SKKN: Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet

Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> TT NỘI DUNG Trang<br /> <br /> 1 Mục lục 1<br /> 2 A. Phần mở đầu 2<br /> 3 I. Lý do chọn đề tài 2<br /> 4 II. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài 3<br /> 5 1.Mục tiêu 3<br /> 6 2. Nhiệm vụ 3<br /> 7 III. Đối tượng nghiên cứu 3<br /> 8 IV. Giới hạn của đề tài 3<br /> 9 V. Phương pháp nghiên cứu 3<br /> 10 B.Phần nội dung 4<br /> 11 I. Cơ sở lý luận 4<br /> 12 II. Thực trạng 4<br /> 13 1. Thuận lợi 4<br /> 14 2. Khó khăn 4<br /> 15 III. Nội dung và hình thức của giải pháp 4<br /> 16 1. Mục tiêu giải pháp 4<br /> 17 2. Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp 4<br /> 18 3. Hiệu quả ứng dụng 16<br /> 19 C. Phần kết luận và kiến nghị 17<br /> 20 I. Kết luận 17<br /> 21 II. Kiến nghị 17<br /> 22 D . Tài liệu tham khảo 19<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> A. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> I. Lí do chọn đề tài<br /> Trong công cuộc đổi mới hiện nay, việc áp dụng công nghệ thông tin vào <br /> giảng dạy và học tập là việc làm quan trọng và ý nghĩa. Bởi vậy có thể  nói <br /> việc sử dụng Internet là một phương thức học tập mới, một cách tiếp cận tiến  <br /> bộ  để  các em có thể  tự  đánh giá năng lực học tập của mình. Đồng thời đây <br /> cũng là một sân chơi trí tuệ, lành mạnh, lý tưởng để các em được giao lưu học  <br /> tập ở tất cả các môn học, trong đó môn giải toán qua mạng trong thời gian qua  <br /> đã thu hút rất nhiều học sinh tích cực tham gia.<br /> Hưởng  ứng phong trào giải toán qua mạng của Bộ giáo dục và đào tạo,  <br /> những năm gần đây, các em học sinh toàn Quốc đã  khắc phục khó khăn, tích <br /> cực tập luyện qua các vòng thi như: cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh và Quốc <br /> gia. Nhờ vậy mà rất nhiều học sinh đã đăng kí là thành viên của chương trình <br /> giải toán qua mạng. Các em đã quan tâm, yêu thích, mày mò giải được nhiều  <br /> vòng tự luyện. Song để kết quả việc giải toán qua mạng được tốt hơn, vị thế <br /> cùng vai trò, trách nhiệm của người thầy lại không thể thiếu được. Trong rất  <br /> nhiều yếu tố; rất nhiều điều kiện; rất nhiều môn học,  nhiều nội dung để  có  <br /> trò giỏi, thầy giỏi thì nội dung dạy Toán  ở  Tiểu học với tư cách là một phân  <br /> môn   “công   cụ”   có   quan  hệ   khăng   khít  với   tất  cả   các   môn  học   khác  trong  <br /> trường.   Học tốt môn Toán không những giúp cho học sinh nắm chắc kiến <br /> thức, kỹ năng cơ  bản về  khoa học tự nhiên, khoa học xã hội mà còn tạo điều  <br /> kiện cho học sinh học tốt các môn học khác thông qua rèn kỹ năng cũng như áp <br /> dụng vào trong đời sống sản xuất. Như lời của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng <br /> nói: “Dù các bạn phục vụ ở ngành nào thì kiến thức toán học cũng rất cần cho  <br /> các bạn”. Một trong những nhiệm vụ có tầm quan trọng đặc biệt của việc dạy <br /> học Toán là: <br />        Phát triển ở học sinh mọi khả năng, năng lực học toán, trên cơ sở đó mà <br /> phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi toán, góp phần tích cực vào nhiệm vụ <br /> “Đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” phục vụ đất nước.<br />        Bồi dưỡng học sinh giỏi giải toán có một vị trí quan trọng trong chương  <br /> trình môn toán bậc Tiểu học. Giải toán Violympic là một sân chơi lớn mà <br /> không phải thầy cô, học sinh nào cũng có thể vào được. Đây là mạch kiến thức <br /> khó, đòi hỏi khả năng phân tích, tổng hợp của học sinh khi học tập. Vậy phải <br /> 2<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> có một “giải pháp mới” để học sinh học tốt mạch kiến thức này ? Đặc biệt là <br /> với đối tượng học sinh giỏi lớp 4­5. Đây là một vấn đề  tôi thấy rất phức tạp.  <br /> Vì khi bồi dưỡng “Giải toán Violympic” cho học sinh đặc biệt là học sinh giỏi  <br /> lớp 4­5 không ít giáo viên còn lúng túng về kiến thức và phương pháp dạy học <br /> nên chưa phát huy tối đa tính tích cực, chủ  động, sáng tạo của học sinh; chưa  <br /> hướng dẫn học sinh tìm nhiều cách giải và chọn cách giải hay vì thế chưa kích <br /> thích được sự  ham mê trong giải toán của học sinh, đặc biệt là học sinh năng <br /> khiếu. Bài giải của học sinh còn mang tính áp đặt, đơn điệu, khuôn mẫu… làm <br /> cho học sinh tiếp thu bài một cách thụ động. <br /> Nhận thức được mục đích và tầm quan trọng của việc bồi dưỡng học <br /> sinh giỏi  “Giải toán Violympic; Xuất phát từ mục tiêu giáo dục Tiểu học, xuất <br /> phát từ  nhiệm vụ  của dạy ­ học Toán là trang bị  cho học sinh một hệ  thống  <br /> kiến thức toán học và kỹ  năng cơ  bản cần thiết cho việc học  ở lớp tiếp theo; <br /> Xuất phát từ  những thực tế  đã nêu trên. Để  phát huy năng lực tư  duy, bồi  <br /> dưỡng trí thông minh cho học sinh từ các lớp 4­5 làm nền tảng vững chắc cho  <br /> các lớp tiếp theo. Vì thế  bản thân tôi chọn đề  tài: Biện pháp bồi dưỡng học  <br /> sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet, nhằm cùng bạn bè đồng nghiệp tìm hiểu <br /> và đưa ra một số  biện pháp, phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi góp phần  <br /> nâng cao hiệu quả trong các hội thi cũng như chất lượng học tập của học sinh.