Quyết định của bộ trưởng bộ tài chính (đợt 3)

Chia sẻ: Thanh Phuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:49

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định của bộ trưởng bộ tài chính về việc ban hành và công bố 6 chuẩn mực kế toán

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyết định của bộ trưởng bộ tài chính (đợt 3)

Bé Tμi chÝnh céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ---*--- §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc Sè: 234/2003/Q§-BTC ------------------------------------- Hμ Néi, ngμy 30 th¸ng 12 n¨m 2003 quyÕt ®Þnh cña bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh VÒ viÖc ban hμnh vμ c«ng bè s¸u (06) chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam (®ît 3) Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh - C¨n cø LuËt KÕ to¸n sè 03/2003/QH11 ngμy 17/6/2003; - C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 86/2002/N§-CP ngμy 05/11/2002 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vμ c¬ cÊu tæ chøc cña bé, c¬ quan ngang bé; - C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 77/2003/N§-CP ngμy 01/07/2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vμ c¬ cÊu tæ chøc cña Bé Tμi chÝnh; - §Ó ®¸p øng yªu cÇu ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tμi chÝnh, n©ng cao chÊt l−îng th«ng tin kÕ to¸n cung cÊp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vμ ®Ó kiÓm tra, kiÓm so¸t chÊt l−îng c«ng t¸c kÕ to¸n; Theo ®Ò nghÞ cña Vô tr−ëng Vô ChÕ ®é kÕ to¸n vμ kiÓm to¸n vμ Ch¸nh V¨n phßng Bé Tμi chÝnh, quyÕt ®Þnh: §iÒu 1: Ban hμnh s¸u (06) chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam (®ît 3) cã sè hiÖu vμ tªn gäi sau ®©y: 1- ChuÈn mùc sè 05- BÊt ®éng s¶n ®Çu t−; 2- ChuÈn mùc sè 07- KÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt; 3- ChuÈn mùc sè 08- Th«ng tin tμi chÝnh vÒ nh÷ng kho¶n vèn gãp liªn doanh; 4- ChuÈn mùc sè 21- Tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh; 5- ChuÈn mùc sè 25- B¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt vμ kÕ to¸n kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty con; 6- ChuÈn mùc sè 26- Th«ng tin vÒ c¸c bªn liªn quan. §iÒu 2: S¸u (06) ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh nμy ®−îc ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngμnh, c¸c thμnh phÇn kinh tÕ trong c¶ n−íc.
§iÒu 3: QuyÕt ®Þnh nμy cã hiÖu lùc thi hμnh sau 15 ngμy kÓ tõ ngμy ®¨ng c«ng b¸o. C¸c chÕ ®é kÕ to¸n cô thÓ ph¶i c¨n cø vμo s¸u chuÈn mùc kÕ to¸n ®−îc ban hμnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh nμy ®Ó söa ®æi, bæ sung cho phï hîp. §iÒu 4: Vô tr−ëng Vô ChÕ ®é kÕ to¸n vμ kiÓm to¸n, Ch¸nh V¨n phßng Bé vμ Thñ tr−ëng c¸c ®¬n vÞ liªn quan thuéc vμ trùc thuéc Bé Tμi chÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm h−íng dÉn, kiÓm tra vμ thi hμnh QuyÕt ®Þnh nμy. N¬i nhËn: Kt.bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh - Thñ t−íng ChÝnh phñ, c¸c Phã Thñ t−íng Thø tr−ëng ChÝnh phñ (®Ó b¸o c¸o) - V¨n phßng TW §¶ng - V¨n phßng Chñ tÞch n−íc - V¨n phßng Quèc héi - V¨n phßng ChÝnh phñ - Tßa ¸n Nh©n d©n tèi cao - ViÖn KiÓm s¸t Nh©n d©n tèi cao TrÇn V¨n T¸ - C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ - UBND c¸c tØnh, thμnh phè trùc thuéc TW - Së Tμi chÝnh, Côc ThuÕ c¸c tØnh, thμnh phè trùc thuéc TW - C¸c Tæng c«ng ty 91 - C¸c ®¬n vÞ thuéc vμ trùc thuéc Bé Tμi chÝnh - C«ng b¸o - L−u VP, Côc THTKTC, Vô C§KT. HÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam ChuÈn mùc sè 05 2
bÊt ®éng s¶n ®Çu t− (Ban hμnh theo QuyÕt ®Þnh sè 234/2003/Q§-BTC ngμy 30 th¸ng 12 n¨m 2003 cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh) quy ®Þnh chung 01. Môc ®Ých cña chuÈn mùc nμy lμ quy ®Þnh vμ h−íng dÉn c¸c nguyªn t¾c vμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n ®èi víi bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, gåm: §iÒu kiÖn ghi nhËn bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ban ®Çu, chi phÝ ph¸t sinh sau ghi nhËn ban ®Çu, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ sau ghi nhËn ban ®Çu, chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông, thanh lý bÊt ®éng s¶n ®Çu t− vμ mét sè quy ®Þnh kh¸c lμm c¬ së ghi sæ kÕ to¸n vμ lËp b¸o c¸o tμi chÝnh. 02. ChuÈn mùc nμy ¸p dông cho kÕ to¸n bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, trõ khi cã chuÈn mùc kÕ to¸n kh¸c cho phÐp ¸p dông ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n kh¸c cho bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. 03. ChuÈn mùc nμy còng quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vμ ghi nhËn gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña bªn ®i thuª theo hîp ®ång thuª tμi chÝnh vμ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− cho thuª trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña bªn cho thuª theo hîp ®ång thuª ho¹t ®éng. ChuÈn mùc nμy kh«ng ¸p dông ®èi víi c¸c néi dung ®· ®−îc quy ®Þnh trong ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 06 "Thuª tμi s¶n", bao gåm: (a) Ph©n lo¹i tμi s¶n thuª thμnh tμi s¶n thuª tμi chÝnh hoÆc tμi s¶n thuª ho¹t ®éng; (b) Ghi nhËn doanh thu cho thuª bÊt ®éng s¶n ®Çu t− (Theo quy ®Þnh cña ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 14 Doanh thu vμ thu nhËp kh¸c ); (c) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n thuª ho¹t ®éng trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña bªn ®i thuª; (d) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ bÊt ®éng s¶n thuª tμi chÝnh trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña bªn cho thuª; (e) KÕ to¸n ®èi víi c¸c giao dÞch b¸n vμ thuª l¹i; (f) ThuyÕt minh vÒ thuª tμi chÝnh vμ thuª ho¹t ®éng trong b¸o c¸o tμi chÝnh. 04. ChuÈn mùc nμy kh«ng ¸p dông ®èi víi: (a) Nh÷ng tμi s¶n liªn quan ®Õn c©y trång, vËt nu«i g¾n liÒn víi ®Êt ®ai phôc vô cho ho¹t ®éng n«ng nghiÖp; vμ (b) QuyÒn khai th¸c kho¸ng s¶n, ho¹t ®éng th¨m dß vμ khai th¸c kho¸ng s¶n, dÇu má, khÝ tù nhiªn vμ nh÷ng tμi nguyªn kh«ng t¸i sinh t−¬ng tù. 05. C¸c thuËt ng÷ trong chuÈn mùc nμy ®−îc hiÓu nh− sau: BÊt ®éng s¶n ®Çu t−: Lμ bÊt ®éng s¶n, gåm: quyÒn sö dông ®Êt, nhμ, hoÆc mét phÇn cña nhμ hoÆc c¶ nhμ vμ ®Êt, c¬ së h¹ tÇng do ng−êi chñ së h÷u hoÆc ng−êi ®i thuª tμi s¶n theo hîp ®ång thuª tμi chÝnh n¾m gi÷ nh»m môc ®Ých thu lîi tõ viÖc cho thuª hoÆc chê t¨ng gi¸ mμ kh«ng ph¶i ®Ó: 3
a. Sö dông trong s¶n xuÊt, cung cÊp hμng hãa, dÞch vô hoÆc sö dông cho c¸c môc ®Ých qu¶n lý; hoÆc b. B¸n trong kú ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th−êng. BÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông: Lμ bÊt ®éng s¶n do ng−êi chñ së h÷u hoÆc ng−êi ®i thuª tμi s¶n theo hîp ®ång thuª tμi chÝnh n¾m gi÷ nh»m môc ®Ých sö dông trong s¶n xuÊt, cung cÊp hμng hãa, dÞch vô hoÆc sö dông cho c¸c môc ®Ých qu¶n lý. Nguyªn gi¸: Lμ toμn bé c¸c chi phÝ b»ng tiÒn hoÆc t−¬ng ®−¬ng tiÒn mμ doanh nghiÖp ph¶i bá ra hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c kho¶n ®−a ra ®Ó trao ®æi nh»m cã ®−îc bÊt ®éng s¶n ®Çu t− tÝnh ®Õn thêi ®iÓm mua hoÆc x©y dùng hoμn thμnh bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®ã. Gi¸ trÞ cßn l¹i: Lμ nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− sau khi trõ (-) sè khÊu hao luü kÕ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®ã. 06. VÝ dô bÊt ®éng s¶n ®Çu t−: (a). QuyÒn sö dông ®Êt (do doanh nghiÖp bá tiÒn ra mua l¹i) n¾m gi÷ trong thêi gian dμi ®Ó chê t¨ng gi¸; (b). QuyÒn sö dông ®Êt (do doanh nghiÖp bá tiÒn ra mua l¹i) n¾m gi÷ mμ ch−a x¸c ®Þnh râ môc ®Ých sö dông trong t−¬ng lai; (c). Nhμ do doanh nghiÖp së h÷u (hoÆc do doanh nghiÖp thuª tμi chÝnh) vμ cho thuª theo mét hoÆc nhiÒu hîp ®ång thuª ho¹t ®éng; (d). Nhμ ®ang ®−îc gi÷ ®Ó cho thuª theo mét hoÆc nhiÒu hîp ®ång thuª ho¹t ®éng; (e). C¬ së h¹ tÇng ®ang ®−îc gi÷ ®Ó cho thuª theo mét hoÆc nhiÒu hîp ®ång thuª ho¹t ®éng. 07. VÝ dô bÊt ®éng s¶n kh«ng ph¶i lμ bÊt ®éng s¶n ®Çu t−: (a) BÊt ®éng s¶n mua ®Ó b¸n trong kú ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th−êng hoÆc x©y dùng ®Ó b¸n trong t−¬ng lai gÇn (KÕ to¸n theo ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 02 "Hμng tån kho"); (b) BÊt ®éng s¶n ®−îc x©y dùng cho bªn thø ba (KÕ to¸n theo ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 15 Hîp ®ång x©y dùng ); (c) BÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông (KÕ to¸n theo ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 03 Tμi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ), bao gåm bÊt ®éng s¶n n¾m gi÷ ®Ó sö dông trong t−¬ng lai nh− tμi s¶n chñ së h÷u sö dông, tμi s¶n n¾m gi÷ ®Ó c¶i t¹o, n©ng cÊp vμ sö dông sau nμy trong kú ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th−êng nh− bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông, bÊt ®éng s¶n cho nh©n viªn sö dông (Cho dï nh©n viªn cã tr¶ tiÒn thuª tμi s¶n theo gi¸ thÞ tr−êng hay kh«ng) vμ bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông chê thanh lý; 4
(d) BÊt ®éng s¶n ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng ch−a hoμn thμnh víi môc ®Ých ®Ó sö dông trong t−¬ng lai d−íi d¹ng bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. 08. §èi víi nh÷ng bÊt ®éng s¶n mμ doanh nghiÖp n¾m gi÷ mét phÇn nh»m môc ®Ých thu lîi tõ viÖc cho thuª ho¹t ®éng hoÆc chê t¨ng gi¸ vμ mét phÇn sö dông cho s¶n xuÊt, cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô hoÆc cho qu¶n lý th× nÕu nh÷ng phÇn tμi s¶n nμy ®−îc b¸n riªng rÏ (hoÆc cho thuª riªng rÏ theo mét hoÆc nhiÒu hîp ®ång thuª ho¹t ®éng), doanh nghiÖp sÏ h¹ch to¸n c¸c phÇn tμi s¶n nμy mét c¸ch riªng rÏ. Tr−êng hîp c¸c phÇn tμi s¶n nμy kh«ng thÓ b¸n riªng rÏ, th× chØ coi lμ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− khi phÇn ®−îc n¾m gi÷ ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt, cung cÊp hμng ho¸, dÞch vô hoÆc phôc vô cho môc ®Ých qu¶n lý lμ phÇn kh«ng ®¸ng kÓ. 09. Tr−êng hîp doanh nghiÖp cung cÊp c¸c dÞch vô liªn quan cho nh÷ng ng−êi sö dông bÊt ®éng s¶n do doanh nghiÖp së h÷u lμ phÇn kh«ng ®¸ng kÓ trong toμn bé tho¶ thuËn th× doanh nghiÖp sÏ h¹ch to¸n tμi s¶n nμy lμ bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. VÝ dô: Doanh nghiÖp së h÷u toμ nhμ cho thuª v¨n phßng ®ång thêi cung cÊp dÞch vô b¶o d−ìng vμ an ninh cho nh÷ng ng−êi thuª v¨n phßng. 10. Tr−êng hîp doanh nghiÖp cung cÊp c¸c dÞch vô liªn quan cho nh÷ng ng−êi sö dông bÊt ®éng s¶n do doanh nghiÖp së h÷u lμ phÇn ®¸ng kÓ th× doanh nghiÖp sÏ h¹ch to¸n tμi s¶n ®ã lμ bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông. VÝ dô: Doanh nghiÖp së h÷u vμ qu¶n lý mét kh¸ch s¹n, dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hμng chiÕm mét phÇn quan träng trong toμn bé tho¶ thuËn, th× kh¸ch s¹n ®ã ®−îc h¹ch to¸n lμ bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông. 11. Tr−êng hîp khã x¸c ®Þnh lμ bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, hay lμ bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông, doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh trªn c¬ së nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ ®Ó cã thÓ thùc hiÖn phï hîp víi ®Þnh nghÜa bÊt ®éng s¶n ®Çu t− vμ c¸c quy ®Þnh cã liªn quan trong c¸c ®o¹n 06,07,08,09,10 vμ thuyÕt minh râ trªn b¸o c¸o tμi chÝnh theo quy ®Þnh t¹i ®o¹n 31 (d). 12. Tr−êng hîp, mét doanh nghiÖp cho c«ng ty mÑ hoÆc c«ng ty con kh¸c thuª hoÆc sö dông vμ n¾m gi÷ mét bÊt ®éng s¶n th× bÊt ®éng s¶n ®ã kh«ng ®−îc coi lμ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− trong b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt cña tËp ®oμn, nh−ng doanh nghiÖp së h÷u bÊt ®éng s¶n ®ã ®−îc coi lμ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− nÕu nã tháa m·n ®Þnh nghÜa bÊt ®éng s¶n ®Çu t− vμ ®−îc tr×nh bμy trong b¸o c¸o tμi chÝnh riªng cña doanh nghiÖp së h÷u bÊt ®éng s¶n. néi dung chuÈn mùc §iÒu kiÖn ghi nhËn bÊt ®éng s¶n ®Çu t− 13. Mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®−îc ghi nhËn lμ tμi s¶n ph¶i tháa m·n ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn sau: (a) Ch¾c ch¾n thu ®−îc lîi Ých kinh tÕ trong t−¬ng lai; vμ (b) Nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy. 14. Khi x¸c ®Þnh mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− cã tháa m·n ®iÒu kiÖn thø nhÊt ®Ó ®−îc ghi nhËn lμ tμi s¶n hay kh«ng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ møc ®é ch¾c ch¾n g¾n liÒn víi viÖc thu ®−îc c¸c lîi Ých kinh tÕ trong t−¬ng lai mμ chóng cã thÓ mang l¹i trªn c¬ së nh÷ng th«ng tin hiÖn cã t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn. §iÒu kiÖn thø hai ®Ó ghi nhËn mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− lμ tμi 5
s¶n th−êng dÔ ®−îc tho¶ m·n v× giao dÞch mua b¸n, trao ®æi chøng minh cho viÖc h×nh thμnh bÊt ®éng s¶n ®· x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ban ®Çu 15. Mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ban ®Çu theo nguyªn gi¸. Nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− bao gåm c¶ c¸c chi phÝ giao dÞch liªn quan trùc tiÕp ban ®Çu. 16. Nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®−îc mua bao gåm gi¸ mua vμ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp, nh−: PhÝ dÞch vô t− vÊn vÒ luËt ph¸p liªn quan, thuÕ tr−íc b¹ vμ chi phÝ giao dÞch liªn quan kh¸c... 17. Nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− tù x©y dùng lμ gi¸ thμnh thùc tÕ vμ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− tÝnh ®Õn ngμy hoμn thμnh c«ng viÖc x©y dùng. Tõ khi b¾t ®Çu x©y dùng cho ®Õn ngμy hoμn thμnh c«ng viÖc x©y dùng doanh nghiÖp ¸p dông ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 03 Tμi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vμ ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 04 Tμi s¶n cè ®Þnh v« h×nh . T¹i ngμy tμi s¶n trë thμnh bÊt ®éng s¶n ®Çu t− th× ¸p dông chuÈn mùc nμy (xem ®o¹n 23 (e)). 18. Nguyªn gi¸ cña mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ sau: - Chi phÝ ph¸t sinh ban ®Çu (trõ tr−êng hîp c¸c chi phÝ nμy lμ cÇn thiÕt ®Ó ®−a bÊt ®éng s¶n ®Çu t− tíi tr¹ng th¸i s½n sμng ho¹t ®éng); - C¸c chi phÝ khi míi ®−a bÊt ®éng s¶n ®Çu t− vμo ho¹t ®éng lÇn ®Çu tr−íc khi bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®¹t tíi tr¹ng th¸i ho¹t ®éng b×nh th−êng theo dù kiÕn; - C¸c chi phÝ kh«ng b×nh th−êng vÒ nguyªn vËt liÖu, lao ®éng hoÆc c¸c nguån lùc kh¸c trong qu¸ tr×nh x©y dùng bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. 