Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Tin học bậc Tiểu học

Chia sẻ: Hoangnhanduc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Tin học bậc Tiểu học" nhằm giúp học sinh hình thành các kỹ năng sống cơ bản, thói quen sinh hoạt tích cực trong cuộc sống, có ý thức làm việc nhóm, ý thức tham gia hoạt động lao động, giúp học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng trong các môn học vào thực tiễn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Tin học bậc Tiểu học

0 MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG Phần A. Đặt vấn đề 01 I. Lý do chọn đề tài 01 II. Mục đích nghiên cứu 02 III. Đối tượng nghiên cứu 02 IV. Phạm vi nghiên cứu 03 V. Nhiệm vụ nghiên cứu 03 VI. Phương pháp nghiên cứu 04 VII. Thời gian thực hiện 04 Phần B. Những biện pháp đổi mới để giải quyết vấn đề. 05 Chương I: Một số vấn đề về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn 05 Chương II. Tình hình thực tế và những nguyên nhân 07 Chương III. Một số các giải pháp thực hiện 09 Chương IV: Kết quả thực nghiệm 15 Phần C. Kết luận và khuyến nghị 17 I. Bài học kinh nghiệm 17 II. Kết luận 18 III. Những kiến nghị, đề xuất 18 Phần D. Sách và tài liệu tham khảo
1 PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài nghiên cứu: Giáo dục có vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của xã hội. Mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người phát triển toàn diện để đáp ứng yêu cầu chung của đất nước. Tin học là một trong những môn học có vai trò như một phương tiện tích cực hỗ trợ cho quá trình hội nhập ngày càng phát triển của đất nước. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với môn Tin học thay vì là môn tự chọn như hiện nay thì môn Tin học trở thành môn bắt buộc có phân hóa.Tin học giữ vai trò chủ đạo trong việc chuẩn bị cho học sinh khả năng tiếp nhận, mở rộng tri thức và sáng tạo trong thời đại thông tin, kết nối và toàn cầu hóa. Môn học cũng hỗ trợ đắc lực học sinh tự học và tự nghiên cứu; tạo cơ sở vững chắc cho việc ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, phục vụ phát triển nội dung kiến thức mới, triển khai phương thức giáo dục mới và hiện đại cho tất cả môn học. Để đạt được mục tiêu giáo dục, ngay từ bậc Tiểu học môn Tin học đã được đổi mới chương trình, đổi mới sách giáo khoa và đổi mới phương pháp dạy và học. Năng lực hợp tác được xem là một trong những năng lực quan trọng của con người trong xã hội hiện nay. Chính vì vậy, phát triển năng lực hợp tác từ trong trường học đã trở thành một xu thế giáo dục trên thế giới. Dạy và học tin học theo phương pháp mới, kỹ năng thực hành tốt giúp học sinh có nhiều điều kiện thuận lợi tiếp xúc với công nghệ kĩ thuật số; biết tạo ra phần mềm sáng tạo số phục vụ học tập và công việc trong cuộc sống hội nhập với thời đại 4.0. Ở bậc tiểu học, chủ yếu học sinh học sử dụng các phần mềm đơn giản hỗ trợ học tập và sử dụng thiết bị tin học tuân theo các nguyên tắc giữ gìn sức khoẻ, đồng thời bước đầu được hình thành tư duy giải quyết vấn đề có sự hỗ trợ của máy tính. Dạy tin học theo hướng tích hợp giữa lý thuyết và kỹ năng thực hành
2 giúp học sinh tham gia tích cực vào việc học. Tin học được áp dụng vào lớp học bằng những giờ học sinh động, giúp học sinh phát triển trí thông minh, đồng thời rèn cho học sinh kỹ năng làm việc, hướng tới một lớp học tích cực, năng động sáng tạo. Tôi xin chia sẻ một vài kinh nghiệm qua sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Tin học bậc Tiểu học” mà tôi đã đúc rút được qua quá trình được học tập, nghiên cứu trong các buổi tập huấn, các chuyên đề đổi mới phương pháp gỉảng dạy tin học do Sở giáo dục và Phòng giáo dục triển khai đồng thời trong thực tế giảng dạy nhằm góp phần hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng dạy và học tin học trong trường tiểu học. II. Mục đích nghiên cứu: Việc học, sử dụng máy tính đòi hỏi cả một quá trình luyện tập cần cù sáng tạo của cả người học lẫn người dạy. Đặc biệt trong tình hình cải cách giáo dục như hiện nay, tin học đòi hỏi học sinh sử dụng được, thành thạo một số phần mềm trò chơi hỗ trợ học tập, phần mềm học tập; tạo được các sản phẩm số đơn giản để phục vụ học tập và vui chơi. Ví dụ bài trình chiếu, bưu thiệp, bức vẽ hay lập trình một chương trình trò chơi hỗ trợ cho học tập, giải trí,... Không những thế học sinh còn sử dụng được các công cụ kĩ thuật số thông dụng theo hướng dẫn để chia sẻ, trao đổi thông tin với bạn bè và người thân. Dạy tin học theo quan điểm lý thuyết và thực hành được chú trọng theo hướng đổi mới phù hợp với sự phát triển của công nghệ thông tin thời đại 4.0. Sử dụng tin học kết hợp với những hoạt động trải nghiệm, kết hợp với các môn học khác giúp học sinh hình thành các kỹ năng sống cơ bản, thói quen sinh hoạt tích cực trong cuộc sống, có ý thức làm việc nhóm, ý thức tham gia hoạt động lao động, giúp học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng trong các môn học vào thực tiễn. III. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 3 của trường.
3 IV. Phạm vi nghiên cứu: Trường tôi là một trong những trường với lượng học sinh khá đông trên địa bàn quận với 34 lớp với hơn 1700 học sinh. Hiện tại phòng tin học được trang bị máy tính, máy chiếu, hệ thống Internet đầy đủ. Các lớp học trong nhà trường được trang bị máy chiếu, máy tính. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy luôn được nhà trường quan tâm đầu tư và được giáo viên trong toàn trường nỗ lực thực hiện trong nhiều năm qua. Là giáo viên giảng dạy bộ môn Tin học tại trường, những kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút được đều dựa trên điều kiện thực tế và nhằm phát huy những thuận lợi, những mặt mạnh trong quá trình giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Mục đích chính của việc học tin học là thực hành và vận dụng tin học trong học tập, cuộc sống, công việc. Trước đây học sinh chỉ cần học lý thuyết chưa chú trọng đến việc thực hành và tạo ra sản phẩm từ những kiến thức mà mình đã được học. Chính vì thế nhiều học sinh nắm rất tốt lý thuyết nhưng thực hành thì chưa thành thạo còn lúng túng và một số học sinh chưa biết vận dụng kiến thức các môn học khác để vận dụng vào tiết thực hành môn Tin học. Giờ đây với mục tiêu đổi mới phương pháp dạy và học tin học, chúng ta chú trọng tới việc thực hành và tạo ra các sản phẩm số phục vụ cho việc học tập và hội nhập công nghệ . Nhiều môn học có thể được áp dụng trong tiết thực hành môn Tin học, tạo ra các sản phẩm sáng tạo để tham gia các sân chơi bổ ích cho học sinh như: Cuộc thi tin học trẻ, cuộc thi sáng tạo thanh thiếu nhiên, giải toán bằng lập trình Scratch……. V. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Tìm hiểu thực trạng việc học tin học của học sinh và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức của các môn học để vận dụng vào tiết thực hành môn Tin học
4 - Đưa ra giải pháp hữu hiệu làm thế nào để dạy cho học sinh biết vận dụng kiến thức môn Tin học và các môn khác vào bài thực hành của mình có hiệu quả, tạo ra các sản phẩm sáng tạo. - Hướng dẫn học sinh vận dụng lý thuyết đã học vào các bài thực hành tổng hợp, sáng tạo để tạo ra sản phẩm của riêng mình. VI. Phương pháp nghiên cứu: - Nghiên cứu - Quan sát - Đối thoại, phân tích tổng hợp - So sánh, đối chiếu, thống kê kết quả VII. Thời gian thực hiện và ứng dụng - Từ tháng 9/2020 đến hết tháng 3/2021. - Địa bàn ứng dụng: Các tiết thực hành môn Tin học của học sinh khối 3 trường Tiểu học Nam Trung Yên – quận Cầu Giấy – thành phố Hà Nội.