<br />  <br /> II. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài.<br /> 1.Mục tiêu<br /> Qua nghiên cứu và thực tế  bồi dưỡng giúp giáo viên hiểu và nắm vững <br /> những   điểm   chính   về   nội   dung,   phương   pháp   bồi   dưỡng   “giải   toán <br /> Violympic”. Trên cơ sở đó phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi thông qua việc  <br /> rèn kỹ năng giải Toán. Từ đó khai thác các hoạt động của học sinh theo hướng  <br /> phát huy tính tích cực, sáng tạo.<br /> 2. Nhiệm vụ<br /> ­ Tìm tòi tài liệu, tư liệu, truy cập Internet,…<br /> ­ Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí học sinh Tiểu học, chương trình môn <br /> toán  ở  Tiểu học nói chung và chương trình giải toán trên mạng Internet nói <br /> riêng.<br /> ­ Đúc rút kinh nghiệm từ thực tế giảng dạy.<br /> III. Đối tượng nghiên cứu.<br /> Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet<br /> IV. Giới hạn của đề tài<br /> <br /> 3<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> Bồi dưỡng học sinh giỏi  “giải toán Violympic” trong chương trình lớp  <br /> 4­5 trên nền kiến thức cơ  bản thông qua một số  phương pháp, thủ  thuật giải  <br /> toán. Giúp giáo viên nâng cao năng lực bồi dưỡng học sinh giỏi cho học sinh  <br /> một cách thành thạo, linh hoạt, sáng tạo đáp ứng nhu cầu chất lượng học sinh  <br /> giỏi Toán lớp 4, 5 trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai. T ừ năm học 2014­<br /> 2015 đến nay.<br /> V. Phương pháp nghiên cứu<br /> ­ Phương pháp phân tích­ tổng hợp tài liệu.<br /> ­ Phương pháp điều tra.<br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.<br /> ­Phương pháp khảo nghiệm.<br /> ­ Phương pháp thống kê toán học.<br /> <br /> B. PHẦN NỘI DUNG<br /> I. Cơ sở lí luận<br /> Những năm gần đây Bộ  Giáo Dục đã chỉ  đạo cuộc thi giải Toán trên <br /> mạng Internet  cho học sinh phổ thông nhằm đào tạo bồi dưỡng nhân tài; đẩy <br /> mạnh  ứng dụng công nghệ  thông tin trong dạy và học tại các trường  phổ <br /> thông; tạo ra sân chơi trực tuyến môn Toán cho học sinh, tạo điều kiện cho các <br /> em tiếp cận và sử  dụng Internet là một phương thức học tập, học sinh được <br /> luyện tập và tự  đánh giá năng lực học tập môn Toán; tạo ra môi trường thân <br /> thiện, lành mạnh để học sinh tích cực giao lưu, học tập; tăng cường đầu tư cơ <br /> sở vật chất, thiết bị dạy học, đặc biệt là phòng máy có kết nối Internet.<br />   Về  mục đính, nội dung và thể  lệ  của việc bồi dưỡng giải Toán trên  <br /> Internet, chúng ta đã thực hiện quyết  định số  3486/QĐ – BGDĐT, ngày 14 <br /> tháng 9 năm 2016, về  ban hành Thể  lệ   cuộc thi giải Toán, Vật lí qua Internet <br /> dành cho học sinh phổ  thông. Cùng công văn số  230/ PGDĐT­ CNTT ngày 2 <br /> tháng 12 năm 2016. V/v Hướng dẫn tổ  chức vòng thi các cấp Cuộc thi giải  <br /> Toán bằng Tiếng Anh, Tiếng Việt và Vật lí qua mạng Internet năm học 2016­<br /> 2017. Để  nâng cao chất lượng dạy và học, đồng thời để  đào tạo bồi dưỡng <br /> nhân tài cho đất nước, việc bồi dưỡng học sinh giỏi Toán ngay từ  cấp Tiểu <br /> học là rất cần thiết đặc biệt là lứa tuổi học sinh lớp 4, lớp 5. Bản thân tôi luôn <br /> được nhà trường tin tưởng giao cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi nên tôi đã <br /> giành nhiều thời gian nghiên cứu, tìm tòi, đúc rút kinh nghiệm để làm sao việc  <br /> bồi dưỡng đem lại hiệu quả.<br /> <br /> II. Thực trạng vấn nghiên cứu<br /> 4<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> 1.Thuận lợi<br /> ­   Được   sự   quan   tâm   của   các   cấp   lãnh   đạo,   của   Ban   giám   hiệu   nhà <br /> trường, của các bậc phụ huynh đã tạo điều kiện tốt nhất cho giáo viên và học <br /> sinh: Trang bị một phòng máy hiện đại, đường truyền Internet ổn định .<br /> ­ Giáo viên nhiệt tình, tâm huyết với nghề.