Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1

Chia sẻ: Hoangnhanduc | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến "Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1" được hoàn thành với các biện pháp sau: Nắm bắt, tìm hiểu về tình hình học sinh; Tăng cường các hình thức thi đua, khen thưởng; Tăng cường thực hành trong các giờ Đạo đức, Hoạt động tập thể và Kĩ năng sống; Nâng cao vai trò đội ngũ cán bộ lớp;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1

1 MỤC LỤC A. Đặt vấn đề 2 I. Lí do chọn đề tài. 2 II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 3 1. Đối tượng nghiên cứu. 3 2. Phạm vi nghiên cứu. 3 3. Thời gian nghiên cứu. 3 III. Phương pháp nghiên cứu. 3 B. Giải quyết vấn đề. 4 I. Cơ sở lí luận của việc rèn nề nếp cho học sinh lớp 1. 4 1. Cơ sở tâm lí học. 4 2. Cơ sở thực tiễn. 5 II. Thực trạng về rèn nề nếp trong trường tiểu học. 5 1. Đặc điểmchung của trường, lớp. 5 2. Những ưu điểm – hạn chế trong việc rèn nề nếp cho học sinh lớp 1. 6 III. Những biện pháp thực hiện để rèn nề nếp cho học sinh lớp 1. 8 Biện pháp 1: Nắm bắt, tìm hiểu về tình hình học sinh. 8 Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp trên lớp. 9 Biện pháp 3: Tăng cường các hình thức thi đua, khen thưởng. 18 Biện pháp 4: Tăng cường thực hành trong các giờ Đạo đức, Hoạt động 19 tập thể và Kĩ năng sống. Biện pháp 5: Nâng cao vai trò đội ngũ cán bộ lớp 20 Biện pháp 6: Phối hợp với giáo viên bộ môn và Tổng phụ trách Đội 21 Biện pháp 7: Phối hợp tốt với phụ huynh học sinh. 23 IV. Hiệu quả Sáng kiến kinh nghiệm. 24 C. Kết luận – Khuyến nghị. 25 Tài liệu tham khảo. 27 Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
2 A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lý do chọn đề tài: Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói: “Cách dạy trẻ là cần làm cho chúng biết yêu Tổ quốc, thương đồng bào, yêu lao động, biết vệ sinh, giữ kỷ luật, học văn hóa. Đồng thời phải giữ toàn vẹn tính vui vẻ, hoạt bát, tự nhiên, tự động, trẻ trung của chúng, chớ làm cho chúng trở nên già cả”. Hiện nay đất nước ta đang trên đà phát triển, hội nhập nhiều nền văn hóa trên thế giới. Vì vậy, bây giờ và sau này chúng ta cần một nguồn nhân lực có đủ Đức - Trí - Lực đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đó là một bài toán đặt ra cho ngành giáo dục vì nguồn nhân lực có đủ phẩm chất, trình độ, sức khỏe chính là sản phẩm của ngành mà cấp Tiểu học là cấp tiên phong vô cùng quan trọng. Theo Điều 27 Luật giáo dục đã nêu: “Mục tiêu giáo dục Tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên Trung học cơ cở”. Chúng ta đều biết một cây muốn xanh tốt và cho hoa thơm, quả ngọt thì người trồng cây phải chăm sóc ngay từ những ngày bắt đầu. Một con người muốn trở thành người có ích cho xã hội thì việc giáo dục từ nhỏ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Để thực hiện được mong muốn đó, người giáo viên không chỉ cung cấp cho học sinh những kiến thức mà còn phải xây dựng cho các em nhân cách, đạo đức tốt, ý thức tự chủ, tự tin, tinh thần trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Có thể hiểu theo cách khác là người giáo viên vừa dạy chữ vừa dạy cách làm người cho học sinh khi các em ngồi trên ghế nhà trường. Một giáo viên dạy giỏi, truyền thụ kiến thức hay nhưng lớp học không có nề nếp thì giờ học cũng không có hiệu quả. Lớp học có nề nếp thì giáo viên mới truyền thụ được kiến thức, học sinh mới tiếp thu bài tốt. Học sinh lớp 1 ngày đầu tiên bước chân vào mái trường Tiểu học là bước ngoặt vô cùng quan trọng. Các con bỡ ngỡ, chưa quen với nội quy lớp học, ý thức về tầm quan trọng của việc đi học còn rất mơ hồ. Nhiều bé tự tin, mạnh dạn nhưng cũng có nhiều bé nhút nhát, khóc nhiều trong những ngày đầu đến lớp. Nếu ở Mẫu giáo hoạt động chơi là chính thì ở Tiểu học ngay từ lớp 1, hoạt động học là chủ yếu. Bởi vậy việc hình thành nề nếp cho học sinh hằng ngày là việc làm không thể thiếu. Đặc biệt là học sinh lớp 1 đang độ tuổi hình thành những phẩm chất nhân cách quan trọng nhất. Việc giúp các em học sinh có nề nếp ngay từ những ngày đầu đến trường. Từ đó có ý thức tự quản, tự tin, hoàn thành tốt Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
3 các hoạt động học cũng như các phong trào thi đua của ngành giáo dục, của trường, của Đội. Đó cũng là lí do tôi chọn sáng kiến: “Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1”. II. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 1. Đối tượng Học sinh lớp 1 tôi đã chủ nhiệm Năm học 2020 – 2021 – Trường Tiểu học Nam Trung Yên. 2. Phạm vi nghiên cứu - Học sinh lớp 1A5 – Năm học 2020 – 2021 – Trường Tiểu học Nam Trung Yên. 3. Thời gian nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu từ tháng 8 năm 2020 đến hết tháng 3 năm 2021 III. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lí luận đọc tài liệu có liên quan đến công tác chủ nhiệm lớp, nghiên cứu các văn bản, điều lệ về công tác chủ nhiệm lớp, đọc và tìm hiểu tâm sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát - Phương pháp thực nghiệm, khảo sát - Phương pháp phân tích, tổng hợp - Phương pháp thống kê, đối chiếu - Phương pháp kiểm tra, đánh giá, tổng kết và rút kinh nghiệm Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
