Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm công tác chủ nhiệm lớp 2

Chia sẻ: Tomjerry004 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Điểm mới của sáng kiến là ghi lại những biện pháp làm công tác chủ nhiệm lớp mà bản thân đã làm trong những năm học qua để suy ngẫm, chọn lọc và đúc kết thành kinh nghiệm của bản thân nhằm nâng cao năng lực chủ nhiệm lớp phù hợp với mô hình trường học mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm công tác chủ nhiệm lớp 2

1. PHẦN MỞ ĐẦU: 1.1. Lý chọn sáng kiến: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ quan điểm chỉ đạo: “Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tếxã hội...”. Với quan điểm chỉ đạo đó, mục tiêu giáo dục trong giai đoạn hiện nay được đặt ra là: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào, sống tốt và làm việc hiệu quả....”. Để thực hiện mục tiêu giáo dục trong giai đoạn hiện nay, mỗi giáo viên nói chung, giáo viên làm công tác chủ nhiệm nói riêng phải xác định được vai trò trách nhiệm của mình để “ươm mầm” cho sự nghiệp “trồng người”. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người thay mặt nhà trường quản lý, điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tư tưởng đạo đức, hình thành nhân cách cho học sinh, là cầu nối giữa ba môi trường giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội. Công tác chủ nhiệm là một khâu quan trọng trong quá trình giáo dục tại các trường tiểu học. Để nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh, trước hết cần quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp. Công tác chủ nhiệm lớp tốt thì chất lượng giảng dạy và giáo dục không ngừng được nâng lên. Bằng lòng nhiệt huyết và lương tâm trách nhiệm nghề nghiệp, bản thân tôi luôn cố gắng nổ lực hết mình để giúp các em trở thành những người có ích cho xã hội, xứng đáng với hình ảnh đẹp mà đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó đã tạo ra những con người sáng tạo”. Để làm tốt hơn nữa công tác chủ nhiệm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội, bản thân tôi cần phải tìm tòi, học hỏi, chia sẻ nhiều hơn nữa từ đồng nghiệp, bạn bè. Chính vì lí do đó, tôi chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm: “ Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp 2 ”. Mong được chia sẻ và nhận được những đóng góp chân tình từ các thầy giáo, cô giáo và đồng nghiệp. 1
1.2. Điểm mới của sáng kiến: Điểm mới của sáng kiến: Ghi lại những biện pháp làm công tác chủ nhiệm lớp mà bản thân đã làm trong những năm học qua để suy ngẫm, chọn lọc và đúc kết thành kinh nghiệm của bản thân nhằm nâng cao năng lực chủ nhiệm lớp phù hợp với mô hình trường học mới. 2. PHẦN NỘI DUNG: 2.1. Thực trạng của nội dung nghiên cứu: Năm học 20162017, nhà trường chỉ đạo thực hiện đại trà áp dụng dạy học theo mô hình trường học mới. Bản thân tôi nhận thấy đây là hình thức tổ chức lớp học mang lại hiệu quả cao. Trong năm qua, tuy bước đầu gặp rất nhiều khó khăn, kinh nghiệm chưa nhiều song tôi vẫn cố gắng vừa học hỏi bạn bè, đồng nghiệp vừa suy nghĩ để sáng tạo ra những hình thức tổ chức dạyhọc, giáo dục và đã rút ra được một số kinh nghiệm thật quý báu. Lớp 2 là lớp bước vào ngưỡng cửa trường tiểu học năm thứ 2, các em ngoan ngoãn, ngây thơ, chưa có ý thức tự giác trong học tập cũng như trong sinh hoạt. Ở lứa tuổi này, các em đã có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội. Các em rất dễ bị lôi kéo, dụ dỗ, bị xâm hại,…nhưng các em vẫn chưa có đủ khả năng để từ chối, để tự bảo vệ mình. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống. Năm học này, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 2C với sĩ số là 23 em (9 nữ) . Đây là lớp mà đa số học sinh ngoan, lễ phép,... Bên cạnh đó vẫn còn một số em chưa ngoan (nghịch ngợm, chưa biết vâng lời,..). Học sinh trong lớp có hoàn cảnh khó khăn, thiếu sự quan tâm sâu sát của gia đình: (Nguyễn Sanh Mạnh, Võ Ngọc Nhân, Lê Nguyễn Hạnh Nhân, Lê Nguyễn Trung Nguyên, Trần Văn Thuận, Bùi Thị Thủy...). Học sinh chậm tiến: (Nguyễn Sanh Mạnh, Võ Ngọc Trâm, Lê Nguyễn Hạnh Nhân, Trần Văn Thuận, Võ Ngọc Nhân...). Một số em có tính hiếu động thường trêu ghẹo, nói chuyện, đùa giỡn trong giờ học (Lê Nguyễn Trung Nguyên, Nguyễn Sanh Mạnh, Lê Văn Thái Dương...). Từ thực trạng trên, tôi phân tích những thuận lợi và những khó khăn trong công tác chủ nhiệm lớp của năm học này như sau: a. Thuận lợi : 2