<br /> ­ Từ việc giải toán trên máy vi tính học sinh tiếp thu đựợc rất nhiều kiến <br /> thức toán học và rèn được nhiều thao tác kĩ năng khi sử dụng máy vi tính. Học  <br /> sinh được khám phá và làm chủ  máy vi tính, tạo tính sáng tạo, hứng khởi cho  <br /> các em mỗi khi học giải toán qua mạng.<br /> 2.Khó khăn<br /> ­ Khi chưa có kinh nghiệm, giáo viên bồi dưỡng đều phải tự  soạn thảo <br /> chương trình bồi dưỡng  theo kinh nghiệm của bản thân, theo chủ  quan, tự <br /> nghiên cứu, tự sưu tầm tài liệu nên hết sức khó khăn, vất vả.<br /> ­ Việc truyền thụ kiến thức cho học sinh còn gượng ép, máy móc. Học  <br /> sinh tiếp thu bài còn mang tính thụ động, gò ép.<br /> ­ Phòng máy của nhà trường ít máy, số lượng học sinh tham gia thi đông <br /> nên hạn chế việc tổ chức cho học sinh thực hành trên máy.<br /> ­ Ở nhà các em không có máy tính vì thế việc học của học sinh hoàn toàn <br /> ở trường cũng gây khó khăn cho việc bồi dưỡng.<br /> ­ Hiệu quả số lượng học sinh đạt giải trong các kì thi học sinh giỏi còn <br /> thấp.<br /> III. Nội dung và hình thức của giải pháp:<br /> 1. Mục tiêu của giải pháp<br /> ­ Nhằm phát hiện, bồi dưỡng,  động viên kịp thời những học sinh có  <br /> thành tích cao trong học tập. Tạo điều kiện để học sinh thể hiện khả năng vận <br /> dụng, tư duy sáng tạo các kiến thức đã học trong chương trình, tạo sân chơi bổ <br /> ích giúp học sinh tự  tin, phát huy  được khả  năng tư  duy, giúp học sinh được <br /> giao lưu học hỏi lẫn nhau.<br /> ­ Đây là một sân chơi bổ ích được đánh giá là sân chơi trí tuệ, góp phần <br /> rèn luyện kĩ năng giải toán, lòng yêu thích môn toán và góp phần rèn luyện kĩ <br /> năng sử dụng công nghệ thông tin trong học tập của học sinh. Rõ ràng sân chơi  <br /> này mang lại nhiều lợi ích, hiệu quả.<br /> ­ Sân chơi giải toán Violympic này đã được triển khai rộng khắp trên <br /> toàn quốc, nếu biết sử  dụng nó làm phương tiện học tập thì nó sẽ  mang lại  <br /> nhiều lợi ích thiết thực. Sân chơi này chắc chắn sẽ tiếp tục đón nhận sự đồng <br /> tình của thiếu nhi, các giáo viên và các bậc phụ huynh trong cả nước .<br /> 2.Nội dung và cách thực hiện các giải pháp<br /> 5<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> Ngay từ đầu năm học sau khi khảo sát học sinh đầu năm lập danh sách  <br /> đội tuyển trình Ban giám hiệu sau đó thực hiện ôn tập theo lịch m ỗi tuần từ 2 <br /> đến 3 buổi. Lập ít nhất 2 nick tập luyện cho mỗi học sinh.<br /> ­ GV bồi dưỡng bám sát từng vòng thi Violimpic của HS bằng cách:<br /> +Tự đăng nhập và tự giải từng vòng thi.<br /> + Ghi lại những bài toán khó trong từng vòng.<br /> + Phân loại những bài toán khó trên thành từng dạng.<br /> +Tổ  chức HS ôn luyện theo từng dạng ngay trên lớp học (để  tránh mất <br /> thời<br /> gian, GV sẽ phô tô đề cho HS làm trên giấy).<br />           + Sau đó tổ chức HS thi tại phòng máy.<br /> +   Theo   dõi   HS   trong   quá   trình   thi   và   kết   quả   HS   thi   ở   mỗi   vòng.<br /> + GV phát hiện những kiến thức HS còn hổng và tiếp tục bồi dưỡng  <br /> thêm<br /> cho HS vào buổi thứ hai của tuần đó.<br /> + Ngoài ra, GV bồi dưỡng phối hợp với GVCN ôn luyện thêm cho học <br /> sinh<br />  những kiến thức đó vào những tiết luyện buổi chiều.<br />     Sau đây là một số biện pháp, giải pháp cụ thể:<br /> 1.1.Giải pháp 1:<br /> * Cách làm để hoàn thành vòng thi.<br />    Để  hoàn thành vòng thi (  ở  các vòng tự  luyện) các em phải đạt ít nhất  <br /> 75% tổng số  điểm trong vòng thi tức là phải đạt từ  225 điểm trở  lên. Trong <br /> một vòng thi có 3 bài, mỗi bài có giá trị 100 điểm và phải hoàn thành trong thời  <br /> gian 20 phút. ở mỗi vòng thi đều có một bài là 20 ô số, hoặc là chọn cặp bằng  <br /> nhau, hoặc là chọn giá trị  tăng dần. Để  lấy 100 điểm  ở  bài thi không khó  <br /> (không được chọn sai quá 3 lần) các em hãy kẻ  trước 20 ô số  rồi  ấn vào thi, <br /> nhập các giá trị  số  hoặc các phép tính vào các ô sau đó chọn dạng, chọn kết  <br /> quả trước vào các ô số rồi đưa vào nhập máy. Bài thi thứ hai là giải nhanh các <br /> bài toán nâng cao trong chương trình đã học, có những bài toán rất lạ  và khó. <br /> Vậy các em hãy đọc hết một lượt các bài toán và giải trước các bài toán mà các <br /> em đã hiểu và giải được để lấy điểm. Thời gian còn lại mới tư duy đến các bài  <br /> toán lạ và tiếp tục hoàn thành cho đến khi hết thời gian cho phép. Bài thi thứ ba  <br /> là kiểu bài “Vượt chướng ngại vật”. Các em phải vượt qua 3/5 chướng ngại  <br /> vật của bài thi mới hoàn thành, các chướng ngại vật ở đây là giải các bài toán <br /> rất khó. Cách để vượt qua các chướng ngại vật là khi gặp một bài toán mà các  <br /> <br /> <br /> 6<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> em không hiểu gì về  bài toán đó thì chọn giải pháp “bỏ  qua” để  tìm một bài <br /> khác hiểu hơn.