4 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. I: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC RÈN NỀ NẾP CHO HỌC SINH LỚP 1 1. Cơ sở tâm lí học Giai đoạn học lớp 1 là một bước ngoặt quan trọng trong đời sống của trẻ. Từ đây tâm sinh lí của trẻ có nhiều thay đổi lớn: Thứ nhất, chú ý có chủ định (tức chú ý có ý thức, chú ý vào việc học tập) của trẻ còn yếu, khả năng kiểm soát, điều khiển chú ý còn hạn chế. Ở giai đoạn này chú ý không chủ định (chú ý tự do) chiếm ưu thế hơn chú ý có chủ định. Việc tập trung của trẻ vào một vấn đề còn yếu và thiếu tính bền vững, dễ bị phân tán bởi những sự kiện, âm thanh khác ngoài nội dung học tập. Trẻ thường có thói quen quan tâm chú ý đến những giờ học, môn học có đồ dùng trực quan sinh động, hấp dẫn có nhiều tranh ảnh, trò chơi hoặc có cô giáo trẻ trung, xinh đẹp, dịu dàng,… Thứ hai, tri giác các em mang tính đại thể, ít đi vào chi tiết và mang tính không ổn định, tri giác thường gắn với hình ảnh trực quan. Thứ ba, tưởng tượng của học sinh lớp 1 đã phát triển phong phú hơn so với trẻ mầm non nhờ có bộ não phát triển và vốn kinh nghiệm ngày càng nhiều. Tuy nhiên, tưởng tượng của các em vẫn còn đơn giản, chưa bền vững và dễ thay đổi. Thứ tư, trong giai đoạn lớp 1, lớp 2 ghi nhớ máy móc phát triển tương đối tốt và chiếm ưu thế hơn so với ghi nhớ có ý nghĩa. Đa số học sinh chưa biết tổ chức việc ghi nhớ có chủ định, chưa biết cách khái quát hóa vấn đề để ghi nhớ tài liệu, chưa biết dựa vào các điểm tựa để ghi nhớ. Thứ năm, ở học sinh lớp 1, trẻ thường thực hiện hành vi theo yêu cầu của người lớn (học để được bố cho đi ăn kem, học để được cô giáo khen, quét nhà để được ông cho tiền… ). Khi đó, sự điều chỉnh ý chí đối với việc thực hiện hành vi ở các em còn hạn chế. Đặc biệt khi gặp khó khăn các em không có nghị lực, ý chí để thực hiện đến cùng mục đích đã đề ra. Sáu tuổi vào lớp 1 là bước ngoặt lớn của trẻ thơ. Môi trường học tập thay đổi một cách cơ bản: trẻ phải tập trung chú ý trong thời gian liên tục từ 30 - 35 phút. Nhu cầu nhận thức chuyển từ hiếu kỳ, tò mò sang tính ham hiểu biết, hứng thú khám phá. Trẻ bắt đầu phải kiềm chế dần tính bột phát, tính hiếu động để chuyển thành tính kỷ luật, nền nếp, chấp hành nội quy học tập. Sức bền vững, tính khéo léo của các thao tác khi đôi bàn tay tập viết được phát triển nhanh. Tất cả những điều đó đều là thử thách đối với trẻ, muốn trẻ vượt qua được tốt những thử thách đó thì phải cần có sự quan tâm giúp đỡ của gia đình, nhà trường và xã hội dựa trên sự hiểu biết về tri thức khoa học. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
5 Học sinh lớp 1 là đối tượng học sinh bé nhất của cấp học đầu tiên, lớp học tạo nên nền móng tốt cho những năm học sau. Kinh nghiệm bản thân tôi cho thấy nếu giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác xây dựng và rèn luyện ý thức tự giác tích cực, tự giác thực hiện tốt các nề nếp tốt và có ý thức tự quản tốt thì sẽ có tác dụng rất lớn cho việc thực hiện các chỉ tiêu giáo dục, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 2. Cơ sở thực tiễn: Điều 39: Nhiệm vụ của học sinh Tiểu học: - Kính trọng thầy giáo, cô giáo, nhân viên nhà trường, đoàn kết, giúp đỡ bạn bè; phát huy truyền thống tốt đẹp của nhà trường; thực hiện điều lệ, nội quy nhà trường; chấp hành các quy tắc trật tự, an toàn xã hội. - Chăm chỉ học tập, hoàn thành mọi nhiệm vụ học tập và rèn luyện theo yêu cầu của thầy giáo, cô giáo, của nhà trường. - Chăm lo rèn luyện thân thể, giữ vệ sinh cá nhân, giữ gìn và bảo vệ môi trường. - Tham gia các hoạt động tập thể của trường, của lớp, của Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Sao Nhi đồng Hồ Chí Minh; giữ gìn, bảo vệ tài sản của nhà trường; giúp đỡ gia đình, tham gia lao động công ích và công tác xã hội phù hợp với lứa tuổi. II: THỰC TRẠNG VỀ NỀ NẾP HỌC SINH LỚP 1 TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC 1. Đặc điểm chung của nhà trường, lớp Trường học nơi tôi công tác nằm địa bàn của Quận Cầu Giấy. Tuy tuổi đời còn trẻ nhưng trường đã có bề dày về thành tích, được sự tin yêu của các cấp lãnh đạo và đặc biệt là sự tín nhiệm của các bậc phụ huynh. Về phía nhà trường, ban giám hiệu luôn tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên, chú trọng công tác động viên thầy và trò. Trường có cơ sở vật chất hiện đại, thoáng mát, đội ngũ giáo viên có chuyên môn vững vàng, giàu kinh nghiệm, hết lòng yêu thương học sinh. Năm học 2020-2021, trường có 34 lớp trong đó có 7 lớp 1, mỗi lớp có hơn 40 học sinh. Lớp 1 do tôi phụ trách có 54 em gồm 23 bạn nữ, 31 bạn nam, các bạn cùng lứa tuổi, đa số phụ huynh quan tâm đến việc học của con, tích cực trao đổi với giáo viên để cùng giáo dục học sinh. 2. Những ưu điểm - tồn tại trong việc rèn nề nếp cho học sinh lớp 1 Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