Ban giám hiệu luôn quan tâm đến chất lượng dạy và học; Các ban ngành, đoàn thể luôn tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình về mọi mặt; Nhà trường đã quan tâm đến việc tăng trưởng cơ sở vật chất; Ngay từ đầu năm học, trường đã tổ chức được cuộc họp với phụ huynh để chấn chỉnh nế nếp học tập của các em; Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em; Mua sắm đầy đủ sách vở, dụng cụ học tập đáp ứng nhu cầu học tập của con em. Bản thân là giáo viên chủ nhiệm nhiều năm lớp 2; nhiệt tình trong công tác, hết lòng vì học sinh thân yêu; Đa số học sinh ngoan ngoãn, lễ phép; b. Khó khăn : Đây là năm học thứ nhất lớp tôi thực hiện áp dụng dạy học theo mô hình trường Tiểu học mới , bản thân giáo viên cũng như học sinh bước đầu còn bỡ ngỡ, lúng túng trong hoạt động dạy và học. Học sinh của lớp có đối tượng là hộ nghèo, cận nghèo nhiều ( 9/23 em) Một số phụ huynh chưa có sự quan tâm đến con em mình; Phụ huynh ít gặp gỡ giáo viên để trao đổi về việc học tập, sinh hoạt của con em mình ở trường cũng như ở nhà; Phụ huynh băn khoăn, lo lắng khi tổ chức lớp học theo mô hình trường học mới; đánh giá học sinh theo Thông tư 22/2016/TTBGDĐT; Năng lực học tập của học sinh không đồng đều. 2.2. Các giải pháp: 2.1.Tìm hiểu kĩ về từng học sinh của lớp mình: Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh. Do vậy sau khi nhận lớp, như mọi năm, tôi thường gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm của năm học trước để nắm bắt về tình hình học sinh, đồng thời, tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra sau đây và yêu cầu các em điền đầy đủ 10 thông tin trong phiếu: GIỚI THIỆU BẢN THÂN 3
1. Họ và Tên:…………………………………………………………….. 2. Là con thứ……trong gia đình. 3. Kết quả học tập năm lớp 1: (Giỏi, Tiên tiến, trung bình)........................ 4. Môn học yêu thích:.................................................................................. 5. Môn học cảm thấy khó:........................................................................... 6. Góc học tập ở nhà: (Có, không).............................................................. 7. Những người bạn thân nhất trong lớp:.................................................... 8. Sở thích:.................................................................................................. 9. Địa chỉ gia đình: Thôn.......................................... .................................... 10. Số điện thoại :........................................................................................ Thông qua phụ huynh trong cuộc họp phụ huynh đầu năm, tôi dùng phiếu điều tra để lấy thông tin học sinh . PHIẾU ĐIỀU TRA ĐẦU NĂM HỌC Họ và tên :...................................Phụ huynh em:................................Lớp :... Để góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện cho các cháu, xin quý vị cho biết những mặt mạnh, mặt yếu ở cháu để nhà trường quan tâm, giúp đỡ. TT Con cái của các bậc cha mẹ Những biểu hiện ở cháu Yếu Bình Tốt thường 1 Biết chào hỏi người lớn (cha mẹ) 2 Nhường nhịn bạn bè, em nhỏ 3 Biết chia sẽ, giúp đỡ người khác 4 Tự giác học tập ở nhà 5 Biết giữ vệ sinh (cá nhân, cộng đồng) 6 Sống ngăn nắp, gọn gàng 7 Sinh hoạt đúng giờ ( ăn, ngủ, học) 8 Biết kiềm chế ( ít khóc nhè, ít cáu gắt) 4
9 Biết lắng nghe Qua phiếu đó, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh để ghi vào sổ theo dõi. Và quan trọng hơn cả là hiểu một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh. 2.2.Tìm hiểu đặc điểm hoàn cảnh gia đình học sinh: Tìm hiểu, nghiên cứu đặc điểm gia đình là một nhiệm vụ quan trọng nhất để phục vụ cho công tác giáo dục. Nghiên cứu đặc điểm gia đình học sinh về mọi mặt để tìm các biện pháp khai thác, phối hợp với gia đình thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện. Những nội dung cần nghiên cứu: Địa chỉ để liên hệ; Điều kiện kinh tế; Khă năng tham gia các hoạt động giáo dục; Tìm hiểu trình độ sư phạm và nguyện vọng của bố mẹ học sinh. Tìm hiểu, nghiên cứu trình độ hiểu biết