<br /> * Cách làm để có nick cao điểm nhất.<br /> Theo tâm lý của các em luôn muốn tên của mình đứng  ở  ngôi vị  đầu <br /> trang tổng hợp các nick giải toán của khối mình, trường mình mà để  có tên  <br /> mình đứng ngôi đầu danh sách thì nick của em đó phải là cao điểm nhất, thời <br /> gian hoàn thành của nick đó ít nhất. Muốn vậy, các em phải lập nhiều nick  <br /> ( khoảng 10 nick ) và chọn một nick chính. Khi lần lượt vào thi các nick thì đến <br /> nick chính hầu như  cách giải và đáp án các bài toán đã nhớ  hoàn toàn, bởi thế <br /> vòng thi của nick đó sẽ cho kết quả cao nhất và ít thời gian nhất.<br /> * Cách làm để hoàn thành bài thi mà tốn ít thời gian.<br /> Trong mỗi vòng thi có một bài thi là 20 ô số  như đã nói ở trên, mỗi ô số <br /> là một giá trị số hoặc một phép tính, có khi là một biểu thức. Vậy để tốn ít thời <br /> gian cho bài thi này các em hãy đưa về  cùng dạng (cùng tử  số, cùng mẫu số,  <br /> cùng hỗn số, cùng số thập phân...) nếu là để so sánh chọn giá trị tăng dần. Dựa  <br /> vào các tính chất ( rút gọn, quy đồng nhanh, nhẩm kết quả  theo chữ  số  tận  <br /> cùng,...) nếu là để chọn cặp bằng nhau. Ở bài thi này sau khi chọn đúng và còn <br /> 3 cặp ô số thì dùng cách chọn ngẫu nhiên để kết thúc sớm. <br /> Ban tổ  chức hội thi các cấp không cho thí sinh mang máy tính cầm tay <br /> vào phòng thi theo điều lệ. Đối với học sinh giỏi, khi đã tìm ra được hướng  <br /> giải thì phần còn lại chỉ là thời gian, còn đã không tìm được hướng giải thì thời <br /> gian   chỉ   là   vô   vị.   Hướng   dẫn   các   em   sử   dụng   “công   cụ”   trong   giải   Toán <br /> ViOlympic là điều cần thiết vì ở đó cần nhập kết quả đúng và nhanh. Khi các <br /> em đã tìm được cách giải cho một bài toán thì máy tính cầm tay là công cụ đắc <br /> lực để giúp các em kết thúc sớm bài toán đó dành thời gian còn lại cho các bài  <br /> toán sau, vậy tại sao các em không lấy công cụ đó trên màn hình máy tính.<br /> Vào Start / programs / accssories / calculator.<br /> 1.2. Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh giải các bài toán  trong một <br /> vòng thi.<br /> * Kiểu bài “Chọn cặp bằng nhau”<br /> Để  hoàn thành bài tập này ngoài kiến thức toán học vững chắc, cần <br /> hướng dẫn các em có kĩ năng nhẩm nhanh các ô chứa phép tính, ô cần rút gọn, <br /> chuyển từ hỗn số  về  phân số, chuyển từ  tỉ  số  phần trăm về  phân số, chuyển  <br /> đổi   về   cùng   đơn   vị   đo,   nhân   chia   nhẩm   với   10;   100;   1000...với   0,1;   0,01;  <br /> 0,001...phát hiện tính chất một số  nhân một tổng, một số  nhân một hiệu, tính <br /> chất chữ  số  tận cùng, tính giá trị  phần trăm của một số, nhân chia số  đo thời <br /> gian... <br /> 7<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> Hướng dẫn các em nhẩm nhanh các ô có thể để xóa bớt các ô trong tổng <br /> số  20 ô của bài toán làm giảm bớt sự  căng thẳng thần kinh khi nhìn 20 ô đầy <br /> những phép tính và những con số đủ các loại đơn vị đo.<br /> Với những ô chứa phép tính phức tạp cần tính nháp chính xác trước khi <br /> chọn cặp bằng nhau. <br /> Trong trường hợp còn 3 cặp cuối cùng thì cho phép chọn ngẫu nhiên để <br /> kết thúc bài thi.( trường hợp chưa chọn sai lần nào)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Kiểu bài “ Chọn giá trị tăng dần”<br /> Ở kiểu bài này hướng dẫn các em kẻ sẵn 20 ô số, nhập hết các giá trị số <br /> hoặc các phép tính vào ô số. Hướng dẫn các em vận dụng tính chất so sánh hai <br /> số  tự  nhiên, hai số  thập phân, hai phân số, hai hỗn số,   hai đơn vị  đo trong  <br /> bảng; Tính giá trị số; ... để lựa chọn những giá trị nhỏ hơn. VD: hai phân số có <br /> tử số bằng nhau, phân số nào có mẫu số lớn hơn thì phân số đó bé hơn.<br /> Với những ô không cùng đơn vị  đo, không cùng giá trị  thì phải đưa về <br /> cùng đơn vị  đo. Những ô chứa phép tính cần tính nháp chính xác trước khi  <br /> chọn. <br /> Trong trường hợp còn 3 ô cuối cùng thì cho phép chọn ngẫu nhiên để kết <br /> thúc bài thi.( trường hợp chưa chọn sai lần nào)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 8<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Kiểu bài “Đừng để tiền rơi”; “Đập dế”; <br /> Kiểu bài này cùng dạng với kiểu bài “Tìm cặp bằng nhau” Vận dụng các <br /> kĩ năng tính nhẩm, ước lượng, rút gọn, quy đồng mẫu, quy đồng tử, đổi đơn vị <br /> đo... để hoàn thành bài tập này. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> * Kiểu bài “ Điền số  vào chỗ  chấm”. “Mười hai con giáp”.   Đây là <br /> các kiểu bài có cùng đặc điểm là giải các bài toán có lời văn liên quan đến 23  <br /> 9<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> dạng toán ở Tiểu học từ cơ bản đến nâng cao hoặc vận dụng các tính chất của <br /> Toán học để  hoàn thành bài thi. Một số  bài toán lạ  và khó hiểu sẽ  được đưa <br /> vào chuyên đề để quý bạn đọc tham khảo.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 10<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> 1.3.Giải pháp 3: Hướng dẫn học sinh giải các bài toán cụ  thể  theo  <br /> từng dạng.<br /> Trong rất nhiều tài liệu hướng dẫn học sinh giỏi giải toán  ở  Tiểu học <br /> thì  nội  dung bồi dưỡng  giải toán Violympic  đã được  cụ  thể  trong tài liệu <br /> “Hướng dẫn giải chi tiết toán violympic lớp 4­5”. Tuy nhiên vẫn còn một số <br /> dạng bài mà tài liệu chưa đưa ra hết, chưa đáp  ứng cái mà người dạy, người <br /> học cần đến, đó là: Hướng tiếp cận, các lưu ý, các kiến thức cần nhớ, các  <br /> hướng dẫn cụ  thể, dễ  hiểu. Vậy cá nhân tôi mạo muội đưa ra các dạng mà <br /> chủ quan người viết đề tài  muốn đem đến cho độc giả điều mà họ cần. <br /> * Tìm số trung bình cộng khó.<br /> Kiến thức cần nhớ.<br /> Nếu có ba số  a,b,c và số  chưa biết y mà y lớn hơn TBC của cả  4 số <br /> a,b,c,y là n đơn vị thì TBC của cả 4 số là ( a + b + c + n ) : 3 <br /> Hay (a + b + c + y ) : 4 = ( a + b + c + n ) : 3<br /> Nếu có ba số  a,b,c và số  chưa biết y mà y bé hơn TBC của cả  4 số <br /> a,b,c,y là n đơn vị thì TBC của cả 4 số là ( a + b + c ­ n ) : 3 <br />            Hay (a + b + c + y ) : 4 = ( a + b + c ­ n ) : 3<br /> Bài 1 :  Tìm số tự nhiên B ; Biết B lớn hơn  TBC của B và các số 98 ; 125 là  <br /> 19 đơn vị ? <br /> Hướng tiếp cận : Vẽ sơ đồ biểu thị bài toán.<br /> Hai số  98 và 125 phải bù cho B là 19 rồi chia cho 2 để  được số  trung  <br /> bình cộng.<br /> *** TBC của 3 số là : ( 98 + 125 + 19 ) : 2 = 121 .  <br />                                   Vậy B là : 121 + 19 = 140<br /> Bài 2 : Tìm số tự nhiên C ; biết C bé hơn  TBC của C và các số 68; 72 ; 99 là  <br /> 14 đơn vị ?<br /> *** TBC của 3 số là : [ ( 68 + 72 + 99 ) – 14 ] : 3 = 75<br /> Vậy C là : 75 – 14 =   61 <br /> <br /> * Dạng tìm số các số hạng, tìm số hạng thứ n trong dãy số cách đều.<br /> Công thức tính :  <br /> Số các số hạng của dãy = ( Số cuối – số đầu) : khoảng cách + 1.<br /> Số cuối dãy = Số đầu + khoảng cách x ( n – 1)<br /> Số đầu dãy = Số cuối – khoảng cách x ( n – 1)<br />  VD 1: Cho dãy số 1 , 3 , 5 , 7,… 2015. Dãy này có bao nhiêu chữ số ?<br /> Hướng tiếp cận:  Để tìm số chữ số ta :<br /> + Tìm xem trong dãy có bao nhiêu số hạng.<br /> 11<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> + Trong số các số đó có bao nhiêu số có 1 , 2 , 3 , 4,…chữ số.<br /> VD 2 : Cho dãy số 30 , 32 , 34,… Hỏi số hạng thứ 2014 là số nào ?<br /> HD : Số hạng thứ 2014 = 30 + 2 x ( 2014 – 1).<br /> VD 3 :  Môt day phô co 20 nha.<br /> ̣ ̃ ́ ́ ̀ Sô nh ̉ ̀ ược lanh la cac s<br /> ́ à cua 20 nha đ ̃ ̀ ́ ố<br /> ̃ ́ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̉<br /> chăn liên tiêp . Biêt tông cua 20 sô nha cua day phô đo la 980. Hay cho<br /> ̃ ́ ́ ̀ ̃<br /> biêt  ̀ ̀ ́ ̀ ̉<br /> ́ sô nha đâu tiên va sô nha cuôi cung cua day phô đo?<br /> ̀ ̀ ̃ ́ ́<br /> Cách giải: Tìm TB 1 số nhà: 980 : 20 = 49<br /> Tìm tổng của số nhà đầu và số nhà cuối: 49 X2 = 98<br /> Tìm hiệu giữa số nhà cuối và số nhà đầu ( 20­1) x 2 = 38 <br /> Tìm số nhà đầu: ( 98 – 38) : 2 = 30<br /> Tìm số nhà cuối: 30 + 38 = 68<br /> Giải trên mạng: Tìm TB 1 số nhà : 980 : 20 = 49<br /> Tìm số nhà đầu: 49 – ( 20 – 1)  = 30<br /> Tìm số nhà cuối: 49 + 19 = 68<br /> <br /> * Dạng tìm số tự nhiên.<br /> HD:  Ở  dạng toán này cần hướng dẫn học sinh phân tích cấu tạo thập <br /> phân của số, quy luật viết số nhỏ nhất, lớn nhất, ước số, bội số...<br /> Bài 1 :Tìm số có hai chữ số biết số đó bằng 9 lần tổng các chữ số của nó ?<br /> Giải theo phân tích cấu tạo số.<br /> ab = 9 x (a + b) ;   a x 10 + b = 9 x a + 9 x b ;  a x 10 – a x 9 = b x 9 – b x 1.<br /> a = b x 8  Suy ra  b = 1 và a = 8.    Số phải tìm là 81.<br /> Bài 2 :   Tìm số tự nhiên bé nhất sao cho khi chia số  đó cho 2, 3, 4, 5 và 6 thì <br /> được số dư lần lượt là 1, 2, 3, 4 và 5 ?<br /> HD : Gọi số đó là A ta có (A + 1) chia hết cho cả 2, 3, 4, 5 và 6 mà số 60  <br /> là nhỏ nhất chia hết cho các số đó nên số phải tìm là 60 – 1 = 59.<br /> Bài 3 :    Tìm số  tự  nhiên bé nhất viết bởi các chữ  số  khác nhau mà tổng các <br /> chữ số bằng 25 ?