6 Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 1, tôi thấy việc rèn nề nếp cho học sinh lớp 1 có những ưu điểm và hạn chế như sau: 2.1. Ưu điểm : 2.1.1. Về cơ sở vật chất: - Nhà trường và phụ huynh đã đầu tư phòng học thoáng mát về mùa hè, ấm, đủ ánh sáng về mùa đông. Cơ sở vật chất đầy đủ như bàn ghế hai chỗ ngồi đóng mới 100% đúng quy cách, đảm bảo chất lượng, có tủ để chăn, sách vở, đồ dùng học tập... 2.1.2. Học sinh : Các em có chung một độ tuổi nên đặc điểm tâm sinh lí của các em có nhiều điểm giống nhau, nhận thức của các em khá đồng đều. Các em ngoan ngoãn, lễ phép vâng lời thầy giáo, cô giáo, chấp hành tốt nội quy của trường của lớp đề ra. Một số em có ý thức trong lao động, biết tự phục vụ và bước đầu có khả năng tự quản tương đối tốt. 2.1.3. Phụ huynh: Các em học sinh trong lớp đều được gia đình quan tâm về mọi mặt, có nhiều phụ huynh có ý thức, nhiệt tình chăm lo đến sự nghiệp giáo dục: nhiệt tình trong các hoạt động của lớp và nhà trường, tích cực tham gia các phong trào do nhà trường và liên đội tổ chức... 2.2. Hạn chế : Do đời sống của người dân được nâng lên. Mỗi gia đình lại chỉ có từ 1 đến 2 con (mà phần nhiều là con trai), nên các con được phụ huynh nuông chiều. Hơn nữa, do đặc điểm tâm sinh lí của học sinh nên khâu tổ chức và ổn định nề nếp lớp của khối lớp 1 còn gặp nhiều khó khăn, vất vả : - Biểu hiện về nề nếp: + Tự phục vụ: đầu tóc, áo quần chưa gọn gàng; thao tác vệ sinh cá nhân còn lúng túng + Tự quản: Học sinh còn quên đồ dùng ở nhà như : sách, vở, bút... và chưa có ý thức giữ gìn đồ dùng học tập còn hay làm hỏng, đánh mất… - Biểu hiện về học tập: Các em chưa có thói quen tập trung vào học tập, ngồi trong lớp còn chưa chú ý nghe giảng, hay làm việc riêng, rụt rè khi phát biểu. Khi lấy đồ dùng còn lúng túng, chưa nhanh nhẹn làm kéo dài thời gian tiết học. + Một số quy định khác: Một số học sinh còn đi học muộn, đi sát giờ; trang phục chưa phù hợp khi đến trường; các em chưa có ý thức xếp hàng khi về; chưa tự giác, nghiêm túc truy bài. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
7 * Kết quả theo dõi việc thực hiện các nề nếp của lớp tôi qua hai tuần học đầu tiên của lớp 1A5 năm học 2020 – 2021. Số HS thực Số học sinh chưa Nề nếp hiện tốt nề nếp thực hiện tốt nề nếp Vệ sinh cá nhân 38 16 Tự phục Trang phục 39 17 vụ và Giờ giấc 20 34 tự quản Hoạt động giữa giờ 24 30 Đồ dùng học tập 36 18 Một số quy định khác 39 15 Giao tiếp 25 29 ứng xử Học tập 28 26 Nhìn vào bảng theo dõi trên tôi thấy nề nếp lớp tôi vẫn chưa tốt, số học sinh chưa có kĩ năng tự phục vụ và tự quản còn nhiều, số em chưa mạnh dạn trong giao tiếp còn đông, việc học tập còn lúng túng... Nguyên nhân của việc vi phạm trên là do các em ở nhà được bố mẹ chiều chuộng, quen có người giúp việc trong nhà nên việc rèn vệ sinh cá nhân, ý thức giữ vệ sinh chung cho các con là hơi khó. Thêm vào đó, các em vẫn quen với nếp sinh hoạt ở mẫu giáo nên chưa biết cách học, sự tập trung cũng như khả năng ghi nhớ, ý thức thực hiện nội quy nề nếp chưa cao, chưa ý thức được việc học, nhanh thích nhưng nhanh chán, thích chơi nhiều, không thích gò bó ngồi học. Dựa vào những số liệu trên và căn cứ theo các tiêu chí đánh giá của thông tư 27, tôi tạm thời chia lớp theo 3 nội dung giáo dục như sau: Nă Họ ng Phẩm chất c tập lực HTT HT CHT T Đ CCG T Đ CCG Đầu 25 24 5 35 13 6 38 12 4 năm 46,3% 44,4% 9,3% 64,8% 24,1% 1,1% 70,4% 22,2% 0,7% Căn cứ theo số liệu này thì số học sinh hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ học tập của lớp tôi rất thấp. Đây là điều khiến tôi vô cùng trăn trở và quyết tâm Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
8 tìm ra các biện pháp để rèn nề nếp và nâng cao chất lượng học tập của học sinh trong lớp. III: NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỂ RÈN NỀ NẾP CHO HỌC SINH LỚP 1 * Biện pháp 1: Nắm bắt, tìm hiểu tình hình học sinh Từ mầm non phát triển thành một cái cây trưởng thành hoàn hảo không chỉ cần thời gian, mà còn cần cả sự quan tâm và chăm sóc tận tình của người vun xới. Trồng cây cũng như “trồng” người, nắm bắt được bản chất của từng cây, từng thời kỳ, chúng ta sẽ dễ dàng trong việc chỉ bảo, hỗ trợ và uốn nắn các “mầm non” để nuôi dạy con trẻ phát triển toàn diện. Đối với học sinh tiểu học, đặc biệt là học sinh lớp 1, tình cảm có vị trí đặc biệt vì nó gắn kết nhận thức với hoạt động. Tình cảm tích cực sẽ kích thích trẻ em nhận thức tốt và thúc đẩy các em hoạt động đúng đắn. Chính vì vậy mà tôi rất coi trọng buổi gặp mặt đầu tiên của cô và trò. Lần đầu xa vòng tay của bố mẹ, phần lớn các con đều e dè, lo lắng vì vậy tôi luôn dịu dàng và dỗ dành dắt tay từng em vào lớp. Tôi sắp sẵn các ghế để phụ huynh cùng ngồi trong lớp nghe cô và giới thệu về bản thân. Điều này giúp các con cảm nhận được cô và bố mẹ luôn ở bên cạnh các con. Dù là câu ngắn nhưng tôi luôn động viên các con tự giới thiệu về tên của mình trước lớp đồng thời cố gắng thuộc tên của học sinh. Buổi đầu đến lớp các con quen cô và thích đến trường, đến lớp với tôi là thành công ban đầu. Thông thường các trường hiện nay đều cho học sinh học trước rồi mới tổ chức họp phụ huynh. Vì vậy nhận kênh thông tin học sinh từ phía phụ huynh là chưa nhiều. Chính vì vậy mà tuần học đầu tiên, tôi không quá chú trọng vào kiến thức mà tiến hành tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình, tâm lí và sở trường của các em. Tôi lập phiếu điều tra gửi tới tay phụ huynh sau đó phân loại các em theo tính cách và khả năng nhận thức của từng em. PHIẾU ĐIỀU TRA CƠ BẢN Họ và tên học sinh: ……………………………………… Nam (Nữ): ……… Ngày, tháng, năm, sinh: ………………………………Nơi sinh: …………… Nơi ở hiện tại: ………………………………………………………………… Hộ khẩu thường trú: ………………………………………………………… Là con thứ mấy trong gia đình? ……………………………………………… Có bệnh mãn tính gì không? .............................................................................. Sở trường của con là gì? ……………………………………………………… Con sợ nhất điều gì? ………………………………………………………… Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