của các bậc phụ huynh là cơ sở quan trọng nhất để thực hiện phối hợp với gia đình và là cơ sở để thành lập Ban đại diện Hội Cha mẹ học sinh của lớp, của trường và phác thảo nội dung hoạt động của chi hội cha mẹ học sinh (trong buổi họp phụ huynh đầu năm). Muốn tìm hiểu trình độ sư phạm của các bậc cha mẹ, giáo viên chủ nhiệm cần thực hiện nhiều biện pháp và hình thức: điều tra qua trắc nghiệm (trả lời tại chỗ khi họp phụ huynh đầu năm học); trao đổi trực tiếp (sau khi khảo sát trắc nghiệm) nhằm tìm hiểu kĩ năng, năng lực giao tiếp ứng xử; kĩ năng và hiểu biết về năng lực sư phạm của các bậc phụ huynh để thành lập Chi hội Cha mẹ học sinh. 2.3. Ổn định tổ chức lớp học, xếp lại chỗ ngồi một cách hợp lý: Ổn định tổ chức lớp học, xếp lại chỗ ngồi là việc làm cần thiết. Cần phải cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngồi chung bàn, chung nhóm hỗ trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện. Xếp chỗ dàn đều số học sinh giỏi, khá, trung bình giữa các tổ để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn. Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình thực tế chưa hợp lí. Thiết kế cho học sinh ngồi thành từng nhóm 4 em, các em hoạt động cá nhân, khi cần thiết có thể trao đổi trong nhóm đôi, nhóm 4. Sự thay đổi trong cách 5
sắp xếp bàn ghế tạo ra sự thay đổi về vị trí chỗ ngồi, từ đó tạo ra sự thay đổi về tương tác học tập giữa học sinh với học sinh, học sinh với giáo viên. Đây là việc đầu tiên giáo viên chủ nhiệm cần làm sau khi nhận lớp, nắm bắt được đặc điểm tình hình học sinh. 2.4. Phải tổ chức tốt các cuộc họp phụ huynh, đặc biệt họp phụ huynh đầu năm nhằm tranh thủ sự ủng hộ tích cực về tinh thần và vật chất trong công tác giáo dục học sinh: Sau khi có kế hoạch họp phụ huynh toàn trường đầu năm, tôi chuẩn bị kĩ các nội dung họp theo quy định của trường. Trong buổi họp, tôi dành thời gian để phụ huynh thảo luận về những thay đổi đang diễn ra trong phạm vi nhà trường; những băn khoăn ban đầu của phụ huynh như việc ngồi học theo nhóm. Những băn khoăn, lo lắng đó đã được dần giải tỏa khi tôi đưa ra dẫn chứng về học sinh mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp; thích chia sẻ bài học, kiến thức được học với người thân; thích hỏi, thích tìm tòi và khám phá những điều xung quanh cuộc sống. Trong cuộc họp, tôi đã giải thích cho phụ huynh biết là những nghiên cứu gần đây cho thấy quá trình học tập hợp tác đã tác động tích cực đến sự phát triển về tình cảm, xã hội của học sinh cũng như thành tích học tập của các em. Từ những việc làm trên, tôi đã lấy được ý kiến tư vấn của phụ huynh học sinh, đưa họ tham gia vào các hoạt động dạy học: thành lập Hội đồng tự quản học sinh; trang trí lớp học và một số hoạt động khác. Khi được cha mẹ học sinh đồng tình ủng hộ, tôi không còn băn khoăn và lo lắng. Họ không chỉ ủng hộ về tinh thần, vật chất mà luôn tạo điều kiện tối đa về mọi mặt để cùng phối hợp với tôi trong giáo dục học sinh. Điều quan trọng nhất trong buổi họp phụ huynh, tôi cố gắng tìm hiểu đặc điểm gia đình học sinh và học sinh để góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện cho các cháu bắng các hình thức: trao đổi trắc nghiệm; trao đổi trực tiếp như đã nêu. 2.5. Xây dựng tập thể học sinh thành một tập thể tự giáo dục: Đầu năm nhận lớp, các em là học sinh lớp 2 ý thức tự giác chưa cao, vui vẻ tham gia các hoạt động của lớp. Vì vậy, tôi đã giúp cho các em nhận ra: các em đã lớn thêm một tuổi, đã là anh chị của các em học sinh lớp 1. Vì vậy “mục đích chung” của chúng ta là phải xây dựng một tập thể tự quản tốt, luôn gương mẫu đi đầu trong mọi hoạt động, phải trở thành tấm gương tốt cho các em lớp 1 noi theo. Từ đó, các em thấy được trách nhiệm thực hiện các hoạt động chung của tập thể, 6