<br /> HD : Số bé nhất là số có ít chữ số nhất. Để có ít chữ số nhất thì chữ số <br /> cuối cùng là lớn nhất. suy luận như trên ta có số 1789.<br /> <br /> * Dạng tìm hai số tự nhiên, hai số thập phân.<br /> Dạng này thường liên quan đến toán Tổng – tỉ, Hiệu – tỉ mà thương là tỉ <br /> số. <br /> Bài 1:  Tìm 2 số tự nhiên biết số lớn chia cho số bé được thương là 3 dư  41 và  <br /> tổng của hai số đó là  425  ?     <br /> ­ Ta có số bé bằng 1 phần ; số lớn 3 phần (số thương)   <br /> 12<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br />   ­ Số bé = ( Tổng ­ số dư )  : số phần                          <br /> ­ Số lớn = Số bé x Thương + số dư                           <br /> Bài 2 : Tìm 2 số tự nhiên biết số lớn chia cho số bé được thương là 2 dư 9 và <br /> hiệu của hai số đó là 57 ?   <br /> ­ Ta có số bé bằng 1 phần ; số lớn 2 phần (số thương)   <br /> ­ Số bé = ( Hiệu ­ số dư )  : số phần                             <br /> ­ Số lớn = Số bé x Thương + số dư                             <br /> Bài 3:  Tìm 2 số biết thương của chúng bằng hiệu của chúng và bằng 1,25 ? <br /> 125<br />    ­ Đổi số thương ra phân số thập phân , rút gọn tối giản. Đổi 1,25 =   <br /> 100<br /> 5<br /> =   <br /> 4<br />    ­ Vậy số bé = 4 phần, số lớn 5 phần ( Toán hiệu­ tỉ)       <br />    ­ Số lớn = ( Hiệu : hiệu số phần ) x phần số lớn      <br />    ­ Số bé = Số lớn ­ hiệu                                                    <br /> Bài 4: Tìm 2 số có tổng của chúng bằng 280 và thương chúng là 0,6 ? <br /> 6<br />    Đổi số thương ra phân số thập phân , rút gọn tối giản.   Đổi 0,6 =   = <br /> 10<br /> 3<br /> 5<br />    ­ Vậy số bé = 3 phần, số lớn 5 phần ( Toán tổng­ tỉ)<br />    ­ Số lớn = ( Tổng : tổng số phần ) x phần số lớn       <br />    ­ Số bé = Tổng ­   số lớn  <br />   *  Dạng dấu hiệu số.<br /> Bài 1: Tìm hai số tự nhiên có tổng là 2013 và giữa chúng có 20 số tự nhiên khác <br /> ?<br /> ­ Hiệu của 2 số đó là : 20 x 1 + 1 = 21<br /> Bài 2 : Tìm hai số có tổng bằng 2011 và giữa chúng có tất cả 9 số chẵn ?<br /> ­ Hiệu của 2 số đó là : 9 x 2 + 1 = 19<br /> Bài 3 : Tìm hai số chẵn có tổng bằng 210 và giữa chúng có 18 số chẵn khác?<br /> ­ Hiệu của 2 số đó là : 18 x 2 + 2 = 38<br /> * Từ  các bài toán trên ta nhận ra một điều: Nếu Tổng là số  lẻ  thì Hiệu <br /> phải lẻ (+1) để (lẻ ­ lẻ) = chẵn chia hết cho 2, còn Tổng chẵn thì Hiệu chẵn (+ <br /> 2) để (chẵn – chẵn ) = chẵn chia hết cho 2.<br /> 51<br /> Bài 4 : Tìm một phân số có mẫu số hơn tử số 52 đơn vị và bằng phân số <br /> 85<br /> <br /> <br /> <br /> 13<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> 51 3<br /> ­ Rút gọn     =   (giải theo toán hiệu­ tỉ   ­ Tử  số  3 phần , mẫu số  5  <br /> 85 5<br /> phần) Phân số  này không có dấu hiệu chia hết nên để  rút gọn được ta <br /> dùng “Thủ<br /> thuật” rút gọn phân số khó như sau: Lấy mẫu số trừ cho tử số được 34. rút gọn <br /> 34 cho 2 bằng 17. Như vậy 51 và 85 cùng chia hết cho 17.<br /> *  Dạng dấu tỉ số.<br /> Đây là dạng toán phổ biến nhất trong ViÔlympic Toán Tiểu học vì đó là <br /> dạng Toán mà học sinh phải huy động tối đa năng lực tư duy, phân tích và tổng <br /> hợp để tìm ra được tỉ số của bài toán trước khi giải bài toán. Cũng ở dạng này <br /> nhiều thầy cô, phụ huynh và học sinh đành chịu thua trước những bài toán lạ.<br /> Bài 1: Cho hai số có hiệu bằng 32. Biết số bé bằng 60% trung bình cộng hai số <br /> .Tìm số lớn ? <br /> 3 3<br /> ­ Ta suy luận: Số  bé bằng  trung bình cộng hai số  hay số  bé bằng <br /> 5 10<br /> 3<br /> tổng hai số, suy ra số bé bằng   số lớn . ( Giải theo toán hiệu ­ tỉ )<br /> 7<br /> 1<br /> Bài 2 : Tổng của 2 số  là 1008 . Nếu lấy số  thứ  nhất nhân với   , số  thứ  hai <br /> 3<br /> 1<br /> nhân   thì tích của chúng bằng nhau . Tìm 2 số đó ? <br /> 5<br /> ­ Ta lấy mẫu số  nhân thứ  nhất làm tử và lấy mẫu số  nhân thứ  hai làm <br /> mẫ u  <br /> 3<br /> ­Ta có : số thứ nhất = số thứ hai ( Giải theo toán tổng ­ tỉ ) <br /> 5<br /> Bài 3 : Tìm hai số  tự nhiên biết hiệu  của chúng  là 68 . Nếu lấy số  thứ nhất  <br /> 1 1<br /> chia cho   , số thứ hai chia    thì kết quả của chúng bằng nhau  ? <br /> 4 5<br /> 1 1<br /> ­ Ta thấy chia cho  tức là nhân cho 4, chia  tức là nhân cho 5.<br /> 4 5<br /> 5<br /> ­Ta có : số thứ nhất = số thứ hai ( Giải theo toán hiệu ­ tỉ ) <br /> 4<br /> Bài 4 :  Cho 3 số có tổng 181,66. Biết nếu đem số thứ nhất nhân với 2 ; Số thứ <br /> hai nhân với 3 ; Số  thứ  ba nhân với 5 thì ba kết quả  bằng nhau. Tìm số  thứ <br /> hai ?