9 Họ tên bố: …………………………………… Nghề nghiệp: ……………… Nơi công tác: ………………………………… Số điện thoại: ……………… Họ tên mẹ: …………………………………… Nghề nghiệp: ……………… Nơi công tác: ………………………………… Số điện thoại: ……………… Thành tích nổi trội trong trường mầm non: ………………………………… Những điều cần lưu ý: + Về thể chất: ……………………………………………………………… + Về đặc điểm tính cách: ……………………..…………………………….. Ngày tháng 8 năm 2020 Nhờ có phiếu điều tra này mà tôi nắm bắt được những thông tin cần thiết về học sinh và hoàn cảnh gia đình phụ huynh để có hướng rèn nề nếp cụ thể. Ví dụ lớp tôi có hơn nửa số học sinh là con thứ nhất trong gia đình. Điều này khó khăn không nhỏ vì các em là đầu tiên nên bố mẹ còn trẻ, thường chiều chuộng con nên phải rèn nhiều về việc sắp xếp sách vở, đồ dùng... Cũng qua phiếu điều tra, tôi cũng biết được sở trường cũng như thành tích vượt trội của từng em để có hướng đầu tư học sinh mũi nhọn. * Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp trên lớp 2.1. Nề nếp tự phục vụ: - Vệ sinh cá nhân: Xu hướng hiện nay, mỗi gia đình chỉ có 1 đến 2 con nên phần lớn các con được chiều chuộng và việc vệ sinh cá nhân như: mặc quần áo, đánh răng, rửa mặt, chải tóc… đều được bố mẹ hoặc người giúp việc làm cho các con. Khi đến trường không có người làm “hộ”, các con tỏ ra rất lúng túng. Chính vì vậy tôi hướng dẫn các con cặn kẽ từ những việc rất nhỏ nhưng quan trọng là phải để tự tay các con làm thì mới hình thành được thói quen. Chẳng hạn những buổi đầu trông bán trú, tôi chuẩn bị cho các con 1 chiếc gương và 2 chiếc lược, dây buộc tóc treo ở một chỗ cố định. Sau khi các con ngủ dậy, tôi buộc tóc cho các con. Sau khoảng 2 tuần, tôi hướng dẫn 3 bạn nữ khéo tay, nhanh nhẹn quan sát tôi làm và tập buộc tóc cho các bạn khác. Ban đầu các con còn lúng túng, buộc chưa đẹp nhưng tôi vẫn động viên các em, dần dần các em quen, không chỉ buộc tóc cho mình mà còn làm giúp cho cả bạn khác. Với cốc uống nước trên lớp, mỗi buổi sáng đến lớp việc đầu tiên là tôi rửa cốc uống nước cho các con. Tôi cũng khuyến khích các con sử dụng bình nước cá nhân. Hàng ngày các con mang đi mang về. Ở lớp tôi có dán các móc treo Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
10 cạnh bàn để các con có chỗ treo bình nước. Như vậy bình nước của các con không bị rơi ra lớp mất vệ sinh và nước không bị đổ ra lớp. Vào mùa đông, các con có thói quen cởi bỏ tất và cho vào cặp trước khi lên giường vì vậy tất thường rơi mỗi nơi một chiếc. Tôi yêu cầu học sinh phải lồng hai chiếc tất vào nhau, cho vào túi nilong rồi mới cho vào cặp… - Sắp xếp đồ dùng cá nhân: Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đề nghị phụ huynh phải chuẩn bị sẵn cho con 2 chiếc túi nilong và luôn để trong cặp. Chiếc túi sáng màu đựng chiếc quần sạch phòng khi con cần thay đồ và một chiếc túi tối màu để con đựng tất, quần áo bẩn. Tối đến phụ huynh phải kiểm tra và nhắc con bỏ đồ bẩn ra. Những ngày đầu chưa quen, giáo viên kết hợp với phụ huynh hướng dẫn tỉ mỉ sau các con quen rồi có thể tự làm. Việc làm này tuy nhỏ nhưng rất hữu ích nhất là trong những ngày mùa đông các con mang nhiều đồ như quần áo, mũ, găng tay… Ngoài ra, tôi còn khuyến khích phụ huynh quay video lại việc con tự giác dậy sớm và vệ sinh cá nhân, hay việc các con tự soạn sách vở sau đó tôi đưa lên nhóm Zalo của lớp và cho các con xem ở lớp, các con đều rất thích khi được xem hình ảnh của chính mình, của bạn mình và thi đua nhau. Tôi duy trì việc đó trong khoảng 1 tháng đầu để giúp các con hình thành thói quen, hứng thú và tự giác trong việc làm vệ sinh cá nhân, điều này giúp ích không nhỏ trong việc rèn tác phong nhanh nhẹn và đi học đúng giờ. Ảnh, video phụ huynh gửi. 2.2. Nề nếp tự quản: - Sắp xếp và sử dụng sách vở đồ dùng học tập: Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
11 Quan sát trong quá trình học tập, tôi thấy học sinh còn lúng túng trong việc sử dụng sách vở, đồ dùng học tập của từng môn học, cách giơ tay, giơ bảng chưa đi vào nề nếp. Thói quen sắp xếp đồ dùng ngăn nắp cũng là yếu tố giúp học sinh học tập nghiêm túc hơn. Chính vì vậy, giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách lấy đồ dùng học tập, cách mở sách giáo khoa đọc bài, cách mở vở viết bài…. một cách tỉ mỉ và có hệ thống. Vì học sinh chưa biết đọc nên những tuần đầu tiên tôi hướng dẫn HS soạn sách vở theo kênh hình trên thời khóa biểu, học sinh chỉ cần nhìn vào đó để lấy sách vở. Tôi quy định HS đến lớp phải sắp xếp sách vở, đồ dùng học tập ngay khi đến lớp và cất cặp vào giờ truy bài. Trong giờ học, tôi hướng dẫn các em cách lấy sách vở trong ngăn bàn nhanh không gây tiếng động, thực hiện được theo các ký hiệu của giáo viên yêu cầu, ví dụ: B: lấy bảng; STV: sách Tiếng Việt… Em nào đã sắp xếp sách vở một cách khoa học thì lấy vở nhanh, tôi cho các em thi đua xem em nào, tổ nào làm nhanh (trong thời