có nhu cầu được chia sẻ, được giúp đỡ và mong muốn tham gia vào các hoạt động chung của lớp. Căn cứ vào kế hoạch trường, kế hoạch tổ chuyên môn, kế hoạch Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, tôi phác thảo “Kế hoạch hoạt động chung” cho lớp chủ nhiệm, gợi ý để học sinh tự đề xuất những việc cần thực hiện trong mỗi tháng, cử người phụ trách những công việc cụ thể và các em đề xuất biện pháp, thời gian, không gian thực hiện... Căn cứ vào tình hình thực tế của mỗi lớp để thành lập “Hội đồng tự quản” sao cho đạt dược nhiệu quả cao nhất. Cần tạo điều kiện để cho tất cả các em, đặc biệt là những em chưa mạnh dạn, chưa tự tin trong học tập cũng như hoạt động tham gia vào Hội đồng tự quản. Trong năm học qua, các em đoàn kết, thương yêu nhau, không đố kị, ghen ghét, thẳng thắn góp ý lẫn nhau, luôn ủng hộ và tham gia tích cực các hoạt động của lớp,..tạo ra một bầu không khí thoải mái, vui vẻ. 2.6. Phải xây dựng được Hội đồng tự quản học sinh nhiệt tình có năng lực chỉ đạo lớp. Coi trọng công tác tổ chức lớp ngay từ đầu năm học: Ngay từ đầu năm học, tôi đã lên kế hoạch xây dựng Hội đồng tự quản trong học sinh. Tôi xem đây là một biện pháp để khuyến khích sự tham gia của học sinh và phát triển các kĩ năng cho các em. * Sơ đồ: Tổ chức Bộ máy Hội đồng tự quản học sinh bao gồm: Chủ tịch Hội đồng tự quản học sinh; Phó Chủ tịch Hội đồng tự quản; Các ban tham gia Hội đồng tự quản (Ban học tập, Ban vệ sinh, Ban văn nghệ thể dục, Ban thư viện;) * Quá trình thành lập Hội đồng tự quản học sinh: Thành lập Hội đồng tự quản học sinh đòi hỏi phải có sự tham gia của giáo viên, học sinh, khuyến khích phụ huynh và các tổ chức khác cùng tham gia. Giáo viên cần chuẩn bị về tư tưởng cho học sinh khi các em tham gia Hội đồng tự quản, những lợi ích có thể có của Hội đồng tự quản học sinh tới cuộc sống của chính các em trong nhà trường những vai trò, trách nhiệm mà các em cùng chia sẻ, gánh vác. a) Trước bầu cử: 7
Sau khi hoàn thành bước chuẩn bị về tư tưởng cho học sinh, giáo viên cùng học sinh thảo luận về cơ cấu Hội đồng tự quản thông thường là 1 chủ tịch, 2 phó chủ tịch. Tuy nhiên số lượng phó chủ tịch tuỳ vào đặc điểm của mỗi lớp, trường học khác nhau. Học sinh, dưới sự định hướng của giáo viên trao đổi về những phẩm chất, năng lực cần có của các bạn trong Hội đồng tự quản. Sau đó lập danh sách ứng cử và danh sách đề cử để bỏ phiếu bầu Hội đồng tự quản học sinh. Ban kiểm phiếu cũng là học sinh, bao gồm trưởng ban và một số thành viên khác; dưới sự hướng dẫn của giáo viên Ban kiểm phiếu tiến hành kiểm phiếu. Các học sinh trong danh sách ứng cử, đề cử sẽ có thời gian để chuẩn bị phần ứng cử của mình với nội dung: Giới thiệu về bản thân, những mong muốn của em về lớp học, những việc em sẽ làm nếu như em trở thành Chủ tịch Hội đồng tự quản. Đây là một hoạt động nhằm tạo điều kiện cho học sinh được cảm thấy dân chủ, công bằng, bình đẳng và được học cách thuyết trình trước đám đông. b) Bầu cử: Học sinh dưới sự hỗ trợ của giáo viên sẽ điều hành bầu cử. Các ứng cử viên lần lượt tranh cử bằng các bài thuyết trình đã được chuẩn bị trước. Giáo viên lưu ý không để học sinh cầm giấy đọc mà chủ động thể hiện khả năng thuyết trình của mình. Ban kiểm phiếu làm việc sau khi các ứng cử viên đã thuyết trình xong. Học sinh nào có số phiếu cao nhất từ trên xuống sẽ trúng cử vào vị trí Chủ tịch và phó Chủ tịch Hội đồng tự quản học sinh. Chủ tịch và Phó Chủ tịch ra mắt trước lớp. c) Thành lập các ban chuyên trách: Chủ tịch và phó Chủ tịch Hội đồng tự quản học sinh cùng bàn bạc với giáo viên để quyết định thành lập các ban chuyên trách và thông báo rõ về vai trò của các ban như: Ban học tập, Ban vệ sinh, Ban văn nghệ thể dục, Ban thư viện... Số lượng các ban tuỳ theo tình hình lớp học và sự thống nhất giữa Chủ tịch, phó Chủ tịch Hội đồng tự quản và học sinh trong lớp quyết định. Hội đồng tự quản cùng giáo viên chủ nhiệm, có sự hỗ trợ của phụ huynh khuyến khích học sinh đăng kí vào các ban theo nguyện vọng, sở thích. 8
Sau khi thành lập các ban, tiến hành bầu trưởng ban, thư kí và xây dựng kế hoạch hành động, động viên các bạn cùng tham gia hoạt động. Để làm việc có hiệu quả, mỗi ban nên có sự hỗ trợ, tư vấn của một phụ huynh và giáo viên. Có thể nói, quá trình thành lập “Hội đồng tự quản học sinh” giúp các em hiểu được quá trình bầu cử tự do, công bằng và dân chủ của đất nước, của địa phương; giúp học sinh có thể nảy sinh đề xuất những ý tưởng mới của chính các em. Thông qua hoạt động này học sinh tự giác hơn, phát huy tinh thần trách nhiệm, sự sáng tạo trong quản lý và chỉ đạo những công việc được giao. 2.7. Xây dựng một số công cụ để thúc đẩy Hội đồng tự quản học