Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá cho học sinh THPT trong dạy học lịch sử trên địa bàn huyện Diễn Châu - Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:79

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá cho học sinh THPT trong dạy học lịch sử trên địa bàn huyện Diễn Châu - Nghệ An" nhằm giúp giáo viên hướng đến giải quyết các vấn đề dạy học gắn với bảo tồn các di sản văn hóa ở địa phương. Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy môn lịch sử và hiệu quả của việc sử dụng DSVH trong dạy học lịch sử; từ đó giúp giáo dục học sinh một cách toàn diện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá cho học sinh THPT trong dạy học lịch sử trên địa bàn huyện Diễn Châu - Nghệ An

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: BIỆN PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ CHO HỌC SINH THPT TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DIỄN CHÂU - NGHỆ AN LĨNH VỰC: LỊCH SỬ
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 5 ----------  --------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: BIỆN PHÁP GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ CHO HỌC SINH THPT TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DIỄN CHÂU - NGHỆ AN Lĩnh vực: Lịch sử Nhóm người thực hiện: Phạm Thị Kính - Trường THPT Diễn Châu 5 SĐT: 0375938126 Email: thuykinhpham@gmail.com Nguyễn Thị Vân Hà - Trường THPT Diễn Châu SĐT:0916171974 Email: anhhungminhsh@gmail.com Cao Thị Thảo - Trường THPT Diễn Châu 5 SĐT: 0989264179 Email: thanhthaodc5@gmail.com Năm thực hiện: 2022 - 2023 Nghệ An, tháng 4 năm 2023
MỤC LỤC I. ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................. 1 2. Tính mới của đề tài ............................................................................................. 2 3. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 3 4. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 3 5. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 3 6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 3 II. NỘI DUNG ....................................................................................................... 4 1. Cơ sở lí luận ....................................................................................................... 4 1.1. Khái niệm về ý thức ........................................................................................ 4 1.2. Khái niệm và phân loại DSVH ........................................................................ 4 1.3. Khái niệm bảo tồn DSVH ................................................................................ 5 1.4. Khái niệm phát huy giá trị DSVH .................................................................... 6 Từ điển tiếng Việt cắt nghĩa: Phát huy là làm cho cái hay, cái tốt toả sáng tác dụng và tiếp tục nảy nở thêm. ......................................................................................... 6 1.5. Giá trị của DSVH huyện Diễn Châu đối với việc giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy di sản cho học sinh trong dạy học Lịch sử ....................................................... 7 1.6. Vai trò, ý nghĩa của DSVH tại địa phương trong dạy học lịch sử ở trường THPT....... 7 1.7. Một số nguyên tắc lựa chọn DSVH ở địa phương trong dạy học lịch sử ở trường THPT. .................................................................................................................... 9 2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................... 9 2.1. Thuận lợi ......................................................................................................... 9 2.2. Khó khăn ....................................................................................................... 10 2.3. Thực trạng về việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT ....... 11 2.3.1. Về phía giáo viên ........................................................................................ 11 2.3.2. Về phía học sinh ......................................................................................... 13 2.4. Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế khi tổ chức các biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT. ........................................................................................ 15 2.4.1. Nguyên nhân chủ quan ............................................................................... 15 2.4.2. Nguyên nhân khách quan ............................................................................ 16
3. Biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trong dạy học lịch sử THPT trên địa bàn huyện Diễn Châu- Nghệ An. .............................................. 16 3.1. Khai thác, sử dụng tài liệu về DSVH địa phương với bài lịch sử nội khoá ..... 16 3.1.1. Sử dụng lễ hội truyền thống ở địa phương với bài dạy nội khoá. ................ 16 3.1.2. Sử dụng hình thức nghệ thuật ca trù ở địa phương với bài dạy nội khoá ..... 18 3.1.3. Sử dụng dân ca ví, giặm để tiến hành bài học lịch sử địa phương trên lớp. . 23 3.1.4. Sử dụng DSVH tại địa phương để tiến hành tiết dạy thực hành trên lớp ..... 26 3.1.5. Sử dụng DSVH ở địa phương để kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.........................................................................................................28 3.2. Giáo dục ý thức bảo tồn, phát huy giá trị DSVH tại địa phương thông qua các hoạt động trải nghiệm. .......................................................................................... 31 3.2.1. Hoạt động lao động công ích ...................................................................... 32 3.2.2. Tham gia cuộc thi/hội thi ............................................................................ 33 3.2.3. Tham quan CLB ca trù ở địa phương Diễn Châu ........................................ 35 3.2.4. Tham quan, dã ngoại tại di tích. .................................................................. 36 3.2.5. Tham gia lễ hội Đền Cuông. ...................................................................... 37 4. Thực nghiệm sư phạm ...................................................................................... 38 4.1. Mục đích và nguyên tắc tiến hành thực nghiệm sư phạm ............................... 38 4.1.1. Mục đích .................................................................................................... 38 4.1.2. Nguyên tắc tiến hành thực nghiệm.............................................................. 39 4.2. Nhiệm vụ và phương pháp thực nghiệm ........................................................ 39 4.2.1. Nhiệm vụ .................................................................................................... 39 4.2.2. Phương pháp thực nghiệm .......................................................................... 39 4.3. Giáo án thực nghiệm sư phạm ....................................................................... 40 4.4. Tổ chức thực nghiệm sư phạm ....................................................................... 40 4.4.1. Chọn đối tượng thực nghiệm ...................................................................... 40 4.4.2. Khảo sát chất lượng học sinh trước thực nghiệm ........................................ 40 4.4. Nhận xét kết quả thực nghiệm ....................................................................... 41 5. Khảo sát tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp đề xuất .............................. 43 5.1. Mục đích khảo sát.......................................................................................... 43 5.2. Nội dung và phương pháp khảo sát ................................................................ 43 5.2.1. Nội dung khảo sát ....................................................................................... 43 5.2.2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá .................................................... 44 5.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................ 44 5.4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất 45
5.4.1.Sự cấp thiết của các giải pháp đã đề xuất ..................................................... 45 5.4.2.Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất ................................................... 46 III. KẾT LUẬN .................................................................................................... 48 1. Kết luận chung ................................................................................................. 48 2. Đóng góp của đề tài .......................................................................................... 48 3. Một số đề xuất. ................................................................................................. 49 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 50 PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TT Viết tắt Viết đầy đủ 1. GV Giáo viên 2. HS Học sinh 3. TTGDTX Trung tâm giáo dục thường xuyên 4. NXB Nhà xuất bản 5. PPDH Phương pháp dạy học 6. SGK Sách giáo khoa 7. THPT Trung học phổ thông 8 DSVH Di sản văn hoá 9 DHLS Dạy học lịch sử 10 LSVN Lịch sử Việt Nam 11 LSDT Lịch sử dân tộc 12 BGH Ban giám hiệu 13 VHPVT Văn hoá phi vật thể 14 CLB Câu lạc bộ 15 UBND Uỷ ban nhân dân 16 TN Thực nghiệm 17 ĐC Đối chứng 18 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm 19 TNSP Thực nghiệm sư phạm 20 CNTT Công nghệ thông tin
I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Toàn cầu hoá đã và đang tạo nên xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Hội nhập quốc tế đem lại nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng chứa đựng nhiều thách thức, trong đó có thách thức về giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. Đó là sự xâm nhập của các sản phẩm văn hoá xuyên quốc gia, khi những văn hoá lệch chuẩn không phù hợp với văn hoá Việt, thậm chí có cả những sản phẩm “độc hại” đang tác động và ảnh hưởng đến người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Họ sẽ dễ trở nên mất phương hướng nếu không có bản lĩnh, thái độ, trình độ văn hoá cần thiết; có thể tự đánh mất mình nếu không được hưởng thụ dưỡng chất văn hoá tốt đẹp của ông cha để lại. Làm thế nào để giáo dục cho học sinh ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá của dân tộc nói chung và địa phương nói riêng trong quá trình phát triển kinh tế thời kỳ hội nhập là một vấn đề quan trọng và cần phải có định hướng đúng đắn. Nghị quyết 29 - NQ/TW năm 2013 đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nhấn mạnh: “Đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển năng lực và phẩm chất của người học”. Để thực hiện tốt mục tiêu đó, giáo dục gắn với DSVH địa phương chính là hướng tiếp cận hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay một cách thiết thực nhất. Từ năm 2013, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có kế hoạch hướng dẫn đưa Di sản vào nội dung dạy học ở phổ thông, từ đó thúc đẩy việc đổi mới phương pháp dạy học, thực hiện đa dạng hoá các hình thức dạy học, khuyến khích học sinh tham gia trải nghiệm sáng tạo. “Sử dụng di sản văn hoá trong dạy học ở trường THPT, TTGDTX nhằm hình thành và nâng cao ý thức tôn trọng, giữ gìn, phát huy những giá trị của di sản văn hoá, rèn luyện tính chủ động, tích cực, sáng tạo trong đổi mới phương pháp học tập và rèn luyện; góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu, tài năng của học sinh” (Trích hướng dẫn sử dụng dạy học di sản trong trương THPT 2013). Trong “chiến lược phát triển văn hoá đến 2030” Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định 1909/QĐ-TTQ ngày 12/11/2021 xác định: “…xây dựng và phát triển văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng, các dân tộc,…ở đó giáo dục di sản văn hoá trong nhà trường là thành tố quan trọng góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá”. Tối ngày 23/11/2022, tại Bảo tàng Nghệ An, Sở Văn hoá và Thể thao phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức khai mạc cuộc thi tìm hiểu di sản văn hoá Nghệ An năm 2022 với chủ đề “ Em yêu di sản quê em” nhằm giúp cho các em học sinh và người dân hiểu thêm về lịch sử, vùng đất, con người, di sản văn hoá xứ Nghệ; qua đó góp phần bồi đắp thêm tình 1
yêu quê hương đất nước, tự hào, tự tôn dân tộc, tôn trọng và gìn giữ bản sắc văn hoá để rồi ý thức được trách nhiệm trong việc bảo vệ, và phát huy giá trị di sản. Thấm nhuần quan điểm chỉ đạo của Đảng, Bộ và Sở giáo dục đào tạo Nghệ An, việc dạy học gắn với bảo tồn và gìn giữ di sản là một yêu cầu bắt buộc đối với hệ thống giáo dục. Thông qua giáo dục, những chủ trương chính sách, cũng như giá trị nhân văn của tư tưởng được triển khai một cách hệ thống bài bản. Quan trọng hơn là qua giáo dục thế hệ trẻ sẽ được đánh thức tinh thần trách nhiệm và tình yêu đối với các di sản văn hóa quý báu của ông cha. Ở trường THPT, môn Lịch sử giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống lịch sử và văn hoá dân tộc, giúp học sinh nhận thức và vận dụng được các bài học lịch sử giải quyết những vấn đề của thực tế cuộc sống, phát triển tầm nhìn, củng cố các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng, lòng khoan dung, nhân ái; góp phần hình thành, phát triển những phẩm chất của công dân Việt Nam, công dân toàn cầu trong xu thế phát triển của thời đại. Diễn Châu - vùng đất Hoan Diễn xưa, trên mỗi mảnh đất, đường làng, xóm nhỏ, mỗi ngôi đền, nghĩa trang; mỗi ngọn núi, khúc sông, bãi biển,… đều in đậm dấu vết lịch sử và văn hoá; nơi nào cũng vang vọng khí thế anh hùng, bất khuất của cha ông. Nơi đây còn lưu giữ được một hồn cốt của Nghệ thuật ca trù - loại hình di sản văn hoá phi vật thể. Là những giáo viên dạy học bộ môn Lịch sử, trong quá trình giảng dạy chúng tôi luôn trăn trở làm thế nào để giúp học sinh hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa của quê hương, củng cố, bổ sung và làm phong phú, cụ thể hoá những kiến thức lịch sử học sinh đã được học; bên cạnh đó rèn luyện cho các em những kỹ năng cơ bản, tạo hứng thú cho các em tìm hiểu những vấn đề lịch sử địa phương, có ý thức bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá mà cha ông để lại nên chúng tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá cho học sinh THPT trong dạy học lịch sử trên địa bàn huyện Diễn Châu - Nghệ An” để nghiên cứu. 2. Tính mới của đề tài Đề tài chưa có tác giả nào đề cập đến trong giảng dạy môn Lịch sử ở nhà trường THPT trên địa bàn huyện Diễn Châu, nhằm giúp giáo viên hướng đến giải quyết các vấn đề dạy học gắn với bảo tồn các di sản văn hóa ở địa phương. Đề tài được thực hiện có giá trị về lý thuyết và thực tiễn. Góp phần làm phong phú thêm tri thức của học sinh về quê hương, nhận thức được mối quan hệ biện chứng giữa lịch sử địa phương với lịch sử dân tộc. Qua đó, giáo dục các em lòng yêu quý, gắn bó với nơi mình sinh ra và lớn lên, dần dần hình thành ý thức và trách nhiệm đối với quê hương, đất nước, giữ gìn và phát huy giá trị DSVH địa phương. Đề tài cũng hướng đến sự đổi mới trong phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Nâng cao chất lượng giờ học môn Lịch sử. 2