gian đầu) khi cô nói và viết tên môn học trên bảng là lúc các em lấy sách vở của môn đó ra. Giữa giáo viên và học sinh có sự kết hợp nhịp nhàng. Những buổi học đầu tiên tôi đều trực tiếp kiểm tra và thực hiện sát sao nề nếp này. Sau một thời gian, khi học sinh đã tạo thành thói quen trong nề nếp thì tôi phân công cho các em tự kiểm tra lẫn nhau để hình thành cho các em tính tự quản tốt. Học sinh sắp xếp lại sách vở, giá truyện. Ngoài các nề nếp sắp xếp sách vở thì nếp giữ gìn sách vở và đồ dùng học tập cũng là một nội dung quan trọng trong việc dạy dỗ các em. Trong giờ học vần khi gọi các em đọc bài sách giáo khoa tôi thường hướng dẫn các em cầm sách thật ngay ngắn, cầm làm sao để quyển sách không bị bẻ gáy, quăn mép; hướng dẫn cách đứng, cách lấy hơi, cách ngắt nghỉ để làm sao các em đọc được to, rõ ràng. Trước khi hết tiết học hoặc kết thúc buổi học, tôi thường dành 1- 2 phút nhắc nhở học sinh cất sách vở, đồ dùng… thật gọn gàng, ngăn nắp để đồ Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
12 dùng không bị rơi, bị gãy, bị mất… Làm được như vậy, học sinh không những giữ gìn được sách vở, đồ dùng học tập mà khi vào tiết học giáo viên không mất thời gian để giải quyết những việc bên ngoài tiết học (như việc học sinh lấy lẫn đồ của nhau, mất đồ dùng…). Tôi thấy tiết học rất nhẹ nhàng và đảm bảo đủ thời gian cho các hoạt động học tập. Nề nếp học sinh trong giờ học và sắp xếp sách vở, đồ dùng. - Thực hiện theo các quy định, nội quy của nhà trường: Đến trường, ngoài việc học kiến thức các con còn tham gia các hoạt động tập thể vì vậy việc tuân theo các nội quy, quy định của nhà trường là hoàn toàn cần thiết. Nề nếp học sinh trong các hoạt động ngoại khóa. Trước tiên, cần rèn cho học sinh lớp 1 nề nếp đi học đúng giờ, đặc biệt là những hôm thời tiết rét. Tôi lập một bảng thi đua trên đó có nội dung Chuyên cần, nếu em nào đi học muộn thì lớp phó phụ trách kỉ luật sẽ đánh một dấu - vào cột đó. Cuối tuần, trong giờ sinh hoạt, giáo viên tích cực tuyên dương những bạn tự giác dậy sớm, đi học đầy đủ, đúng giờ và nhắc nhở những bạn thường xuyên đi học muộn, nghỉ học. Nếu học sinh vi phạm nhiều lần mà không có sự thay đổi tôi sẽ gặp trực tiếp phụ huynh hoặc trao đổi qua điện thoại, sổ liên lạc để gia Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
13 đình nhắc nhở, sắp xếp cho con mình có một kế hoạch giờ giấc hợp lí, khoa học. Bằng cách làm này tôi thấy, sau một thời gian lớp tôi giảm hẳn tình trạng học sinh đi học muộn. Trang phục của các con sẽ mặc theo quy định của nhà trường, đầu tóc gọn gàng, sạch sẽ khi đến lớp. Học sinh lớp 1 nhỏ rất thích được khen xinh vì vậy tôi thường khen mỗi khi các con mặc đúng trang phục, đầu tóc gọn gàng. Điều này sẽ khích lệ những học sinh khác noi gương bạn để mình được cô khen. Việc hướng dẫn các con xếp hàng, nắm được các hiệu lệnh trống như trống truy bài, trống ra chơi, trống đi ngủ, trống ngủ dậy, nhạc múa hát tập thể được tôi chú ý ngay từ những buổi đầu dạy học để tránh học sinh không biết hiệu lệnh ra vào lớp tự do, ảnh hưởng đến hoạt động dạy và học. Do các con còn nhỏ, sự tập trung chú ý chưa cao, nhanh nhớ nhưng cũng nhanh quên các quy định của lớp, của cô giáo nên tôi thường xuyên nhắc nhở dần dần tạo thói quen cho các con. Các con ở trường cả ngày nên phòng học có thoáng mát, sạch sẽ thì mới phòng tránh được dịch bệnh. Vì vậy việc giữ vệ sinh lớp học cũng được tôi quan tâm. Hàng ngày, tôi nhắc nhở học sinh tự theo dõi xem bạn nào trong lớp vứt rác ra lớp thì yêu cầu nhặt ngay và nhắc nhở ngay trước lớp. Với học sinh lớp 1, học kì đầu tiên viết bằng bút chì nên các em có thói quen gọt bút ngay khi gãy. Điều này không chỉ mất tập trung trong khi học mà còn làm bẩn lớp. Vì vậy tôi quy định học sinh không mang gọt bút đến lớp. Tôi nhờ đại diện phụ huynh lớp mua cho các con 1 chiếc gọt bút lớn để ở một góc cố định, học sinh sẽ kiểm tra bút chì và gọt bút trước giờ học hoặc giờ ra chơi. Học sinh trường tôi ăn bán trú tại trường nên xây dựng nếp ăn ngủ rất quan trọng. Trước khi đi ăn, tôi nhắc học sinh rửa tay trước khi ăn. Trong khi ăn không nói chuyện, trêu đùa nhau hay đổ thức ăn xuống đất. Các con ngồi ăn theo vị trí cô giáo sắp xếp. Giờ ngủ, học sinh để giầy dép ngay ngắn theo khu vực của lớp mình. Vị trí nằm của các con cũng được giáo viên sắp xếp ngay từ buổi đầu. Khi các con ngủ dậy, tôi cũng hướng dẫn các con vệ sinh cá nhân, cách chải tóc, buộc tóc sao cho nhanh và gọn gàng. Đặc biệt tôi cũng chú trọng giáo dục việc bảo vệ tài sản chung của nhà trường như giường chiếu, chăn, gối, khăn mặt… Chỉ mất khoảng một tuần đầu là các con đi vào nề nếp. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