sinh làm việc có hiệu quả: Để hội đồng tự quản làm việc có hiệu quả tôi đã xây dựng được : Nội quy lớp học do các em đề ra. Sau đó, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh tự xây dựng nội quy lớp học (không vứt rác bừa bãi, đi học đúng giờ, tự giác học bài,...) và cắt thành những hình ảnh đẹp mắt (cây, chiếc lá, bông hoa..), bằng xốp mỏng có màu sắc đẹp trang trí và cam kết thực hiện. Ngoài Nội quy lớp học có hòm thư cá nhân . Tôi hướng dẫn học sinh dùng giấy A4 hoặc giấy bìa cứng cắt thành phong bì ghi tên mình, tự mình sáng tạo vẽ thêm những hình ảnh mà các em thích ngoài phong thư. Hằng ngày, qua hộp thư này, các em có thể gửi thư để trao đổi và góp ý cho nhau để cùng giúp nhau tiến bộ. Thêm nữa là hòm thư Điều em muốn nói. Tôi đã tận dụng những vỏ hộp bánh, hộp giấy cứng để làm hộp thư với hình thức sinh động. Đây là nơi chứa đựng những nội dung các em chia sẻ niềm vui, nỗi buồn hay mong muốn nhận được sự giúp đỡ, hỗ trợ từ cô giáo. Tùy theo nội dung của thư để suy ngẫm và có hình thức giải quyết thích hợp. Lần đầu chưa quen, tôi đã chủ động bỏ vào hộp thư của các em những lời khen, những lời chúc, những điều chia sẻ,..các em mở ra đọc và thấy thích thú rồi tập làm quen và giờ đây các em không ngại chia sẻ cùng các bạn và cô giáo. Ngoài ra, góc Sinh nhật cũng được đặt ở vị trí thích hợp trong lớp học, giúp cho các em biết quan tâm nhau. 2.8. Thiết kế và xây dựng môi trường lớp học thân thiện, tích cực: “Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Xây dựng được “lớp học thân thiện” thì sẽ có “học sinh tích cực”. Xây dựng được lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 9
Tận dụng hết không gian của lớp học: Từ mảng tường trên cao, mảng tường hai bên lớp học để thể hiện những mảng màu sắc, những hình ảnh sống động thu hút sự tiếp cận của học sinh. Bởi tất cả không gian trong và ngoài lớp được chuẩn bị và hỗ trợ quá trình học tập rất rõ nét: lớp học thân thiện phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và được trang trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tôi hướng dẫn và cùng với học sinh thực hiện các công việc sau đây: Trang trí lớp đẹp, hài hòa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Những câu tục ngữ, cây từ vựng, những bài văn hay, bài viết đẹp, sản phẩm khéo tay của học sinh đều được trưng bày, tạo cơ hội cho tất cả học sinh được đọc, được hiểu nhiều hơn sự trong sáng của Tiếng Việt. Đưa những đồ dùng học tập do Bộ Giáo Dục cấp, những đồ dùng tự làm vào các góc Toán, góc Tiếng Việt, góc Âm nhạc, Mỹ thuật... phục vụ cho việc học tập của các em. Bên cạnh đó, giáo viên vận động phụ huynh và học xây dựng tủ sách thư viện lớp học. Ban thư viện lên kế hoạch hoạt động, quản lý, xây dựng thư viện lớp học thân thiện. 2.9. Xây dựng thói quen thực hiện các nề nếp của lớp ngay từ đầu năm học: Công việc này hết sức quan trọng, đòi hỏi rất nhiều thời gian, trí tuệ, nghệ thuật của giáo viên khi xây dựng nề nếp lớp học. Giáo viên không nên nóng vội mà phải kiên trì, tôn trọng, khuyến khích những việc học sinh đã đạt được dù là nhỏ nhất. Xây dựng nề nếp phải được tiến hành ngay từ đầu năm học và phải thường xuyên. Nếu không, khó mà hình thành được thói quen. Tôi tập huấn cho Hội đồng tự quản từ đầu năm học để các em chỉ huy được hoạt động của lớp. Những nề nếp cần được xây dựng là: + Đi học đầy đủ, đúng giờ; + Tích cực tham gia học tập; + Tự quản trong học tập và trong các hoạt động đội, sao; + Đôi bạn cùng tiến; .................................................. * Rèn cho học sinh thói quen đi học đầy đủ, đúng giờ, bằng các biện pháp cụ thể sau: Trước khi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, giáo viên chủ nhiệm có mặt tại lớp; 10