5 PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Chương I. Một số vấn đề về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn. I. Cơ sở lý luận: Với mục tiêu giáo dục tiểu học là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành kỹ năng sống cho học sinh tiểu học. Chương trình giáo dục tiểu học chú trọng: phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức thực tế, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh. Thực hiện phương pháp giảng dạy lấy quá trình dạy - học làm trung tâm, tôi đã hướng dẫn giúp các em chủ động khám phá kiến thức, chủ động nghiên cứu lý thuyết để vận dụng vào thực hành, chủ động – tích cực thực hành. Đây cũng là lý do tôi chọn đề tài này với mục đích học sinh tự học, kết hợp kiến thức các môn khác; sử dụng lý thuyết để tham gia tích cực vào hoạt động thực hành, tạo ra các sản phẩm sáng tạo đồng thời hình thành, phát triển kỹ năng sống cho học sinh. II. Cơ sở thực tiễn: Qua những năm giảng dạy môn Tin học ở trường tiểu học, tôi nhận thấy rằng học sinh tiểu học rất thích, rất hứng thú và muốn khám phá với môn Tin học, vì nó là môn học lớp 3 các em mới được học. Không những thế môn Tin học là môn học khó vừa yêu cầu học sinh phải nắm tốt lý thuyết và biết vận dụng lý thuyết đó vào quá trình thực hành trên máy tính. Cho nên học sinh ngay từ đầu nếu không có phương pháp học đúng, giáo viên không kịp thời phát hiện, giúp đỡ sẽ dẫn đến việc học sinh “ngại thực hành” và đó là nguyên nhân dẫn đến một số học sinh không còn hứng thú với người bạn mới của mình là “chiếc máy
6 tính”. Các em sẽ không biết sử dụng người bạn mới đó để phục vụ cho việc học tập và vận dụng trong cuộc sống để theo kịp thời đại công nghệ thông tin ngày càng phát triển. Chính vì thế tôi càng cố gắng hơn trong việc giúp các em khắc phục điều này, tôi luôn tạo cho các em cảm giác gần gũi, giao tiếp thân thiện với người bạn mới của mình – chiếc máy tính. Một trong những giải pháp để làm được điều này là tìm tòi, rút kinh nghiệm về việc áp dụng đúng các buớc, khai thác các trò chơi hứng thú, tạo động lực và sự tập trung cho học sinh khi học. Đặc biệt là các em học sinh chưa có phuơng pháp tự học, vận dụng lý thuyết của bộ môn và của các môn học khác vào thực hành để đạt được hiệu quả tốt nhất. Tôi đã nghiên cứu, vận dụng trong suốt quá trình giảng dạy và rút ra được một số kinh nghiệm trong đề tài “ Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giờ thực hành môn Tin học bậc Tiểu học”.
7 Chương II. Tình hình thực tế và những nguyên nhân: Trong môn Tin học, một tiết học được chia làm 3 phần. Phần 1 là lý thuyết các bước thực hiện; phần 2 là thực hành; phần 3 ứng dụng mở rộng. Phần 3 là phần ứng dụng mở rộng thì phần này nhiều giáo viên thường cho học sinh tự thực hành ở nhà hoặc cho các em tự chọn. Nhưng đây thực sự là phần hữu ích để giáo viên rèn kỹ năng thực hành làm việc nhóm cho học sinh, để học sinh khám phá thêm những điều thú vị khi làm phần thực hành khó hơn hoặc rèn kỹ năng sống theo nội dung bài mà học sinh vừa được học. Một số tiết do lý thuyết dài nên thời gian thực hành ít, máy tính chưa đảm bảo cho học sinh thực hành tốt. Vậy làm sao để sau mỗi tiết học học sinh đều cảm thấy phấn khởi, hào hứng và được tiếp nhận những gíá trị của những kiến thức nội dung học tập, đồng thời học sinh hứng thú thực hành tạo ra nhiều sản phẩm phục vụ cho học tập, giải trí. 1. Thuận lợi: - Nội dung chương trình môn Tin học hiện nay được dạy theo bộ sách hướng dẫn học tin học lớp 3; lớp 4; lớp 5 do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. - Theo phân phối chương trình mỗi bài học sẽ có hai tiết (một tiết thực hành và một tiết lý thuyết). - Hiện nay, phòng tin học được trang bị máy tính, hệ thống Internet, Wifi tương đối đầy đủ phục vụ học sinh thực hành. - Nhà trường có hệ thống wifi, có kết nối internet nên trong quá trình giảng dạy giáo viên có thể tận dụng được nguồn tư liệu trực tuyến phong phú. - Hầu hết học sinh được tiếp xúc với máy tính hàng ngày không chỉ trên phòng tin mà ngay cả những tiết học khác trên lớp và ở nhà các em cũng được tiếp xúc với máy tính. Nhất là một số môn học các em phải học trực tuyến nên các em tỏ ra hứng thú, thích học hỏi và khám phá người bạn của mình.