14 Các em xếp dép giờ ngủ trưa 2.3. Nề nếp giao tiếp: Mạnh dạn hỏi và trả lời, tích cực giao tiếp trong nhóm, tự tin, thần thái khi diễn đạt là những điều cần thiết cho học sinh trong xã hội hiện đại ngày nay. Vì vậy, để học sinh có nề nếp giao tiếp tốt thì giáo viên phải giúp các em hình thành được các thói quen giao tiếp, các kĩ năng giao tiếp. Điều này phải được làm ngay từ đầu, hàng ngày và thường xuyên. Đến trường, người giao tiếp nhiều nhất, thường xuyên nhất với các em chính là thầy cô. Vì vậy trong mọi tình huống, tôi đều nhắc nhở học sinh phải nói năng nhỏ nhẹ, lễ phép, nói có đầu có đuôi, có thưa gửi rõ ràng. Chẳng hạn: + Khi thầy cô vào hay rời lớp, phải đứng dậy trong tư thế nghiêm trang để chào. + Trước khi đọc bài, phải xin phép cô rồi mới đọc. Trước câu trả lời phải nói: “Con thưa cô…” + Khi gặp thầy cô phải chào hỏi niềm nở, đúng tư thế, chào các cô chứ không riêng gì cô chủ nhiệm. + Khi cô giáo giảng bài, không cắt ngang lời, không nói leo, nói đế… Bên cạnh đó, việc tạo điều kiện cho các các em giao tiếp với nhau là vô cùng quan trọng. Học sinh lớp 1 bắt chước bạn rất nhanh, vì vậy tôi cố gắng tạo những sân chơi lành mạnh, tăng sự đoàn kết và tinh thần tập thể cho các con. Tôi dạy các em một số trò chơi dân gian như: Thả đỉa ba ba, rồng rắn lên mây, mèo đuổi chuột, kết bạn… để các em chơi vào các giờ ra chơi. Tôi quan sát các em chơi và nhắc nhở các em phải nói chuyện với nhau nhẹ nhàng, chơi ôn hòa, đoàn kết, không chia bè, chia phái. Ngoài cô giáo và các bạn, đến trường các em còn được tiếp xúc với rất nhiều nhân viên trong trường như lao công, bảo vệ, … Tôi thường nhắc nhở các con phải nói năng lễ phép với tất cả mọi người và trước mặt các con bản thân mình cũng phải cư xử nhã nhặn. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
15 Ngoài ra, trong các giờ giải lao, giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt ngoại khóa, tiết học đạo đức… tôi thường nêu một số tình huống giao tiếp hoặc cho học sinh quan sát một số đoạn video có tình huống giao tiếp như: Quà tặng cuộc sống, kĩ năng sống cho trẻ Tiểu học… để học sinh thảo luận tìm ra phương án ứng xử đúng. Những tình huống đó được thể hiện sinh động và thực tế giúp giáo dục học sinh có ý thức và giao tiếp lịch sự với mọi người. 2.4. Nề nếp học tập: 2.4.1. Nề nếp học tập trên lớp: Khi bắt đầu cắp sách đến trường, hầu hết các em đều chưa có ý thức về nề nếp trong học tập, thói quen chưa tốt, lời nói chưa rõ ràng, các em không diễn đạt đủ ý, trả lời chưa đầy đủ câu văn, còn lúng túng khi giơ tay phát biểu ý kiến, việc xếp hàng ra vào lớp chưa có quy củ... Đó là hạn chế mà hầu hết các em học sinh hay mắc phải. Vì vậy, ngay từ đầu, tôi hướng dẫn cụ thể, tỉ mỉ, uốn nắn lời nói của học sinh cho đầy đủ câu văn từ những câu trả lời đơn giản nhất. Không cần quá dập khuôn nhưng sửa ngay từ đầu rất dễ đối với lứa tuổi này và dần dần sẽ trở thành kỹ năng của học sinh. - Soạn sẵn sách vở: Hiện nay học sinh đều được học 2 buổi/ngày nên toàn bộ bài học được giáo viên hướng dẫn và học sinh hoàn thành ngay trên lớp. Ngoài sách Toán, Tiếng Việt và Tiếng Anh thì các loại sách vở của các bộ môn chuyên biệt để lại lớp. Tôi hướng dẫn các em sắp xếp sách vở trong rổ đựng đồ sao cho gọn gàng và dễ lấy khi đến tiết học. - Đặt ra các kí hiệu và quy ước với HS: Để giờ học được diễn ra nhịp nhàng, vui mà giáo viên không phải nói nhiều tôi còn đưa ra một số quy định để học sinh nắm được, thực hiện theo hiệu lệnh của giáo viên, giúp giờ học diễn ra nhanh gọn, có hiệu quả, hạn chế việc nói nhiều cho giáo viên chẳng hạn: V: vở, S: sách. B: bảng, 1 gõ thước là giơ bảng, 2 gõ thước là hạ bảng và xóa bảng. Trong giờ học vần, để giáo viên không phải nói nhiều, khi yêu cầu học sinh đánh vần tôi lấy thước kẻ đặt chéo, khi đọc trơn tôi đặt thước kẻ thẳng, khi phân tích tiếng, từ tôi đặt thước kẻ dọc trước tiếng, từ cần phân tích, rồi hình thành nếp đọc nối tiếp theo hàng dọc, theo nhóm, cách thức trả lời câu hỏi, cách nhận xét bạn. Với học sinh lớp 1, việc giữ gìn sách vở đồ dùng là rất cần thiết. Ngay từ những tiết học đầu, tôi cũng hướng dẫn các con giữ gìn sách vở đồ dùng, chẳng hạn khi giở sách, vở cần giở nhẹ nhàng, khi cầm sách đọc bài tay trái đỡ lấy gáy sách, tay phải cầm mép sách bên phải, cách mắt vừa phải. Trong giờ viết bài, tôi hướng dẫn các em cách đặt vở viết, đặt tay khi viết, cách để sách vở đồ dùng thật khoa học để không bị nhàu nát hay quăn góc hay thất lạc. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
16 Học sinh lớp 1 chưa biết cách học nên trong giờ học thường hay làm việc riêng, không chú ý nghe cô giáo giảng bài nên tôi luôn nhắc các con tạo thói quen giờ nào làm việc nấy. Mặt khác lớp học có trật tự thì học sinh mới lĩnh hội kiến thức tốt nhất, tôi không để tình trạng cô giảng bài ở trên bục giảng còn trò nói chuyện riêng dưới lớp. Vì vậy nếu học sinh nói chuyện không nghe giảng bài, tôi dừng lại đặt ngón tay trước miệng, các em sẽ trật tự, dừng nói chuyện riêng. - Rèn tư thế ngồi, cách cầm bút đúng: Ở lớp 1 các em bắt đầu được làm quen với hoạt động học. Ngoài mục tiêu trọng tâm là làm thế nào để học sinh đọc đúng, viết đúng, viết đẹp, tính toán tốt thì một kĩ năng không thể thiếu đối với học sinh lớp 1 là rèn tư thế ngồi, cách cầm bút cho các em. Nếu tư thế ngồi không đúng sẽ làm cho chữ viết không đẹp, viết không được nhanh hơn nữa sẽ gây tổn hại cho sức khỏe như cong vẹo cột sống, mắt cận…Chính vì vậy giáo viên cần rèn luyện nghiêm túc và tỉ mỉ nề nếp này. Trước tiên, tôi làm mẫu cách cầm bút, cách di chuyển bút trên không để cổ tay khi viết thật mềm mại, uyển chuyển. Hướng dẫn học sinh tư thế ngồi thẳng lưng, không tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở 25 - 30cm; nên cầm bút bằng tay phải, tay trái