Tổ chức 15 phút “ Ôn bài” đầu giờ học mỗi ngày. Ôn bài là biện pháp giúp nhau ôn tập nhanh, chuẩn bị sẵn sàng cho ngày học mới. Thành lập đội “Sao đỏ” của lớp để theo dõi thi đua giữa các tổ và tham gia trực tuần với các lớp trong trường. * Rèn cho học sinh thói quen tích cực tham gia học tập bằng các biện pháp sau: Tổ chức thi đua giữa các tổ/nhóm trong lớp, ghi lại số lần tham gia phát biểu ý kiến trong các giờ học. Tổ chức cho học sinh chuẩn bị trước các bài học trong ngày. Nêu gương những học sinh có phương pháp học tập tốt, đặc biệt những học sinh vượt khó học giỏi. Tổ chức cho học sinh học nhóm, đôi bạn cùng học để hỗ trợ nhau học tập. Để xây dựng được thói quen, trong hai tuần đầu, tôi tập trung rèn nề nếp đi học đầy đủ, đúng giờ, ôn bài. Thời gian này, tôi phải thường xuyên đến sớm hướng dẫn Hội đồng tự quản cách kiểm tra, nhắc nhở, đôn đốc bạn thực hiện. Nửa tháng sau, khi nề nếp đã được hình thành, tôi tiếp tục duy trì để trở thành thói quen và tiếp tục rèn nề nếp học tập theo nhóm trong giờ học. Tôi không ngừng tìm tòi, học hỏi tiếp sức thêm cho các em. Lớp của tôi chủ nhiệm là lớp 2 nên việc áp dụng hình thức tổ chức lớp học, phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới tại Việt Nam còn nhiều khó khăn tuy nhiên qua quá trình áp dụng tôi thấy rằng: học sinh tự tin, tự giác, tích cực và nhanh nhẹn lên rất nhiều chỉ sau chưa đầy 2 tháng thực hiện. Cứ như vậy, tôi lại tiếp tục duy trì và hình thành các nề nếp khác cho các em. Khi các nề nếp đó trở thành thói quen "không thể bỏ" của từng cá nhân học sinh thì các em tự giác trong các hoạt động học tập cũng như các hoạt động khác. Khi đó giáo viên ít cần đến sức lực của mình. 2.10. Coi trọng và tiến hành tiết sinh hoạt lớp đúng quy trình, thời gian: Sinh hoạt lớp là một hình thức tổ chức HÐGDNGLL, là hoạt động tập thể học sinh sau một tuần do các em tự tổ chức và điều khiển. Trong tiết này, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò cố vấn giúp học sinh, cùng các em tham gia vào những hoạt động cụ thể. a) Yêu cầu giáo dục của tiết HÐTTCT: 11
Có những hiểu biết cần thiết về tập thể, về vai trò và nhiệm vụ của bản thân trong việc đóng góp xây dựng tập thể. Nâng cao tính tích cực, tự giác trong các hoạt động tập thể, có ý thức phấn đấu cho danh dự của lớp, của trường, cho truyền thống tốt đẹp của tập thể, có ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm trước tập thể, có ý thức hợp tác, phê bình và tự phê bình. Hình thành một số kĩ năng về xây dựng tập thể, về tự quản, kỹ năng tổ chức, kỹ năng điều khiển và tham gia các hoạt động tập thể, kỹ năng đánh giá và tự đánh giá. b) Nội dung Hoạt động tập thể cuối tuần: Ðánh giá các công việc thực hiện trong tuần về mọi mặt bao gồm: học tập, thực hiện nội quy nhà trường, các phong trào thi đua, vấn đề kỉ luật, các sự kiện, sự việc có liên quan đến tinh thần và ý thức phấn đấu của lớp. Tiến hành sơ kết, tổng kết thi đua sau một tuần, một tháng, hay sau một đợt thi đua hoặc sau một học kì, một năm học. Các hoạt động văn hóa nghệ thuật: biểu diễn văn nghệ, vui chơi giải trí, thi đố vui.. Biểu dương thành tích các nhóm học sinh, các thành viên trong lớp. Thông qua kế hoạch hoạt động thời gian tới; tổ chức đăng ký thi đua giữa các tổ học sinh, giữa các thành viên trong lớp theo một chủ đề nhất định. Ở tiểu học tiết này được xác định rõ ràng trong thời khóa biểu. Tiết sinh hoạt lớp ở tiểu học tiến hành đánh giá các hoạt động, các công việc của lớp được diễn ra trong tuần, tháng, học kỳ. Các nhiệm vụ chủ yếu của nhà trường được phổ biến trong tiết sinh hoạt. Tiết HĐTTCT là một dạng của HĐGDNGLL, là một hình thức tổ chức giáo dục tự quản cho HS và là một trong những biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể HS đoàn kết. 2.11. Tổ chức các hoạt động tập thể và các trò chơi vui tươi lành mạnh: Thích sinh hoạt tập thể và tham gia các trò chơi bổ ích là nhu cầu, là sở thích của hầu hết các học sinh tiểu học. Vì vậy, khi tổ chức cho các em sinh hoạt tập thể và tham gia các trò chơi là giáo viên đã giúp các em “học mà chơi, chơi mà học”, kiến thức và kĩ năng ở mỗi em sẽ được hình thành và rèn luyện một cách 12
nhẹ nhàng, tự nhiên, không gây căng thẳng, gò bó đối với các em. Ngoài ra, tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi còn giúp các em phát triển và hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo. Ngoài ra, việc tổ chức các hoạt động tập thể còn là sợi dây gắn bó, kết nối, đoàn kết các em lại với nhau. Các hoạt động sinh hoạt tập thể và một số trò chơi đơn giản, gọn nhẹ, tôi có thể tổ chức ngay trong mỗi buổi học chính khóa và cả các buổi sinh hoạt ngoài giờ lên lớp. * Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa: Giữa 2 tiết học căng thẳng, tôi thường tổ chức cho các em múa hát tập thể, biểu diễn văn nghệ, hát dân ca, diễn hài,... Căn cứ vào phiếu điều tra đầu năm, tôi nắm được khả năng của từng em nên tôi phân công vai diễn, múa hát hoặc giao việc phù hợp với từng em, khuyến khích động viên các em tự tin bộc lộ năng khiếu của mình. Nhờ vậy, các tiết học chính khóa trở nên sôi nổi, các em rất hào hứng tham gia. Thông qua các hoạt động vui chơi, các em được “làm”, “được trải nghiệm” như trong cuộc sống thực, điều đó sẽ giúp các em lĩnh hội kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống một cách nhẹ nhàng, nhưng lại hiệu quả. * Tổ chức các họat động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp: Ở Tiểu học, giáo dục ngoài giờ lên lớp được qui định trong chương trình chính khóa, không bắt buộc giáo viên chủ nhiệm phải lên tiết ngoài giờ lên lớp. Nhưng nếu các hoạt động này chỉ diễn ra ở các tiết học chính khóa trên lớp thì sẽ mất rất nhiều thời gian, nếu như giáo viên vận dụng và tổ chức không khéo léo thì sẽ làm ảnh hưởng đến tiến trình giờ học. Do vậy, đối với những hoạt động chiếm nhiều thời gian, cần nhiều sức lực, tôi tổ chức cho học sinh tham gia trái buổi, mỗi tuần 1 buổi. Tổ chức cho học sinh ôn luyện kiến thức bằng các trò chơi như: Rung chuông vàng, Hái hoa dân chủ, Thi tìm hiểu,..Nội dung thi được soạn bằng chương trình powerPoint nên gây được sự thích thú, hào hứng cho học sinh mỗi lần tham gia. Tổ chức các buổi họp lớp, làm đồ dùng học tập và làm báo tường, vẽ tranh chào mừng các ngày lễ lớn. Hướng dẫn các em làm bình hoa, cắt gấp hoa để trang trí góc học tập và làm một số đồ chơi đơn giản để trưng bày hoặc để tặng người thân bạn bè. 13
Nhờ thường xuyên tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể nên các em trở nên tự tin, năng động và sáng tạo. Và điều quan trọng là tôi đã thực sự xây dựng được một môi trường “học tập thân thiện, học sinh tích cực”. Chất lượng học tập của học sinh ngày càng nâng cao. 2.12. Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao: Ở lứa tuổi học sinh tiểu học các em rất thích tham gia vào hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao... vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức tốt các hoạt động này. * Với các hoạt động văn hoá, văn nghệ tôi sử dụng các biện pháp sau đây: Vận động các em ủng hộ sách, tham gia trưng bày sách, phát động trong các em lòng say mê đọc sách. Tổ chức các đội văn nghệ tập hát, múa; Tổ chức ca hát theo chủ đề; * Với các hoạt động thể dục, thể thao tôi sử dụng các biện pháp sau đây: Thành lập các đội tuyển tổ chức luyện tập và thi đấu giữa các lớp trong khối trong trường; Câu lạc bộ thể dục buổi sáng ở các địa phương, vận động học sinh tham gia luyện tập thường xuyên; Duy trì thể dục giữa giờ; Tích cực thm gia hội thi thể dục, thể thao...; * Với các hoạt động lao động tôi sử dụng các biện pháp sau đây: Tổ chức lao động tự phục vụ: trực nhật, ngày tổng vệ sinh trường, lớp; Tổ chức lao động công ích và lao động sản xuất ở địa phương đặc biệt thu gom giấy vụn. Trong quá trình tổ chức các hoạt động của học sinh trong lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện các nguyên tắc cơ bản sau đây: Phải tạo ra hứng thú, tính chủ động, tích cực, có ý thức của học sinh; Các hoạt động phù hợp với lứa tuổi, năng lực và sở trường của học sinh; Đảm bảo an toàn tuyệt đối, không làm ảnh hưởng đến sức khoẻ và học tập của học sinh; 14
Các hoạt động càng đa dạng phong phú, trẻ em càng tích cực tham gia, đó là cơ hội để các em phấn đấu và trưởng thành. Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của mình. Thành công tôi đạt được phần lớn đều do sự nổ lực của bản thân. Nhưng bên cạnh đó, tôi cũng luôn nhận được sự động viên khích lệ của cán bộ quản lí nhà trường, sự chia sẻ đóng góp từ các giáo viên trong tổ chuyên môn nên tôi đã hoàn thành tốt nhiệm vụ. 3. HIỆU QUẢ ÁP DỤNG: Từ việc nghiên cứu “Một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp 2” và vận dụng vào công tác chủ nhiệm năm học 2016 – 2017 c ủa l ớp tôi đã thu đượ c kết quả rất đáng phấn khởi: * Số lượng: Duy trì số lượng: 23/23 đạt 100% Tỷ lệ chuyên cần đạt 99,9%. * Chất lượng: Kết quả đạt được trong