19. Tr−êng hîp mua bÊt ®éng s¶n ®Çu t− thanh to¸n theo ph−¬ng thøc tr¶ chËm, nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®−îc ph¶n ¸nh theo gi¸ mua tr¶ ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n vμ gi¸ mua tr¶ ngay ®−îc h¹ch to¸n vμo chi phÝ tμi chÝnh theo kú h¹n thanh to¸n, trõ khi sè chªnh lÖch ®ã ®−îc tÝnh vμo nguyªn gi¸ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− theo quy ®Þnh cña ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 16 Chi phÝ ®i vay . Chi phÝ ph¸t sinh sau ghi nhËn ban ®Çu 20. Chi phÝ liªn quan ®Õn bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ph¸t sinh sau ghi nhËn ban ®Çu ph¶i ®−îc ghi nhËn lμ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú, trõ khi chi phÝ nμy cã kh¶ n¨ng ch¾c ch¾n lμm cho bÊt ®éng s¶n ®Çu t− t¹o ra lîi Ých kinh tÕ trong t−¬ng lai nhiÒu h¬n møc ho¹t ®éng ®−îc ®¸nh gi¸ ban ®Çu th× ®−îc ghi t¨ng nguyªn gi¸ bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. 21. ViÖc h¹ch to¸n c¸c chi phÝ ph¸t sinh sau ghi nhËn ban ®Çu phô thuéc vμo tõng tr−êng hîp cã xem xÐt ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ vμ ghi nhËn ban ®Çu cña kho¶n ®Çu t− liªn quan. Ch¼ng h¹n, tr−êng hîp gi¸ mua tμi s¶n bao gåm nghÜa vô cña doanh nghiÖp ph¶i chÞu c¸c chi phÝ cÇn thiÕt sÏ ph¸t sinh ®Ó ®−a bÊt ®éng s¶n tíi tr¹ng th¸i s½n sμng ho¹t ®éng th× chi phÝ ®ã còng ®−îc tÝnh vμo nguyªn gi¸. VÝ dô: Mua mét ng«i nhμ víi yªu cÇu ph¶i n©ng cÊp th× chi phÝ n©ng cÊp ph¸t sinh ®−îc ghi t¨ng nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. 6
X¸c ®Þnh gi¸ trÞ sau ghi nhËn ban ®Çu 22. Sau ghi nhËn ban ®Çu, trong thêi gian n¾m gi÷ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®−îc x¸c ®Þnh theo nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ vμ gi¸ trÞ cßn l¹i. ChuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông 23. ViÖc chuyÓn tõ bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông thμnh bÊt ®éng s¶n ®Çu t− hoÆc tõ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− sang bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông hay hμng tån kho chØ khi cã sù thay ®æi vÒ môc ®Ých sö dông nh− c¸c tr−êng hîp sau: a. BÊt ®éng s¶n ®Çu t− chuyÓn thμnh bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông khi chñ së h÷u b¾t ®Çu sö dông tμi s¶n nμy; b. BÊt ®éng s¶n ®Çu t− chuyÓn thμnh hμng tån kho khi chñ së h÷u b¾t ®Çu triÓn khai cho môc ®Ých b¸n; c. BÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông chuyÓn thμnh bÊt ®éng s¶n ®Çu t− khi chñ së h÷u kÕt thóc sö dông tμi s¶n ®ã; d. Hμng tån kho chuyÓn thμnh bÊt ®éng s¶n ®Çu t− khi chñ së h÷u b¾t ®Çu cho bªn kh¸c thuª ho¹t ®éng; e. BÊt ®éng s¶n x©y dùng chuyÓn thμnh bÊt ®éng s¶n ®Çu t− khi kÕt thóc giai ®o¹n x©y dùng, bμn giao ®−a vμo ®Çu t− (Trong giai ®o¹n x©y dùng ph¶i kÕ to¸n theo ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 03 Tμi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ). 24. Theo yªu cÇu cña ®o¹n 23b, doanh nghiÖp chuyÓn mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− sang hμng tån kho chØ khi cã sù thay ®æi vÒ môc ®Ých sö dông, b»ng chøng lμ sù b¾t ®Çu cña viÖc triÓn khai cho môc ®Ých b¸n. Khi mét doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh b¸n mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− mμ kh«ng cã giai ®o¹n n©ng cÊp th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i tiÕp tôc coi bÊt ®éng s¶n ®ã lμ mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− cho tíi khi nã ®−îc b¸n (kh«ng cßn ®−îc tr×nh bμy trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n) vμ kh«ng ®−îc h¹ch to¸n tμi s¶n ®ã lμ hμng tån kho. T−¬ng tù, nÕu doanh nghiÖp b¾t ®Çu n©ng cÊp, c¶i t¹o bÊt ®éng s¶n ®Çu t− hiÖn cã víi môc ®Ých tiÕp tôc sö dông bÊt ®éng s¶n ®ã trong t−¬ng lai nh− mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, th× bÊt ®éng s¶n ®ã vÉn lμ mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− vμ kh«ng ®−îc ph©n lo¹i l¹i nh− mét bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông trong qu¸ tr×nh n©ng cÊp c¶i t¹o. 25. ViÖc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông gi÷a bÊt ®éng s¶n ®Çu t− víi bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông hoÆc hμng tån kho kh«ng lμm thay ®æi gi¸ trÞ ghi sæ cña tμi s¶n ®−îc chuyÓn ®æi vμ kh«ng lμm thay ®æi nguyªn gi¸ cña bÊt ®éng s¶n trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hay ®Ó lËp b¸o c¸o tμi chÝnh. Thanh lý 26. Mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− kh«ng cßn ®−îc tr×nh bμy trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n sau khi ®· b¸n hoÆc sau khi bÊt ®éng s¶n ®Çu t− kh«ng cßn ®−îc n¾m gi÷ l©u dμi vμ xÐt thÊy kh«ng thu ®−îc lîi Ých kinh tÕ trong t−¬ng lai tõ viÖc thanh lý bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®ã. 27. ViÖc thanh lý mét bÊt ®éng s¶n ®Çu t− cã thÓ x¶y ra sau khi b¸n hoÆc sau khi ký hîp ®ång cho thuª tμi chÝnh. §Ó x¸c ®Þnh thêi ®iÓm b¸n bÊt ®éng s¶n ®Çu t− vμ ghi nhËn doanh thu tõ viÖc b¸n bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ChuÈn mùc 7
kÕ to¸n sè 14 Doanh thu vμ thu nhËp kh¸c . ViÖc b¸n bÊt ®éng s¶n cho thuª tμi chÝnh hoÆc giao dÞch b¸n vμ thuª l¹i bÊt ®éng s¶n ®Çu t−, doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 06 Thuª tμi s¶n . 28. C¸c kho¶n l·i hoÆc lç ph¸t sinh tõ viÖc b¸n bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®−îc x¸c ®Þnh b»ng sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu víi chi phÝ b¸n vμ gi¸ trÞ cßn l¹i cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. Sè l·i hoÆc lç nμy ®−îc ghi nhËn lμ thu nhËp hay chi phÝ trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong kú (Tr−êng hîp b¸n vμ thuª l¹i tμi s¶n lμ bÊt ®éng s¶n ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 06 Thuª tμi s¶n ). 29. Kho¶n doanh thu tõ viÖc b¸n bÊt ®éng s¶n ®Çu t− ®−îc ghi nhËn theo gi¸ trÞ hîp lý. Tr−êng hîp b¸n theo ph−¬ng thøc tr¶ chËm, th× kho¶n doanh thu nμy ®−îc x¸c ®Þnh ban ®Çu b»ng gi¸ b¸n tr¶ ngay. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n vμ gi¸ b¸n tr¶ ngay ®−îc ghi nhËn lμ doanh thu tiÒn l·i ch−a thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 14 Doanh thu vμ thu nhËp kh¸c . Tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh 30. Néi dung tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh quy ®Þnh trong chuÈn mùc nμy ®−îc ¸p dông cïng víi nh÷ng qui ®Þnh trong ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 06 Thuª tμi s¶n . §èi víi bªn cho thuª ph¶i tr×nh bμy néi dung cho thuª ho¹t ®éng. §èi víi bªn ®i thuª ph¶i tr×nh bμy néi dung thuª tμi chÝnh. 31. Doanh nghiÖp cÇn tr×nh bμy trªn b¸o c¸o tμi chÝnh nh÷ng néi dung sau: (a) Ph−¬ng ph¸p khÊu hao sö dông; (b) Thêi gian sö dông h÷u Ých cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− hoÆc tû lÖ khÊu hao sö dông; (c) Nguyªn gi¸ vμ khÊu hao luü kÕ t¹i thêi ®iÓm ®Çu kú vμ cuèi kú; (d) Tiªu chuÈn cô thÓ mμ doanh nghiÖp ¸p dông trong tr−êng hîp gÆp khã kh¨n khi ph©n lo¹i bÊt ®éng s¶n ®Çu t− víi bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông vμ víi tμi s¶n gi÷ ®Ó b¸n trong ho¹t ®éng kinh doanh th«ng th−êng; (e) C¸c chØ tiªu thu nhËp, chi phÝ liªn quan ®Õn cho thuª bÊt ®éng s¶n, gåm: - Thu nhËp tõ viÖc cho thuª; - Chi phÝ trùc tiÕp cho ho¹t ®éng kinh doanh (bao gåm chi phÝ söa ch÷a vμ b¶o d−ìng) ph¸t sinh tõ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− liªn quan ®Õn viÖc t¹o ra thu nhËp tõ viÖc cho thuª trong kú b¸o c¸o; - Chi phÝ trùc tiÕp cho ho¹t ®éng kinh doanh (bao gåm chi phÝ söa ch÷a vμ b¶o d−ìng) ph¸t sinh tõ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− kh«ng liªn quan ®Õn viÖc t¹o ra thu nhËp tõ viÖc cho thuª trong kú b¸o c¸o. (f) Lý do vμ møc ®é ¶nh h−ëng ®Õn thu nhËp tõ ho¹t ®éng kinh doanh bÊt ®éng s¶n ®Çu t−; (g) NghÜa vô chñ yÕu cña hîp ®ång mua, x©y dùng, c¶i t¹o, n©ng cÊp hoÆc b¶o d−ìng, söa ch÷a bÊt ®éng s¶n ®Çu t−; (h) Tr×nh bμy nh÷ng néi dung sau (kh«ng yªu cÇu th«ng tin so s¸nh): - Nguyªn gi¸ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− t¨ng thªm, trong ®ã: T¨ng do mua bÊt ®éng s¶n vμ t¨ng do vèn ho¸ nh÷ng chi phÝ sau ghi nhËn ban ®Çu; 8
- Nguyªn gi¸ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− t¨ng do s¸p nhËp doanh nghiÖp; - Nguyªn gi¸ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− thanh lý; - Nguyªn gi¸ bÊt ®éng s¶n ®Çu t− chuyÓn sang bÊt ®éng s¶n chñ së h÷u sö dông hoÆc hμng tån kho vμ ng−îc l¹i. (i) Gi¸ trÞ hîp lý cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc niªn ®é kÕ to¸n, lËp b¸o c¸o tμi chÝnh. Khi doanh nghiÖp kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ trÞ hîp lý cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t− th× doanh nghiÖp ph¶i thuyÕt minh: - Danh môc bÊt ®éng s¶n ®Çu t−; - Lý do kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ trÞ hîp lý cña bÊt ®éng s¶n ®Çu t−. *** HÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam ChuÈn mùc sè 07 KÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt (Ban hμnh vμ c«ng bè theo QuyÕt ®Þnh sè 234/2003/Q§-BTC ngμy 30 th¸ng 12 n¨m 2003 cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh) Quy ®Þnh chung 01. Môc ®Ých cña chuÈn mùc nμy lμ quy ®Þnh vμ h−íng dÉn c¸c nguyªn t¾c vμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− cña nhμ ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt, gåm: KÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña riªng nhμ ®Çu t− vμ trong b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt lμm c¬ së ghi sæ kÕ to¸n, lËp vμ tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh. 02. ChuÈn mùc nμy ¸p dông cho kÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt cña nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ trong c«ng ty liªn kÕt. 03. C¸c thuËt ng÷ trong chuÈn mùc nμy ®−îc hiÓu nh− sau: C«ng ty liªn kÕt: Lμ c«ng ty trong ®ã nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ nh−ng kh«ng ph¶i lμ c«ng ty con hoÆc c«ng ty liªn doanh cña nhμ ®Çu t−. 9
¶nh h−ëng ®¸ng kÓ: Lμ quyÒn tham gia cña nhμ ®Çu t− vμo viÖc ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng cña bªn nhËn ®Çu t− nh−ng kh«ng kiÓm so¸t c¸c chÝnh s¸ch ®ã. KiÓm so¸t: Lμ quyÒn chi phèi c¸c chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh»m thu ®−îc lîi Ých kinh tÕ tõ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®ã. C«ng ty con: Lμ mét doanh nghiÖp chÞu sù kiÓm so¸t cña mét doanh nghiÖp kh¸c (gäi lμ c«ng ty mÑ). Ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u: Lμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mμ kho¶n ®Çu t− ®−îc ghi nhËn ban ®Çu theo gi¸ gèc, sau ®ã ®−îc ®iÒu chØnh theo nh÷ng thay ®æi cña phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong tμi s¶n thuÇn cña bªn nhËn ®Çu t−. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i ph¶n ¸nh phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong kÕt qu¶ kinh doanh cña bªn nhËn ®Çu t−. Ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc: Lμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mμ kho¶n ®Çu t− ®−îc ghi nhËn ban ®Çu theo gi¸ gèc, sau ®ã kh«ng ®−îc ®iÒu chØnh theo nh÷ng thay ®æi cña phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong tμi s¶n thuÇn cña bªn nhËn ®Çu t−. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh chØ ph¶n ¸nh kho¶n thu nhËp cña nhμ ®Çu t− ®−îc ph©n chia tõ lîi nhuËn thuÇn luü kÕ cña bªn nhËn ®Çu t− ph¸t sinh sau ngμy ®Çu t−. Tμi s¶n thuÇn: Lμ gi¸ trÞ cña tæng tμi s¶n trõ (-) nî ph¶i tr¶. néi dung chuÈn mùc Nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ 04. NÕu nhμ ®Çu t− n¾m gi÷ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c c«ng ty con Ýt nhÊt 20% quyÒn biÓu quyÕt cña bªn nhËn ®Çu t− th× ®−îc gäi lμ nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ, trõ khi cã quy ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn kh¸c. Ng−îc l¹i nÕu nhμ ®Çu t− n¾m gi÷ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c c«ng ty con Ýt h¬n 20% quyÒn biÓu quyÕt cña bªn nhËn ®Çu t−, th× kh«ng ®−îc gäi lμ nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ, trõ khi cã quy ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn kh¸c. 05. Nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ th−êng ®−îc thÓ hiÖn ë mét hoÆc c¸c biÓu hiÖn sau: (a) Cã ®¹i diÖn trong Héi ®ång qu¶n trÞ hoÆc cÊp qu¶n lý t−¬ng ®−¬ng cña c«ng ty liªn kÕt; (b) Cã quyÒn tham gia vμo qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch; (c) Cã c¸c giao dÞch quan träng gi÷a nhμ ®Çu t− vμ bªn nhËn ®Çu t−; (d) Cã sù trao ®æi vÒ c¸n bé qu¶n lý; (e) Cã sù cung cÊp th«ng tin kü thuËt quan träng. 10
Ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u 06. Theo ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u, kho¶n ®Çu t− ®−îc ghi nhËn ban ®Çu theo gi¸ gèc. Sau ®ã, gi¸ trÞ ghi sæ cña kho¶n ®Çu t− ®−îc ®iÒu chØnh t¨ng hoÆc gi¶m t−¬ng øng víi phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong l·i hoÆc lç cña bªn nhËn ®Çu t− sau ngμy ®Çu t−. Kho¶n ®−îc ph©n chia tõ bªn nhËn ®Çu t− ph¶i h¹ch to¸n gi¶m gi¸ trÞ ghi sæ cña kho¶n ®Çu t−. ViÖc ®iÒu chØnh gi¸ trÞ ghi sæ còng ph¶i ®−îc thùc hiÖn khi lîi Ých cña nhμ ®Çu t− thay ®æi do cã sù thay ®æi vèn chñ së h÷u cña bªn nhËn ®Çu t− nh−ng kh«ng ®−îc ph¶n ¸nh trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Nh÷ng thay ®æi trong vèn chñ së h÷u cña bªn nhËn ®Çu t− cã thÓ bao gåm nh÷ng kho¶n ph¸t sinh tõ viÖc ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ vμ c¸c kho¶n ®Çu t−, chªnh lÖch tû gi¸ quy ®æi ngo¹i tÖ vμ nh÷ng ®iÒu chØnh c¸c chªnh lÖch ph¸t sinh khi hîp nhÊt kinh doanh. Ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc 07. Theo ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc, nhμ ®Çu t− ghi nhËn ban ®Çu kho¶n ®Çu t− theo gi¸ gèc. Nhμ ®Çu t− chØ h¹ch to¸n vμo thu nhËp trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kho¶n ®−îc chia tõ lîi nhuËn thuÇn luü kÕ cña bªn nhËn ®Çu t− ph¸t sinh sau ngμy ®Çu t−. C¸c kho¶n kh¸c mμ nhμ ®Çu t− nhËn ®−îc ngoμi lîi nhuËn ®−îc chia ®−îc coi lμ phÇn thu håi c¸c kho¶n ®Çu t− vμ ®−îc ghi nhËn lμ kho¶n gi¶m trõ gi¸ gèc ®Çu t−. B¸o c¸o tμi chÝnh cña riªng nhμ ®Çu t− 08. Trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña riªng nhμ ®Çu t−, kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt ®−îc kÕ to¸n theo ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc. B¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt 09. Trong b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt cña nhμ ®Çu t−, kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt ®−îc kÕ to¸n theo ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u, trõ khi: (a) Kho¶n ®Çu t− nμy dù kiÕn sÏ ®−îc thanh lý trong t−¬ng lai gÇn (d−íi 12 th¸ng); hoÆc (b) C«ng ty liªn kÕt ho¹t ®éng theo c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ kh¾t khe dμi h¹n lμm c¶n trë ®¸ng kÓ viÖc chuyÓn giao vèn cho nhμ ®Çu t−. Tr−êng hîp nμy, c¸c kho¶n ®Çu t− ®−îc ph¶n ¸nh theo gi¸ gèc trong b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt cña nhμ ®Çu t−. 10. ViÖc ghi nhËn thu nhËp dùa trªn c¬ së lîi nhuËn ®−îc chia cã thÓ kh«ng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ thu nhËp mμ nhμ ®Çu t− ®−îc h−ëng tõ kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt v× kho¶n lîi nhuËn ®−îc chia ®ã cã thÓ kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ ho¹t ®éng cña c«ng ty liªn kÕt. Do nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®èi víi c«ng ty liªn kÕt vμ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi ho¹t ®éng cña c«ng ty nμy, v× vËy, nhμ ®Çu t− ph¶i tr×nh bμy trong b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty liªn kÕt. ViÖc ¸p dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u sÏ cung cÊp th«ng tin h÷u Ých h¬n vÒ tμi s¶n thuÇn vμ l·i, lç thuÇn cña nhμ ®Çu t−. 11
11. Nhμ ®Çu t− ph¶i ngõng sö dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u khi: (a) Kh«ng cßn ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ trong c«ng ty liªn kÕt nh−ng vÉn cßn n¾m gi÷ mét phÇn hoÆc toμn bé kho¶n ®Çu t−; hoÆc (b) ViÖc sö dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u kh«ng cßn phï hîp v× c«ng ty liªn kÕt ho¹t ®éng theo c¸c quy ®Þnh h¹n chÕ kh¾t khe dμi h¹n g©y ra nh÷ng c¶n trë ®¸ng kÓ trong viÖc chuyÓn giao vèn cho nhμ ®Çu t−. Trong tr−êng hîp nμy, gi¸ trÞ ghi sæ cña kho¶n ®Çu t− tõ thêi ®iÓm trªn ®−îc coi lμ gi¸ gèc. ¸p dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u 12. Kho¶n ®Çu t− ®−îc h¹ch to¸n theo ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u kÓ tõ thêi ®iÓm kho¶n ®Çu t− nμy tho¶ m·n ®Þnh nghÜa vÒ c«ng ty liªn kÕt. Khi mua mét kho¶n ®Çu t−, bÊt cø sù chªnh lÖch nμo (dï d−¬ng hay ©m) gi÷a gi¸ gèc cña kho¶n ®Çu t− vμ phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− theo gi¸ trÞ hîp lý cña tμi s¶n thuÇn cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc cña c«ng ty liªn kÕt ®−îc h¹ch to¸n phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n Hîp nhÊt kinh doanh . C¸c kho¶n ®iÒu chØnh phï hîp ®èi víi phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong l·i, lç sau ngμy mua kho¶n ®Çu t− ®−îc thùc hiÖn cho: (a) KhÊu hao TSC§ (c¨n cø vμo gi¸ trÞ hîp lý); (b) Ph©n bæ dÇn c¸c kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ gèc cña kho¶n ®Çu t− vμ phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− theo gi¸ trÞ hîp lý cña tμi s¶n thuÇn cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc. 13. Nhμ ®Çu t− ¸p dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u ph¶i sö dông b¸o c¸o tμi chÝnh hiÖn hμnh cña c«ng ty liªn kÕt ®−îc lËp cïng ngμy víi b¸o c¸o tμi chÝnh cña nhμ ®Çu t−. Khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc ®iÒu ®ã th× c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh lËp vμo nh÷ng ngμy kh¸c nhau míi ®−îc sö dông. 14. Khi b¸o c¸o tμi chÝnh hiÖn hμnh cña c«ng ty liªn kÕt ®−îc lËp kh¸c ngμy víi b¸o c¸o tμi chÝnh cña nhμ ®Çu t−, viÖc ®iÒu chØnh ph¶i ®−îc thùc hiÖn cho c¸c ¶nh h−ëng cña c¸c sù kiÖn vμ giao dÞch träng yÕu gi÷a nhμ ®Çu t− vμ c«ng ty liªn kÕt ph¸t sinh gi÷a ngμy lËp b¸o c¸o tμi chÝnh cña nhμ ®Çu t− vμ ngμy lËp b¸o c¸o tμi chÝnh cña c«ng ty liªn kÕt. 15. B¸o c¸o tμi chÝnh cña nhμ ®Çu t− ph¶i ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n thèng nhÊt cho c¸c giao dÞch vμ sù kiÖn gièng nhau ph¸t sinh trong c¸c tr−êng hîp t−¬ng tù. Tr−êng hîp c«ng ty liªn kÕt ¸p dông chÝnh s¸ch kÕ to¸n kh¸c víi nhμ ®Çu t− cho c¸c giao dÞch vμ sù kiÖn gièng nhau ph¸t sinh trong c¸c tr−êng hîp t−¬ng tù, khi sö dông b¸o c¸o tμi chÝnh cña c«ng ty liªn kÕt, nhμ ®Çu t− ph¶i thùc hiÖn c¸c ®iÒu chØnh thÝch hîp nÕu ¸p dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u. Tr−êng hîp nhμ ®Çu t− kh«ng thùc hiÖn ®−îc c¸c ®iÒu chØnh ®ã th× ph¶i gi¶i tr×nh trong B¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tμi chÝnh cña m×nh. 16. NÕu c«ng ty liªn kÕt cã cæ phiÕu −u ®·i cæ tøc ®−îc n¾m gi÷ bëi c¸c cæ ®«ng bªn ngoμi th× nhμ ®Çu t− ph¶i tÝnh to¸n phÇn së h÷u cña m×nh trong l·i hoÆc lç tõ c«ng ty liªn kÕt sau khi ®iÒu chØnh cæ tøc −u ®·i, kÓ c¶ khi viÖc tr¶ cæ tøc ch−a ®−îc th«ng b¸o. 12
17. Theo ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u, nÕu phÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− trong kho¶n lç cña c«ng ty liªn kÕt lín h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ ghi sæ cña kho¶n ®Çu t−, nhμ ®Çu t− kh«ng ph¶i tiÕp tôc ph¶n ¸nh c¸c kho¶n lç ph¸t sinh sau ®ã trªn b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt trõ khi nhμ ®Çu t− cã nghÜa vô thùc hiÖn thanh to¸n thay cho c«ng ty liªn kÕt c¸c kho¶n nî mμ nhμ ®Çu t− ®· ®¶m b¶o hoÆc cam kÕt tr¶. Trong tr−êng hîp nμy, gi¸ trÞ kho¶n ®Çu t− ®−îc tr×nh bμy trªn b¸o c¸o tμi chÝnh lμ b»ng kh«ng (0). NÕu sau ®ã c«ng ty liªn kÕt ho¹t ®éng cã l·i, nhμ ®Çu t− chØ ®−îc ghi nhËn phÇn së h÷u cña m×nh trong kho¶n l·i ®ã sau khi ®· bï ®¾p ®−îc phÇn lç thuÇn ch−a ®−îc h¹ch to¸n tr−íc ®©y. C¸c kho¶n tæn thÊt 18. NÕu cã b»ng chøng lμ kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt cã thÓ bÞ tæn thÊt, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ChuÈn mùc Tæn thÊt tμi s¶n". ThuÕ thu nhËp 19. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¸t sinh tõ kho¶n ®Çu t− trong c«ng ty liªn kÕt (nÕu cã) ®−îc h¹ch to¸n phï hîp víi chuÈn mùc kÕ to¸n ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp . C¸c kho¶n môc ngÉu nhiªn 20. Khi cã ph¸t sinh kho¶n môc ngÉu nhiªn, nhμ ®Çu t− ph¶i tr×nh bμy kho¶n môc ngoμi dù tÝnh ®ã phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ChuÈn mùc Dù phßng, nî ph¶i tr¶ vμ tμi s¶n ngÉu nhiªn . Tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh 21. Trong b¸o c¸o tμi chÝnh, nhμ ®Çu t− ph¶i tr×nh bμy: (a) Danh s¸ch c¸c c«ng ty liªn kÕt kÌm theo c¸c th«ng tin vÒ phÇn së h÷u vμ tû lÖ(%) quyÒn biÓu quyÕt, nÕu tû lÖ nμy kh¸c víi phÇn së h÷u; vμ (b) C¸c ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông ®Ó kÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt. 22. C¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt h¹ch to¸n theo ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u ph¶i ph©n lo¹i nh− c¸c tμi s¶n dμi h¹n vμ ph¶n ¸nh thμnh mét kho¶n môc riªng biÖt trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hîp nhÊt. PhÇn së h÷u cña nhμ ®Çu t− vÒ l·i hoÆc lç cña nh÷ng kho¶n ®Çu t− ®ã ph¶i tr×nh bμy thμnh mét kho¶n môc riªng biÖt trong B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh hîp nhÊt./. *** HÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam ChuÈn mùc sè 08 13
Th«ng tin tμi chÝnh vÒ nh÷ng kho¶n vèn gãp liªn doanh (Ban hμnh vμ c«ng bè theo QuyÕt ®Þnh sè 234/2003/Q§-BTC ngμy 30 th¸ng 12 n¨m 2003 cña Bé tr−ëng Bé Tμi chÝnh) Quy ®Þnh chung 01. Môc ®Ých cña chuÈn mùc nμy lμ quy ®Þnh vμ h−íng dÉn c¸c nguyªn t¾c vμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n vÒ c¸c kho¶n vèn gãp liªn doanh, gåm: C¸c h×nh thøc liªn doanh, b¸o c¸o tμi chÝnh riªng vμ b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh lμm c¬ së cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n vμ lËp b¸o c¸o tμi chÝnh cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh. 02. ChuÈn mùc nμy ¸p dông cho kÕ to¸n nh÷ng kho¶n vèn gãp liªn doanh, gåm: Ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t; Tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t; C¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. 03. C¸c thuËt ng÷ sö dông trong chuÈn mùc nμy ®−îc hiÓu nh− sau: Liªn doanh: Lμ tháa thuËn b»ng hîp ®ång cña hai hoÆc nhiÒu bªn ®Ó cïng thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh tÕ, mμ ho¹t ®éng nμy ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh. C¸c h×nh thøc liªn doanh quy ®Þnh trong chuÈn mùc nμy gåm: - Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh d−íi h×nh thøc liªn doanh ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t; - Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh d−íi h×nh thøc liªn doanh tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t; - Hîp ®ång liªn doanh d−íi h×nh thøc thμnh lËp c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. KiÓm so¸t: Lμ quyÒn chi phèi c¸c chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng ®èi víi mét ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn gãp vèn liªn doanh nh»m thu ®−îc lîi Ých tõ ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã. §ång kiÓm so¸t: Lμ quyÒn cïng chi phèi cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh vÒ c¸c chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng ®èi víi mét ho¹t ®éng kinh tÕ trªn c¬ së tháa thuËn b»ng hîp ®ång. ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ: Lμ quyÒn ®−îc tham gia vμo viÖc ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng cña mét ho¹t ®éng kinh tÕ nh−ng kh«ng ph¶i lμ quyÒn kiÓm so¸t hay quyÒn ®ång kiÓm so¸t ®èi víi nh÷ng chÝnh s¸ch nμy. Bªn gãp vèn liªn doanh: Lμ mét bªn tham gia vμo liªn doanh vμ cã quyÒn ®ång kiÓm so¸t ®èi víi liª n doanh ®ã. Nhμ ®Çu t− trong liªn doanh: Lμ mét bªn tham gia vμo liªn doanh nh−ng kh«ng cã quyÒn ®ång kiÓm so¸t ®èi víi liªn doanh ®ã. Ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u: Lμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mμ kho¶n vèn gãp trong liªn doanh ®−îc ghi nhËn ban ®Çu theo gi¸ gèc, sau ®ã ®−îc ®iÒu chØnh theo nh÷ng thay ®æi cña phÇn së h÷u cña bªn gãp vèn liªn doanh trong tμi s¶n thuÇn cña c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i ph¶n ¸nh lîi Ých cña bªn gãp vèn liªn doanh tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. 14
Ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc: Lμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mμ kho¶n vèn gãp liªn doanh ®−îc ghi nhËn ban ®Çu theo gi¸ gèc, sau ®ã kh«ng ®−îc ®iÒu chØnh theo nh÷ng thay ®æi cña phÇn së h÷u cña bªn gãp vèn liªn doanh trong tμi s¶n thuÇn cña c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh chØ ph¶n ¸nh kho¶n thu nhËp cña bªn gãp vèn liªn doanh ®−îc ph©n chia tõ lîi nhuËn thuÇn luü kÕ cña liªn doanh ph¸t sinh sau khi gãp vèn liªn doanh. Néi dung cña chuÈn mùc C¸c h×nh thøc liªn doanh 04. ChuÈn mùc nμy ®Ò cËp ®Õn 3 h×nh thøc liªn doanh: Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh d−íi h×nh thøc ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh (ho¹t ®éng ®−îc ®ång kiÓm so¸t); Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh d−íi h×nh thøc liªn doanh tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh (tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t); Hîp ®ång liªn doanh d−íi h×nh thøc thμnh lËp c¬ së kinh doanh míi ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh (c¬ së ®−îc ®ång kiÓm so¸t). C¸c h×nh thøc liªn doanh cã 2 ®Æc ®iÓm chung nh− sau: (a) Hai hoÆc nhiÒu bªn gãp vèn liªn doanh hîp t¸c víi nhau trªn c¬ së tho¶ thuËn b»ng hîp ®ång; vμ (b) Tháa thuËn b»ng hîp ®ång thiÕt lËp quyÒn ®ång kiÓm so¸t. Tháa thuËn b»ng hîp ®ång 05. Tháa thuËn b»ng hîp ®ång ph©n biÖt quyÒn ®ång kiÓm so¸t cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh víi lîi Ých cña kho¶n ®Çu t− t¹i nh÷ng c«ng ty liªn kÕt mμ trong ®ã nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ (xem ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 07 KÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt ). ChuÈn mùc nμy quy ®Þnh nh÷ng ho¹t ®éng mμ hîp ®ång kh«ng thiÕt lËp quyÒn ®ång kiÓm so¸t th× kh«ng ph¶i lμ liªn doanh. 06. Tho¶ thuËn b»ng hîp ®ång cã thÓ ®−îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu c¸ch, nh−: Nªu trong hîp ®ång hoÆc biªn b¶n tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn gãp vèn liªn doanh; nªu trong c¸c ®iÒu kho¶n hay c¸c quy chÕ kh¸c cña liªn doanh. Tháa thuËn b»ng hîp ®ång ®−îc tr×nh bμy b»ng v¨n b¶n vμ bao gåm c¸c néi dung sau: (a)H×nh thøc ho¹t ®éng, thêi gian ho¹t ®éng vμ nghÜa vô b¸o c¸o cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh; (b) ViÖc chØ ®Þnh Ban qu¶n lý ho¹t ®éng kinh tÕ cña liªn doanh vμ quyÒn biÓu quyÕt cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh; (c) PhÇn vèn gãp cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh; vμ (d) ViÖc ph©n chia s¶n phÈm, thu nhËp, chi phÝ hoÆc kÕt qu¶ cña liªn doanh cho c¸c bªn gãp vèn liªn doanh. 15
07. Tháa thuËn b»ng hîp ®ång thiÕt lËp quyÒn ®ång kiÓm so¸t ®èi víi liªn doanh ®Ó ®¶m b¶o kh«ng mét bªn gãp vèn liªn doanh nμo cã quyÒn ®¬n ph−¬ng kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña liªn doanh. Tháa thuËn trong hîp ®ång còng nªu râ c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh träng yÕu ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých ho¹t ®éng cña liªn doanh, c¸c quyÕt ®Þnh nμy ®ßi hái sù thèng nhÊt cña tÊt c¶ c¸c bªn gãp vèn liªn doanh hoÆc ®a sè nh÷ng ng−êi cã ¶nh h−ëng lín trong c¸c bªn gãp vèn liªn doanh theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc nμy. 08. Tháa thuËn b»ng hîp ®ång cã thÓ chØ ®Þnh râ mét trong c¸c bªn gãp vèn liªn doanh ®¶m nhiÖm viÖc ®iÒu hμnh hoÆc qu¶n lý liªn doanh. Bªn ®iÒu hμnh liªn doanh kh«ng kiÓm so¸t liªn doanh, mμ thùc hiÖn trong khu«n khæ nh÷ng chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng ®· ®−îc c¸c bªn nhÊt trÝ trªn c¬ së tháa thuËn b»ng hîp ®ång vμ ñy nhiÖm cho bªn ®iÒu hμnh. NÕu bªn ®iÒu hμnh liªn doanh cã toμn quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch tμi chÝnh vμ ho¹t ®éng cña ho¹t ®éng kinh tÕ th× bªn ®ã lμ ng−êi kiÓm so¸t vμ khi ®ã kh«ng tån t¹i liªn doanh. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh d−íi h×nh thøc liªn doanh ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh 09. Ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t lμ ho¹t ®éng cña mét sè liªn doanh ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸ch sö dông tμi s¶n vμ nguån lùc kh¸c cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh mμ kh«ng thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh míi. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh tù qu¶n lý vμ sö dông tμi s¶n cña m×nh vμ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô tμi chÝnh vμ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Ho¹t ®éng cña liªn doanh cã thÓ ®−îc nh©n viªn cña mçi bªn gãp vèn liªn doanh tiÕn hμnh song song víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña bªn gãp vèn liªn doanh ®ã. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh th−êng quy ®Þnh c¨n cø ph©n chia doanh thu vμ kho¶n chi phÝ chung ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng liªn doanh cho c¸c bªn gãp vèn liªn doanh. 10. VÝ dô ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t lμ khi hai hoÆc nhiÒu bªn gãp vèn liªn doanh cïng kÕt hîp c¸c ho¹t ®éng, nguån lùc vμ kü n¨ng chuyªn m«n ®Ó s¶n xuÊt, khai th¸c thÞ tr−êng vμ cïng ph©n phèi mét s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Nh− khi s¶n xuÊt mét chiÕc m¸y bay, c¸c c«ng ®o¹n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt do mçi bªn gãp vèn liªn doanh ®¶m nhiÖm. Mçi bªn ph¶i tù m×nh trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh vμ ®−îc chia doanh thu tõ viÖc b¸n m¸y bay, phÇn chia nμy ®−îc c¨n cø theo tho¶ thuËn ghi trong hîp ®ång. 11. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i ph¶n ¸nh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña m×nh, gåm: (a) Tμi s¶n do bªn gãp vèn liªn doanh kiÓm so¸t vμ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ mμ hä ph¶i g¸nh chÞu; (b) Chi phÝ ph¶i g¸nh chÞu vμ doanh thu ®−îc chia tõ viÖc b¸n hμng hoÆc cung cÊp dÞch vô cña liªn doanh. 12. Trong tr−êng hîp ho¹t ®éng kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t, liªn doanh kh«ng ph¶i lËp sæ kÕ to¸n vμ b¸o c¸o tμi chÝnh riªng. Tuy nhiªn, c¸c bªn gãp vèn liªn doanh cã thÓ më sæ kÕ to¸n ®Ó theo dâi vμ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong viÖc tham gia liªn doanh. 16