tì nhẹ lên mép vở để trang viết không bị xê dịch; hai chân để song song, thoải mái. Hướng dẫn học sinh cầm bút bằng 3 ngón tay ( ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa ) với độ chắc vừa phải ( không cầm bút chặt quá hay lỏng quá ): khi viết dùng 3 ngón tay di chuyển bút nhẹ nhàng, từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải; cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động theo, mềm mại, thoải mái. Có hai kiểu chữ viết đó là chữ đứng và chữ nghiêng. Khi hướng dẫn học sinh viết chữ đứng, giáo viên cần hướng dẫn các em để vở ngay ngắn trước mặt. Còn khi tập viết chữ nghiêng cần nhắc các em để vở hơi nghiêng sao cho mép vở phía dưới cùng với mép bàn tạo thành một góc khoảng 15 độ. Khi viết độ nghiêng của nét chữ cùng với mép bàn tạo thành một góc vuông 90 độ. Như vậy, dù viết theo kiểu chữ đứng hay kiểu chữ nghiêng, nét chữ luôn phải đúng mẫu và đẹp. Học sinh nhìn và viết đúng theo mẫu trong vở tập viết; viết theo yêu cầu được giáo viên hướng dẫn tránh viết dở dang chữ ghi tiếng hoặc viết chòi ra mép vở không có dòng kẻ li; khi viết sai chữ không được tẩy xóa mà cần để cách một khoảng ngắn rồi viết lại. Bằng cách hướng dẫn tỉ mỉ như trên tôi thấy lớp tôi không có hiện tượng học sinh cong vẹo cột sống, mắt cận mà chữ viết của các em trong lớp luôn sạch đẹp và đều nét. - Hướng dẫn học sinh cách trả lời câu hỏi và nhận xét câu trả lời của bạn Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
17 Tôi nhận thấy, những học sinh hăng hái giơ tay phát biểu đều là những học sinh có khả năng tập trung học rất cao. Chính vì vậy, trong các giờ học tôi luôn động viên các em giơ tay phát biểu. Những câu hỏi dễ tôi thường dành cho những em nhút nhát và khuyến khích các em trả lời. Tôi chú trọng gọi những em này mặc dù các em không giơ tay. Trong khi các em trả lời tôi luôn nhẹ nhàng và tìm cách gợi mở để các em có thể trả lời đúng. Khi đã nói đúng rồi tôi yêu cầu các con nói to, rõ để cả lớp cùng nghe. Những câu hỏi khó, tôi dành cho học sinh khá giỏi và yêu cầu các em phải trả lời cả câu sau đó tôi gọi học sinh nhắc lại câu trả lời của bạn để nhiều học sinh được nói. Khi bạn trả lời xong, bao giờ tôi cũng yêu cầu học sinh khác hoặc nhóm thảo luận để nhận xét câu trả lời của bạn. Giờ luyện nói, tìm hiểu bài và kể chuyện trong môn Tiếng Việt được tôi tận dụng triệt để để hướng dẫn học sinh hỏi đáp và trả lời câu hỏi. Điều này được duy trì thường xuyên nên học sinh lớp tôi học tập rất hăng hái và giờ học rất sôi nổi. - Xây dựng đôi bạn cùng tiến: Học sinh trong lớp sẽ có sức học không đồng đều, sẽ có lực học chênh lệnh về từng môn nên tôi chọn biện pháp “đôi bạn cùng tiến”, những học sinh giỏi, ngoan ngoãn ngồi gần những em học chưa tốt, những em hiếu động để các em noi gương và học tập bạn. Cuối tuần nào tôi cũng nghe báo cáo của các đôi bạn cùng tiến có động viên khen ngợi kịp thời. Bên cạnh đó, tôi luôn sắp xếp và tranh thủ mọi lúc để kèm cặp học sinh có khó khăn về học. 2.4.2. Nề nếp học tập ở nhà: Ngoài giờ học trên lớp thì nếp học ở nhà cũng rất quan trọng. Tuy là theo công văn của Sở giáo dục, phòng giáo dục hướng dẫn và quy đinh học đối với các trường tổ chức học 2 buổi/ ngày là không giao bài tập về nhà. Thế nhưng theo nguyện vọng của tập thể phụ huynh để các con có thói quen rèn nếp học ở nhà nên mỗi ngày tôi đều hướng dẫn bố mẹ cho học sinh luyện đọc lại bài cũ, chuẩn bị bài mới. Thời gian để các con ôn bài là 30 đến 45 phút mỗi ngày. Qua các biện pháp đã thực hiện, tôi nhận thấy muốn cho học sinh có nền nếp tốt phải hướng dẫn học sinh một cách tỉ mỉ, từ việc chuẩn bị sách vở đồ dùng học tập ở nhà đến việc lấy vở, cất vở khi chuyển tiết, nếp giơ tay phát biểu, chú ý nghe giảng, giữ gìn sách vở đồ dùng học tập, làm bài, viết bài sao cho theo kịp các bạn, đảm bảo thời gian học…. Thầy, cô giáo phải thực sự là người cha, người mẹ thứ hai của các em ở trường. Qua một thời gian thực hiện các biện pháp trên tôi thấy học sinh lớp mình có sự chuyển biến rõ rệt về nền nếp cũng như chất lượng học tập và các em tiếp thu bài tốt, không khí học tập sôi nổi, thực sự tiết học trở thành niềm vui, niềm khao khát tìm tòi cái mới. Các em rất Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
18 hứng thú say mê trong học tập. Như vậy rõ ràng việc rèn nếp học tập cho học sinh lớp một không những làm cho các em luôn có thói quen chuẩn bị tốt, đầy đủ đồ dùng học tập, có ý thức nề nếp trong từng môn học mà còn giúp các em chủ động sáng tạo hơn học tập. * Biện pháp 3: Tăng cường các hình thức thi đua, khen thưởng Theo tinh thần của TT 27 đối với học sinh Tiểu học đặc biệt là học sinh lớp 1 những lời khen, lời động viên của cô trong mọi hoạt động đặc biệt là việc thực hiện các nề nếp của học sinh là vô cùng cần thiết và quan trọng. Nắm được tâm lý của học sinh tiểu học rất thích được khen, thích được thưởng nên ngay từ đầu năm học, tôi lập bảng thi đua hàng ngày và thưởng hàng tuần cho mỗi học sinh theo các nội dung sau : Bảng thi đua cá nhân Nếu học sinh thực hiện tốt mặt nào thì được vẽ một phiêú khen. Mỗi lần vi phạm giáo viên sẽ trừ 1 phiếu khen. Cuối tuần vào giờ sinh hoạt lớp, tôi cho học sinh đổi phiếu khen lấy hoa (5 phiếu khen đổi 1 bông hoa dán vào bảng