Sáng kiến kinh nghiệm: Kinh nghiệm kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường trung học cơ sở Ái Thượng huyện Bá Thước

Chia sẻ: Thanhbinh225p Thanhbinh225p | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

82
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để đạt được mục tiêu của ngành Giáo dục, những nhà quản lý các trường trung học cơ sở cần phải trao đổi, bổ sung, rút kinh nghiệm kịp thời, cần có trách nhiệm cao và tinh thần sáng tạo trong các hoạt động quản lý, đặc biệt là quản lý hoạt động chuyên môn, mà mấu chốt là công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên ở trường trung học cơ sở. Để nắm vững hơn nội dung kiến thức đề tài mời các bạn cùng tham khảo tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Kinh nghiệm kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường trung học cơ sở Ái Thượng huyện Bá Thước

A. ĐẶT VẤN ĐỀ Hiệu trưởng nhà trường muốn là người quản lý giỏi phải luôn luôn thực hiện bốn chức năng chung, đó là: Kế Triển – Đạo – Kiểm, nghĩa là người Hiệu trưởng phải hoạch định kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra. Bởi vì trong hoạt động quản lý, kiểm tra vừa là biện pháp, vừa là một trong những quyết định quản lý đúng đắn thì phải kiểm tra, không có kiểm tra thì không có quản lý. Dạy học là hoạt động chủ yếu trong nhà trường, là trung tâm của hoạt động quản lí giáo dục. Vì vậy, việc kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học có vị trí vô cùng quan trọng, có ý nghĩa hết sức lớn lao đối với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục. Ở trường trung học cơ sở, Hiệu trưởng vừa quản lý nhân sự vừa quản lý công tác dạy học. Muốn có những thông tin căn bản chính xác giúp Hiệu trưởng đánh giá đúng bản chất của sự việc và con người thì việc làm cần thiết là phải nâng cao chất lượng kiểm tra đánh giá của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học của giáo viên. Nhờ kiểm tra đánh giá kịp thời, chính xác mà hoạt động dạy học được điều chỉnh và có những cải tiến đáng kể, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Công tác kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu tr ưởng ở trường trung học cơ sở Ái Thượng huyện Bá Thước những năm trước đây bản thân tôi nhận thấy vẫn còn những bất cập, các biện pháp kiểm tra hoạt động dạy học của hiệu trưởng chưa thực sự khoa học, đồng bộ, chưa kiểm tra đánh giá đúng mức hiệu quả hoạt động dạy học của giáo viên trung học cơ sở; điều đó phần nào làm hạn chế hiệu quả của công tác kiểm tra, hạn chế khả năng phát huy tính tích cực của giáo viên và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy học. Để đạt được mục tiêu của ngành, những nhà quản lý các trường trung học cơ sở cần phải trao đổi, bổ sung, rút kinh nghiệm kịp thời, cần có trách nhiệm cao và tinh thần sáng tạo trong các hoạt động quản lý, đặc biệt là quản 1
lý hoạt động chuyên môn, mà mấu chốt là công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên ở trường trung học cơ sở. Từ những lý do trên tôi mạnh dạn viết cách làm của mình như sau: " Kinh nghiệm kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường trung học cơ sở Ái Thượng huyện Bá Thước" . B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN Kiểm tra thực chất là thu thập các thông tin phản hồi từ phía đối tượng quản lý để biết kết quả hoạt động của bộ máy, kịp thời điều chỉnh sai lệch, làm cho bộ máy đạt hiệu quả, đạt được những mục đích đề ra. Ý nghĩa quan trọng của công tác kiểm tra là việc thực hiện kế hoạch và các quyết định quản lý, phát hiện những sai lệch và những nguyên nhân của nó, giúp cấp dưới khắc phục thực hiện tốt các kế hoạch và quyết định quản lý đạt được hiệu quả như mong muốn. II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ 2.1. Vài nét về vị trí địa lý, kinh tế xã hội xã Ái Thượng: Xã Ái thượng là xã vùng II của Huyện Bá thước, cách trung tâm huyện lỵ khoảng 2Km, có trục đường 217 và Sông Mã chảy dọc theo địa bàn. Tổng diện tích tự nhiên của Xã là 2699,77 ha; Tổng số hộ là 1251 hộ, tổng số khẩu là 4481 người, có ba dân tộc chung sống: Dân tộc Mường chiếm 78,1%, Dân tộc Thái chiếm 11,4%, dân tộc Kinh chiếm 10,5% . Nhận thức của người dân không đồng đều, có 2 thôn chưa có điện lưới, tỷ lệ hộ nghèo hiện nay là 32%. Nhân dân trong xã có truyền thống tương thân, tương ái giúp đỡ nhau cùng phát triển, trong những năm qua dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, sự điều hành của chính quyền, sự phối kết hợp giữa MTTQ và các đoàn thể, tình hình KT VHXH, Quốc phòng an ninh của Xã có nhiều triển biến tích cực, hệ thống chính trị không ngừng được củng cố. 2.2. Thực trạng hoạt động dạy học ở các trường THCS Thực trạng về đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý trường THCS Ái thượng 2
Chất TS Trình độ chuyên môn Năm lượng CB Thạc Đạt chuẩn học Đại học Cao đẳng THSP GV sĩ trở lên Ts % Ts % Ts % Ts % Ts % 2012 23 9 39,1 12 52,2 2 8,7 21 91,3 2013 Thực trạng hoạt động dạy học trường THCS Ái Thượng năm học 2010 2011 Mức độ thực hiện Yếu Kém TT Nội dung yêu cầu Tốt Khá TB (% (% (%) (%) (%) ) ) Giáo viên nắm chắc và thực hiện giảng dạy 1 theo đúng mục tiêu giáo dục của môn học, 42.1 31.6 26.3 cấp học Thực hiện đầy đủ, đúng tiến độ nội dung, 2 79.0 21.0 chương trình dạy học 3 Chất lượng thực hiện nội dung giảng dạy 42.1 31.6 26.3 Đảm bảo kiến thức trọng tâm bài dạy, phân 4 42.1 31.6 26.3 tích sâu, mở rộng hợp lí Nắm chắc các phương pháp giảng dạy theo 5 đặc trưng của bộ môn, tích cực đổi mới 42.1 31.6 26.3 phương pháp dạy học Thường xuyên sử dụng phương tiện, thiết 6 79 21 bị đồ dùng dạy học 7 Sử dụng linh hoạt các hình thức dạy học 42.1 31.6 26.3 Dạy học phù hợp với trình độ nhận thức 8 của học sinh, giáo viên và học sinh phối hợp 42.1 31.6 26.3 nhịp nhàng Tích cực đổi mới kiểm tra đánh giá, phản 9 50 50 ánh đúng chất lượng thực tế của học sinh 3
Học sinh chủ động, tích cực, tự giác, sáng tạo 10 10 20 50 20 trong học tập Học sinh có kiến thức, kỹ năng cơ bản của 11 môn học, có thái độ đúng đắn đối với môn 20 30 40 10 học và cuộc sống Giáo viên thực hiện nghiêm túc quy chế, nền 12 79 21 nếp chuyên môn Giáo viên tích cực học tập BDTX và đúc rút 13 52,6 26.3 21.1 sáng kiến kinh nghiệm trong dạy học Sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn có chất 14 73.7 26.3 lượng nhằm nâng cao hiệu quả dạy học Giáo viên bộ môn phối hợp với giáo viên chủ 15 nhiệm, đoàn đội và phụ huynh học sinh trong 50 30 20 việc quản lý, hướng dẫn HS học tập Thực trạng sử dụng các nội dung kiểm tra của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học ở trung học cơ sở năm học 20102011 Tốt Khá Trung bình TT Nội dung kiểm tra SL % SL % SL % Kiểm tra thực hiện quy chế .1 8 42.1 6 31.6 5 26.3 chuyên môn Kiểm tra giáo án và hồ sơ cá 2 10 52.6 6 31.6 3 15.8 nhân khác của giáo viên Kiểm tra việc thực hiện chương 3 trình qua sổ kế hoạch giảng dạy 12 63.2 6 31.6 1 5.2 theo tuần và sổ ghi đầu bài Kiểm tra qua dự giờ và đánh giá 4 6 31.6 6 31.6 7 36.8 tiết dạy của giáo viên Kiểm tra biên bản sinh hoạt tổ, 5 8 42.1 6 31.6 5 26.3 nhóm chuyên môn Kiểm tra theo kết quả của thanh 6 6 31.6 7 36.8 6 31.6 tra chuyên môn Phòng Sở Kiểm tra theo báo cáo của tổ 7 8 42.1 6 31.6 5 26.3 trưởng, nhóm trưởng chuyên môn Kiểm tra nề nếp tổ chức hoạt 8 8 42.1 8 42.1 3 15.8 động dạy học 4
Kiểm tra qua công tác thi đua 9 10 52.6 6 3 15.8 của giáo viên 31.6 10 Kiểm tra vở ghi của học sinh 5 26.3 8 42.1 6 31.6 Kiểm tra kết quả học tập của 11 5 26.3 8 42.1 6 31.6 học sinh Kiểm tra qua công tác thi đua 12 5 26.3 8 42.1 6 31.6 của học sinh Kiểm tra chất lượng đầu năm, 13 6 31.6 7 36.8 6 31.6 giữa kỳ và cuối kỳ Kiểm tra công tác kiểm tra, 14 8 42.1 6 31.6 5 26.3 chấm bài kiểm tra Thực trạng việc sử dụng các biện pháp nghiệp vụ kiểm tra đánh giá của hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học của giáo viênTHCS Cán bộ quản lý chưa thực sự nắm vững các biện pháp nghiệp vụ kiểm tra đánh giá. Kế hoạch kiểm tra toàn trường được ổn định trong năm. Các kế hoạch trong tháng, trong tuần có thể thay đổi do kết quả của những lần kiểm tra trước hoặc rút kinh nghiệm khi kiểm tra giáo viên khác có cùng trình độ. Việc chuẩn bị nội dung và hình thức kiểm tra chỉ được thực hiện cho những kế hoạch kiểm tra chất lượng toàn trường hay kiểm tra toàn bộ giáo viên hay nhân dịp “Hội giảng”, cuối kì hoặc cuối năm. Đối với kiểm tra hoạt động dạy học diễn ra hàng ngày công tác dự giờ còn mang tính hình thức. Người kiểm tra quan tâm đến hoạt động giảng dạy của giáo viên (nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức, phân phối thời gian...), chưa quan tâm nhiều đến nề nếp dạy và học của giáo viên và học sinh (thái độ, kỹ năng, nhận thức, hoạt động của học sinh). Trong quá trình trao đổi sau khi dự giờ thường chỉ diễn ra một chiều, thiếu sự thảo luận, trao đổi bình đẳng giữa người dự và người dạy. III. CÁC GIẢI PHÁP VÀ BIỆN PHÁP KIỂM TRA HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ÁI THƯỢNG 3.1.Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên đối với công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học 5
3.1.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường (BGH), tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên Nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên đối với công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học là biện pháp đầu tiên mà các Hiệu trưởng cần quan tâm. Đây là biện pháp hết sức quan trọng và có mục đích: giúp giáo viên hiểu vai trò và ý nghĩa của công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học, đó là công tác vì sự tiến bộ của nhà trường và sự hoàn thiện của mỗi cá nhân trong tập thể sư phạm. Nâng cao nhận thức, trọng tâm là nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường (BGH), tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên, để không một thành viên nào trong hội đồng còn không hiểu, hay hiểu một cách mơ hồ về các tiêu chí, tiêu chuẩn và cách đánh giá, xếp loại giờ dạy của giáo viên. Từ đó giúp cho nhà trường tự đánh giá, tự giải quyết vấn đề, tự điều chỉnh mục tiêu đánh giá cho phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cụ thể. Để mỗi giáo viên có ý thức phấn đấu trở thành nhà giáo, nhà sư phạm, không vụ lợi, không vì thành tích mà làm ảnh hưởng đến đổi mới sự nghiệp giáo dục. Lĩnh vực tư tưởng, nhận thức, thống nhất hành động không tách rời sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng, chính quyền các cấp. Các nghị quyết của Đảng, nghị quyết của hội đồng sư phạm là sợi dây thống nhất, là mệnh lệnh hành động. Nhận thức của cấp chỉ đạo, thái độ với đổi mới giáo dục của nhà quản lý là điều phải hết sức quan tâm. Xây dựng nhận thức, quan niệm mới làm cơ sở cho đổi mới toàn diện giáo dục. Tạo ra sức mạnh tổng hợp của tập thể sư phạm nhà trường và các lực lượng ngoài giáo dục, cùng đóng góp cho sự nghiệp giáo dục phát triển. 3.1.2. Biện pháp 2: Quy trình Nâng cao nhận thức, của đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường (BGH), tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên sẽ được tiến hành theo các bước sau: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức về đổi mới quản lý hoạt động học trong nhà trường. Cập nhật những hiểu biết về vai trò, mục tiêu của công tác kiểm tra đánh giá. Lên kế hoạch kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học. 6
Dự giờ, nhận xét, đánh giá chuẩn xác, có tính thuyết phục cao. Bồi dưỡng, tạo điều kiện cho giáo viên phát triển sau kiểm tra đánh giá. Nâng cao nhận thức của giáo viên đối với công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học là quá trình lâu dài mà phải bằng thực tế, đòi hỏi sự nỗ lực từ hai phía: cán bộ quản lý và giáo viên. Trước hết Hiệu trưởng phải xác định cho giáo viên hiểu mục tiêu của công tác kiểm tra đánh giá. Đó là: Xây dựng nề nếp chuyên môn; Nâng cao tay nghề; Khuyến khích sự cố gắng; Tạo cơ sở để sử dụng; Bồi dưỡng giáo viên; Phân loại giáo viên; Bình xét để khen thưởng. Để giáo viên hiểu rõ tầm quan trọng của công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học, cán bộ quản lý phổ biến nội quy, quy chế của nhà trường, trong đó nhấn mạnh những quy định liên quan đến hoạt động dạy học, thể hiện rõ tính nghiêm minh, tính nhất quán khi kiểm tra. Các quy định cụ thể về việc soạn bài, chuẩn bị đồ dùng dạy học, chất lượng của tiết dạy được hướng dẫn đầy đủ. Hiệu trưởng làm rõ cho giáo viên biết những phương pháp, hình thức được sử dụng trong quá trình kiểm tra đánh giá, những tiêu chuẩn được áp dụng để đánh giá hoạt động dạy học và đánh giá kết quả học sinh. Giáo viên có thể bàn bạc để đạt được quy định phù hợp nhất, tối ưu nhất. Khi đã hiểu rõ người kiểm tra: Kiểm tra những gì? Kiểm tra như thế nào? Đánh giá như thế nào?, giáo viên sẽ có tâm lý thoải mái khi được kiểm tra. Từ đó giáo viên ý thức hơn trong việc xây dựng cho mình nề nếp chuyên môn: soạn bài đầy đủ, kỹ lưỡng trước ngày dạy, chuẩn bị đồ dùng dạy học đầy đủ, có tâm thế tốt để lên lớp, dạy học sinh với khả năng sư phạm tốt, có khả năng phối hợp linh hoạt các phương pháp trong tiết dạy. Có như vậy giáo viên sẽ tự tin và thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học dù được kiểm tra hay không. Đội ngũ giáo viên là lực lượng giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng dạy học. Trình độ và năng lực sư phạm của giáo viên là vị thế của nhà trường. Qua kiểm tra đánh giá Hiệu trưởng phải làm sao cho đội ngũ giáo viên của nhà trường có ý thức không ngừng học tập, vươn lên nâng cao trình độ chuyên môn. Để thực hiện nhiệm vụ này, ngoài bồi dưỡng chuyên 7
môn công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học cũng nhằm mục đích nâng cao tay nghề, bồi dưỡng giáo viên, khuyến khích sự cố gắng. 3.2.Giải pháp 2: Kế hoạch hóa công tác kiểm tra hoạt động dạy học của người hiệu trưởng Kế hoạch hóa công tác kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường THCS là quá trình sắp xếp có tính toán trước một cách khoa học các mục tiêu, nội dung, trình tự tiến hành các công việc kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trong một thời gian nhất định với sự phân công con người, vật lực hợp lý để kiểm tra hoạt động dạy học được tiến hành chủ động, đạt hiệu quả cao nhất. Kế hoạch hóa trong kiểm tra hoạt động dạy học là một trong bốn chức năng cơ bản của hoạt động quản lý, nó có vai trò rất quan trọng, giúp Hiệu trưởng có cái nhìn tổng thể, toàn diện về mục tiêu, nội dung và khuynh hướng vận động của việc quản lý hoạt động dạy học. Kế hoạch hóa hóa công tác kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng trường THCS cho phép ta lựa chọn các biện pháp kiểm tra tối ưu, tiết kiệm nguồn lực và hiệu quả nâng cao chất lượng dạy học. Kế hoạch hóa giúp cho Hiệu trưởng tiến hành công việc một cách khoa học, chủ động, tránh tình trạng lúng túng, bị động, quyết định tùy tiện khi giải quyết công việc. Kế hoạch hóa kiểm tra hoạt động dạy học của Hiệu trưởng còn tạo điều kiện dễ dàng cho nhà quản lý cấp dưới thực hiện nhiệm vụ. Vì vậy Hiệu trưởng phải làm tốt công tác xây dựng kế hoạch kiểm tra hoạt động dạy học của giáo viên. Hiệu trưởng nắm vững được các giai đoạn của quá trình kế hoạch hóa công tác kiểm tra hoạt động dạy học của giáo viên trong nhà trường bao gồm giai đoạn chuẩn bị kế hoạch hoá, giai đoạn kế hoạch hoá, giai đoạn tổ chức, giai đoạn chỉ đạo kiểm tra. 3.2.1. Biện pháp 1: Giai đoạn chuẩn bị kế hoạch hoá công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên: Hiệu trưởng phải thấy rõ được tầm quan trọng của việc phân tích sư phạm các thông tin ở trạng thái xuất phát. Nó là cơ sở để hiệu trưởng nêu ra hướng phát triển cơ bản trong công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên. 8
Căn cứ vào kết quả và thành tích của các năm học trước, Hiệu trưởng lập chương trình công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên một cách cụ thể. 3.2.2. Biện pháp 2: Thực hiện kế hoạch hoá công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên Hiệu trưởng điều khiển hoạt động kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy học một cách toàn diện, thường xuyên, liên tục, có trọng tâm và đạt được hiệu quả cao. Cụ thể như sau: Kế hoạch kiểm tra cả năm: Trong kế hoạch này được ghi toàn bộ các đầu việc theo trình tự thời gian từ tháng 9 năm trước đến tháng 8 năm sau. Dựa vào kế hoạch năm để tiến hành chỉ đạo kiểm tra cụ thể từng tháng, từng tuần. Kế hoạch kiểm tra hàng tháng: Nội dung kiểm tra mỗi tháng dựa vào các đầu việc của kế hoạch kiểm tra cả năm nhưng cần chi tiết hơn. Không chỉ ghi đầu việc mà phải chỉ rõ đích danh, thời gian tiến hành. Sao cho các đối tượng được kiểm tra có ý thức chủ động kiểm tra phòng ngừa và tự kiểm tra phần việc của họ. Kế hoạch kiểm tra trong tuần: Nội dung kiểm tra trong tuần được ghi chi tiết: Người và bộ phận được kiểm tra. Nội dung kiểm tra chi tiết. Người được tham gia lực lượng kiểm tra. Thời gian kiểm tra, thời gian hoàn thành. Lịch kiểm tra hàng tuần được ghi công khai trên bảng trong phòng họp hội đồng. Các kết quả kiểm tra được công bố và được lưu hồ sơ đầy đủ . 3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức và chỉ đạo Tiến hành triển khai thực hiện kế hoạch đã xây dựng. Thường xuyên kiểm tra, theo dõi để bổ sung và điều chỉnh kế hoạch cho sát với thực tiễn của nhà trường. Có biểu mẫu để theo dõi kết quả hoạt động dạy học của từng giáo viên. Kiểm tra đủ các nội dung và quy trình kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên. 9
Xây dựng được các tiêu chuẩn đánh giá cụ thể cho các nội dung của hoạt động dạy học. Sử dụng nhiều hình thức kiểm tra khác nhau và các phương pháp kiểm tra một cách linh hoạt, mềm dẻo, sáng tạo, đúng lúc, đúng đối tượng. Thực hiện dân chủ, khách quan trong đánh giá chất lượng dạy học của giáo viên. Đảm bảo các nguyên tắc và yêu cầu của kiểm tra đánh giá, thực hiện theo kế hoạch. 3.2.4. Biện pháp 4: Phương thức tiến hành của Hiệu trưởng Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên và tổ chức thực hiện kế hoạch đó trong cả một năm học. Kế hoạch tuần, tháng, học kỳ và cả năm được phân cấp quản lý một cách rõ ràng cho từng thành viên trong hội đồng, theo phương thức tự chịu trách nhiệm với công việc được giao. Nội dung kiểm tra đánh giá và tiêu chuẩn được đưa ra bàn bạc dân chủ, công khai đóng góp ý kiến và thống nhất thực hiện, từng tháng và từng đợt thi đua được tiến hành sơ kết, rút kinh nghiệm sư phạm để kịp thời phát hiện những khó khăn và mâu thuẫn trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Khi đã xây dựng xong kế hoạch Hiệu trưởng cần công khai kế hoạch trên để những người được Hiệu trưởng ủy quyền kiểm tra và toàn thể giáo viên được biết việc công khai "Kế hoạch kiểm tra hoạt động dạy học của giáo viên" nhằm triển khai các nội dung của kế hoạch đến mọi thành viên trong nhà trường được nắm rõ : + Mục đích và mục tiêu kiểm tra GV thực hiện hoạt động dạy học. + Các đối tượng được kiểm tra . + Phân cấp kiểm tra . + Danh sách các thành viên (được Hiệu trưởng ủy quyền) . + Các hình thức kiểm tra GV thực hiện hoạt động dạy học. + Các nội dung kiểm tra GV thực hiện hoạt động dạy học. + Các yêu cầu kiểm tra đối với từng nội dung cụ thể (soạn, giảng, chấm, chữa ) . + Các hồ sơ, giấy tờ phục vụ cho việc kiểm tra giáo viên . 10
+ Công bố chương trình kiểm tra hoạt động của GV thuộc các tổ chuyên môn, các thời điểm, thời gian kiểm tra, nộp báo cáo, sơ kết . + Giải quyết các đề xuất từ kiểm tra viên khi triển khai kế hoạch . Với mong muốn như trên Hiệu trưởng phải căn cứ vào đội ngũ giáo viên để lên kế hoạch kiểm tra đánh giá cho từng loại đối tượng. Hiệu trưởng lưu ý một số nội dung như: * Hướng dẫn các tổ chuyên môn dựa vào kế hoạch của nhà trường để lập kế hoạch cho tổ mình trên cơ sở bám sát thực trạng và năng lực hiện có của nhà trường và của đội ngũ giáo viên. * Biết tập trung sức mạnh tập thể để giải quyết tốt khâu cơ bản và khâu yếu về chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên. * Biết lựa chọn hệ thống các biện pháp tối ưu để thực hiện kế hoạch đã đề ra. * Sắp xếp, lựa chọn giáo viên giảng dạy dựa trên năng lực cụ thể của từng giáo viên, nhằm hoàn thành tốt mục tiêu giáo dục của nhà trường. * Quản lý tốt nội dung, chương trình và kế hoạch giảng dạy của giáo viên. * Thường xuyên trao đổi với giáo viên về kết quả dạy học các bộ môn. * Có những quyết định đúng đắn, đạt hiệu quả khi giải quyết các tình huống quản lý. * Giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện nhiệm vụ để điều chỉnh, uốn nắn kịp thời những vi phạm quy chế chuyên môn. * Thường xuyên cải tiến, áp dụng những tiến bộ khoa học vào quá trình kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên, khuyến khích giáo viên tìm tòi và đổi mới PPDH. Nâng cao nhận thức của giáo viên và học sinh về quán triệt mục đích, nội dung và đổi mới phương pháp giảng dạy. * Biết phối hợp và huy động các lực lượng XH cùng chung sức thực hiện mục tiêu giáo dục. * Nâng cao trách nhiệm của BGH, tổ chuyên môn và từng giáo viên để giám sát việc thi hành các biện pháp kiểm tra đánh giá chất lượng dạy học của giáo viên. Trọng tâm là giám sát các khâu, soạn bài, chuẩn bị đồ dùng lên lớp, chấm chữa bài đúng thời gian, đúng quy định, thao giảng theo kế hoạch 11
và dự giờ đột xuất, quản lý tốt việc ra đề thi, đánh giá chất lượng học tập của học sinh đối với từng bộ môn. * Khen thưởng và động viên kịp thời những cá nhân tiên tiến, điển hình của nhà trường, đồng thời có thái độ cứng rắn với những tư tưởng bảo thủ, trì trệ, chậm đổi mới. * Cuối học kỳ I và cuối năm học cần tiến hành trưng cầu ý kiến của tập thể sư phạm xem kết quả thực hiện việc đổi mới công tác kiểm tra đánh giá chất lượng dạy học của giáo viên như vậy đã đảm bảo chính xác, khách quan chưa?, những mặt nào còn hạn chế để tìm ra cách giải quyết và hoàn thiện dần trong những năm học tiếp theo? 3.3. Giải pháp 3: Xây dựng quy trình kiểm tra hoạt động dạy học của hiệu trưởng. Hiệu trưởng cần xây dựng một quy trình quản lý khoa học, nắm vững được các giai đoạn của quy trình kiểm tra đánh giá chất lượng hoạt động dạy học của giáo viên trong nhà trường. 3.3.1. Biện pháp1: Hiệu trưởng căn cứ vào văn bản quy định hiện hành do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và những quy định khác có liên quan để xem xét, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục và các công tác khác của nhà giáo. * Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống: Nhận thức tư tưởng, chính trị; chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước; việc chấp hành quy chế của ngành, quy định của cơ quan, đơn vị, đảm bảo số lượng, chất lượng ngày, giờ công lao động. Đạo đức, nhân cách, lối sống, ý thức đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực; sự tín nhiệm trong đồng nghiệp, học sinh và nhân dân; tinh thần đoàn kết; tính trung thực trong công tác; quan hệ đồng nghiệp; thái độ phục vụ nhân dân và học sinh. *Kết quả công tác được giao Thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của giáo viên: + Thực hiện quy chế chuyên môn: kiểm tra hồ sơ của nhà giáo và các hồ sơ khác có liên quan. 12
+ Kiểm tra giờ lên lớp: dự giờ tối đa 3 tiết, nếu dự 2 tiết không xếp cùng loại thì dự tiết thứ 3; phân tích, đánh giá giờ dạy. + Kết quả giảng dạy: điểm kiểm tra hoặc kết quả đánh giá môn học của học sinh từ đầu năm đến thời điểm thanh tra; kiểm tra khảo sát của kiểm tra viên; so sánh kết quả của các lớp do giáo viên giảng dạy với các lớp khác trong nhà trường tại thời điểm kiểm tra (có tính đến đặc thù của đối tượng dạy học). Thực hiện các nhiệm vụ khác được giao: thực hiện công tác chủ nhiệm, công tác kiêm nhiệm khác. Nghiên cứu các chuẩn đánh giá và xác định các tiêu chí đánh giá. Nghiên cứu các hồ sơ kiểm tra trước đó (chú ý đến lần kiểm tra gần nhất). 3.3.2. Biện pháp 2: Nghiên cứu đối tượng, nhiệm vụ phân công để có những phương pháp, hình thức kiểm tra phù hợp. Công tác chuẩn bị + Thu thập thông tin về đối tượng kiểm tra bao gồm: trình độ đào tạo, tinh thần thái độ thực hiện nhiệm vụ, uy tín đối với đồng nghiệp. + Nghiên cứu nội dung được phân công giảng dạy và các nhiệm vụ khác được giao: thực hiện công tác chủ nhiệm, công tác kiêm nhiệm khác của đối tượng kiểm tra. + Các loại hồ sơ, biểu mẫu liên quan đến công tác kiểm tra hoạt động dạy học của giáo viên. Tiến hành kiểm tra: + Xem xét, kiểm tra hồ sơ cá nhân, phiếu đánh giá viên chức, hồ sơ chuyên môn. + Dự giờ dạy của đối tượng kiểm tra; khảo sát trắc nghiệm học sinh sau tiết dự; trao đổi rút kinh nghiệm với đối tượng kiểm tra. Kết quả công tác được giao: + Nhận xét về việc thực hiện quy chế chuyên môn. + Xếp loại giờ dạy theo văn bản hướng dẫn đánh giá xếp loại giờ dạy của Bộ Giáo dục và Đào tạo; đối chiếu với khung chuẩn, nêu bật các ưu điểm, nhược điểm và các vấn đề tồn tại. + Kết quả giảng dạy của đối tượng kiểm tra. 13
+ Thực hiện các nhiệm vụ khác được giao: thực hiện công tác chủ nhiệm, công tác kiêm nhiệm khác. + Hoàn thiện hồ sơ kiểm tra + Báo cáo kết quả kiểm tra với Hiệu trưởng nhà trường. + Thông báo kết quả kiểm tra cho đối tượng kiểm tra Khi kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học cán bộ quản lý phải tuỳ thuộc vào đối tượng giáo viên để có những phương pháp, hình thức kiểm tra phù hợp, quan trọng nhất là nhận xét đánh giá. Cán bộ quản lý phải nhận xét chính xác, tỉ mỉ giúp giáo viên hiểu rõ năng lực của bản thân đối với từng môn dạy, những ưu điểm nổi bật cần phát huy và có thể nhân rộng, những yếu điểm cần khắc phục và cách khắc phục. Trong quá trình nhận xét, đánh giá cán bộ quản lý phải để ý đến đối tượng giáo viên được kiểm tra. Nếu là giáo viên chưa có kinh nghiệm dạy học thì cán bộ quản lý cần đi sâu phân tích, nhận xét từ bài soạn đến mọi khâu tiết dạy, hướng cho giáo viên hoàn thiện kiến thức, nội dung, phương pháp dạy mỗi bộ môn... Nếu là giáo viên có kinh nghiệm cán bộ quản lý cần lắng nghe họ trình bày, tự nhận xét về tiết dạy và quan tâm đến khả năng sáng tạo, khả năng đổi mới hình thức hoạt động dạy học. Điều quan trọng là người kiểm tra phải đánh giá các tiết dạy công bằng, công khai, phát huy cao nhất sự nỗ lực, cố gắng của mỗi giáo viên. Trong các buổi họp chuyên môn những ưu điểm trong các tiết dạy cần được phổ biến, những hạn chế cũng nên tế nhị đưa ra rút kinh nghiệm chung cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường. Và để tạo cơ hội cho các giáo viên, các cán bộ quản lý giao cho họ những tiết dạy thực nghiệm hoặc dạy mẫu, qua đó vừa kiểm tra được sự tiến bộ của giáo viên đồng thời khuyến khích sự cố gắng của họ, giúp giáo viên vững tin trong quá trình phấn đấu, hoàn thiện khả năng sư phạm, trình độ chuyên môn nghiệp vụ. 3.4. Giải pháp 4: Tổ chức lực lượng kiểm tra hoạt động dạy học của hiệu trưởng Lực lượng tham gia kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên quyết định đến chất lượng kiểm tra đánh giá; vấn đề ai đánh giá? đánh giá như thế nào? nhằm mục đích gì? phải được nhận thức một cách đầy đủ về ý 14
nghĩa và tầm quan trọng của nó. Nếu những người tham gia đánh giá có uy tín, có chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cao, có lương tâm và trách nhiệm với công việc thì hiệu quả kiểm tra đánh giá sẽ cao, sẽ thúc đẩy được sự phát triển của nhà trường. Ngược lại lực lượng tham gia kiểm tra đánh giá quá mỏng, yếu về phẩm chất và năng lực chuyên môn thì hiệu quả kiểm tra đánh giá sẽ thấp và mất tác dụng. 3.4.1. Biện pháp 1: Xác định nội dung để thực hiện Xây dựng thành phần tham gia kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên THCS. Khai thác và xử lý thông tin trong quá trình kiểm tra đánh giá, để đem lại kết quả cao hơn. Đưa ra được những mục đích, yêu cầu của mỗi cấp độ đánh giá. Trách nhiệm của mỗi thành viên tham gia kiểm tra đánh giá. 3.4.2.Biện pháp 2: Cách thức tổ chức tiến hành Trong trường học có nhiều đối tượng phải kiểm tra, do tính chất đa dạng và phức tạp, thường Hiệu trưởng không đủ thông thạo về nhiều bộ môn, nhiều thời gian để trực tiếp kiểm tra trong trường. Hiệu trưởng phải xây dựng được đội ngũ kiểm tra viên để thực hiện chức năng kiểm tra. Lực lượng kiểm tra gồm HT, PHT, các TTCM. Tuỳ theo nội dung hoặc tính chất của việc kiểm tra và sự phân công của Hiệu trưởng mà lực lượng này có thể kiểm tra trực tiếp, gián tiếp, độc lập hay phối hợp với nhau để cùng kiểm tra một nội dung. Lực lượng kiểm tra trong nhà trường phải đạt các yêu cầu : Hiệu trưởng quyết định thành lập ban kiểm tra do Hiệu trưởng làm trưởng ban. Thành viên ban kiểm tra phải là người thông thạo chuyên môn nghiệp vụ: Giỏi về nghề, tốt về đức, sáng suốt và linh hoạt trong công việc. Các thành viên trong ban kiểm tra được phân công cụ thể phần việc được giao, xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn và quyền lợi, được hướng dẫn đầy đủ về mục đích, yêu cầu, nội dung và nghiệp vụ kiểm tra; đảm bảo tính chủ động, sáng tạo của họ trong quá trình thực hiện. 15
Trách nhiệm trong công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học của giáo viên trong nhà trường thông thường được phân công như sau : * Hiệu trưởng + Lập kế hoạch chung về công tác kiểm tra . + Lập kế hoạch chi tiết về kiểm tra đột xuất và định kỳ với 1/3 số GV trong trường . + Duyệt kế hoạch chi tiết kiểm tra đồng loạt giáo viên ở từng nội dung. + Trực tiếp hoặc phối hợp với lực lượng kiểm tra viên tiến hành kiểm tra. + Tổ chức rút kinh nghiệm với giáo viên được kiểm tra. + Triển khai, đôn đốc, kiểm tra hoạt động của đội ngũ kiểm tra viên. + Tập hợp hồ sơ của các kiểm tra viên để tiến hành sơ kết hoặc tổng kết. + Lập hồ sơ lưu trữ. * Phó Hiệu trưởng chuyên môn: + Kết hợp cùng Hiệu trưởng lập kế hoạch chung về công tác kiểm tra. + Lập kế hoạch chi tiết công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy học đồng loạt giáo viên để trình Hiệu trưởng duyệt. + Thiết lập các biểu mẫu giấy tờ phục vụ cho công tác kiểm tra đánh giá. + Tiến hành kiểm tra giáo viên theo sự phân công của Hiệu trưởng. + Tham dự các buổi rút kinh nghiệm của các kiểm tra viên với các giáo viên được kiểm tra. * Các TTCM , các kiểm tra viên: + Tiến hành kiểm tra trực tiếp hoặc phối hợp với các kiểm tra viên khác tiến hành kiểm tra giáo viên. + Tổ chức rút kinh nghiệm với giáo viên được kiểm tra. + Hoàn thiện hồ sơ của các cá nhân và viết các báo cáo theo quy định nộp cho Hiệu trưởng. 3.5. Giải pháp 5: Tăng cường kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của hiệu trưởng. 5.1.Biện pháp1: Hiệu trưởng xác định nội dung kiểm tra Lên kế hoạch kiểm tra quản lý giáo viên thực hiện quy chế chuyên môn, thống nhất trong hội nghị, thông qua hội đồng nhà trường vào đầu năm 16
học để lấy sự thống nhất, biểu quyết cao của hội đồng giáo dục và chính thức đưa vào nghị quyết hội đồng nhà trường để thực hiện. Các phương pháp kiểm tra, quản lý giáo viên thực hiện quy chế chuyên môn. + Kiểm tra thường xuyên: Là kiểm tra đi liền với hoạt động của nhà trường, việc kiểm tra được tiến hành trong suốt thời gian một năm học. + Kiểm tra đột xuất: Là kiểm tra giáo viên vào một thời điểm bất kỳ nhằm đánh giá thực trạng hoạt động dạy học của giáo viên đó. + Kiểm tra phòng ngừa: Là việc kiểm tra hướng vào việc thực hiện kế hoạch dạy học nhằm ngăn chặn điều chỉnh các lệch lạc có thể có, lường trước các tình huống bất ngờ. + Kiểm tra kết quả công việc: Là loại kiểm tra để điều chỉnh hoạt động dạy và học trong những bước tiếp theo. 5.2. Biện pháp 2: Hiệu trưởng chỉ đạo cách thực hiện Căn cứ vào các tiêu chí cơ bản của việc đánh giá giáo viên, trong thời gian chuẩn bị cho năm học mới (tháng 8), Ban giám hiệu nhà trường yêu cầu các tổ chuyên môn bám sát đặc thù môn học của mình mà xây dựng tiêu chí cụ thể về việc đánh giá giáo viên ở góc độ hoạt động dạy học. Tổ chuyên môn họp, thảo luận và hoàn thiện thành văn bản đề nghị của từng tổ chuyên môn gửi ban giám hiệu nhà trường. Ban giám hiệu nhà trường tập hợp tiêu chí của các tổ chuyên môn có điều chỉnh, cân đối đảm bảo thể hiện được tiêu chí chung song lại mang đặc thù riêng của từng tổ bộ môn. Tổ chức họp Hội đồng sư phạm nhà trường, bàn bạc, thảo luận về các tiêu chí, quy trình thực hiện và đi đến thống nhất bằng văn bản cụ thể. Cuối tháng 8 gửi bản chấm điểm đã được thống nhất cho từng giáo viên trong trường để tất cả giáo viên đều nắm được chủ trương và biểu điểm cụ thể. Trên cơ sở đó yêu cầu mỗi giáo viên phải xây dựng kế hoạch công tác cụ thể của mình theo nhiệm vụ được phân công. Tiếp theo mọi văn bản và quy trình sẽ được đưa ra bàn trong hội nghị cán bộ viên chức đầu năm học. Được sự thống nhất và biểu quyết cao của 17
toàn thể cán bộ, giáo viên trong nhà trường, ban giám hiệu chính thức đưa vào nghị quyết của trường. Hội nghị đầu năm học Hiệu trưởng sẽ chính thức phân công nhiệm vụ cho các bộ phận tiến hành kiểm tra cụ thể như sau: Tổ trưởng chuyên môn kiểm tra: hồ sơ và việc thực hiện quy chế chuyên môn của giáo viên; dự giờ, đánh giá tiết dạy, thực hiện quy định ra đề và việc chấm, chữa bài kiểm tra; công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu; chất lượng dạy học. Ban giám hiệu kiểm tra: Sổ kế hoạch giảng dạy, tiến độ thực hiện chương trình, sổ ghi đầu bài, việc thực hiện thời khóa biểu, dự giờ đột xuất, dự giờ báo trước; việc thực hiện các chuyên đề, viết sáng kiến kinh nghiệm; công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng giáo viên. Bộ phận quản lý đồ dùng dạy học theo dõi và kiểm tra việc sử dụng trang thiết bị thí nghiệm, đồ dùng dạy học của giáo viên. Ban chấp hành công đoàn theo dõi và chấm ngày, giờ công và việc thực hiện các phong trào thi đua trong năm học. Đoàn, đội theo dõi và kiểm tra nền nếp kỷ cương dạy và học của giáo viên và học sinh trong toàn trường. Các bộ phận kiểm tra gửi kết quả kiểm tra của bộ phận mình về Ban giám hiệu vào cuối mỗi đợt kết thúc thi đua, cuối học kỳ, cuối năm học để tổng hợp kết quả. Ban thi đua nhà trường công bố cụ thể các mức khen thưởng, các mức phê bình. Các mức khen thưởng này giao cho ban thi đua khen thưởng xây dựng mà đứng đầu là đồng chí Hiệu trưởng. Ban thi đua phải xây dựng được các tiêu chí cơ bản của việc đánh giá giáo viên trong thời gian một năm học, trên cơ sở các tổ chuyên môn tham gia đóng góp ý kiến bàn bạc và được thông qua hội nghị cán bộ, giáo viên, nhân viên đầu năm học. Các tiêu chí được xây dựng để đánh giá giáo viên trong hoạt động dạy học. Ban thi đua nhà trường ra quyết định cụ thể về mức thưởng và mức phê bình. * Khen thưởng: 18
Những đồng chí cán bộ, giáo viên đạt điểm theo mức quy định ghi vào sổ thi đua của nhà trường, thưởng theo mức quy định trong quy chế khen thưởng của nhà trường. Tôn vinh thành tích của các thành viên được khen trong dịp sơ kết thi đua, sơ kết học kỳ I, tổng kết năm học của nhà trường có toàn thể giáo viên, học sinh trong toàn trường dự. * Phê bình: Đối với những giáo viên xếp loại yếu, kém nêu tên trong các buổi họp hội đồng nhà trường. Lần 1: nhắc nhở, phê bình, chỉ rõ biện pháp khắc phục trong học kỳ I Lần 2: không có sự chuyển biến sẽ tiếp tục phê bình; yêu cầu đối chiếu với quy định chung và viết bản cam kết; trong cam kết ghi rõ: nếu không khắc phục, tiếp tục để số điểm ở mức dưới trung bình sẽ không được bình xét thi đua cả năm học. Lần 3: Vẫn vi phạm tiếp tục để số điểm ở mức dưới trung bình sẽ ghi vào hồ sơ viên chức của giáo viên và chịu hoàn toàn trách nhiệm theo Luật công chức. Hiệu trưởng có thái độ kiên quyết phê bình những đồng chí giáo viên không thực hiện tốt các quy chế chuyên môn, quy định của nhà trường hoặc cố ý làm sai hoặc không chịu sửa chữa. Hiệu trưởng có thái độ động viên những đồng chí giáo viên khắc phục, sửa chữa khuyết điểm; đề nghị cấp trên khen thưởng những đồng chí thực hiện tốt quy chế chuyên môn và chất lượng dạy học đạt kết quả cao. Thường xuyên kiểm tra, quản lý giáo viên thực hiện quy chế chuyên môn, xây dựng tiêu chí đánh giá xếp loại giáo viên trong hoạt động dạy học, giúp hiệu trưởng có sự đánh giá, phân loại chính xác trình độ năng lực và chất lượng của giáo viên cũng như chất lượng của đội ngũ. Trên cơ sở đó kịp thời điều chỉnh, tổ chức khắc phục những bất cập; đồng thời xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên về các mặt cụ thể trong hoạt động dạy học để nâng cao chất lượng dạy học. 19
IV. KIỂM NGHIỆM: Từ thực trạng đội ngũ, thực trạng về công tác dạy và học, thực trạng các nội dung kiểm tra các hoạt động dạy học của Hiệu trưởng năm học 2010 2011, bản thân tôi đã đề ra các giải pháp và tổ chức thực hiện các nội dung kiểm tra hoạt động dạy học trong năm học 20112012, kết quả thu được cụ thể như sau: T Tốt Khá Trung bình Nội dung kiểm tra T SL % SL % SL % Kiểm tra thực hiện quy chế chuyên 1 12 63.2 5 26.3 2 10.5 môn Kiểm tra giáo án và hồ sơ cá nhân 2 15 79.0 4 21.0 khác của giáo viên Kiểm tra việc thực hiện chương trình 3 qua sổ kế hoạch giảng dạy theo tuần 15 79.0 4 21.0 và sổ ghi đầu bài Kiểm tra qua dự giờ và đánh giá tiết 4 10 52.6 7 36.8 2 10.5 dạy của giáo viên Kiểm tra biên bản sinh hoạt tổ, nhóm 5 12 63.2 5 26.3 2 10.5 chuyên môn Kiểm tra theo kết quả của thanh tra 6 12 63.2 5 26.3 2 10.5 chuyên môn Phòng – Sở Kiểm tra theo báo cáo của tổ trưởng, 7 12 63.2 7 36.8 nhóm trưởng chuyên môn Kiểm tra nề nếp tổ chức hoạt động 8 15 79.0 4 21.0 dạy học Kiểm tra qua công tác thi đua của giáo 9 15 79.0 4 viên 21.0 10 Kiểm tra vở ghi của học sinh 12 63.2 6 31.6 1 5.2 Kiểm tra kết quả học tập của học 11 10 52.6 5 26.4 4 21.0 sinh Kiểm tra qua công tác thi đua của học 12 15 79.0 3 15.8 1 5.2 sinh Kiểm tra chất lượng đầu năm, giữa 13 12 63.2 5 26.3 2 10.5 kỳ và cuối kỳ Kiểm tra công tác kiểm tra, chấm bài 14 10 52.6 6 31.6 3 15.8 kiểm tra 20