năm học 2016 2017 như sau: Lớp đạt lớp tiên tiến. Duy trì được phong trào giữ vở sạch – viết chữ đẹp. môn học và hoạt động giáo dục: + Môn Toán: Hoàn thành tốt: 21 em; Hoàn thành: 2 em + Môn TV: Hoàn thành tốt: 19 em; Hoàn thành: 4 em Năng lực, phẩm chất: Tốt: 20 em; Đạt: 3 em. Học sinh được khen hoàn thành xuất sắc các nội dung môn học và rèn luyện: 13 em. Học sinh được khen vượt trội trong học tập và rèn luyện: 6 em. Không có học sinh yếu kém về học lực. * Các hội thi cấp trường: Thi chữ viết đẹp: 5 em đạt giải ( 2 giải nhì và 1 giải ba và 3 giải KK). Tham gia tích cực “Ngày hội học sinh tiểu học”. + Phần thi “Trạng nguyên nhỏ tuổi” cấp trường có 5 em đạt giải Tham gia hội thi văn nghệ chào mừng 2011đạt giải nhì. 15
Tham gia trò chơi Dân gian: “Đổ nước vào chai” và trò chơi “Kéo co” đạt giải nhì trong khối. Hội thi kể chuyện “Chúng em kể chuyện Bác Hồ” đạt giải KK. Ngày hội sách: giải nhất Thi múa hát sân trường: giải ba Qua quá trình làm công tác chủ nhiệm, với những thành quả đã đạt được ngày hôm nay. Tôi thấy đây là một công viêc gặp không ít khó khăn nhưng cũng rất nhiều thú vị. Lao động của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là lao động sáng tạo không ngừng. Sự sáng tạo đó đòi hỏi phải toàn diện: sáng tạo trong soạn giảng; trong khâu tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi, sinh hoạt tập thể và trong các biện pháp giáo dục đạo đức, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy, chỉ có những giáo viên thực sự tâm huyết với nghề, thực sự thương yêu học sinh của mình thì mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ. 4. PHẦN KẾT LUẬN 4.1.1. Bài học kinh nghiệm: Theo tôi, muốn trở thành một nhà sư phạm, một giáo viên chủ nhiệm lớp 2 giỏi, thành công trong việc giáo dục học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong giai đoạn hiện nay thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần phải: Tìm hiểu kĩ về từng học sinh của lớp mình; Tìm hiểu đặc điểm hoàn cảnh gia đình học sinh; Ổn định tổ chức lớp học, xếp lại chỗ ngồi một cách hợp lý; Phải coi trọng việc tổ chức tốt các cuộc họp phụ huynh, đặc biệt họp phụ huynh đầu năm nhằm tranh thủ sự ủng hộ tích cực về tinh thần và vật chất trong công tác giáo dục học sinh; Xây dựng tập thể học sinh thành một tập thể tự giáo dục; Phải xây dựng được Hội đồng tự quản học sinh nhiệt tình có năng lực chỉ đạo lớp. Coi trọng công tác tổ chức lớp ngay từ đầu năm học; Xây dựng một số công cụ để thúc đẩy Hội đồng tự quản học sinh làm việc có hiệu quả; Thiết kế và xây dựng môi trường lớp học thân thiện, tích cực; Xây dựng thói quen thực hiện các nề nếp của lớp ngay từ đầu năm học; Coi trọng và tiến hành tiết sinh hoạt lớp đúng quy trình, thời gian; 16
Tổ chức các hoạt động tập thể và các trò chơi vui tươi lành mạnh; Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao. Nhưng mọi sản phẩm làm ra cho dù tốt đến mấy, chất lượng cao đến mấy cũng không thể hoàn hảo tuyệt đối. Sáng kiến kinh nghiệm của tôi cũng vậy. Tuy tôi đã rất cố gắng nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Rất mong sự góp ý của Hội đồng khoa học các cấp để nó được hoàn chỉnh hơn. 4.1.2. Phạm vi áp dụng sáng kiến: Áp dụng trong công tác chủ nhiệm lớp 2 ở trường tiểu học. 4.2. Những kiến nghị, đề xuất: Để tạo điều kiện cho giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, kính đề nghị các cấp có thẩm quyền quan tâm các lĩnh vực sau: Tổ chức các hội thảo về công tác chủ nhiệm để giáo viên học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau; Bồi dưỡng về nghiệp vụ và một số kĩ năng làm công tác chủ nhiệm: kĩ năng tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp; kỹ năng đánh giá và xếp loại học sinh cuối kì, cuối năm học; kĩ năng cộng tác với gia đình học sinh… Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục; Có hình thức khen thưởng giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Trên đây là một số biện pháp mà bản thân tôi đã thực hiện trong công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh lớp 2. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của hội đồng khoa học nhà trường để sáng kiến được đưa vào thực hiện có hiệu quả cao. Tôi xin chân thành cảm ơn ! 17