thi đua của lớp). Mỗi bông hoa con sẽ được tặng kèm theo 1 món quà nhỏ. Học sinh nào có nhiều sao nhất sẽ được phần thưởng. Hình thức này đơn giản nhưng hiệu quả vì có thể áp dụng ở mọi tiết học với nhiều giáo viên và học sinh thì rất thích thú thi đua. Bên cạnh những hình thức thi đua thì sự động viên nhẹ nhàng, đúng lúc của giáo viên là vô cùng cần thiết. Vì vậy, tôi luôn quan sát tìm ra sự cố gắng, tiến bộ của học sinh và dùng những lời nói, những lời nhận xét mang tính động viên các em. Chẳng hạn khi học sinh trả lời chưa đúng, tôi không nói các em sai mà yêu cầu các em hãy "nghĩ lại", "xem xét lại" và gợi ý để em trả lời đúng. Muốn học sinh trong lớp trả lời hay đọc đồng thanh to, rõ tôi khuyến khích : Bạn A đọc Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
19 rất tốt, ai đọc tốt giống bạn ? Hay : Hôm nay cô sẽ cho 2 đội thi đua xem đội nam hay đội nữ đọc tốt hơn nhé !... Khi chấm chữa, nhận xét trong vở, nhận xét qua tin nhắn, tôi cũng lưu ý dùng từ đơn giản, gần gũi, động viên. Ví dụ: “Con viết đẹp, lưu ý giữ vở sạch hơn nhé!”, “Hôm nay bạn An đi học đúng giờ, không phải chạy vội nên trông đẹp giai hơn hẳn cả lớp nhỉ?”…Với tôi, học sinh yêu cô, nghe lời cô thì việc truyền thụ kiến thức và rèn nề nếp mới thật sự hiệu quả. * Biện pháp 4: Tăng cường thực hành trong các giờ Đạo đức, Hoạt động tập thể Con đường nhận thức của trẻ tiểu học là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, hãy cho học sinh được chơi, được tham gia, rồi các em sẽ hiểu. Cái hiểu như thế sâu sắc và nhớ lâu hơn. Vì vậy để hình thành nề nếp cho các em tôi tăng cường cho các em vận động, thực hành trong các giờ hoạt động tập thể, giờ đạo đức. Sau mỗi hoạt động tôi đều cho các em nhận xét và rút ra kết luận. Chẳng hạn trong tiết Đạo đức: Giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập sau khi học sinh tìm hiểu vì sao phải biết giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập, tôi cho học sinh trong lớp thực hành sắp xếp sách vở, đồ dùng của mình ngay tại lớp. Tôi hướng dẫn tỉ mỉ: bộ đồ dùng và bảng xếp một bên, sách vở một bên, quyển sách to ở dưới, quyển bé ở trên, bút mực phải đóng nắp trước khi cho vào hộp bút … và dành thời gian cho học sinh tự thực hành. Tôi phân công hai bạn cùng bàn kiểm tra việc sắp xếp đồ dùng của nhau và báo cáo lại cho cô giáo. Cuối mỗi ngày tôi dành ra ít phút để học sinh nhắc nhở nhau sắp xếp lại sách vở trước khi ra về. Khác với các lớp khác, học sinh lớp 1 có khoảng thời gian nghỉ giữa giờ để các em đi vệ sinh và để thư giãn. Chính vì vậy trong các tiết học, tôi không “cắt xén” mà dạy và cho các em chơi các trò chơi ngắn như: Tập tầm vông, Ô sao bé không lắc, bài thể dục chống mệt mỏi… Học sinh được thư giãn sẽ tiếp tục tiết học được tốt hơn, không uể oải và giáo viên cũng không bị ức chế. Trước các buổi dã ngoại, hoạt động tập thể tôi thường nhắc nhở học sinh chuẩn bị những đồ dùng thiết yếu, những kĩ năng cần thiết như: đi theo đoàn, nói nhỏ nhẹ, không cười đùa quá to, đi vệ sinh phải rủ bạn đi cùng và báo cáo nhóm trưởng…Tôi chia lớp thành các nhóm nhỏ và cho các em tự nhận nhóm của mình. Sau đó tôi phân công nhóm trưởng để học sinh tự quản về sĩ số và nhắc nhở nhau thực hiện nội quy nơi công cộng. Cuối mỗi buổi ngoại khóa, tôi cho học sinh trong lớp tự bình bầu xem nhóm nào ngoan nhất đều có tổng kết, tuyên dương các nhóm đoàn kết, thực hiện tốt và nhắc nhở các nhóm chưa tốt. Điều này giúp các em rất có ý thức khi tham gia các giờ học ngoài lớp. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1
20 Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, học sinh thành phố được bố mẹ quan tâm quá mức nên gần như không có kĩ năng tự phục vụ. Nên trong các tiết hoạt động tập thể tôi hướng dẫn các con các kĩ năng cần thiết như: chải tóc, gấp chăn, xếp gối, mặc và gấp quần áo, buộc dây giày …. Trong tiết học tôi cho học sinh thực hành theo nhóm, theo cá nhân để học sinh tự mình làm được. Tuần ….. Học sinh: …………………………….. ONG VÀNG SIÊNG NĂNG Con hãy tô màu vào  nếu con tự mình gấp được chăn nhé! Tự gấp chăn Xác nhận của Phụ huynh Thứ hai  Thứ ba  Thứ tư  Thứ năm  Thứ sáu  Thứ bảy  Chủ nhật  Nhờ áp dụng biện pháp này mà học sinh lớp tôi rất mạnh dạn, vốn hiểu biết xã hội rất phong phú, có thể tự mình làm được những việc cần thiết phục vụ bản thân và bước đầu biết bảo vệ bản thân. * Biện pháp 5: Nâng cao vai trò đội ngũ cán bộ lớp Nắm được tâm lí của trẻ lớp 1 là thích làm người lớn nên sau khi tìm hiểu tình hình của lớp mình phụ trách, tôi xây dựng ngay đội ngũ cán bộ lớp. Tôi nhận thấy các em rất hào hứng khi được giao nhiệm vụ nên tôi mạnh dạn phân nhiều cán bộ lớp, ai cũng có quyền và trách nhiệm, tuy nhiên tôi cũng lựa một đội ngũ cán bộ nòng cốt riêng (theo ý ngầm của mình, các em do tôi lựa chọn đều nhanh nhẹn, có năng lực, được sự tín nhiệm của các bạn trong lớp). Đội ngũ cán bộ của tôi gồm: - 1 lớp trưởng: Bao quát chung, tập hợp các bạn xếp hàng vào lớp, nhắc nhở các bạn thực hiện nội quy của lớp, trường, tổ chức giờ truy bài cho cả lớp, nhận xét chung nề nếp của lớp ở giờ sinh hoạt lớp (sau khi nghe các tổ trưởng báo cáo). - 2 lớp phó: + 1 lớp phó phụ trách các hoạt động học tập. Một số biện pháp rèn nề nếp cho học sinh lớp 1