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh d−íi h×nh thøc liªn doanh tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh 13. Mét sè liªn doanh thùc hiÖn viÖc ®ång kiÓm so¸t vμ th−êng lμ ®ång së h÷u ®èi víi tμi s¶n ®−îc gãp hoÆc ®−îc mua bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh vμ ®−îc sö dông cho môc ®Ých cña liªn doanh. C¸c tμi s¶n nμy ®−îc sö dông ®Ó mang l¹i lîi Ých cho c¸c bªn gãp vèn liªn doanh. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh ®−îc nhËn s¶n phÈm tõ viÖc sö dông tμi s¶n vμ chÞu phÇn chi phÝ ph¸t sinh theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång. 14. H×nh thøc liªn doanh nμy kh«ng ®ßi hái ph¶i thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh míi. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh cã quyÒn kiÓm so¸t phÇn lîi Ých trong t−¬ng lai th«ng qua phÇn vèn gãp cña m×nh vμo tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t. 15. Ho¹t ®éng trong c«ng nghÖ dÇu má, h¬i ®èt vμ khai kho¸ng th−êng sö dông h×nh thøc liªn doanh tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t. VÝ dô mét sè c«ng ty s¶n xuÊt dÇu khÝ cïng kiÓm so¸t vμ vËn hμnh mét ®−êng èng dÉn dÇu. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh sö dông ®−êng èng dÉn dÇu nμy ®Ó vËn chuyÓn s¶n phÈm vμ ph¶i g¸nh chÞu mét phÇn chi phÝ vËn hμnh ®−êng èng nμy theo tho¶ thuËn. Mét vÝ dô kh¸c ®èi víi h×nh thøc liªn doanh tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t lμ khi hai doanh nghiÖp cïng kÕt hîp kiÓm so¸t mét tμi s¶n, mçi bªn ®−îc h−ëng mét phÇn tiÒn nhÊt ®Þnh thu ®−îc tõ viÖc cho thuª tμi s¶n vμ chÞu mét phÇn chi phÝ cho tμi s¶n ®ã. 16. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i ph¶n ¸nh tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña m×nh, gåm: (a) PhÇn vèn gãp vμo tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t, ®−îc ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt cña tμi s¶n; (b) C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh riªng cña mçi bªn gãp vèn liªn doanh; (c) PhÇn nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh chung ph¶i g¸nh chÞu cïng víi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh kh¸c tõ ho¹t ®éng cña liªn doanh; (d) C¸c kho¶n thu nhËp tõ viÖc b¸n hoÆc sö dông phÇn s¶n phÈm ®−îc chia tõ liªn doanh cïng víi phÇn chi phÝ ph¸t sinh ®−îc ph©n chia tõ ho¹t ®éng cña liªn doanh; (e) C¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc gãp vèn liªn doanh. 17. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i ph¶n ¸nh trong b¸o c¸o tμi chÝnh c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t: (a) PhÇn vèn gãp vμo tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t, ®−îc ph©n lo¹i dùa trªn tÝnh chÊt cña tμi s¶n chø kh«ng ph©n lo¹i nh− mét d¹ng ®Çu t−. VÝ dô: §−êng èng dÉn dÇu do c¸c bªn gãp vèn liªn doanh ®ång kiÓm so¸t ®−îc xÕp vμo kho¶n môc tμi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh; (b) C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh cña mçi bªn gãp vèn liªn doanh, vÝ dô: Nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh trong viÖc bá tiÒn mua phÇn tμi s¶n ®Ó gãp vμo liªn doanh; (c) PhÇn nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh chung ph¶i chÞu cïng víi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh kh¸c tõ ho¹t ®éng cña liªn doanh; (d) C¸c kho¶n thu nhËp tõ viÖc b¸n hoÆc sö dông phÇn s¶n phÈm ®−îc chia tõ liªn doanh cïng víi phÇn chi phÝ ph¸t sinh ®−îc ph©n chia tõ ho¹t ®éng cña liªn doanh; vμ 17
(e) C¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc gãp vèn liªn doanh, vÝ dô: C¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn tμi s¶n ®· gãp vμo liªn doanh vμ viÖc b¸n s¶n phÈm ®−îc chia. 18. ViÖc h¹ch to¸n tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t ph¶n ¸nh néi dung, thùc tr¹ng kinh tÕ vμ th−êng lμ h×nh thøc ph¸p lý cña liªn doanh. Nh÷ng ghi chÐp kÕ to¸n riªng lÎ cña liªn doanh chØ giíi h¹n trong nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh chung cã liªn quan ®Õn tμi s¶n ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh vμ cuèi cïng do c¸c bªn gãp vèn liªn doanh chÞu theo phÇn ®−îc chia ®· tho¶ thuËn. Trong tr−êng hîp nμy liªn doanh kh«ng ph¶i lËp sæ kÕ to¸n vμ b¸o c¸o tμi chÝnh riªng. Tuy nhiªn, c¸c bªn gãp vèn liªn doanh cã thÓ më sæ kÕ to¸n ®Ó theo dâi vμ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong viÖc tham gia liªn doanh. Hîp ®ång liªn doanh d−íi h×nh thøc thμnh lËp c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh 19. C¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t bëi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh (c¬ së ®−îc ®ång kiÓm so¸t) ®ßi hái ph¶i cã sù thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh míi. Ho¹t ®éng cña c¬ së nμy còng gièng nh− ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c, chØ kh¸c lμ tháa thuËn b»ng hîp ®ång gi÷a c¸c bªn gãp vèn liªn doanh quy ®Þnh quyÒn ®ång kiÓm so¸t cña hä ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¬ së nμy. 20. C¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t chÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t tμi s¶n, c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, thu nhËp vμ chi phÝ ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ m×nh. C¬ së kinh doanh nμy sö dông tªn cña liªn doanh trong c¸c hîp ®ång, giao dÞch kinh tÕ vμ huy ®éng nguån lùc tμi chÝnh phôc vô cho c¸c môc ®Ých cña liªn doanh. Mçi bªn gãp vèn liªn doanh cã quyÒn ®−îc h−ëng mét phÇn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ së kinh doanh hoÆc ®−îc chia s¶n phÈm cña liªn doanh theo tháa thuËn cña hîp ®ång liªn doanh. 21. VÝ dô mét c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t: (a) Hai ®¬n vÞ trong n−íc hîp t¸c b»ng c¸ch gãp vèn thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh míi do hai ®¬n vÞ ®ã ®ång kiÓm so¸t ®Ó kinh doanh trong mét ngμnh nghÒ nμo ®ã; (b) Mét ®¬n vÞ ®Çu t− ra n−íc ngoμi cïng gãp vèn víi mét ®¬n vÞ ë n−íc ®ã ®Ó thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh míi do hai ®¬n vÞ nμy ®ång kiÓm so¸t; (c) Mét ®¬n vÞ n−íc ngoμi ®Çu t− vμo trong n−íc cïng gãp vèn víi mét ®¬n vÞ trong n−íc ®Ó thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh míi do hai ®¬n vÞ nμy ®ång kiÓm so¸t. 22. Mét sè tr−êng hîp, c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t vÒ b¶n chÊt gièng nh− c¸c h×nh thøc liªn doanh ho¹t ®éng ®−îc ®ång kiÓm so¸t hoÆc tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t. VÝ dô: c¸c bªn gãp vèn liªn doanh cã thÓ chuyÓn giao mét tμi s¶n ®−îc ®ång kiÓm so¸t, nh− èng dÉn dÇu, vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t v× c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. T−¬ng tù nh− vËy, c¸c bªn gãp vèn liªn doanh cã thÓ ®ãng gãp vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t mét sè tμi s¶n mμ c¸c tμi s¶n nμy sÏ chÞu sù ®iÒu hμnh chung. Mét sè ho¹t ®éng ®−îc ®ång kiÓm so¸t cã thÓ lμ viÖc thμnh lËp mét c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t ®Ó thùc hiÖn mét sè ho¹t ®éng nh− thiÕt kÕ mÉu m·, nghiªn cøu thÞ tr−êng tiªu thô, dÞch vô sau b¸n hμng. 23. C¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n riªng nh− c¸c doanh nghiÖp kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hμnh vÒ kÕ to¸n. 18