<br /> HD : Bài toán dễ  nhầm lẫn ba số  có tổng số  phần là( 2 + 3 + 5 =10  <br /> phần). ở đây ta phải tìm một (bội số) chia hết cho 2 ; 3 và 5 ( số 30). <br /> Như vậy ST I có 30 : 2 = 15 phần ; ST II có 30 : 3 = 10 phần và ST III có <br /> 30 : 5 = 6 phần. <br /> 14<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> Tổng có ( 15 + 10 + 6 ) = 31 phần.<br /> * Dạng (Công việc chung) cùng làm, cùng chảy.<br />   Kiến thức cần nhớ.<br /> a. Loại toán này cũng thể hiện rõ mối quan hệ đại lượng (cùng chiều) và <br /> (ngược chiều) trong các tình huống phức tạp hơn bài toán về quy tắc tam suất.<br /> b. Chú ý :<br /> ­ Ta có thể  hiểu 1 công việc như  là 1 đơn vị. Do đó có thể  biểu thị  1 <br /> công việc thành nhiều phần bằng nhau (phù hợp với các điều kiện của bài <br /> toán) để thuận tiện cho việc tính toán.<br /> ­ Sử dụng phân số được coi là thương của phép chia hai số tự nhiên.<br /> Bài 1 : Người thứ nhất làm một mình xong công việc trong 24 ngày. Người thứ <br /> hai làm một mình xong công việc dó trong 12 ngày. Cả hai người cùng làm thì <br /> mất bao nhiêu ngày ? <br /> 1<br /> HD : Người thứ nhất 1 ngày làm được 1 : 24 =  công việc. Người thứ <br /> 24<br /> 1<br /> hai 1 ngày làm được 1 : 12 = <br /> công việc. Cả  hai người trong một ngày làm <br /> 12<br /> 1 1 1 1<br /> được   +  = công việc. Số  ngày để  hai người cùng làm xong là 1 :  = 8 <br /> 24 12 8 8<br /> ngày.<br /> Bài 2 : Nếu mở cả hai vòi thì sau 2 giờ  bể đầy. Nếu mở một vòi thứ  nhất thì  <br /> sau 3 giờ bể đầy. Hỏi nếu chỉ mở vòi thứ hai thì bao lâu bể đầy ? <br /> 1<br /> HD : Cả  hai vòi 1 giờ  chảy được 1 : 2 =  bể. Vòi thứ nhất 1 giờ chảy <br /> 2<br /> 1 1 1 1<br /> được 1: 3 =  bể. Vòi thứ  hai trong 1 giờ chảy được   ­   =   bể.   Mở  vòi <br /> 3 2 3 6<br /> 1<br /> thứ hai thì bể đầy sau số giờ là 1 :  = 6 giờ .<br /> 6<br /> * Dạng bài về dấu hiệu chia hết:<br /> Dạng1:  Tìm chữ số chưa biết theo dấu hiệu chia hết<br /> VD: Thay a, b trong số 2014ab bởi chữ số thích hợp để số này đồng thời  <br /> chia hết cho 2; 5 và 9.<br /> HD: Số 2014ab đồng thời chia hét cho 2 và 5 nên b = 0. Số này chia hết  <br /> cho 9 nên tổng các chữ  sô của nó chia hết cho 9. Vậy (2 + 0 + 1 + 4 + 0 + a)  <br /> chia hết cho 9 hay 7 + a chia hết cho 9 nên a = 2.<br /> Dạng2:   Tìm số tự nhiên theo dấu hiệu chia hết.<br /> VD: Một số nhân với 9 được kết quả là 18064807*. Hãy tìm số đó?<br /> <br /> 15<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> HD: Số 18064807* chia hết cho 9 nên (1  + 8 + 0 + 6 + 4 +  8 + 0 + 7 + *)  <br /> chia hết cho 9, hay 34 + * chia hết cho 9 suy ra *= 2. Số cần tìm là: 180648072 : <br /> 9 =  20072008.<br /> Dạng3:   Các bài toán có lời văn:<br /> VD: An mua 18 gói bánh và 12 gói kẹo để về lớp liên hoan. An đưa cho <br /> cô bán hàng 4 tờ mỗi tờ 50 000 đồng và được trả lại 72 000 đồng. Hỏi cô bán <br /> hàng trả tiền đúng hay sai?<br /> HD: Vì số 12 và 18 đều chia hết cho 3 nên số tiền mua 18 gói bánh và 12 <br /> gói kẹo phải là số chia hết cho 3. Số tiền mua hàng của An là : 4 x 50 000 – 72 <br /> 000 = 128 000 đồng. Vì số  128 000 không chia hết cho 3 nên cô bán hàng tính  <br /> sai.<br /> * Dạng toán chuyển động đều<br />  Kiến thức cần nhớ :<br /> *Thời gian đi  =  Thời gian đến – thời gian khởi hành – thời gian nghỉ (nếu có).<br /> * Thời gian đến = Thời gian khởi hành + thời gian đi +thời gian nghỉ (nếu có).<br /> *Thời gian khởi hành = thời gian đến – thời gian đi – thời gian nghỉ (nếu có ).<br /> *Quãng đường đi được (trong cùng một thời gian) tỉ lệ thuận với vận tốc.<br /> *Vận tốc và thời gian (đi cùng một quãng đường) tỉ lệ nghịch với nhau.<br /> Dạng hai động tử chạy ngược chiều :<br /> Thời gian gặp nhau = Quãng đường : Tổng vận tốc .<br /> Quãng đường = thời gian gặp nhau x Tổng vận tốc.<br /> Dạng hai động tử chạy cùng chiều :<br /> Thời gian gặp nhau = khoảng cách ban đầu : Hiệu hai vận tốc.<br /> Hiệu vận tốc = khoảng cách ban đầu : thời gian gặp nhau.<br /> Dạng chuyển động trên dòng nước:<br /> Vận tốc xuôi dòng = vận tốc của vật + vận tốc dòng nước.<br /> Vận tốc ngược dòng = vận tốc của vật  ­  vận tốc dòng nước.<br /> Vận tốc của vật = (Vận tốc xuôi dòng + vận tốc ngược dòng.) : 2<br /> Vận tốc dòng nước =  Vận tốc xuôi dòng ­ vận tốc ngược dòng.) : 2<br /> Dạng chuyển động có chiều dài đáng kể:<br /> *Đoàn tàu có chiều dài L chạy qua một cột điện thì:<br /> Thời gian chạy qua cột điện  =  L : vận tốc đoàn tàu.<br /> **Đoàn tàu có chiều dài L chạy qua một cái cầu có chiều dài d thì:<br /> Thời gian chạy qua cái cầu = (L + d) : Vận tốc đoàn tàu.