Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Sân khấu hóa một số nội dung bài 7: Tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy

Chia sẻ: Ngaynangmoi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:47

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm là nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của môn học cũng như nâng cao phương pháp truyền thụ, tiếp nhận, truyền tải thông tin phù hợp với đối tượng, lứa tuổi, đặc thù môn học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Sân khấu hóa một số nội dung bài 7: Tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy

MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1 Lý do chọn đề tài 2 2 Mục đích, ý nghĩa của đề tài 3–4 3 Nhiệm vụ, phương pháp, tổ chức nghiên cứu 4 PHẦN 2: NỘI DUNG 4 Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của đề tài 4–8 5 Thực trạng của đề tài 8 – 12 6 Một số hạn chế, nhược điểm của phương pháp truyền thống 13 7 Phương pháp dạy học sân khấu hóa nội dung 13 – 14 8 Cách giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học 15 9 Một số cốt truyện và kịch bản mẫu 16 – 27 10 Một số hình ảnh 28 - 38 11 Đánh giá kết quả của đề tài 39 12 Tiêu chuẩn đánh giá định tính 39 – 41 13 Tiêu chuẩn đánh giá định lượng 41 – 42 14 Đánh giá kết quả thực nghiệm về phía giáo viên 42 – 43 15 Đánh giá kết quả thực nghiệm về phía học sinh 43 16 Đánh giá chung 44 17 Kết luận thực nghiệm 44 PHẦN 3: KẾT LUẬN 18 Tính mới, khoa học, sáng tạo và thực tiễn 45 19 Bài học kinh nghiệm 46 20 Khả năng áp dụng và kiến nghị đề xuất 47 1
MỞ ĐẦU PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài Quốc phòng và an ninh liên quan đến sự tồn vong của một đất nước, thịnh suy của một dân tộc. Chính vì vậy ngay khi đất nước giành được độc lập, tháng 9 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho các em học sinh nhân ngày khai trường, trong đó có đoạn: “Đối riêng với các em lớn, tôi khuyên thêm một điều này: Chúng ta đã đánh đuổi bọn thực dân. Nhưng giặc pháp còn lăm le quay lại. Chúng ỷ vảo kẻ khác mạnh hơn mà gây sự với ta. Tất nhiên chúng sẽ bị bại, vì tất cả quốc dân ta đoàn kết chặt chẽ và một lòng chiến đấu cho giang sơn Tổ quốc. Phải sẵn sàng mà chống giặc cướp nước….Các em lớn chưa hẳn đến tuổi phải gánh việc nặng nhọc ấy, nhưng các em cũng nên, ngoài giờ học ở trường, tham gia vào các Hội cứu quốc để tập luyện cho quen với đời sống chiến sĩ và giúp đỡ một vài việc nhẹ nhàng trong phòng thủ đất nước”. (Bác Hồ với Giáo dục, Nxb, Giáo dục, Hà Nội 1991, tr 71,72). Và với những yêu cầu của thực tiễn cách mạng và lịch sử mà môn học Giáo dục quốc phòng an ninh (GDQPAN) được hình thành, ngày càng được quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp bộ ngành, trở thành môn học chính khóa trong trường trung học phổ thông (THPT). Với mục tiêu giáo dục cho học sinh lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tự hào và sự trân trọng đối với truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc, với lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Trang bị kiến thức, kỹ năng bảo vệ Tổ quốc trên lĩnh vực quốc phòng - an ninh, làm cơ sở để học sinh thực hiện nhiệm vụ quân sự an ninh trong nhà trường, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, tạo cho thế hệ trẻ có điều kiện tu dưỡng phẩm chất, rèn luyện năng lực, tham gia có hiệu quả trong sự nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân. Nhưng trong giai đoạn hiện nay, không chỉ tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bất ổn, khó lường. Những hoạt động gây rối, chống phá của các thế lực thù địch ngày càng tinh vi, xảo quyệt hơn. Mà hiện nay các tệ nạn xã hội cũng trở nên phức tạp và phổ biến. Nó làm xói mòn đạo đức, lối sống của không ít bộ phận thế hệ trẻ. Mang lại hệ lụy khôn lường cho xã hội và cho sự phát triển, ổn định của đất nước. Chính vì vậy, nhiệm vụ của môn học GDQPAN còn cần phải giáo dục các em có kỹ năng sống tốt hơn, tránh xa, bài trừ các tệ nạn xã hội. Trong đó tệ nạn ma túy là vấn đề hết sức nghiêm trọng, nó xảy ra xung quanh chúng ta, gây tác động to lớn đến thể chất và tinh thần của người sử dụng, làm khánh kiệt kinh tế, hạnh phúc gia đình tan vỡ. Chính ma túy là nguyên nhân xô đẩy những người lương thiện vào con đường phạm tội, gây mất ổn định tình hình an ninh trật tự, thậm chí cướp của, giết người. Vì thỏa mãn cơn nghiện, chúng sẵn sàng lôi kéo, dụ dỗ những học sinh còn thiếu kỹ năng sống, các em còn trong độ tuổi muốn thể hiện mình, chưa hiểu hết tác hại của ma túy. 2
Chỉ trong vài thập niên qua, ma túy đã xâm nhập vào nhiều quốc gia trên thế giới, gây tác hại nhiều mặt về kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội. Tệ nạn ma túy là nguồn gốc của nhiều loại tội phạm nghiêm trọng như cướp của, giết người, buôn bán phụ nữ, trẻ em, rửa tiền, khủng bố. Việt Nam là nước chịu nhiều ảnh hưởng phức tạp, nhiều loại tội phạm xuyên quốc gia hoạt động ngày càng táo bạo, quy mô, số lượng lớn. Địa bàn huyện Thanh Chương là một trọng điểm khi tiếp giáp với nước bạn Lào, có cửa khẩu Thanh Thủy và nhiều đường tắt lối mở... Vì vậy lượng ma túy qua địa bàn huyện Thanh Chương ngày càng nhiều. Đây là một vấn đề hết sức cấp thiết, nóng bỏng hiện nay. Để giáo dục thể hệ trẻ về vấn đề này, chương trình GDQPAN lớp 10 đã đưa bài học “Tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy” vào nội dung giảng dạy. Đây là nội dung luôn có sự thay đổi, ngoài yêu cầu người giáo viên phải luôn tìm hiểu, tiếp cận những thông tin mới, thì đòi hỏi giáo viên cần có phương pháp truyền thụ kiến thức một cách phù hợp nội dung, lứa tuổi. Với phương pháp truyền thụ kiến thức mang tính truyền thống như hiện nay của một số không nhỏ giáo viên, đã không đạt được mục tiêu đề ra của môn học, bài học. Lối truyền thụ “ Đọc - Chép” làm các em thấy hết sức nhàm chán và không hứng thú. Thậm chí khi giáo viên truyền thụ kiến thức mang tính chủ quan, sơ sài có thể gây tác hại ngược với mục tiêu đề ra. Làm các em tò mò để khám phá những cảm giác lạ mà các đối tượng nghiện bên ngoài thường tác động, lôi kéo các em. Chính những vấn đề bất cập nêu trên, nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục nói chung và môn học GDQPAN nói riêng, cần có những giải pháp mới, những phương pháp mới trong giảng dạy. Đặc biệt giảng dạy những nội dung mang tính lịch sử, xã hội. Đây là một vấn đề hết sức đặc biệt quan tâm trong quá trình đổi mới phương pháp, nâng cao hiệu quả dạy và học. Qua những thử nghiệm, thực nghiệm tại trường THPT Thanh Chương 3, việc sử dụng phương pháp, sân khấu hóa một số nội dung cụ thể trong môn học GDQPAN đang mang lại nhiều kết quả hết sức tích cực. Qua quá trình dạy - học, bản thân giáo viên cũng nhanh chóng truyền thụ kiến thức cho các em, các em tiếp nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng, hứng khởi. Các em được tự tìm hiểu, sáng tạo và được hóa thân vào nội dung. Qua đó các em nhận biết, khám phá kiến thức một cách tự nhiên, ghi nhớ bài học một cách sâu sắc, qua nhiều cách, nhiều hình thức khác nhau. Với những thành công bước đầu trong quá trình áp dụng, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài Sân khấu hóa một số nội dung bài 7: “Tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy”. Qua quá trình áp dụng và trình bày rất mong nhận được sự góp ý chân thành từ các đồng nghiệp II. Mục đích, ý nghĩa của đề tài: 1. Mục đích của đề tài 3
1.1. Nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của môn học cũng như nâng cao phương pháp truyền thụ, tiếp nhận, truyền tải thông tin phù hợp với đối tượng, lứa tuổi, đặc thù môn học. 1.2. Qua phương pháp này giúp các em chủ động tiếp nhận các thông tin một các nhẹ nhàng, hiệu quả, tinh thần hợp tác với nhau để hoàn thành nhiệm vụ được giao. 1.3. Rèn luyện cho các em kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn một cách linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả. 1.4. Rèn luyện cho các em tính chủ động, tự tin, cách tiếp nhận thông tin, kiến thức bằng nhiều phương pháp. 2. Ý nghĩa của đề tài 2.1. Tác động trực tiếp đến đối tượng là người học, tăng tính hấp dẫn, thu hút được đông đảo học sinh tham gia. 2.2. Khả năng phối hợp giữa học sinh với người dạy được nâng cao từ đó tăng tính hiệu quả môn học GDQP - AN trong nhà trường. 2.3. Nâng cao cho các em sự tự tin trong diễn đạt nội dung, tự tin trong đóng góp ý kiến thông qua các tiểu phẩm mà các tiểu đội vừa biểu diễn. 2.4. Phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, các em được thể hiện bản thân qua tiết học III. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu 1. Nhiệm vụ 1.1. Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu lý luận và thực tiễn của việc sân khấu hóa nội dung bài “Tác hại của ma túy và trách nhiệm học sinh trong phòng chống ma túy”. 1.2. Nhiệm vụ 2: Ứng dụng thực tiễn và đánh giá hiệu quả của việc sân khấu hóa nội dung bài ma túy vào tiết lỹ thuyết môn GDQP ở trường THPT Thanh Chương 3 2. Phương Pháp 2.1. Phương pháp điều tra, phân loại 2.2.Phương pháp quan sát, thực nghiệm sư phạm 2.3. Phương pháp toán học thống kê 2.4. Phương pháp phân tích, tổng hợp IV. Tổ chức nghiên cứu 1. Đối tượng nghiên cứu Học sinh khối 10 đang học tại trường THPT Thanh Chương 3. Lớp thực nghiệm 10A3, 10B, 10D5. Lớp đối chứng 10A2, 10D1, 10D3 4
2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Sân khấu hóa một số nội dung trong bài 7: “Tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy” sách GDQPAN lớp 10. 3. Thời gian nghiên cứu Đề tài được tiến hành từ 15/9/2020 đến 7/3/2021 - Giai đoạn 1: Từ 15/9/2020 đến 05/10/2020: Chọn đề tài nghiên cứu - Giai đoạn 2: Từ 05/10/2020 đến 30/10: Thu thập thông tin, viết đề cương nghiên cứu. - Giai đoạn 3: Từ 30/10/2020 đến 28/2/2021: Áp dụng đề tài vào thực tiễn - Giai đoạn 4: Từ 28/2/2021 đến 7/3/2021: Đánh giá kiết quả, rút kinh nghiệm và hoàn thiện đề tài. PHẦN 2: NỘI DUNG I. Cơ sở khoa học 1. Cơ sở lý luận 1.1. Một số khái niệm và đặc trưng của sân khấu 1.1.1. Khái niệm sân khấu - Sân khấu là một hình thức hợp tác của nghệ thuật sử dụng biểu diễn trực tiếp, thường bao gồm việc các diễn viên trình bày những trải nghiệm của một sự kiện có thật hay tưởng tượng trước những đối tượng khán giả tại chỗ, ở một nơi cụ thể, thường là nhà hát. Các diễn viên có thể truyền tải kinh nghiệm này đến với khán giả thông qua sự kết hợp của cử chỉ, lời nói, bài hát, âm nhạc. Các yếu tố của nghệ thuật, chẳng hạn như khung cảnh được dàn dựng và kịch nghệ như ánh sáng được sử dụng để nâng cao tính biểu tượng, sự hiện diện và tính tức thời của trải nghiệm. Nơi trình diễn sân khấu cũng được gọi tên là sân khấu. - Sân khấu hiện đại ngày nay được định nghĩa rộng là các buổi biểu diễn của các vở kịch và nhạc kịch có kết nối giữa sân khấu và các hình thức nghệ thuật ba lê, opera (có sử dụng màn trình diễn được dàn dựng với trang phục đi kèm hát và nhạc đệm của dàn nhạc) và các hình thức trình diễn khác nhau. - Sân khấu hóa là hoạt động đại chúng (chính trị, văn hóa, giáo dục…) được tiến hành theo đặc trưng của nghệ thuật sân khấu. Các nội dung sinh hoạt (có chủ đề) được chuyển tải liên tục, chặt chẽ bằng dàn cảnh và biểu diễn. 1.1.2. Đặc trưng phân loại sân khấu * Hoạt cảnh truyền thống: Nhằm tái hiện lại một sự kiện lịch sử, hình tượng của một nhân vật, hình thành của một dân tộc…nhằm giáo dục truyền thống, ca ngợi bản chất tốt đẹp của con người, đất nước. 5
* Sân khấu hóa lễ hội: Nhằm tái hiện lại một nhân vật được lấy làm tinh thần của ngày lễ, thường mang yếu tố tâm linh, thiêng liêng… * Sân khấu hóa thông tin báo cáo: Nhằm thông tin, báo cáo, tổng kết một quá trình hoạt động tới đông đảo các thành viên (trong tổ chức) hoặc đông đảo quần chúng. * Sân khấu hóa thông tin, giáo dục truyên truyền: - Là những tiểu phẩm ngắn nhằm giáo dục, tuyên truyền các vấn đề xã hội như các nội dung liên quan đến chủ quyền biển đảo, phòng chống ma túy… - Thông qua các câu chuyện sân khấu để phân tích, thuyết phục, giáo dục cái lợi, cái hại… của vấn đề nêu ra. - Sân khấu hóa thông tin, giáo dục tuyên truyền luôn mang tính nhanh nhạy kịp thời, sát thực tiễn cuộc sống… dễ hiểu, dễ cảm nhận, ngắn gọn và lôi cuốn. *Đây là cơ sở lý luận cơ bản nhất để từ đó đưa đề tài vào nghiên cứu thực tiễn. Ví dụ: Qua tiểu phẩm về ma túy, sân khấu hóa khai thác sự đối lập giữa cái lợi và cái hại, các em nhanh chóng nhận ra thông qua sự đối lập của các nhân vật đại diện cho hai phía… 1.2. Một số khái niệm và phân loại của ma túy 12.1. Khái niệm về ma túy - Theo Từ điển tiếng Việt: “ Ma túy là tên gọi chung cho tất cả các chất có tác dụng gây trạng thái ngây ngất, đỡ đẫn, dùng quen thành nghiện” - Theo quan điểm của Tổ chức Y tế thế giới (WHO): Ma túy là bất cứ chất nào khi đưa vào cơ thể con người có tác dụng làm thay đổi một số chức năng của cơ thể. - Theo quan điểm của Liên Hợp Quốc: Ma túy là những chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, khi xâm nhập vào cơ thể con người có tác dụng làm thay đổi ý thức và trí tuệ, làm con người lệ thuốc vào nó - Bộ Luật Hình sự năm 1999 đã xác định: Ma túy bao gồm nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa, cao côca; lá, hoa, quả cây cần sa; quả thuốc phiện kho, quả thuốc phiện tươi; heroine, cocaine; chất ma túy khác ở thể lỏng hoặc rắn - Luật Phòng, chống ma túy của nước ta đã đưa ra khái niệm về chất ma túy như sau: “Chất ma túy là chất gây nghiện, chất hướng thần, được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành” “Chất gây nghiện là chất kích thích, ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng” 6
“ Chất hướng thần là chất kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn đến tình trạng nghiện đối với người sử dụng” 1.2.2. Phân loại ma túy - Phân loại theo nguồn gốc sản xuất - Phân loại dựa vào đặc điểm cấu trúc hóa học - Phân loại dựa vào mức độ gây nghiện và khả năng bị lạm dụng - Phân loại dựa vào tác dụng đến tâm, sinh lí người sử dụng 1.3. Nguyên nhân gây nghiện và tác hại của ma túy 1.3.1. Nguyên nhân gây nghiện - Ảnh hưởng của mặt trái kinh tế thị trường, lối sống thực dụng, văn hóa phẩm đối trụy, phối hợp giữa gia đình với nhà trường, xã hội chưa hiệu quả, công tác quản lý địa phương chưa tốt. - Do thiểu hiểu biết về tác hại của ma túy nên nhiều học sinh bị những đối tượng xấu kích động, lôi kéo sử dụng ma túy, tham gia vận chuyển, mua bán ma túy. - Do muốn thỏa mãn tính tò mò tuổi trẻ, thích thể hiện mình, nhiều em đã chủ động đến với ma túy. 1.3.2 Tác hại của ma túy - Tác hại đến bản thân người sử dụng. - Tác hại đến nền kinh tế. - Tác hại đến trật tự, an toàn xã hội. 2. Cơ sở thực tiễn - Việc đưa sân khấu hóa đã được áp dụng rộng rãi trên nhiều phạm vi, chương trình cộng đồng như các buổi tuyên truyền về phòng chống bạo lực học đường, chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, tuyên truyền về Luật nghĩa vụ quân sự…và trên các phương tiện thông tin, cách chương trình ngoài giời lên lớp, các buổi sinh hoạt tập thể . Việc sân khấu hóa ngày càng được áp dụng rộng rãi và qua thực tiễn đã thấy được hiệu quả rất cao so với các phương pháp tuyên truyền khác. - Trong nhà trường việc Sân khấu hóa đang được áp dụng ở một số nội dung của môn Văn học, phương pháp này cũng đem lại luồng sinh khí mới, môi trường học tập hứng khởi, vui vẻ cho học sinh. Ngoài ra trong bộ môn GDCD cũng từng bước áp dụng phương pháp Sân khấu hóa vào việc giới thiệu một số nội dung như Luật Hôn nhân gia đình; Luật chăm sóc, bảo vệ trẻ em gái; phòng chống bạo lực học đường... 7
- Qua tìm hiểu tại trường THPT Lê Quý Đôn (Hà Nội), việc đưa tác phẩm văn học lên sân khấu đã được thực hiện có nề nếp, hiệu quả. Hầu hết các tác phẩm ngữ văn, trích đoạn văn học trong chương trình như Chí Phèo, Vợ Nhặt, Nỗi oan Thị Mầu, Số Đỏ... đã được sân khấu hóa với những góc nhìn, cách tiếp cận phong phú, sinh động. Trực tiếp vào vai Thị Mầu trong tiểu phẩm "Thị Mầu ngoại truyện" bạn Tưởng Thùy Giang, học sinh lớp 12D5, Trường THPT Lê Quý Đôn chia sẻ cảm nhận của mình: “Theo em, sân khấu hóa các tác phẩm ngữ văn, trích đoạn văn học là một cách học hay, lôi cuốn người học. Bởi khi được hóa thân vào nhân vật trong tác phẩm văn học, chúng em tự phân tích, đánh giá, suy nghĩ về tâm lý nhân vật, bối cảnh, diễn biến câu chuyện, qua đó cảm nhận sâu sắc về tác phẩm văn học nói chung và từng nhân vật nói riêng”. - Với kinh nghiệm hơn 30 năm giảng dạy môn Ngữ văn, Thạc sỹ Phạm Hà Thanh, giáo viên trường THPT Lê Quý Đôn nhìn nhận:“Việc sân khấu hóa tác phẩm văn học có sức hấp dẫn với học sinh bởi phương pháp này đã khơi gợi được cho các em ý muốn tìm hiểu về tác giả, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm; giúp các em hiểu được các thông điệp mà tác giả, tác phẩm muốn chuyển tải. Đồng thời, đây cũng là cách tạo điều kiện để học sinh phát huy vai trò tự chủ trong việc học, không bị giới hạn, bó buộc bởi những nội dung trong bài giảng của giáo viên. Khi các em được thể hiện quan điểm của mình và được công nhận sẽ giúp cho các em thêm tự tin và hứng thú trong các giờ học”. - Tại trường THPT Thanh Chương 3, việc đưa sân khấu hóa được đưa và các hoạt động của Câu lạc bộ Văn học; Câu lạc bộ Sức khỏe sinh sản vị thanh niên; Câu lạc bộ Lịch sử và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Qua các hoạt động trên, các em đều rất hứng thú và tiếp nhận các thông tin, kiến thức nhanh chóng và hiệu quả - Mỗi một tiểu phẩm mang một phong cách riêng, được các em lựa chọn và tái hiện dưới nhiều hình thức sân khấu khác nhau, mang đến nhiều màu sắc phong phú cho tiết học. Đặc biệt các em đã nhận thức sâu sắc về vai trò của bản thân đối với cuộc sống, biết hướng đến những giá trị tốt đẹp, giàu tính nhân văn, bày tỏ và ngợi ca những quan hệ đạo đức tốt đẹp trong xã hội; biết thông cảm, chia sẻ giúp đỡ bạn; biết hành động hợp lẽ phải…. Đó cũng là thông điệp mà các em gửi gắm và thể hiện rất xuất sắc qua các tiểu phẩm được trình diễn. II. Thực trạng 1. Thực trạng về chuyên môn và cơ sở vật chất 1.1. Thuận lợi : - Bộ môn GDQP – AN được sự quan tâm, chỉ đạo của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp ngày càng chặt chẽ giữa các bộ, ban nghành, đoàn thể. Hàng năm Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An đều ban hành các công văn chỉ đạo về thực hiện chương trình môn học, các giáo viên được tham gia các lớp tập huấn về thực hiện chương trình, những đổi mới, sửa đổi, bổ sung về môn học 8
- Được sự quan tâm của Cấp uỷ đảng, BGH nhà trường, tổ bộ môn cũng như tinh thần đoàn kết của các thành viện trong tổ. Nên việc triển khai các hoạt động, nhiệm vụ giảng dạy môn GDQP – An gặp nhiều thuận lợi. - Bản thân là một giáo viên đạt Giáo viên dạy giỏi toàn quốc, được tham gia dự giờ nhiều đồng nghiệp, với sự tâm huyết của bản thân nên tôi luôn muốn tìm tòi, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực để nâng cao hiểu quả môn học GDQP - AN trong nhà trường. 1.2. Khó khăn: - Hiện nay các tài liệu liên quan rất ít, nên để tìm hiểu thông tin phục vụ cho đề tài cũng như mở rộng kiến thức trong sách giáo khoa gặp nhiều khó khăn - Tệ nạn về ma túy ngày càng phức tạp và thay đổi hằng ngày nhưng nội dung sách giáo khoa thay đổi chậm nên việc áp dụng những nội dung mới còn nhiều vướng mắc trong quy định của Bộ, Sở. - Nhiều thông tin mang tính nhạy cảm, bí mật nên khó tiếp cận chính xác. - Cơ sở vật chất phục vụ cho dạy, học môn GDQP - AN vẫn còn rất hạn chế. 2. Thực trạng về hiểu biết tác hại của ma túy - Theo ông lê Trung Tuấn, Viện Nghiên cứu tâm lý người sử dụng ma túy (PSD) cho biết, kết quả khảo sát trên 1.100 học sinh tại một số trường phổ thông và một số địa phương cho thấy, chỉ có 4,5% số học sinh nói rằng mình hiểu biết về khái niệm và các chất ma túy, trong khi đó có tới 42,2 % tự đánh giá mình không hiểu về nội dung này; 44% các em không hiểu biết gì về dấu hiệu để nhận biết người nghiện ma túy và gần 40% chưa biết đến kỹ năng cần thiết phòng tránh ma túy. - Đặc biệt, những loại ma túy tác động trực tiếp đến hệ thần kinh của người sử dụng và đang trở nên phổ biến hiện nay, nhất là trong giới trẻ như methaphetamine (ma túy đá) thì chỉ có 56,4% số học sinh cho rằng chất đó khả năng gây nghiện, còn một số chất khác như shisha, bóng cười cũng rất ít học sinh biết đến. Nhận thức chưa đầy đủ cùng với tâm lý chủ quan khi cho rằng những loại ma túy trá hình này không có khả năng gây nghiện và không nguy hại đến sức khỏe là nguyên nhân chính dẫn đến hành vi sử dụng ma túy ở học sinh hiện nay. - Về nguyên nhân: 65% học sinh không biết tác hại của ma túy nên tò mò và dùng thử; 27% do bạn bè rủ rê, mời và lôi kéo sử dụng; 8% do bị lừa mà không hay biết. - Viện PSD còn tìm hiểu và đánh giá nhận thức của phụ huynh học sinh và giáo viên về kiến thức cũng như kỹ năng hỗ trợ xử lý tình huống khi nghi ngờ và phát hiện con em mình sử dụng chất gây nghiện. Kết quả, 32,5% phụ huynh học sinh và giáo viên không biết về các loại ma túy và tác hại của các loại ma túy; 29,5% có hiểu biết một chút; 25% biết khá rõ và 13% biết rõ về ma túy. Tuy 9
nhiên, phần lớn kiến thức mà phụ huynh và giáo viên hiểu về ma túy mới chỉ dừng lại ở việc ma túy là chất gây nghiện, có tác động tiêu cực đến người sử dụng, cón hiểu và nhận diện đó là loại ma túy nào và tác hại ra sao, gây hậu quả thế nào với người sử dụng thì hầu như chưa nắm vững. - Kết quả điều tra xã hội học năm 2017 tại 6 tỉnh, TP của Tổng cục Thống kê cho thấy, tỷ lệ người sử dụng trái phép chất ma túy là 0,6% (khoảng 600/100.000) dân số trong độ tuổi điều tra từ 15 - 64 tuổi; 8% số người sử dụng ma túy lần đầu dưới 18 tuổi, 60% số người sử dụng ma túy lần đầu dưới 25 tuổi. Toàn quốc xảy ra 1.952 vụ, so với tháng 02/2020 tăng 495 vụ (+33,97%). - Tỷ lệ vi phạm pháp luật trong thanh niên nghiện ma túy chiếm khoảng 50% và gấp 100 lần so với nhóm thanh niên không nghiện. Đây là con số đáng báo động khi mỗi năm VN có thêm 9.300 người nghiện. 3. Một số vụ án ma túy liên quan đến giáo viên, học sinh năm 2020: * Lầu Bá Xìa (SN 1974) trú tại bản Trường Sơn, giáo viên tại một trường THCS ở huyện Kỳ Sơn bị cơ quan chức năng bắt giữ về tội mua bán trái phép chất ma túy một ngày trung tuần tháng 5/2020 gây xôn xao dư luận. Công an huyện Kỳ Sơn bắt quả tang Lầu Bá Xìa; thu giữ 2 bánh hêrôin, 2 kg ma túy dạng đá, 97 gói và gần 20.000 viên ma túy tổng hợp. * Công an huyện Quế Phong cũng đã bắt giữ Thò Pạ Sáu, một giáo viên tiểu học ở trên địa bàn khi đang vận chuyển hơn 15 bánh hêrôin đi tiêu thụ. *Công an thành phố Ninh Bình phát hiện, bắt giữ hai học sinh Trường THPT Trần Hưng Đạo khi 2 học sinh này đang bán trái phép hai túi ma túy (dạng cần sa) trước cổng Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy * Tòa án thành phố Bắc Giang đưa xét xử tuyên phạt Lý Đình Hùng (SN 1999), trú tại xóm Nam, thôn Song Khê 2, xã Sông Khê (TP Bắc Giang) hai năm tù cho hưởng án treo về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”. Tại phiên tòa Hùng khai nhận đã mua của một người không quen biết 2,413 gam ma túy cần sa với giá 200 ngàn đồng, khi đang giao dịch bán số ma túy này với giá 250 ngàn đồng thì bị phát hiện và bắt giữ. * TAND huyện Yên Dũng vừa xét xử vụ án Phạm Văn Đoàn (SN 1995), trú tại thôn Đông Thắng, xã Tiến Dũng (Yên Dũng) cùng đồng bọn phạm tội “Tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy”. Bản thân Đoàn là học sinh cấp 3 cũng là đối tượng nghiện. Do cần ma túy để sử dụng và có tiền tiêu vặt, Đoàn đã chủ mưu bàn với 7 đối tượng nghiện khác cùng trang lứa, trong đó có 2 đối tượng cùng là bạn học, góp tiền để thực hiện hành vi mua bán ma túy. Sau 5 ngày liên tiếp thực hiện hành vi, Đoàn cùng đồng bọn bị bắt giữ. * Nguyễn Quang Hợp (SN 1993), sinh viên ưu tú của trường Đại học Nông lâm tỉnh Bắc Giang, trú tại thôn Dĩnh Cầu, xã Tân Dĩnh (Lạng Giang) có nhiều nghĩa cử cao đẹp. Hợp đã dùng số tiền thưởng vì có thành tích tốt trong học tập để 10
ủng hộ đồng bào bão lụt, bản thân nhiều lần tình nguyện hiến máu nhân đạo, được các cơ quan báo chí tuyên dương. Mẹ của Hợp là nhà giáo ưu tú, được Chính phủ tặng Bằng khen vì nhiều cống hiến cho sự nghiệp giáo dục. Hàng tháng Hợp đều nhận được tiền trợ cấp của gia đình để lo việc học tập, nhưng trước cám dỗ dễ kiếm tiền nên từ một sinh viên tiêu biểu, Hợp lọt vào đường dây mua bán “cái chết trắng”. Theo lời khai của Hợp, bản thân có quen biết với đối tượng tên là Quý, Quý và Hợp thống nhất là nếu bán được mỗi gói ma túy đá giá 500 ngàn đồng thì Quý sẽ cho bị cáo 100 ngàn đồng. Ngay sau đó, đối tượng tên Quý có giao cho Hợp 2,9 gam ma túy đá (Methamphetamine) và một cân tiểu ly. Khi Hợp đang bán mua túy tại phòng trọ của mình thuộc địa phận xã Bích Sơn (Việt Yên) thì bị lực lượng Công an bắt quả tang * Ngày 7/9/2020 Công an Thành phố Vinh bắt 5 đối tượng trú quán tại Thanh Chương, thu giữ 13 bánh Heroine, 10,1 kg ma túy đá, 10 221 viên ma túy tổng hợp, 2 ô tô, 120 triệu đồng * Chuyên án 234L bắt 5 đối tượng thu giữ 120 bánh Heroine * Chuyên án 319MT bắt 3 đối tượng thu giữ 700 kg ma túy đá - Một số vụ án ma túy đầu năm 2021: * Ngày 29/1/2021 công an huyện Yên Thành bắt đối tượng Nguyễn Văn Tuấn quê huyện Quỳ Hợp, thu giữ 1 kg ma túy đá, 97 triệu đồng, 3 điện thoại. * Ngày 3/2/2021 Công an huyện Diễn Châu bắt 3 đối tượng Lữ Thị Thúy (1990), Phan Thị Hiền (1985), Nguyễn Thị Minh (1992), thu giữ 7000 viên ma túy tổng hợp, 50 gói ma túy dạng đá, 0,39 kg Heroine, 150 triệu đồng, 5 điện thoại. * Ngày 4/2/2021 Công an huyện Quế Phong bắt 2 đối tượng, Hà Văn Hoàng (2000), Vi Quang Trung (1999), thu 2 800 viên hồng phiến. * Ngày 7/2/2021 Bộ đội biên phòng cửa khẩu Nậm Cắn bắt đối tượng Tù Lỳ Vừ (2000), thu 8 bánh Heroine. * Ngày 16/2/2021 công an huyện Diễn Châu bắt Bùi Văn Trí (sinh năm 1994) tại Viên Thành, Yên Thành thu 20 000 viên ma túy tổng hợp. * Ngày 21/2/2021 cơ quan chức năng bắt đối tượng Bùi Tiến Vân (1983) quê Mỹ Sơn, Đô Lương tại cửa khẩu Thanh Thủy, Thanh Chương, thu 6 kg ma túy đá. - Theo Ông Ngô Quang Dũng, Chánh tòa Hình sự (TAND tỉnh Bắc Giang) cho biết: "Đối tượng phạm tội về ma túy đưa ra xét xử có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Vài năm trở lại đây, trung bình hàng năm có khoảng 30% số bị cáo mà Tòa án hai cấp trong tỉnh phải giải quyết phạm tội về ma túy dưới 25 tuổi, trong đó có cả lứa tuổi chưa thành niên là học sinh, sinh viên. Với độ tuổi dưới 18, sống phụ 11
thuộc gia đình, không có thu nhập thì việc sử dụng ma túy, nghiện ma túy là con đường ngắn nhất dẫn đến việc phạm tội của lứa tuổi này". CHỈ TIÊU BẮT GIỮ TỘI PHẠM MA TÚY NĂM 2020 (Từ ngày 15/12/2019 đến ngày 14/12/2020) (Kèm theo Kế hoạch số 46/KH-UBND ngày 22/01/2020 của UBND tỉnh) TT ĐƠN VỊ CHỈ TIÊU (vụ) 1 Công an tỉnh (các phòng nghiệp vụ) 102 2 Bộ đội biên phòng tỉnh 51 3 Cục Hải quan tỉnh 10 4 Thành phố Vinh 272 5 Huyện Tương Dương 86 6 Huyện Kỳ Sơn 76 7 Huyện Quế Phong 71 8 Huyện Diễn Châu 46 9 Huyện Quỳ Châu 36 10 Huyện Thanh Chương 31 11 Huyện Đô Lương 31 12 Thị xã Hoàng Mai 26 13 Huyện Yên Thành 26 14 Huyện Con Cuông 26 15 Huyện Quỳ Hợp 26 16 Thị xã Thái Hòa 21 17 Huyện Nghĩa Đàn 21 18 Huyện Nghi Lộc 21 19 Huyện Quỳnh Lưu 21 20 Thị xã Cửa Lò 16 12
21 Huyện Tân Kỳ 16 Tổng 1080 vụ Qua thực trạng buôn bán, vận chuyển, sử dụng các chất ma túy ngày càng diễn ra phức tạp, đối tượng tham gia ngày càng trẻ hóa, đặc biệt là các em học sinh ngày càng nhiều. Vì vậy trách nhiệm của ngành giáo dục nói chung và bộ môn GDQP AN nói riêng cần có những phương pháp giáo dục, tuyên truyền cho các em hiểu ró tác hại của ma túy một cách hiệu quả nhất. Với phương pháp Sân khấu hóa nội dung về tác hại của ma túy đang đạt hiệu quả cao hơn tát cả các phương pháp giáo dục hiện đang áp dụng. 4. Một số hạn chế, nhược điểm của phương pháp truyền thống: - Qua quá trình quan sát, dự giờ các đồng nghiệp thì bản thân thấy các phương pháp truyền đạt theo lối truyền thống có một số nhược điểm, hạn chế: + Hạn chế về mức độ “nhớ, hiểu” trên lớp. Lý thuyết nằm ở tầng tư duy thấp, tức là ở mức độ “nhớ, hiểu” do giáo viên truyền thụ. Thời gian 1 tiết học để tiếp thu kiến thúc mới ngắn, nên các em không thể tư duy mà chỉ “nhớ, hiểu”. nhưng nếu 1 học sinh bị ốm, không tập trung…thì lượng kiến thức đó xem như bị hổng + Hạn chế về việc vận dụng, phân tích, sáng tạo từ kiến thúc lý thuyết khi về nhà, ra thực tiễn + Hạn chế về việc phát triển các kỹ năng vốn có của học sinh. Dạy học theo phương pháp truyền thống, quá đề cao người dạy nên học sinh luôn thụ động trong tiếp thu kiến thức. Tiết học diễn ra đơn điệu, buồn tẻ, thiên về lý luận nên kỹ năng thực hành, sáng tạo, vận dụng vào thực tiễn bị hạn chế III. Phương pháp dạy học bằng Sân khấu hóa nội dung 1. Các bước thực hiện - Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm chọn 1 tên gọi ( các em trong nhóm tự chọn tên cho nhóm mình), cử 1 thành viên làm nhóm trưởng. Nhóm trưởng có trách nhiệm lập nhóm facebook - Giáo viên giao chủ đề cho các nhóm, yêu cầu cần đạt được của các chủ đề. Mỗi chủ đề do 2 nhóm thực hiện. Giáo viên đưa ra một số cốt truyện mẫu để các nhóm tham khảo trước khi viết kịch bản - Các nhóm trao đổi qua Fb, thống nhất nội dung trọng tâm, viết kịch bản, chọn nhân vật - Gửi kịch bản cho giáo viên qua mail, giáo viên chỉnh sửa, duyệt kịch bản đảm bảo đúng, đủ nội dung đã giao, đúng thời gian quy định và gửi lại nhóm trưởng. Mỗi tiểu phẩm không quá 15 phút 13
- Nhóm trưởng gửi nội dung kịch bản lên nhóm, các nhân vật bắt đầu thục luyện lời thoại, tự tập diễn và ghi lại cảnh diễn lên nhóm góp ý, chỉnh sửa - Mỗi tiết học giáo viên chỉ định 2 nhóm trình diễn, 2 nhóm còn lại quan sát và nhận xét đánh giá, giáo viên chuẩn bị cho mỗi nhóm quan sát 1 hình like và 1 hình tim. Các nhóm sẽ like hoặc thả tim cho nhóm biểu diễn hay nhất. - Giáo viên tổng hợp ý kiến, bổ sung và nhận xét tiết học 2. Tính mới, sáng tạo, khoa học và thực tiễn của đề tài 2.1. Về tổ chức, thái độ, thời gian - Việc cho các em tự chọn tên nhóm, nhóm trưởng giúp các em thấy mình được tôn trọng, tin tưởng, tính dân chủ, thân thiện. Lập nhóm giúp các em hình thành tính tổ chức, kỷ luật và đoàn kết cùng cố gắng. - Khi các em thảo luận để viết thành kịch bản thì mỗi thành viên đều được giao nhiệm vụ nên trách nhiệm của mỗi em được nâng cao vì tập thể - Việc lập nhóm Fb giúp các em chủ động về thời gian khi cần trao đổi. Các em có thể làm việc một cách khoa học, các nhân vật có thể tự tập vai diễn của mình ở nhà, quay video gửi lên nhóm góp ý mà không gây ảnh hưởng đến thời gian các môn học khác. - Các em làm việc, trao đổi tích cực hơn, chủ động hơn, hăng say hơn khi có những ý mới là có thể trao đổi ngay, tăng tính hứng thú - Việc cho các nhóm quan sát like hoặc thả tim sẽ tăng tính hấp dẫn, vui vẻ cho tiết học 2.2. Về kiến thức - Các em được thảo luận với nhau để có kịch bản hay nhất, phù hợp nhất. Qua đó tính sáng tạo của các em được thể hiện để tạo ra sản phẩm. - Để viết kịch bản các em hứng thú tìm hiểu, tìm kiến nhiều kiến thúc liên quan trên mạng Internet, qua các thầy cô, thậm chí qua các đồng chí công an tại địa phương. Giúp các em tiếp thu, hiểu rõ nội dung trọng tâm một cách chủ động, nhẹ nhàng. - Khi luyện tập các em ghi nhớ kịch bản để biểu diễn, từ đó nội dung được ôn luyện lần 2 một cách tự nhiên. Kể cả những em không biểu diễn cũng ghi nhớ nội dung qua quan sát bạn tập, nhắc tập. - Kịch bản biểu diễn, nhân vật mang tính trực quan, tính thực tiễn, gần gũi nên các em dễ nhớ, đặc biệt là những nhân vật chính từ đó cũng ghi nhớ nội dung sâu sắc. - Khi hóa thân vào nhân vật giúp các em sáng tạo trong phong cách thể hiện, tự tin trong giao tiếp. 14
- Các em sẽ hiểu được tác hại của ma túy một cách thoải mái, hứng thú qua nghe, nhìn, đọc. Mỗi tiểu phẩm được lưu lại trên nhóm Fb nên các em có thể xem lại, ôn lại nội dung bất cứ lúc nào. Các em nghỉ học vẫn có thể tiếp thu kiến thức sau khi xem lại. Như vậy qua phương pháp sân khấu hóa có thể thấy được tính ưu việt, tính mới sáng tạo khoa học và sát thực tiễn. Các em được chủ động sáng tạo, được thể hiện mình, khả năng giao tiếp được nâng cao việctiếp thu nội dung, kiến thức một cách nhẹ nhàng và đầy hứng thú. Tiết học diễn ra vui vẻ qua những cách diễn hài hước, lời thoại độc đáo nhưng hiệu quả. Qua nhóm Fb các em sẽ bố trí thời gian học tập một cách khoa học nhất, đảm bảo nội dung nhưng không gây ảnh hưởng đến thời gian học các môn khác. Các tiểu phẩm được lưu lại trên nhóm giúp các em có thể ôn lại nội dung mỗi lần xem. Qua hình ảnh, cử chỉ, hành động của các nhân vật trong tiểu phẩm và việc phải tìm kiến nhiều kiến thức liên quan về ma túy trên mạng Internet giúp các em sẽ nhanh chóng nhận ra những đối tượng nghiện, hình thức lôi kéo dụ dỗ, tác hại của ma túy và cách phòng tránh hiệu quả nhất. 3. Một số giải pháp để nâng cao hiệu quả của phương pháp dạy học Để đạt được hiệu quả như mong muốn đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư, chuẩn bị công phu và định hướng tốt cho các em 3.1. Giáo viên cần truyền cảm hứng cho các em học sinh, khơi dậy tính sáng tạo trong các em đảm bảo rằng các em đều là những học sinh có khả năng tiềm ẩn 3.2. Khi giao nhiệm vụ, nội dung phải cụ thể, phải nêu trọng tâm cần đạt được trong các tiểu phẩm 3.3. Giáo viên cần định hướng và có các cốt truyện mẫu từ đó các em sẽ sáng tạo ra các kịch bản cho nhóm mình. Nhanh chóng sửa chữa, thông qua kịch bản 3.4. Làm việc, trao đổi với các nhóm trưởng, luôn đôn đốc động viên và giải quyết các vướng mắc nhanh chóng cho các nhóm qua nhiều cách khác nhau như gọi điện, nhắn tin, messenger, zalo, mail 3.5. Các nhóm khi luyện tập có thể gửi video về cho giáo viên, giáo viên nhanh chóng góp ý để các em hoàn thiện nhất 3.6. Chuẩn bị các mẫu biểu nhận xét các tiểu phẩm cho các nhóm để xem xét rút kinh nghiệm ngay sau mỗi tiết học tại mỗi lớp 3.7. Để tăng tính hấp dẫn, sôi nổi thì giáo viên nên chuẩn bị các hình like, tim để các nhóm biểu thị cảm xúc sau mỗi tiểu phẩm 3.8. Thành lập các câu lạc bộ truyên truyền về phòng chống ma túy, biểu diễn các tiểu phẩm trong các tiết chào cơ đầu tuần 3.9. Tổ chức các hoạt động vẽ tranh, khẩu hiệu tuyên truyền về tác hại của ma túy: “ Tuổi trẻ hành động vì cộng đồng không ma túy”; “Chung tay nói 15
không với ma túy, vì chính bạn và cộng đồng”; “ Tương lai và ma túy không cùng tồn tại”; “Đừng để ma túy lãng phí tuổi thanh xuân”; “ Sống tuổi trẻ, nghĩ tương lai, nói không với ma túy”; “ Ma túy đá, phá cuộc đời” 4. Một số cốt truyện mẫu 4.1. Cốt truyện 1 Nguyễn Văn A là một học sinh ngoan nhưng gia đình rất nghèo. Bố mẹ A phải đi lam lũ kiếm sống để nuôi con. Suốt ngày tất bật từ sáng đến khuya mới về, khi đi con chưa dậy, khi về con đã ngủ. A lớn lên với cha mẹ mà như trẻ mồ côi. Nhiều đêm em thức thật khuya để chờ cha mẹ về, khoe với cha mẹ thành tích học tập của mình. Nhưng do về khuya, lại làm cả ngày vất vả, cha mẹ chỉ ừ à cho xong. Cứ hứa lần này đến lần khác sẽ nói chuyện với A. Nhưng do cuộc sống tất bật nên cha mẹ cũng quên. Nhà bên cạnh bạn B thì khi nào cũng được cha mẹ bên cạnh, quan tâm, săn sóc. A cảm thấy tủi thân, dần dần A bắt đầu chán học, ham chơi, tụ tập quán Internet. Một ngày nọ, một đám thanh niên đến hỏi chuyện và lân la làm quen. Chúng biết A đang chán nản nên rủ rê, dụ dỗ A sử dụng ma túy để quên đi sự đời chán nản. Vì một phút xao lòng A đã dẫn thân vào con đường nghiện ma túy. Lúc đầu được chúng chu cấp nhưng dần dần A phải tự kiếm tiền để thỏa mãn cơn nghiện. Trong nhà không có gì đáng giá, A nảy ra ý định và đi ăn trộm nhà bên cạnh. Sau một thời gian, từ một cậu thanh niên khỏe mạnh, A trở nên gầy gò, xanh xao…. Một ngày nọ A đang chích ma túy thị bị bắt và đưa đi cai nghiện. Cha mẹ A lúc đó mới hiểu, cuộc sống với con không phải chỉ có đưa tiền con là đủ. Quá trình cai nghiện cậu thấy sự đau khổ khi thiếu thuốc, nhưng được cha mẹ luôn đến động viên nên A quyết tâm cai nghiện. 4.2. Cốt truyện 2 Nguyễn Văn B là một học sinh con nhà nghèo nhưng chăm ngoan, hiểu thảo với cha mẹ. Cha B bị bại liệt nằm một chỗ, mẹ phải bươn chải cuộc sống để kiếm tiền chăm lo gia đình. Hằng ngày B một buổi đi học, một buổi đi phụ hồ kiếm thêm thu nhập phụ giúp mẹ. mọi việc ở nhà B đều làm giúp mẹ để mẹ đỡ mệt. Cuộc sống đang diễn ra êm đềm, tuy nghèo nhưng gia đình luôn ấp áp yêu thương của mẹ dành cho B. Rội một hôm khi B đang học trên lớp, thầy giáo chủ nhiệm bước vào và thông bào cho B một tin như sét đánh. Mẹ B khi đang chở xe ve chai quá cồng kềnh nên không quan sát đường bị một xe tải trong hẻm đâm tình hình rất nghiêm trọng. B vội vàng xin phép thầy giáo nhanh chóng đạp chiếc xe đạp cũ về nhà. Về tới nhà thấy cha nằm một chỗ rưng rưng nước mắt không nói được gì chỉ tay ra ngoài. B hiểu ý cha vội vàng đạp xe ra bệnh viện huyện, tới nơi B thì mẹ đang được các bác sĩ cấp cứu. Nhìn thấy tấm thân gầy gộc, xanh xao của mẹ mà B như bị xé nát con tim. B tự trách mình, vì muốn được đi học mà để mẹ ra nông nỗi này. B tìm mọi lí do để cố kết tội mình. Bác sĩ đến và gặp B, bác sĩ bảo tình hình của mệ rất xấu, hiện bị tụ máu não cần phải phẫu thuật. Nhưng số tiền khá lớn nên nói B chuẩn bị tinh thần. Vì thương mẹ nên B nói sẽ về chuẩn bị số tiền đó, bảo 16
bác sĩ mổ ngay để cứu mẹ. Nhưng B biết tìm đâu ra số tiền đó bây giờ, trong nhà thì cũng không có gì đáng giá để bán. Đang ngồi ủ rũ, lo lắng bên gọc đường thì một anh trong xóm lại gần. Hoàng Mèo còn trẻ nhưng không biết làm nghề gì mà chưa đầy 1 thàng mà đã giàu có, tiền cho vay khắp xóm. Đang chết đuối như vớ được cọc. B liền hỏi vay Hoàng. Hoàng không cho vay vì biết nhà B có gì đâu mà trả. Để có tiền chữa trị cho mẹ nên B năn nỉ, cầu xin và hứa sẽ làm mọi việc khi Hoàng yêu cầu. Thế là Hoàng cho B vay, có được tiền, B vội chạy ngay đến bệnh viện để kịp trả tiền cho bệnh viện. Vài hôm sau, Hoàng gặp B và bảo B cầm một túi xách đưa sang xóm bên sẽ có người đón nhận. B không quan tâm trong đó chứa vật gì liền cầm đưa đi. Mỗi lần như vậy Hoàng trừ nợ cho B 2 triệu, thấy việc trả nợ có vẻ dễ dàng nên B càng tích cực. Dần dần B thân thiết với Hoàng hơn, cùng nhau đi chơi, tụ tập…B dần chán học và theo Hoàng đi làm ăn, việc nhẹ lương cao. Điều gì đến cũng đã đến, B bị Hoàng lừa và trở thành con nghiện. Từ một người con hiếu thảo, hiền lành, B trở nên hay nổi nóng, thức khuya dậy muộn. Ngày bỏ học nhiều hơn, lên lớp thì ngủ, không thì cũng xin ra ngoài ngồi góc gần nhà vệ sinh Thấy có biểu hiện lạ nên các bạn trong lớp báo cho giáo viên chủ nhiệm, nhà trường làm việc và cuối cùng khuyên giải thì B nói mình đang sử dụng ma túy. B bị cho thôi học và báo về địa phương. Mẹ B biết chuyện tưởng chừng như gục gã. Nhưng vì tình thương con nên bà lại cố gắng, bà khuyên nhủ B và đưa B đi cai nghiện. Lòng thương mẹ trong B trỗi dậy, B hối hận xin lỗi mẹ và hứa sẽ cai nghiện để làm lại cuộc đời. Còn về phần Hoàng thị bị công an bắt khi đang vận chuyển 30 bánh Heroine. Hoàng bị tòa tuyên án tử hình. Cái kết cho kẻ gieo rắc cái chết trắng 4.3. Cốt truyện 3 Nguyễn Văn C, con gia đình giàu có nhất vùng. C được cha mẹ chiều chuộng thích gì được nấy. vì được chiều chuộng và gia đình giàu có nên C sống không sợ trời, không sợ đất. mọi việc sai trái của C đều có cha mẹ giải quyết. Cuộc sống với C chỉ cần có tiền còn cha mẹ không cần quan tâm. C chơi bời trác táng, tụ tập quậy phá, nhậu nhẹt, thường xuyên bỏ học. Giáo viên chủ nhiệm nhiều lần gọi điện báo phụ huynh nhưng cha mẹ C không tin con mình sẽ hư hỏng, thậm chí nhiều lúc phụ huynh còn bảo cô vu oan cho con mình. Nhà trường yêu cầu gặp phụ huynh thì lại bảo bận, thuê bác hàng xóm đi hộ. Biết nhà C giàu có, các đối tượng nghiện lân la làm quen rồi tung hô C là đại ca. C càng thấy mình quan trọng, sẵn sàng vung tiền cho lũ đàn em để thể hiện đẳng cấp của mình. Bọn nghiện một mặt thì tung hô nhưng mặt khác lại khiêu khích bản lĩnh đàn ông của C. Là đại ca, đầu đội trời, chân đạp đất, mà không biết khói thuốc là gì thế thì còn gì ý nghĩa. Với bản lĩnh của đại ca thì chỉ hút cho oai thôi chứ sao mà nghiện như bạn chúng được. Để thể hiện oai phong, thể hiện bản lĩnh và cũng tò mò tại sao bọn này lại đam mê khói thuốc như vậy. C bắt đầu sử dụng ma túy, mỗi lần tụ tập C lại được bọn đàn em phục vụ chu đáo. Thấy thật là sảng khoái, bay bổng, cuộc sống thất là vi diệu. 17
C đã bị nghiện lúc nào không hay. Lúc này bọn đàn em trở mặt, muốn dùng thuốc phải có tiền. C ngày càng xin tiền cha mẹ thường xuyên hơn, ngày càng nhiểu hơn. Vì tiêu tiên quá mức nên cha mẹ C không chu cấp đủ, C bắt đầu trộm các vật dụng trong gia đình đi bán. Mọi việc vỡ lở khi C bị công an bắt khi đang trong cơn ngáo đá. Tin đến gia đình C, cha mẹ C lúc này mới ngỡ ngàng khi chằng quý tử của mình đang nhún nhảy dù đang bị còng tay. Mọi sự sụp đổ trước mặt cha mẹ C. Mâu thuẫn gia đình nảy sinh. Cha mẹ đổ lỗi cho nhau khi không quan tâm đến con, cuối cùng cha mẹ li hôn. Còn C có một kết cục buồn cho một đời trai trẻ lầm lỡ 5. Một số kịch bản 5.1. Kịch bản 1: Ai có thể bản lĩnh Diễn viên: Tâm (Chị Tình); Tình (TN bị nghiện); Trinh (BT đoàn xã); Thuận (Bán báo); Lợi (Công an) I. Cảnh 1(trước cổng ủy ban xã)Trinh cầm tài liệu tuyên truyền về ma túy đi qua đi lại, lẩm nhẩm đọc, thi thoảng ngước nhìn ra xa như đang chờ đợi ai đó, lúc này nghe tiếng Thuận đang rao bán báo Thuận:ay zô, ây zô…báo đây…báo đây. Tin tức nóng hổi vừa thổi vừa xem đây. Trinh: ây za, ây za. Con cào cào nào mà ồn ào quá đi Thuận: tin hot tin nóng. Có con cá rô bật nhảy lên bờ gây ra tai nạn chết gần vạn sinh linh đây. Mua đi mua đi. Con chim cánh cụt bay từ Bê la rụt sang tắm nắng Đô Lươnghít gió Lào Thanh Chương Trinh:Rồi. Con này chắc mới từ Nghi Phú về Thấy Trinh, Thuận chạy tới mời mua báo Thuận: Sư huynh ah. Có thể xót thương giúp mua cho người đẹp tờ báo được không zậy. Có 5000 thôi mà, sư huynh. Sư huynh có thể trên thông trời văn, dưới tường đất lí đó mà. Trinh: Ây za…Người nói ngơ ngơ cái gì zậy. Không thấy ta đây đang bận hả. Thật là điếc cái lỗ nhĩ quá đi Thuận: Thiện tai thiện tai, thanh niên giờ sao thấy gái đẹp lại vô tình như zậy chứ hả Trinhvẫn cầm tập tài liệu lẩm nhẩm đọc Thuận: Tin nóng đây. Tìm trẻ lạc: có một bé trai chừng tầm 25 tuổi lẻ, cao một mét bẻ đôi. Đầu thì bơ phờ mặt thì ngu ngơ như 1 thằng khờ. Khi đi mặc áo xanh quả chanh, quần chôm chôm dày ăn trộm, trên tay cầm theo đống toa thuốc tâm thần, mặt thì đần đần miện thì lẩm bẩm. mau mua xem pà con ơi… Trinh: ây za đứa trẻ nào mà tội nghiệp quá zậy 18
Thuận:cười khúc khích Trinh:Ê..con nhỏ này mày nói tao đó hả….(rồi nhìn đồng hồ). Sao hẹn 7 rưỡi mà chưa thấy tới zậy. mần ăn chi sống nhăn ri không biết nữa Thuận:(Nghó nghiêng)ủa anh đẹp trai đi tình nguyện à Trinh: ủa, sao nhóc con biết Thuận:(bỉu môi) Nhóc nựa chơ, em đây 18+ rồi đó. Anh cho em đi theo làm tình nguyện với. Em đây tình nguyện theo anh…. Mà tình nguyện chi rứa anh hai Trinh: ôi thôi, làm em nổi hết da gà rồi chị ơi. Đi tuyên truyền về phòng chống ma túy chị ạ. Thuận: hả…ma túy hả…em kể cho anh nghe chuyện mới tinh mơ nè, ngay và luôn Trinh: Định chuyển nghề hả em gái. Không lo bán báo lại đi buôn dưa (lại xem đồng hồ không để ý đên Thuận nói gì thì nói) Thuận: khi nạy em đi qua đoạn nghịa địa. Chộ anh Lợi công an đang rượt theo hai cao thủ võ lâm, họ chạy màđạn cụng phị ngửi khói nà. Nội công quả là thâm hậu. Em tới nơi chỉ thấy mấy ống kim tiêm với cái bật lửa. Chắc bọn nghiện mới chích xong. Em bớp được cấy bật mới teo luôn Trinh: (nghe từ nghiện thì giật bắn người) khi mô, nghiện cấy chi? Thuận: Thì nghiện ma túy đó. Anh hỏi anh Lợi công an ấy Trinh: ừ cảm ơn em. Anh đi đây Thuận:(Ôm tập báo , bỉu môi)Ây za …Kẻ nậy là hay cảm ơn suông lắm ấy mà Trinh(hiểu ý, móc tờ 10000) Bán cho anh một tờ. (đang chờ tiền thối thì có điện thoại của Tâm gọi đến) Trinh: Tâm hả, sao lâu vậy. mình có tin mới nè Tâm: cháy nhà rồi (rồi tắt máy) Trinh: A lô a lô…Chạy một mạch tới nhà Tâm Thuận: anh….anh đẹp trai ơi báo với tiền thừa nè (chạy theo) Cảnh 2: Tại nhà Tâm Tình ngồi xoài dưới đất, mặt bơ phờ, áo quần xộc xệch, vừa gãi vừa ngáp như đang trên mây. Chú Lợi đang ngồi uống nước. Tâm đang khóc Trinh:(vừa thở vừa nói). Cháy… cháy hết chưa. Có…có ai bị sao không Tâm:(nói và lau nước mắt)Nguyên cả. Trinh vào đi 19
Trinh:(Vào thấy chú Lợi)Cháu chào chú. Nghe Tâm bảo cháy nhà con hoảng hồn chạy đứt hơi luôn. Có chuyện chi rứa biết Chú Lợi:(chỉ tay về phía Tình)Đó…Một đống đang thăng thiên đó Trinh: quay sang nhìn Tâm vẻ nghi nghờ, Tâm gật đầu Trinh đứng dậy đi lại chỗ Tình, lúc này Tình đang trong cơn nghiện, miệng ngáp tay sờ soạng khắp người, mặt bất thần. Thấy Trinh thì ôm ngay chân van xin Tình: anh cho em xin tí, em sắp chịu không nổi rồi, em chết mất thôi Tâm:(Lại gần tất một tát mạnh) Xin nè…đủ chưa, tỉnh chưa. Tại sao em lại làm vậy, em được cho đi học đàng hoàng mà sao lại thành ra như thế hả Tình. Em có biết cha mẹ vì em vì gia đình này mà phải tha hương cầu thực không hả. Nhìn hình ảnh mẹ gầy rộc đi mà em lại nỡ làm cái việc táng tận lương tâm vậy hả em.Em muốn cha mẹ chết, em mới vừa lòng phải không hả? Trinh: từ trước giờ em luôn là người con ngoan, trò giỏi mà Tình. Cả xóm này đi mô ai cụng nói. Nhìn thằng Tình mà học nà. Cha mẹ em đi đâu cũng tự hào về em. Sao giừ ra nông nỗi này hả em Tình: (nắm lấy tay chị Tâm) em biết em sai rồi. Chỉ vì tò mò, vì sĩ diện vì thể hiện bản lĩnh đàn ông mà em đã không vượt qua cám dỗ. giờ trở thành con nghiện, con ma trong người xúi dục em, lâu nay mất trộm trong xóm là do em . Tâm: Ai cũng có lần lầm lỡ em ạ. Nhưng niết sửa đổi thì mọi người sẽ tha thứ bỏ qua cho em, giời em phải quyết tâm cai nghiện thôi em ạ. Trinh: Cơ hội luôn dành cho những ai biết tôn trọng nó mà vượt lên chính mình. Em hãy cố gắng lên, anh tin em sẽ làm được Tình: Em sẽ quyết tâm đề cai nghiện để không phụ lòng tin của anh chị. Sau này về em sẽ cùng anh chị đi tuyên truyền về tác hại của ma túy Thông điệp:Qua tiểu phẩm chúng em muốn nói rằng: xã hội luôn có nhiều điều tốt đẹp nhưng cũng có những hiểm họa khôn lường. ranh giới giữa tốt và xấu thật mong manh. Đừng vì thể hiện bản lĩnh mà bị các đối tượng nghiện ma túy lợi dụng dụ dỗ. khi thành con nghiện con người mất đi tự trọng, xóm làng mất cảnh bình yên, gia đình mất những người con ngoan hiền, hiếu thuận 5.2 Kịch bản 2: Lầm lỡ Lời dẫn: Tuấn sinh ra trong gia đình nông dân nghèo. Cha thì bị bệnh nặng, mẹ Tuấn hiền lành, chịu thương chịu khó, thương chông yêu con. Tuy khó khăn nhưng bà vẫn cố gắng làm thuê làm mướn cũng tạm đủ trang trải cuộc sống. Tuấn là một học sinh ngoan hiền, thành tích học tập luôn ở tốp đầu. Rồi một ngày Trong lớp 10A2, Tuấn đang chăm chú nghe giảng Thầy Quyết ( phó hiệu trưởng bước vào). Xin phép thầy Tiến cho tôi gặp em Tuấn có việc 20