8 - Nhà trường đã trang bị cho GV đầy đủ SGK và các phần mềm kèm theo. 2. Khó khăn: - Một số học sinh nhất là các học sinh nam thường hiếu động và ít quan tâm đến việc thực hành hoặc một số học sinh vẫn còn thái độ ham chơi, nên khi thực hành còn không tập trung, gây mất trật tự, ảnh hưởng tới việc thực hành của các bạn khác; một số bài thực hành có vận dụng kiến thức của môn học khác các em thường bỏ qua. - Hệ thống máy tính trên phòng máy còn chưa ổn định, một số tiết 4-5 em vẫn ngồi chung một máy tính nên không đủ thời gian cho từng học sinh thực hành. - Một số học sinh ở nhà chưa có máy tính hoặc có máy tính nhưng phụ huynh vẫn chưa quan tâm tới việc thực hành trên máy tính của các con. - Qua quá trình giảng dạy và đánh giá chất lượng học tập bộ môn tin học của số học sinh lớp 3 giữa kỳ I theo các tiêu chí và chỉ báo, tôi thấy khả năng thực hành của các em còn hạn chế. Bảng nhận xét giữa kì I của học sinh
9 Khảo sát thao tác thực hành của 15 em tại lớp 3A2 giữa kỳ I. Tôi thấy chỉ có 5/15 em đạt ở mức thực hành tốt có sáng tạo. Còn lại các em mới chỉ đạt được ở mức độ biết thực hành. Khảo sát mức độ toàn khối 3 cùng giai đoạn giữa kì I tôi thu được kết quả như sau: Thực Biết thực Chưa biết Lớp Sĩ số hành tốt Tỉ lệ hành Tỉ lệ TH 3A1 57 19 33% 38 67% 0 3A2 58 21 37% 37 63% 0 3A3 56 20 35% 36 65% 0 3A4 58 20 33% 38 67% 0 3A5 51 18 36% 33 64% 0 3A6 57 18 32% 39 68% 0 3A7 57 22 38% 35 62% 0 Nhận xét cho thấy hầu hết các em đều bị hạn chế ở kỹ năng thực hành. Có em thì ghi nhớ được lý thuyết các bước thực hành nhưng không biết vận dụng lý thuyết vào bài thực hành như nào cho hiệu quả, cho sáng tạo. Vậy giải pháp đưa ra ở đây là làm thế nào để các em mạnh dạn, hào hứng tham gia vào các hoạt động học tập đặc biệt là hoạt động thực hành tạo ra sản phẩm của riêng mình? CHƯƠNG III: MỘT SỐ CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 3.1 Chủ động, tích cực cải thiện chất lượng phòng máy, biết xử lý các sự cố thường gặp khi học sinh thực hành, duy trì 1-2 học sinh thực hành/máy. - Để có một tiết thực hành đạt hiệu quả cao và không ảnh hưởng nhiều đến học sinh thì tất cả các máy trong phòng phải hoạt động tốt. Thế nhưng trong quá trình sử dụng máy tính, chúng ta vẫn thường xuyên gặp phải những lỗi hệ thống từ nhỏ đến lớn. Trong đó, những sự cố bất thường như: treo máy, khởi động lại,
10 thậm chí tắt luôn không khởi động được… làm ảnh hưởng rất nhiều đến giờ dạy. Là một giáo viên tin học, bạn cũng cần phải nắm bắt một số những thủ thuật cơ bản nhất để xử lí kịp thời. - Ví dụ: Cài Win, ghost lại máy tính, cài một số phần mềm phục vụ cho học tập. Không những thế trước giờ thực hành nên kiểm tra phòng máy tính của mình. 3.2 Thiết kế bài dạy tiết thực hành phải phù hợp với từng đối tượng học sinh. * Công việc thiết kế chu đáo trước một bài dạy và phù hợp với từng đối tượng học sinh là khâu quan trọng không thể thiếu của một tiết dạy học mà bất kỳ một giáo viên nào cũng phải biết. Thiết kế trước bài dạy giúp giáo viên chuẩn bị chu đáo hơn về kiến thức, kỹ năng, phương pháp, tiến trình và tâm thế để đi vào một tiết dạy. Để thiết kế một bài dạy phù hợp với nhiều đối tượng học sinh thì tối thiểu nhất phải làm được những việc sau: - Xác định được mục tiêu trọng tâm của bài học về kiến thức, kỹ năng, thái độ, tình cảm. Tìm được những kỹ năng cơ bản giành cho học sinh yếu kém và kiến thức kỹ năng nâng cao cho học sinh khá giỏi. Ví dụ: Trong bài 3: “Vẽ đường thẳng đường cong” với hs yếu kém thì chỉ cần thực hành vẽ được bức tranh đơn giản có sử dụng hai công cụ này. Nhưng với hs khác thì mức độ bài thực hành yêu cầu cao hơn bức tranh có sáng tạo hơn. - Tham khảo thêm tài liệu để mở rộng và đi sâu hơn về bản chất của đơn vị kiến thức, giúp giáo viên nắm một cách tổng thể, giải thích cho học sinh khi cần thiết. - Nắm được ý đồ của sách giáo khoa để xây dựng và thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với tình hình thự tế của đối tượng và trình độ học sinh, điều kiện dạy học.
11 - Chuẩn bị tốt phòng thực hành, các thiết bị dạy học. - Cuối cùng làm hoàn chỉnh tiến trình của một giờ dạy học với đầy đủ các hoạt động cụ thể. 3.3 Kết hợp tốt kiến thức các môn học khác trong tiết thực hành môn Tin học. 3.3.1 Kết hợp Tin học với Tiếng Anh - Phần lớn ngôn ngữ giao tiếp trên máy tính đều được sở dụng bằng tiếng Anh, chính vì thế nếu học sinh thành thạo tiếng anh thì việc các em giao tiếp với máy tính càng thân thiện và dễ sử dụng hơn. - Nắm được lợi thế đó trong tiết thực hành Tin học giáo viên nên khơi dạy khả năng tiếng anh của các em để các em hiểu rõ hơn chức năng của từng nút lệnh của các phần mềm. Ví dụ: Giao diện phần mềm Word 3.3.2 Kết hợp Tin học với môn Toán - Trong chương trình Tin học có chương Logo yêu cầu các em lập trình để vẽ hình. Để thực hành tốt chương này đòi hỏi các em phải có tư duy toán học rất tốt để lập trình vẽ được các hình từ cơ bản đến nâng cao. Giáo viên phải biết phân tích khơi dậy khả năng toán học của các em để vận dụng tính toán vẽ hình trong tin học. Ví dụ: tính góc xoay để lập trình vẽ các hình sau:
12 3.3.2 Kết hợp Tin học với môn Tiếng Việt lớp 3 Kết thúc một bài học luôn có phần mở rộng yêu cầu học sinh sử dụng phần mềm soạn thảo Word hoặc thiết kế bài trình chiếu viết một đoạn văn tả con vật mà em yêu thích (SGK/68); viết một đoạn văn giới thiệu thành viên trong gia đình em (SGK/75…. Cần kết hợp với môn Tiếng việt để giúp các em làm bài thực hành tốt hơn. 3.3.3 Kết hợp Tin học với môn Mỹ thuật kích thích khả năng sáng tạo của học sinh. Trong chương trình tin học thì học sinh được học vẽ với phần mềm Paint. Giáo viên nên vận dụng kiến thức vốn có của các con ở môn Mỹ thuật tích hợp vào tiết thực hành Tin học: cách phối màu, chọn nét vẽ… để sáng tạo bức tranh của mình những ngày lễ như 20/11; 8/3; ngày tết cổ truyền; bảo vệ môi trường… Tranh bạn Hà lớp 3A1 Tranh bạn Phương Thảo lớp 3A3
13 3.4 Điều hành tổ chức tốt hoạt động của học sinh trên lớp. Việc thiết kế tốt một bài dạy và phù hợp với từng đối tượng học sinh, kết hợp kiến thức liên môn xem như đã thành công một nửa nhưng nó chỉ được xem là một bước khởi đầu cho một tiết dạy còn khâu quyết định thành công chính là ở khâu tổ chức điều khiển các đối tượng học sinh trên lớp. Tùy thuộc vào điệu kiện CSVC của nhà trường, với mỗi giờ thực hành việc quan trọng đầu tiên là chia nhóm thực hành. Với việc cho học sinh thực hành theo nhóm, học sinh có thể hỗ trợ trao đổi lẫn nhau – bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau chứ không chỉ tiếp nhận thụ động từ giáo viên. Tuy nhiên để việc thực hành theo nhóm có hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải lựa chọn nội dung đa dạng vào thực hành phù hợp với từng đối tượng học sinh Cách chia nhóm: chia 2 - 3 hs/ máy (nhóm ngẫu nhiên với nhiều đối tượng học sinh để hỗ trợ cho đối tượng học sinh yếu trong quá trình thực hành). Các nhóm có thể tự cử nhóm trưởng cho nhóm mình. Các bước tiến hành: - Giáo viên nêu vấn đề, yêu cầu và nội dung thực hành. - Giáo viên hướng dẫn cho học sinh các kỹ năng thao tác trong bài thực hành, xem video, thao tác mẫu cho học sinh quan sát. - Tổ chức hướng dẫn các nhóm thực hành, gợi mở khuyến khích học sinh tích cực hoạt động. - Giáo viên quản lý, giám sát học sinh thực hành theo nhóm: + Trong quá trình học sinh thực hành, giáo viên quan sát bổ trợ khi cần.
14 + Chỉ rõ những kĩ năng, thao tác nào được dành cho đối tượng học sinh yếu trong các nhóm; những kĩ năng, thao tác nào được dành cho đối tượng học sinh khá giỏi trong nhóm. + Phát hiện những nhóm thực hành không có hiệu quả uấn nắn điều chỉnh. + Luôn có ý thức trách nhiệm trợ giúp tránh can thiệp sâu làm hạn chế khả năng độc lập sáng tạo của học sinh. + Trong quá trình thực hành giáo viên có thể tạo ra nhiều cách để thực hiện thao tác giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng. + Xây dựng mối quan hệ thân thiện hợp tác giữa “thầy - trò, trò – trò” trong môi trường học tập an toàn. - Giáo viên có thể kiểm tra hiệu quả làm việc của nhóm bằng cách chỉ định 1 học sinh trong nhóm thực hiện lại các thao tác đã thực hành. Nếu học sinh không hoàn thành nhiệm vụ, trách nhiệm gắn cho các thành viên trong nhóm, đặc biệt là nhóm trưởng. Như vậy các em sẽ tự giác hơn và có ý thức học tập tốt hơn. - Nhận xét đánh giá kết quả học tập của học sinh: + Tổ chức cho các nhóm tự nhận xét kết quả thực hành, nhóm trưởng điều hành - nhận xét về kĩ năng, thái độ học tập của các bạn trong nhóm của mình. + Giáo viên nhận xét, tổng hợp bổ sung kiến thức. - Giáo viên cũng nên có nhận xét ngắn gọn về tình hình làm việc của các nhóm để kịp thời động viên khuyến khích nhóm thực hành tốt và rút kinh nghiệm với những nhóm chưa thực hành tốt. 3.5 Kết hợp tổ chức trò chơi trong các tiết thực hành
15 - Sau khi các nhóm thực hành giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi để khắc sâu thêm kiến thức vừa học của các bạn học sinh; làm cho tiết thực hành không nhàm chán gây hứng thú cho học sinh. Ví dụ: Trò chơi ong tìm chữ, trò chơi ai vẽ đẹp hơn, trò chơi ai nhanh hơn….. CHƯƠNG IV. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM Qua quá trình giảng dạy của tôi, tôi thấy trước khi chưa áp dụng phương pháp nâng cao chất lượng giờ thực hành tôi thấy học sinh còn ngại tiếp xúc với máy tính, ngại thực hành chỉ học lý thuyết một cách thụ động; một số học sinh không thực hành mà dùng máy tính vào việc khác... Từ khi tôi áp dụng phương pháp mới vào thực tế giảng dạy, tôi thấy học sinh rất say mê, hào hứng trong các tiết thực hành học sinh đóng vai trò là trung tâm: học sinh tích cực, chủ động, học tập lẫn nhau sáng tạo trong mọi hoạt động. Tỷ lệ học sinh tích cực thực hành, thực hành thành tạo tăng lên rõ rệt. - Học sinh xung phong lên bảng thực hiện lại thao tác của bài thực hành, các em đã tự tin hơn khi trình bày sản phẩm của mình trước lớp. - Các em đã chủ động đưa ra ý kiến, quan điểm của mình, đưa ra cách thực hành nhanh hơn, sáng tạo hơn. - Số lượng học sinh vận dụng tốt lý thuyết vào thực hành, tham gia xây dựng bài ngày càng tăng. Phần lớn học sinh hiểu bài ngay tại lớp và đạt các tiêu chí và chỉ báo theo yêu cầu, khả năng vận dụng tốt các kiến thức, kỹ năng sáng tạo trong bài thực hành tạo ra những sản phẩm phong phú gắn liền với cuộc sống của các em. Kết quả khảo sát giữa kỳ II của 15 em tại lớp 3A2 so với giữa kỳ I năm học 2020 - 2021 có nhiều tiến bộ rõ rệt:
16 Đã có 12/15 em thực hành tốt , yêu thích thực hành. Kỹ năng thực hành của các em có sự tiến bộ rõ rệt, thao tác thực hành đã nhanh hơn, nhiều bài thực hành rất sáng tạo. Không những thế toàn khối 3 qua khảo sát học sinh cũng có tiến bộ rõ rệt, kỹ năng thực hành của các em đã tốt hơn rất nhiều cụ thể: Khảo sát mức độ toàn khối 3 giữa tháng 3/2021 tôi thu được kết quả như sau: Lớp Sĩ số Thực Tỉ lệ Biết thực Tỉ lệ Chưa biết hành tốt hành TH 3A1 57 31 56% 26 44% 0 3A2 58 34 59% 24 41% 0 3A3 56 35 62% 21 38% 0 3A4 58 36 62% 22 38% 0 3A5 51 30 60% 21 40% 0 3A6 57 31 54% 26 46% 0 3A7 57 37 65% 20 35% 0
17 PHẦN C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Bài học kinh nghiệm Để có được cách dạy phù hợp với học sinh, tạo hứng thú cho các em trong các tiết thực hành ngoài việc nghiên cứu sách giáo viên, sử dụng phần mềm, sách tham khảo, đồng thời tôi luôn tự học hỏi và tìm tòi thêm những ứng dụng phần mềm online trên mạng, thiết kế các trò chơi ...Trong quá trình dạy học và sau mỗi giờ dạy của mình, tôi thường đúc rút ra kinh nghiệm xem phương pháp truyền đạt, cách quản lý học sinh trên phòng máy sau mỗi tiết thực hành của mình có những điểm nào tôi tâm đắc, những điểm nào chưa thực sự như ý để từ đó rút ra kinh nghiệm cho mình. Để mỗi tiết chất lượng tốt, tôi luôn thực hiện tốt các nguyên tắc sau: - Luôn nhiệt tình với công việc, chuẩn bị bài dạy chu đáo trước khi lên lớp. - Trước khi vào bài mới, xác định rõ nội dung chính, nắm rõ mục đích, yêu cầu của bài học để từ đó lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp. - Phân bố thời gian phù hợp cho từng phần của tiết dạy. - Hướng dẫn học sinh thao tác thực hành bằng nhiều cách khác nhau - Khuyến khích, động viên học sinh trong quá trình học. - Nắm rõ đặc điểm về tâm lý của học sinh, đặc trưng riêng của mỗi lớp học. - Tạo giờ học thoải mái, sinh động, hợp tác tin cậy lẫn nhau giữa thầy và trò, phát huy tốt tính tích cực, chủ động, sáng tạo tư duy của học sinh. - Xác định tin học là giúp cho học sinh nắm vững lý thuyết, vận dụng lý thuyết vào bài thực hành một cách sáng tạo có hiệu quả dần tạo ra các sản phẩm số. II. Kết luận Tôi nghĩ, các giải pháp đưa ra đã giúp cho học sinh cải thiện và nâng cao đáng kể kỹ năng thực hành tin học của học sinh. Các em đã mạnh dạn và tự tin hơn trong các tiết thực hành.Trong mỗi tiết dạy, mỗi nội dung khác nhau tôi đều kết hợp sử dụng kiến thức các môn học khác bổ trợ cho bài thực hành tin học,
18 những phương pháp tổ chức hoạt động thực hành hợp lý, tạo ra những bài thực hành phù hợp với các đối tượng học sinh, giúp các em tiếp thu bài nhanh, chủ động và luôn khắc sâu, vận dụng vào thực hành một cách sáng tạo, đặc biệt là không gây sự nhàm chán, đồng thời luôn có ý thức hình thành, phát triển kỹ năng sống. Sau mỗi bài học, học sinh đã tự ý thức được những phần mà các em cần phải bổ sung kiến thức, phần nào thực hành còn chưa thành thạo. Quan trọng hơn qua qua mỗi tiết thực hành thú vị, sáng tạo có sự tương tác các em đã phần nào thay đổi thói quen ngại thực hành thay vào đó, các em đã rất chủ động, năng động, tích cực, tự tin tham gia vào mọi hoạt động thực hành để xây dựng bài học. Mỗi em lại có một ưu điểm, đặc thù riêng, các em đoàn kết trên tinh thần hỗ trợ, hợp tác, tích cực giúp đỡ nhau cùng học tốt. III. Những đề xuất, khuyến nghị Xuất phát từ cơ sở lý luận, thực tiễn, mục đích dạy học cũng như những thành công và hạn chế trong khi thực hiện đề tài, để góp phần cho việc dạy tin học đạt chất lượng ngày càng cao, bản thân tôi có những khuyến nghị như sau: Chương trình môn Tin học tiểu học có rất nhiều chủ đề hay, gần gũi với học sinh, sách giáo khoa, sách bài tập có nhiều tranh ảnh đẹp, màu sắc sinh động, hấp dẫn. Nhưng tôi rất mong muốn phần thực hành trong sách các em có nhiều bài tập hơn, phong phú và đa dạng hơn để các em có nhiều thời gian thực hành, sáng tạo ra các sản phẩm của riêng mình. Cô và trò chúng tôi rất phấn khởi vì được các cấp, các nghành quan tâm, đầu tư trang thiết bị dạy và học, có phòng tin học riêng. Hy vọng trong tương lai gần phòng tin học sẽ được trang bị nhiều máy tính hơn, ổn định hơn để giúp cho các em có điều kiện học tập tốt nhất. Ngoài sự cố gắng của cô và trò tôi rất mong Quý phụ huynh học sinh: Cần có sự quan tâm đúng mực, quản lý thời gian và tạo điều kiện, hướng dẫn,
19 động viên và giúp đỡ các em thực hành tại nhà và tích cực tham gia các sân chơi liên quan tới tin học, CNTT và mạng máy tính Internet. Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của tôi, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chia sẻ kinh nghiệm của các thầy cô và các bạn đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Người viết Phạm Thị Hương