<br /> ***Đoàn tàu có chiều dài L chạy qua một ô tô đang chạy ngược chiều :<br /> Thời gian đi qua nhau = cả quảng đường : Tổng vận tốc. <br /> ****Đoàn tàu có chiều dài L chạy qua một ô tô đang chạy cùng chiều :<br /> 16<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> Thời gian đi qua nhau = cả quảng đường : Hiệu vận tốc. <br /> * Dạng toán liên quan tới tỉ số phần trăm:<br /> Ngoài 3 dang toán liên quan đến tỉ  số  phần trăm đã học trong chương  <br /> trình thì Toán ViÔlympic còn có một số dạng được nâng cao hơn hoặc áp dụng <br /> trong cuộc sống như sau.<br />  Bài 1 : Nếu giảm độ  dài cạnh của một hình vuông đi 10 % thì diện tích của <br /> hình đó giảm đi bao nhiêu phần trăm ?    (giảm thì lấy 100 trừ đi số cho giảm )<br /> ­ Diện tích giảm là : a x a x 100% ­ a x 90% x a x 90%     ( giảm thì a x a  <br /> x 100 đứng trước ) =         1   ­     0,9 x  0,9  = 0,19 x 100 = 19%<br />  Bài 2  : Nếu tăng độ dài cạnh của một hình vuông thêm 10 % thì diện tích của  <br /> hình đó tăng thêm bao nhiêu phần trăm ?(Tăng thì lấy 100 trừ  đi cho số  cho  <br /> tăng) <br /> ­ Diện tích tăng là : a x 110% x a x 110% ­  a x a x 100%   (Tăng thì a x a  <br /> x 100 đứng sau )     =       1,1  x       1,1    ­       1      =  0,21 x 100 = 21%<br /> Bài 3 : Nếu giảm số C  đi 37,5 % của nó thì ta được số D . Hỏi phải tăng số D <br /> thêm  bao nhiêu phần trăm để được số C ? <br /> ­ Ta có : D = C x ( 100% ­ 37,5 % ) = C x 62,5%<br /> 100 160<br /> Vậy  C = D : 62,5% =D :   = D x   = 1,6 x 100 = 160 %<br /> 160 100<br />             Số D phải  tăng thêm là : 160% ­ 100% = 60%<br /> * Dạng bài hình học<br /> Một số lưu ý:<br /> ­ Hai tam giác có diện tích bằng nhau khi chúng có đáy bằng nhau (hoặc <br /> đáy chung), chiều cao bằng nhau (hoặc chung chiều cao).<br /> ­ Hai tam giác có diện tích bằng nhau thì chiều cao của 2 tam giác  ứng  <br /> với 2 cạnh đắy bằng nhau đó cũng bằng nhau.<br /> ­ Hai hình tròn có bán kính (hoặc đường kính) gấp nhau bao nhiêu lần thì <br /> chu vi của chúng cũng gấp nhau bấy nhiêu lần.<br /> Hướng tiếp cận: Với dạng bài hình học cần rèn cho học sinh có kĩ năng <br /> vẽ  hình, vẽ  thêm các đoạn thẳng để  có hình mới, cắt ghép hình và các kiến <br /> thức về lật ngược công thức để tìm yếu tố chưa biết của bài toán.<br /> VD1:  Vận dụng kĩ năng vẽ hình, vẽ thêm đoạn thẳng để  có hình mới , <br /> kiến thức lật ngược công thức để tìm ẩn số.<br /> Một hình thang có diện tích là 361,8 m2. Hiệu hai đáy là 13,5m. Tính mỗi <br /> đáy,   biết   rằng   tăng   đáy   lớn   5,6m   thì   diện   tích   tăng   thêm   33,6m2..(Bài   toán <br /> Violympic vòng 13/2014).<br /> <br /> 17<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> HD: Ở bài toán này cần hướng dẫn các em biết vẽ hình theo đề toán, lật <br /> ngược công thức tính diện tích tam giác để tìm chiều cao, lật ngược công thức  <br /> tính diện tích hình thang để tìm tổng hai đáy và cuối cùng vận dụng công thức <br /> tìm hai số khi biết Tổng và Hiệu để tìm mỗi đáy.<br /> Giải:<br /> Chiều cao hình thang là:  Diện tích tăng x 2 :  Đáy tăng  = 12m.<br /> Tổng hai đáy hình thang là:   Diện tích hình thang x 2 :   chiều cao =  <br /> 60,3m.<br /> Đáy bé hình thang là: (60,3 – 13,5 ) : 2 = 23,4m.<br /> Đáy lớn  hình thang là: 60,3 – 23,4 = 36,9m.<br /> 3. Hiệu quả khi áp dụng<br /> Qua công tác bồi dưỡng học sinh giỏi giải toán qua Internet, tôi thấy <br /> được một số kết quả như sau:<br /> ­ Cán bộ quản lý: Có thêm một số kinh nghiệm trong công tác này:  công  <br /> tác tổ chức chỉ đạo thực hiện.<br /> ­ Đội ngũ giáo viên: Vận dụng được một số thao tác trên máy thành thạo <br /> hơn về  sử  dụng máy tính, có kiến thức và kĩ năng vững vàng hơn khi hướng <br /> dẫn học sinh giải toán.<br /> ­ Học sinh: Học sinh có kĩ năng tính toán, khắc sâu được kiến thức môn  <br /> học chất lượng môn học của các em cũng tiến bộ hơn. Phấn khởi vì những gì <br /> đạt được qua đợt tham gia giải toán này (sự  tự  tin bản thân, tích cực học tập,  <br /> thân thiện hơn với trường học, thầy cô, bạn bè trong và ngoài nhà trường qua  <br /> giao lưu  ở  sân chơi, phát huy được năng khiếu Toán học và kĩ năng sử  dụng  <br /> máy tính cũng như kĩ năng giải toán...)<br /> ­ Đối với trường: Tạo được uy tín cao hơn đối với lãnh đạo địa phương  <br /> cũng như đối với Cha mẹ học sinh, với các trường bạn góp phần nâng cao chất  <br /> lượng giáo dục của huyện nhà. <br /> ­ Phát huy được chủ  trương xã hội hóa giáo dục: các đoàn thể, Cha mẹ <br /> học sinh đã hỗ trợ tích cực cùng chăm lo sự nghiệp giáo dục.<br /> Kết quả  cụ  thể  về  số  lượng và chất lượng qua các năm học đạt được  <br /> như sau<br /> <br /> