngiJdi dan biet minh chUa<br /> viJdt thoat han dUdc. Diing vay. Nhiing con so' ngoan muc<br /> ve san liidng liia cua mien Tay, ve miic san xuat binh quan<br /> ciia viing nay bang 1,27 Ian ca niidc' la nhiing thanh t d u<br /> <br /> 1. Ti'nh toan theo so lieu 3 nam 1990 - 1992.<br /> <br /> Di tim SLfc song cac quan he xa hoi<br /> <br /> 215<br /> <br /> mo hoi nUdc m a t t h a t dang t i i hao. Song d phia sau nhiing<br /> so' lieu kinh te tdng hdp ay, van con mot vai mang hien<br /> thUc van hoa va dan t r i bi che k h u a t di. O do con niJdng<br /> <br /> n a u khong i t van de gay can rat cham diidc giai quyet.<br /> CCing vdi thdi gian, chiing c6 the tich t u lai de trd thanh<br /> nhiing khung hoang cue bo, tao ra nguy cd pha hong nhieu<br /> chiidng t r i n h phat trien day thien y. Hay t h i i di vao quan<br /> sat mot vai trang thai cua ddi song van hoa hom nay.<br /> 1. Triidc het hay noi ve mi^c sink, nhif la mot chi bao<br /> cua trinh do iing x i i van hoa. Ngiidi phu n i i nong thon<br /> mien Tay Nam bo con sinh nhieu con. Mac dau trong vong<br /> 15 nam trd lai day, c\i dan trong viing da chap nhan mot<br /> so' bien phap ngufa thai, va ci mot so' nhom xa hoi nhat dinh<br /> (phu n i i tre, dan do thi, t h i tii) da c6 chuyen bien biidc dau<br /> ve quan niem so' con hdp ly, song theo so lieu dieu tra qudc<br /> gia nam 1992 -1993, so' con t r u n g binh cua cac ba me ci<br /> DBSCL v^n con d miic 3,2 con' . So' ba me c6 5 - 6 con<br /> khong phai la hiem d viing nay. Co mot hien tildng rat c^n<br /> luu y la, neu nhii bay, tarn nam ve triidc, ci cac tinh trong<br /> viing, viec giam t i le tang triicing t i i nhien dan so' hang<br /> nam xuo'ng 0,1% khong phai la dieu qua kho khan; t h i bay,<br /> tam nam gan day, keo xuo'ng mdi nam chiing 0,01% la mot<br /> viec het siic chat vat doi vdi nhieu tinh. Co nhieu ly do de<br /> ly giai hien tiidng nay. Nhiing neu chi xet rieng ve khia<br /> <br /> • So con t r u n g binh cua cac ba me dong b i n g song Hong la 2,9 con<br /> (so'lieu dieu t r a nam 1992 - 1993).<br /> ••<br /> ;<br /> <br /> Nguyen<br /> <br /> 216<br /> <br /> Quang<br /> <br /> Vinh<br /> <br /> canh van hoa ciia viec tai san xuat dan c\i, t h i da thay c6<br /> nhieu van de phai giai quyet.<br /> Nhieu cuoc dieu tra xa hoi hoc cho thay boh ly do muon<br /> sinh nhieu con van dUdc lap di lap lai d ca hai gidi nam nQ va ci moi Itfa tuoi cua cxi dan nong thon DBSCL:<br /> - Can ngiidi cham soc k h i gia yeu,<br /> - Can du con trai, con gai,<br /> - Muon gia dinh c6 nhieu sutc lao dong,<br /> - Dong con t h i nhieu phifdc.<br /> Doi v6i nam gidi, doi vdi ngifdi gia va t r u n g nien thuoc<br /> ca hai gidi t h i quan niem nay con kha kien c6', mac dau<br /> cung CO chieu hiidng hdi giam xuo'ng do tac dong tong hdp<br /> cua nhieu cuoc van dong xa hoi. Tuy cac gia dinh tre muon<br /> thay doi mo hinh ling xvL van hoa tren linh viic nay, song<br /> tam anh hifdng tinh t h i n va sii kiem tra xa hoi cua cha<br /> me, ong ba (thiidng cxi t r i i rat gan vdi ho) cung con kha 16n.<br /> Trong so' cac anh hUdng va siic ep tinh than tH phia cac<br /> bac trifdng thifdng do, c6 the ke den sxi binh gia thUdng<br /> xuyen do'i vdi cac cap vd chong tre ve sil \xia chon cac bien<br /> phap ngijfa thai (vi du: nhieu vi rat "ngan" bien phap triet<br /> san nam hoac ni3), binh gia ve so con da sinh, hoac ve tinh<br /> trang thieu vang con trai, v.v...^<br /> <br /> 1. X e m t h e m : N g u y e n Q u a n g V i n h - "Kehoach<br /> bang song Cilu Long<br /> cuo'n s a c h n a y .<br /> <br /> hoa gia dinh d dong<br /> <br /> nhin tii goc do bien doi loi song",<br /> <br /> i n trong<br /> <br /> 01 tim sire song cac quan he xa hoi<br /> <br /> 217<br /> <br /> Do mile sinh con cao, nen t i le mac benh (trong nam)<br /> ciia cac ba me d DBSCL ciing cao hdn nhieu vung trong<br /> nxidc va hien d miic 75,57%. O cac ba me c6 3 con trd len, t i<br /> le mac benh cua me len den 80% (cac con so' tifdng iing d<br /> dong bling song Hong la 66,01% va 67,1%).<br /> 2. Ti le tre em suy dinh di/dng d DBSCL ciing vao loai<br /> cao nhat trong ca nxidc, mac dau cac dieu kien ve chat bot,<br /> tom ca, trai cay trong vung nay khong phai la thieu thon.<br /> Ngiidi ta Ixiu y ngay cang nhieu tdi viec di t i m nguyen<br /> nhan cua tinh trang nay. Difdc neu len hang dau la cac<br /> nguyen nhan: trinh do dan t r i chiia cao cua phu nxL<br /> DBSCL noi chung va each thijfc cham nuoi con cua cac ba<br /> me trong vCing noi rieng con chiia hdp ly, thieu khoa hoe.<br /> Yeu to' 6 nhiem nghiem trong nguon nxidc mat d DBSCL<br /> ciing la mot nguyen nhan gay benh dUdng ruot cho tre va<br /> lam nghiem trong them tinh trang suy dinh difdng. Cac<br /> cuoc khao sat gan day nhat cho thay chi eo 20% dan cxi<br /> DBSCL CO diidc nguon nxidc uo'ng an toan. Cung each an d<br /> tren song rach va xa phan rac tuy tien cua dong dao cxi<br /> dan cung la mot nguon goc gay 6 nhiem niidc.<br /> 3. Trong k h i do, miCc do thu hildng cac dich vu y te cxxa.<br /> ba con trong vung ciing con thap so vdi cac chi tieu cua ca<br /> nude. Trong k h i chi tieu binh quan cua ca nifde la 103 y<br /> bac si (trong do c6 40 bac si) tren 100.000 dan; cua dong<br /> bang song Hong la 87 y bac si (trong do c6 38 bac si) tren<br /> 100.000 dan, t h i DBSCL chi c6 difdc binh quan 84 y bac si<br /> tren 100.000 dan (trong do so bac si ehi c6 23). Mile giifdng<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2