3. Mục đích nghiên cứu Nhằm giúp giáo viên hướng đến giải quyết các vấn đề dạy học gắn với bảo tồn các di sản văn hóa ở địa phương. Bồi dưỡng cho học sinh ý thức trân trọng giá trị trường tồn của các di sản văn hóa ở địa phương. Từ đó, giáo dục cho học sinh ý thức trách nhiệm trong việc góp phần bảo tồn các di sản văn hóa của quê hương. Vận dụng những hiểu biết về các di sản văn hóa để giới thiệu về quê hương Diễn Châu. Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy môn lịch sử và hiệu quả của việc sử dụng DSVH trong dạy học lịch sử; từ đó giúp giáo dục học sinh một cách toàn diện. 4. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu các biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá cho học sinh THPT trong dạy học lịch sử trên địa bàn huyện Diễn Châu – Nghệ An. Khách thể nghiên cứu là học sinh lớp 10, 12 ở trường chúng tôi công tác. 5. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu các biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá cho học sinh THPT trong dạy học lịch sử (phần Lịch sử Việt Nam) trên địa bàn huyện Diễn Châu – Nghệ An. Nội dung ngoại khoá tìm hiểu DSVH địa phương trên địa bàn một số xã: Diễn An, Diễn Ngọc, Diễn Hoa, Diễn Trường,..thuộc huyện Diễn Châu. 6. Phương pháp nghiên cứu Tiến hành thu thập tài liệu qua sách, báo, các văn bản liên quan đến đề tài. Các phương pháp phân tích - tổng hợp, so sánh, thống kê. Điều tra thực tế: Khảo sát thực tế ở địa phương huyện Diễn Châu về làng nghề, các di tích lịch sử, các lễ hội, các phường ca trù... 3
II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận 1.1. Khái niệm về ý thức Theo triết học Mác - Lênin: “ý thức” là một phạm trù song song với phạm trù vật chất, theo đó ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ óc con người và có sự cải biến và sáng tạo. Ý thức có mối quan hệ hữu cơ với vật chất. Theo tâm lý học: “ý thức” là hình thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở người, được phản ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con người hiểu được các tri thức, các hiểu biết mà con người đã tiếp thu được trong quá trình quan hệ qua lại với thế giới khách quan. Theo từ điển Tiếng Việt: “ý thức” là khả năng của con người phản ánh và tái hiện hiện thực vào trong tư duy; là sự nhận thức đúng đắn, biểu hiện bằng thái độ hành động cần phải có (ý thức được việc làm của mình) (Hoàng Phê, 2003). Như vậy, ta có thể hiểu, ý thức bảo tồn di sản văn hóa (DSVH) là tổng hòa tri thức, tình cảm và ý chí bảo tồn DSVH thông qua các hoạt động của con người, nhằm hiểu biết về lịch sử hình thành, ý nghĩa của DSVH nhằm đảm bảo sự an toàn, phát triển của DSVH và khi cần đến phải đảm bảo việc giới thiệu, trưng bày, khôi phục và tôn tại lại để khai thác khả năng phục vụ cho hoạt động tiến bộ của xã hội. 1.2. Khái niệm và phân loại DSVH Luật DSVH của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xác định: “DSVH bao gồm DSVH phi vật thể và DSVH vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, do con người sáng tạo nên trong quá trình lịch sử lâu dài, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác ở nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam” Theo Luật Di sản văn hoá (Ban hành năm 2001, sửa đổi, bổ sung 2009, năm 2013). Di sản văn hoá là hệ giá trị cơ bản và bền vững theo thời gian trong văn hoá của mỗi dân tộc, là yếu tố gắn kết cộng đồng dân tộc và cơ sở để sáng tạo những giá trị mới và giao lưu văn hoá. Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO) và Luật Di sản văn hoá của Việt Nam ban hành năm 2001, sửa đổi, bổ sung năm 2009, năm 2013, về cơ bản di sản văn hoá được chia thành hai loại hình: di sản văn hoá phi vật thể và di sản văn hoá vật thể. Di sản văn hóa vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia. Theo Luật Di sản văn hoá (Ban hành năm 2001, sửa đổi, bổ sung 2009, năm 2013). 4
Di sản văn hóa vật thể bao gồm: Di tích lịch sử - văn hoá là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học. Danh lam thắng cảnh là cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử, thẩm mĩ, khoa học. Di vật là hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học. Cổ vật là hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hoá, khoa học, có từ một trăm năm tuổi trở lên. Bảo vật Quốc gia là hiện vật được lưu truyền lại, có giá trị đặc biệt quý hiếm tiêu biểu của đất nước về lịch sử, văn hoá, khoa học. Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác. Theo Luật Di sản văn hoá (Ban hành năm 2001, sửa đổi, bổ sung 2009, năm 2013). Di sản văn hóa phi vật thể bao gồm: Tiếng nói, chữ viết của các dân tộc Việt Nam; Ngữ văn dân gian, bao gồm: Sử thi, ca dao, dân ca, tục ngữ, hò, vè, câu đố, truyện cổ tích, truyện trạng, truyện cười, truyện ngụ ngôn, hát ru và các biểu đạt khác được chuyển tải bằng lời nói hoặc ghi chép bằng chữ viết; Nghệ thuật trình diễn dân gian, bao gồm: Âm nhạc, múa, hát, sân khấu và các hình thức trình diễn dân gian khác; Tập quán xã hội, bao gồm luật tục, hương ước, chuẩn mực đạo đức, nghi lễ và các phong tục khác; Lễ hội truyền thống; Nghề thủ công truyền thống; Tri thức dân gian. 1.3. Khái niệm bảo tồn DSVH Từ điển tiếng Việt cắt nghĩa: Bảo tồn là giữ lại không để cho mất đi. Bảo tồn di sản (heritage preservation) được hiểu như là các nỗ lực nhằm bảo vệ và giữ gìn nguyên dạng giá trị gốc của di sản hoặc giữ gìn sự tồn tại của di sản theo dạng thức vốn có của nó. Bảo tồn là bảo vệ và giữ gìn sự tồn tại của sự vật hiện tượng theo dạng thức vốn có của nó. Bảo tồn là giữ lại, không để mất đi, không để bị thay đổi, biến hóa hay biến thái. Đối tượng bảo tồn (tức là các giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể) cần thỏa mãn hai điều kiện: 5
Một là, nó phải được coi là tinh hoa, là một giá trị đích thực được thừa nhận minh bạch, không có gì phải hồ nghi hay bàn cãi. Hai là, nó phải hàm chứa khả năng, chí ít là tiềm năng, đứng vững lâu dài với thời gian, là cái giá trị của nhiều thời (tức là có giá trị lâu dài) trước những biến đổi tất yếu về đời sống vật chất và tinh thần của con người, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thị trường và quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra cực kỳ sôi động. 1.4. Khái niệm phát huy giá trị DSVH Từ điển tiếng Việt cắt nghĩa: Phát huy là làm cho cái hay, cái tốt toả sáng tác dụng và tiếp tục nảy nở thêm. Phát huy được hiểu là những tác động làm cho cái hay, cái đẹp, cái tốt toả tác dụng và tiếp tục nảy nở từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ cao đến thấp, từ đơn giản đến phức tạp. Có thể nói phát huy chính là việc khai thác, sử dụng sản phẩm một cách có hiệu quả. Giá trị là chỉ tính có ích, có ý nghĩa của từng sự vật, có khả năng thoã mãn nhu cầu, phục vụ lợi ích của con người. Hệ thống di sản văn hoá chứa đựng các mặt giá trị tiêu biểu sau: Giá trị lịch sử, gắn với những sự kiện hay ký ức lịch sử quan trọng, những nhân vật lịch sử và huyền thoại, những anh hùng văn hoá có tầm ảnh hưởng lớn, có công lao với quá trình hình thành và phát triển của quê hương, đất nước. Giá trị văn hoá, thể hiện tư tưởng, tình cảm, thẩm mỹ tạo nên bản sắc văn hoá của cộng đồng, qua đó biểu hiện nét độc đáo về văn hoá. Giá trị khoa học, gắn với những tri thức về tự nhiên và vũ trụ, những kiến thức, hiểu biết và kinh nghiệm sống được tích luỹ trong quá trình hoạt động của con người. Giá trị kinh tế, là phương tiện giao lưu văn hoá, đồng thời là một sản phẩm văn hoá phục vụ du lịch, góp phần thúc đảy kinh tế - xã hội. Phát huy giá trị DSVH là một hoạt động có tính liên ngành, có tiêu chí chung, mục đích là phục vụ cho sử tiến bộ của xã hội, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, đồng thời là nhịp cầu nối với bạn bè năm châu. Cách thức phát huy của mỗi di sản, mỗi thời điểm có khác nhau, điều đó tuỳ thuộc vào văn hoá của mỗi vùng, vào nhận thức của từng người. Nhưng tất thảy các hoạt động này đều phải dựa vào giá trị sẵn có của di sản, làm tôn vinh vẻ đẹp và phát triển các giá trị văn hoá đó. Bảo tồn và phát huy DSVH luôn gắn kết chặt chẽ, biện chứng. Đó là hai lĩnh vực thống nhất, tương trở, chi phối, ảnh hưởng qua lại trong hoạt động giữ gìn tài sản văn hoá. Bảo tồn DSVH thành công, thì mới phát huy được các giá trị của di sản. phát huy cũng là một cách bảo tồn di sản tốt nhất, lưu giữ những giá trị đó trong ý thức cộng đồng xã hội. 6
1.5. Giá trị của DSVH huyện Diễn Châu đối với việc giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy di sản cho học sinh trong dạy học Lịch sử Thật hiếm có huyện nào trong tỉnh hay nói rộng hơn là trên cả nước hội tụ đầy đủ các giá trị văn hóa như Diễn Châu – nơi địa hình có núi, có đồi, có hồ, có sông, có biển; về vị trí là nơi giao thoa của nhiều tuyến đường bộ, có đường sắt chạy qua; về truyền thống lịch sử đã có hàng nghìn năm, về văn hóa vật thể hiện tại còn lưu giữ được gần như trong tất cả các thời kì; về văn hóa phi vật thể cũng hội tụ không chỉ có các loại hình đặc sắc của xứ Nghệ như dân ca ví, giặm, ca trù, vè, thơ phú,…; về gia phong, hương ước, về lễ hội truyền thống văn hóa đều có một bề dày rất đỗi tự hào. Ở Diễn Châu, mỗi tên làng, tên xã đều thấm đẫm bản sắc văn hóa và giá trị lịch sử sâu đậm; mỗi một cái tên ấy dù là tên Nôm hay Hán tự đều ánh lên niềm kiêu hãnh đến khôn cùng. Nguồn tiềm năng di sản văn hóa đồ sộ đó là một khối tài sản vô giá cho nhân dân Diễn Châu hiện nay nói chung, GV và HS trên địa bàn huyện nhà nói riêng. Những giá trị di sản văn hóa đó có thể được sử dụng cho toàn bộ một chủ đề hoạt động ngoại khóa, một chủ đề giáo dục địa phương đối với một số môn khoa học xã hội như Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân, Giáo dục An ninh quốc phòng, ngoài giờ lên lớp,… hoặc có thể sử dụng vào một phần, một vài hoạt động ở bất kì môn học nào. Những giá trị của DSVH ở địa phương huyện Diễn Châu trong chừng mực nhất định ở một số lĩnh vực, một số loại hình đã phát huy và được bảo tồn trong đời sống xã hội, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, văn hóa địa phương. Đối với giáo dục, việc sử dụng DSVH trong dạy học ở trường THPT góp phần đổi mới dạy học theo hướng tích cực. Qua đó, bài học trở nên sinh động, hấp dẫn và giúp HS hứng thú, tiếp thu bài tốt hơn. Đặc biệt là hiện nay đa phần các em HS đang thiếu sự trải nghiệm, thiếu kiến thức thực tế. Vì vậy, mỗi DSVH của địa phương là một cơ hội để giáo dục thế hệ trẻ, là một sợi dây gắn kết trách nhiệm và tình cảm của nhà trường với gia đình và xã hội. 1.6. Vai trò, ý nghĩa của DSVH tại địa phương trong dạy học lịch sử ở trường THPT Như chúng ta đã biết, điều kiện tiên quyết bảo đảm sự tồn tại lâu dài và chuyển giao DSVH từ thế hệ này sang thế hệ khác là nó phải được gắn với đời sống đương đại sinh động của một cộng đồng cư dân nhất định. Nói như vậy có nghĩa là DSVH phải tồn tại ngay trong không gian văn hóa nơi cộng đồng cư dân đã sáng tạo ra nó và tiếp tục cung cấp nguồn sinh khí cho nó tồn tại mãi mãi. Việc sử dụng DSVH trong dạy học lịch sử (DHLS) ít nhất cũng có những mặt đóng góp quan trọng sau đây: Thứ nhất, tạo ra cú hích tinh thần nhằm nâng cao ý thức cho HS về việc họ chính là chủ nhân hưởng thụ và bảo vệ, phát huy giá trị của các DSVH. Thứ hai, thông qua các hoạt động giáo dục tại nhà trường, giáo viên (GV) có điều kiện hướng dẫn cho HS những cách thức, biện pháp hữu hiệu nhằm bảo vệ và phát huy giá trị DSVH của chính bản thân họ và cho cộng đồng của họ. Đây cũng chính là hình thức tập huấn thiết thực nhất và dễ tiếp thu nhất. 7
Thứ ba, đây cũng là những dịp để địa phương quảng bá và giới thiệu giá trị DSVH rộng rãi đến các đối tượng công chúng trong toàn xã hội. Với vai trò quan trọng như vậy, sử dụng DSVH tại địa phương trong dạy học lịch sử Việt Nam ở trường THPT có ý nghĩa cho HS về cả ba mặt: Trước hết về mặt nhận thức. Sử dụng DSVH ở địa phương trong dạy học LSVN sẽ góp phần làm phong phú thêm tri thức của HS về quê hương, nhận thức đúng đắn mối quan hệ biện chứng giữa lịch sử địa phương và lịch sử dân tộc. Việc sử dụng DSVH tại địa phương trong DHLS góp phần cụ thể hóa kiến thức lịch sử trong sách giáo khoa mà HS cần thu nhận. Từ đó hình thành trong đầu các em những biểu tượng chân thực, giúp HS nhớ lâu, hiểu sâu sự kiện liên quan đến bài giảng với đầy đủ khía cạnh của nó. Bên cạnh đó, DSVH tại địa phương cũng góp phần tăng thêm tính sinh động của giờ giảng và thái độ của các em đối với những sự kiện, hiện tượng thông qua biểu tượng tạo được trong đầu HS. Ngoài ra, sử dụng DSVH ở địa phương còn góp phần mở rộng kiến thức cho HS. HS không chỉ được học những kiến thức đã có trong chương trình mà còn có những kiến thức mới được khám phá trong quá trình trải nghiệm. Từ đó, giúp cho HS dễ dàng vận dụng kiến thức đã học vào thực tế, giải thích một cách khoa học hơn về các hiện tượng liên quan đến thế giới xung quanh. Thứ hai về phát triển kỹ năng cho HS. Lý luận dạy học đã chỉ ra rằng, tài liệu tham khảo nói chung, tài liệu DSVH nói riêng nếu được sử dụng hợp lý trong dạy học LSVN góp phần rèn luyện, phát triển kỹ năng cho HS như: tri giác tài liệu, tìm kiếm và xử lý thông tin, phát triển tư duy độc lập, sáng tạo và đặc biệt là phát triển năng lực học tập bộ môn, năng lực thực hành; giúp các em dễ dàng vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống… Thứ ba về mặt giáo dục. Sử dụng có hiệu quả nguồn tài liệu DSVH tại địa phương trong dạy học lịch sử dân tộc (LSDT) góp phần giáo dục cho thế hệ trẻ lòng yêu quê hương, đất nước, kính yêu quần chúng nhân dân; trân trọng và biết ơn các vị anh hùng dân tộc. Trên cơ sở đó, HS được tiếp xúc với những DSVH liên quan đến mảnh đất, con người cụ thể nơi các em đang sống và học tập, qua đó khơi dậy trong trái tim các em lòng kính yêu, khâm phục những người đã sáng tạo ra DSVH, để từ đó nâng cao nhận thức của thế hệ trẻ về trách nhiệm bảo tồn và phát huy các giá trị của DSVH địa phương, hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững. Mặt khác, sử dụng DSVH tại địa phương trong dạy học LSDT còn là một biện pháp tích cực để thực hiện nguyên lý “học đi đôi với hành”, “nhà trường gắn với xã hội”, “lý luận gắn với thực tiễn”, là thực hiện lời dạy của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng “Giáo dục phổ thông phải gắn liền với lịch sử, thiên nhiên, xã hội, con người địa phương, làm cho việc giảng dạy và học tập ở nhà trường thắm đượm hơn cuộc đời thực, HS lúc đi học đã học, đã sống thực với xã hội xung quanh” 8
1.7. Một số nguyên tắc lựa chọn DSVH ở địa phương trong dạy học lịch sử ở trường THPT. - Lựa chọn nội dung DSVH tại địa phương trong dạy học lịch sử cần phải đảm bảo tính tư tưởng. Đây là nguyên tắc nền, đòi hỏi các tài liệu khi lựa chọn phải cần phản ánh đúng sự thật khách quan, không xuyên tạc hay bóp méo lịch sử. Muốn vậy người giáo viên phải đứng trên lập trường chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng để lựa chọn. - Khi lựa chọn cần đảm bảo tính khoa học. Đó là tư liệu phải đảm bảo tính chính xác, ưu tiên những di sản đã được xếp hạng nhưng phải có tính điển hình, có vị trí, ý nghĩa sâu sắc đối với đời sống văn hoá, tinh thần của người dân địa phương. - Phải đảm bảo tính sư phạm khi lựa chọn. Cần lựa chọn di sản phù hợp với mục tiêu, nội dung bài học, thời lượng tiết học, trình độ và khả năng nhận thức của học sinh… - Tài liệu DSVH ở địa phương vô cùng phong phú, để việc sử dụng đạt được kết quả tốt nhất thì người giáo viên cần lựa chọn những di sản tiêu biểu nhất, gần gũi nhất đối với nhân dân địa phương đồng thời việc sử dụng vào nội dung của bài học cũng phải được lựa chọn, tính toán kỹ càng giúp học sinh thấy được mối liên hệ giữa lịch sử địa phương với lịch sử dân tộc trong dòng chảy của thời đại. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1. Thuận lợi - Sử phát triển của khoa học kĩ thuật, phương tiện thông tin đại chúng tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc khai thác nguồn tư liệu, sử dụng CNTT tiến hành các hoạt động dạy học. - Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, ở môn Lịch sử lớp 10 nội dung về DSVH được quan tâm và giành một thời lượng kiến thức nhất định, ngoài ra có hẳn một chuyên đề riêng về DSVH. Thiết nghĩ đây là điều kiện vô cùng thuận lợi để nhóm tác giả vận dụng lồng ghép, đưa di sản văn hoá địa phương vào trong quá trình dạy học. - Nội dung giáo dục địa phương được phân theo từng chủ đề cụ thể, mỗi chủ đề trong tài liệu giáo dục địa phương được thiết kế theo từng bài cụ thể, thông tin chính xác, khoa học, gần gũi, dễ hiểu làm căn cứ để giáo viên và học sinh tiếp cận với nhiều thông tin, kiến thức về lịch sử, văn hoá, đặc điểm kinh tế, xã hội của tỉnh; góp phần gìn giữ bản sắc, giáo dục giá trị tốt đẹp của quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ. - Trên địa bàn huyện Diễn Châu, hàng năm thường tổ chức nhiều hoạt động liên quan đến DSVH tạo điều kiện cho giáo viên, học sinh tìm hiểu, tham gia trực tiếp những hoạt động đó nên rất thuận tiện cho việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản. 9
- Tại trường chúng tôi công tác, BGH nhà trường, Đoàn trường tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, tạo điều kiện để giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, đầu tư trang thiết bị, tài liệu tham khảo, đồ dùng trực quan, tổ chức ngoại khoá. - Giáo viên nhận thức được sâu sắc tầm quan trong của việc sử dụng DSVH tại địa phương trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT nên không dừng lại ở việc dạy trên lớp, giáo viên còn kết hợp các hoạt động ngoại khoá nhằm giúp học sinh thêm thích thú, hăng say học tập, từ đó, khơi dậy trong các em ý thức giữ gìn, bảo vệ các giá trị di sản văn hoá truyền thống. - Trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm tác giả cùng công tác trong một đơn vị trường nên rất thuận lợi trong việc trao đổi, bàn bạc, đóng góp ý kiến, thẩm định độ chính xác của tư liệu khi sử dụng. - Đa số học sinh trong trường tích cực, thích thú khi nhắc đến địa bàn nơi các em sinh sống vào trong giờ dạy, có thái độ hợp tác với nhau trong quá trình học tập. Nhiều học sinh phát huy được năng lực của mình trong các hoạt động thực tế, tự tin hơn, tích cực hơn và yêu bộ môn nhiều hơn. 2.2. Khó khăn. - Về phía giáo viên. + Giáo viên chưa có điều kiện tham gia các cuộc tập huấn chuyên sâu về DSVH và ít được cung cấp tài liệu đầy đủ về di sản nói chung và về di sản địa phương nói riêng; chưa thống nhất trong vận dụng tiến trình sư phạm của bài giảng sử dụng trong dạy học dẫn đến việc áp dụng còn khiên cưỡng, chưa thực sự hiệu quả. + Trong một bài học lại có rất nhiều nội dung có khả năng liên hệ thực tiễn, do đó giáo viên không biết chọn nội dung nào bỏ nội dung nào. + Kiến thức thực tiễn về DSVH nói chung và DSVH đia phương nói riêng của học sinh còn hạn chế gây khó khăn cho giáo viên trong việc tổ chức ý đồ dạy học, nhiều lúc giáo viên yêu cầu học sinh lấy ví dụ về DSVH địa phương để minh họa nội dung bài học nhưng do thiếu kiến thức thực tiễn nên học sinh không thực hiện được, vì vậy giáo viên đành phải cung cấp kiến thức thực tiễn cho các em. + Chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác tổ chức thực địa, dạy học gắn với các di sản, tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh còn gặp nhiều cản trở vì thời tiết, vấn đề giao thông,do thiếu thời gian, khó khăn về kinh phí. - Về phía học sinh: + Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin ít nhiều kéo học sinh vào mạng xã hội với những trò tiêu khiển online. Thêm nữa, tốc độ đô thị hoá phần nào làm cho không gian dành cho các loại hình văn hoá truyền thống ngày càng thu hẹp hoặc bị thay đổi. Giới trẻ hiện nay, trong đó có không ít học sinh không hoặc chưa hiểu hết giá trị của các di sản, di tích mà có xu hướng ưa chuộng những hình thức nghệ thuật mới, hiện đại, ít quan tâm tìm hiểu cái hay, cái đẹp 10
của nghệ thuật dân tộc. Không những thế, một số học sinh còn có hành vi chưa đúng mực, gây phản cảm đối với DSVH. + Xuất phát từ quan niệm cho rằng môn Lịch sử là “môn học phụ”, học sinh học lịch sử theo cách đối phó, học một cách thụ động. Thời gian học trên lớp chủ yếu “lắng nghe, ghi chép” từ đó dẫn đến sự nhàm chán mỗi khi đến giờ học bộ môn lịch sử, vì theo cách này, bản thân các em không được tự mình tham gia các hoạt động của quá trình nhận thức. Mặt khác, do tâm lí thi gì học nấy nên nội dung giáo dục địa phương trong chương trình chưa được học sinh quan tâm đúng mức. + Điều kiện để tiếp cận CNTT của học sinh không đồng đều, nhiều em thành thạo máy tính nhưng nhiều em gia đình khó khăn nên máy tính, điện thoại thông minh không có để truy cập tìm kiếm tư liệu và trình độ công nghệ thông tin chưa cao. Hiện nay, ngành giáo dục đứng trước cơ hội tốt và cũng nhiều thách thức khi thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới. Trong đó, nhà trường và giáo viên được trao quyền chủ động nhiều hơn về thực hiện nội dung giảng dạy trong kế hoạch giáo dục của từng trường. Tuy nhiên, hoạt động giáo dục gắn với DSVH cũng là thách thức đối với giáo viên khi chưa từng làm, chưa dám làm và không muốn làm. Cốt lõi vẫn là cái tâm và tầm của mỗi giáo viên chúng ta. 2.3. Thực trạng về việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT Để nắm bắt thực trạng về việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT chúng tôi đã tiến hành một cuộc điều tra đối với một số giáo viên và học sinh ở trường THPT nơi chúng tôi giảng dạy, trường THPT Nguyễn Xuân Ôn và THPT Diễn Châu 4. 2.3.1. Về phía giáo viên - Số giáo viên tham gia điều tra: Trường THPT Số lượng Nơi chúng tôi công tác 4 Nguyễn Xuân Ôn 4 Diễn Châu 4 4 Tổng 12 - Kết quả: 11
Bảng 1. Nhận thức của giáo viên trong việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT. TT Các tiêu chí SL Tỷ lệ % 1 Thầy/cô đã tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo 12 100 tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT như thế nào? (Chỉ chọn 1 tiêu chí) Thường xuyên 0 0 Thỉnh thoảng 3 25 Chưa bao giờ 9 75 2 Theo thầy/ cô, mức độ cần thiết của việc tổ chức biện 12 100 pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT là gì ? (Chỉ chọn 1 tiêu chí) Rất cần thiết 3 25 Bình thường 4 33 Không cần thiết 5 42 3 Theo thầy/cô việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức 12 100 bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT có vai trò như thế nào? (Có thể chọn nhiều tiêu chí) Giúp học sinh lĩnh hội thêm nhiều kiến thức về DSVH 12 100 ở địa phương Gây hứng thú, tạo không khí học tập sôi nổi trong giờ 10 83 học Góp phần hình thành những giá trị sống và các năng 10 83 lực cần thiết, giáo dục các kỹ năng sống cho học sinh. 4 Đánh giá của thầy/cô về tổ chức biện pháp giáo dục 12 100 ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT như thế nào? (Chỉ chọn 1 tiêu chí) Có thể vận dụng cho tất cả các bài học trong SGK. 0 0 Chỉ vận dụng được một số bài trong chương trình Lịch 12 100 sử THPT 12
Qua bảng 1 cho thấy số lượng giáo viên đưa DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu và việc dạy học Lịch sử ở trường THPT để giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH cho học sinh còn rất hạn chế: thường xuyên là không có, thỉnh thoảng là 25%, chưa tổ chức là 75%. Nhiều giáo viên nhận thấy sự cần thiết đưa DSVH ở Diễn Châu vào dạy học Lịch sử ở trường THPT là không cần thiết (42%), chỉ có 25 % giáo viên thấy rằng việc đưa DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu vào dạy học là rất cần thiết. Mặc dù việc đua DSVH ở địa phương vào dạy học Lịch sử còn nhiều hạn chế nhưng 100 % giáo viên đều đồng ý việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT có vai trò quan trọng giúp học sinh lĩnh hội thêm nhiều kiến thức về DSVH ở địa phương; phần lớn các giáo viên cũng thừa nhận việc đưa DSVH ở Diễn Châu vào dạy học lịch sử góp phần gây hứng thú, tạo không khí học tập sôi nổi trong giờ học, hình thành cho học sinh những giá trị sống và các năng lực cần thiết, giáo dục các kỹ năng sống. Tuy nhiên, việc đưa DSVH ở Diễn Châu vào dạy học Lịch sử khó thực hiện được thường xuyên vì 100 % giáo viên cho rằng việc tổ chức biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử chỉ có thể vận dụng được ở một số bài trong chương trình Lịch sử THPT. 2.3.2. Về phía học sinh - Đối tượng: Học sinh khối 10 và 12 - Số học sinh tham gia điều tra: Trường THPT Số lượng Tổng Khối 10 Khối 12 Nơi chúng tôi công tác 42 42 84 Nguyễn Xuân Ôn 40 40 80 Diễn Châu 4 40 40 80 Tổng 122 122 244 - Kết quả thu được như sau: 13
Bảng 2. Nhận thức của học sinh về việc tổ chức các biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT. TT Các tiêu chí SL Tỷ lệ % Em có quan niệm như thế nào về môn học Lịch sử trong chương trình giáo dục phổ thông hiện nay ? 244 100 (Chọn 1 tiêu chí) 1 Không quan trọng 25 10,2 Bình thường 21 8,6 Rất quan trọng 198 81,2 Việc đưa DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu đã được thực hiện như thế nào trong dạy học môn lịch 244 100 sử ở trường THPT của em hiện nay ? (Chọn 1 tiêu chí) 2 Thường xuyên 0 0 Thỉnh thoảng 44 18 Chưa bao giờ 200 82 Theo em, việc tổ chức các biện pháp giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy giá trị DSVH trên địa bàn huyện 244 100 Diễn Châu trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT có cần thiết hay không ? (Chọn 1 tiêu chí) 3 Không cần thiết 30 12,3 Bình thường 85 34,8 Rất cần thiết 129 52,9 Nhìn vào bảng 2 có thể thấy 81,2% học sinh xem môn Lịch sử là một bộ môn rất quan trọng trọng chương trình giáo dục phổ thông hiện nay, đây là một tín hiệu đáng mừng, chứng tỏ học sinh rất yêu lịch sử và tấ thích học lịch sử. Tuy nhiên, việc đưa DSVH trên địa bàn huyện Diễn Châu đã được thực hiện như thế nào trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT chưa được tổ chức thường xuyên, số lượng các tiết dạy có sử dụng DSVH vào dạy học rất hạn chế: chiếm 18%. Nhiều học sinh cho rằng việc đưa DSVH ở địa phương vào dạy học Lịch sử trong trường THPT là rất cần thiết (52,9 %). 14