24. C¸c bªn gãp vèn liªn doanh gãp vèn b»ng tiÒn hoÆc b»ng c¸c tμi s¶n kh¸c vμo liªn doanh. PhÇn vèn gãp nμy ph¶i ®−îc ghi sæ kÕ to¸n cña bªn gãp vèn liªn doanh vμ ph¶i ®−îc ph¶n ¸nh trong c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh nh− mét kho¶n môc ®Çu t− vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. B¸o c¸o tμi chÝnh riªng cña bªn gãp vèn liªn doanh 25. Bªn gãp vèn liªn doanh lËp vμ tr×nh bμy kho¶n vèn gãp liªn doanh trªn b¸o c¸o tμi chÝnh riªng theo ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc. B¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh 26. NÕu bªn gãp vèn liªn doanh lËp b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt th× trong b¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt ph¶i b¸o c¸o phÇn vèn gãp cña m×nh vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t theo ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u. 27. Bªn gãp vèn liªn doanh ngõng sö dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u kÓ tõ ngμy bªn gãp vèn liªn doanh kÕt thóc quyÒn ®ång kiÓm so¸t hoÆc kh«ng cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®èi víi c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t. Tr−êng hîp ngo¹i trõ ®èi víi ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u 28. Bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i h¹ch to¸n c¸c kho¶n vèn gãp sau ®©y theo ph−¬ng ph¸p gi¸ gèc: (a) Kho¶n vèn gãp vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t ®−îc mua vμ gi÷ l¹i ®Ó b¸n trong t−¬ng lai gÇn (d−íi 12 th¸ng); vμ (b) Kho¶n vèn gãp vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu h¹n chÕ kh¾t khe l©u dμi lμm gi¶m ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng chuyÓn vèn vÒ bªn gãp vèn liªn doanh. 29. ViÖc sö dông ph−¬ng ph¸p vèn chñ së h÷u lμ kh«ng hîp lý nÕu phÇn vèn gãp vμo c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t ®−îc mua vμ gi÷ l¹i ®Ó b¸n trong kho¶ng thêi gian d−íi 12 th¸ng. §iÒu nμy còng kh«ng hîp lý khi c¬ së kinh doanh ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu h¹n chÕ kh¾t khe l©u dμi lμm gi¶m ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng chuyÓn vèn vÒ bªn gãp vèn liªn doanh. 30. Tr−êng hîp c¬ së kinh doanh ®−îc ®ång kiÓm so¸t trë thμnh c«ng ty con cña mét bªn gãp vèn liªn doanh, th× bªn gãp vèn liªn doanh nμy ph¶i h¹ch to¸n c¸c kho¶n vèn gãp liªn doanh cña m×nh theo quy ®Þnh t¹i ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 25 B¸o c¸o tμi chÝnh hîp nhÊt vμ kÕ to¸n kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty con . NghiÖp vô giao dÞch gi÷a bªn gãp vèn liªn doanh vμ liªn doanh 31. Tr−êng hîp bªn gãp vèn liªn doanh gãp vèn b»ng tμi s¶n vμo liªn doanh th× viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n l·i hay lç tõ nghiÖp vô giao dÞch nμy ph¶i ph¶n ¸nh ®−îc b¶n chÊt cña nã. NÕu bªn gãp vèn liªn doanh ®· chuyÓn quyÒn së h÷u tμi s¶n th× bªn gãp vèn liªn doanh chØ ®−îc h¹ch to¸n phÇn l·i hoÆc lç cã thÓ x¸c ®Þnh t−¬ng øng cho phÇn lîi Ých cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh kh¸c. 19
Bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i h¹ch to¸n toμn bé gi¸ trÞ bÊt kú kho¶n lç nμo nÕu viÖc gãp vèn b»ng tμi s¶n ®−îc thùc hiÖn víi gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i thÊp h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®−îc cña tμi s¶n l−u ®éng hoÆc gi¸ trÞ cßn l¹i cña tμi s¶n cè ®Þnh. 32. Tr−êng hîp bªn gãp vèn liªn doanh b¸n tμi s¶n cho liªn doanh th× viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n l·i hay lç tõ nghiÖp vô giao dÞch nμy ph¶i ph¶n ¸nh ®−îc b¶n chÊt cña nã. NÕu bªn gãp vèn liªn doanh ®· chuyÓn quyÒn së h÷u tμi s¶n vμ tμi s¶n nμy ®−îc liªn doanh gi÷ l¹i ch−a b¸n cho bªn thø ba ®éc lËp th× bªn gãp vèn liªn doanh chØ ®−îc h¹ch to¸n phÇn l·i hoÆc lç cã thÓ x¸c ®Þnh t−¬ng øng cho phÇn lîi Ých cña c¸c bªn gãp vèn liªn doanh kh¸c. NÕu liªn doanh b¸n tμi s¶n nμy cho bªn thø ba ®éc lËp th× bªn gãp vèn liªn doanh ®−îc ghi nhËn phÇn l·i, lç thùc tÕ ph¸t sinh tõ nghiÖp vô b¸n tμi s¶n cho liªn doanh. Bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i h¹ch to¸n toμn bé gi¸ trÞ bÊt kú kho¶n lç nμo nÕu viÖc b¸n tμi s¶n cho liªn doanh ®−îc thùc hiÖn víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®−îc cña tμi s¶n l−u ®éng hoÆc gi¸ trÞ cßn l¹i cña tμi s¶n cè ®Þnh. 33. Tr−êng hîp bªn gãp vèn liªn doanh mua tμi s¶n cña liªn doanh th× viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n l·i hay lç tõ nghiÖp vô giao dÞch nμy ph¶i ph¶n ¸nh ®−îc b¶n chÊt cña nghiÖp vô ®ã. NÕu bªn gãp vèn liªn doanh mua tμi s¶n cña liªn doanh vμ ch−a b¸n l¹i tμi s¶n nμy cho mét bªn thø ba ®éc lËp th× bªn gãp vèn liªn doanh ®ã kh«ng ph¶i h¹ch to¸n phÇn l·i cña m×nh trong liªn doanh thu ®−îc tõ giao dÞch nμy. NÕu bªn gãp vèn liªn doanh b¸n tμi s¶n cho mét bªn thø ba ®éc lËp th× ®−îc ghi nhËn phÇn l·i thùc tÕ t−¬ng øng víi lîi Ých cña m×nh trong liªn doanh. Bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i h¹ch to¸n phÇn lç cña m×nh trong liªn doanh ph¸t sinh tõ giao dÞch nμy theo ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n phÇn l·i tr×nh bμy ë ®o¹n nμy, trõ khi c¸c kho¶n lç nμy ®· ®−îc ghi nhËn ngay do gi¸ mua thÊp h¬n gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®−îc cña tμi s¶n l−u ®éng hoÆc gi¸ trÞ cßn l¹i cña tμi s¶n cè ®Þnh. B¸o c¸o phÇn vèn gãp liªn doanh trong b¸o c¸o tμi chÝnh cña nhμ ®Çu t− 34. Nhμ ®Çu t− trong liªn doanh nh−ng kh«ng cã quyÒn ®ång kiÓm so¸t, ph¶i h¹ch to¸n phÇn vèn gãp liªn doanh tu©n theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n C«ng cô tμi chÝnh . Tr−êng hîp nhμ ®Çu t− cã ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ trong liªn doanh th× ®−îc h¹ch to¸n theo ChuÈn mùc kÕ to¸n sè 07 KÕ to¸n c¸c kho¶n ®Çu t− vμo c«ng ty liªn kÕt . Tr×nh bμy b¸o c¸o tμi chÝnh 35. Bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i tr×nh bμy tæng gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n nî ngÉu nhiªn, trõ khi kh¶ n¨ng lç lμ thÊp vμ tån t¹i biÖt lËp víi gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n nî ngÉu nhiªn kh¸c, nh− sau: (a) BÊt kú kho¶n nî ngÉu nhiªn mμ bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i g¸nh chÞu liªn quan ®Õn phÇn vèn cña bªn gãp vèn liªn doanh gãp vμo liªn doanh vμ phÇn mμ bªn gãp vèn liªn doanh cïng ph¶i g¸nh chÞu víi c¸c bªn gãp vèn liªn doanh kh¸c tõ mçi kho¶n nî ngÉu nhiªn; (b) PhÇn c¸c kho¶n nî ngÉu nhiªn cña liªn doanh mμ bªn gãp vèn liªn doanh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm mét c¸ch ngÉu nhiªn; 20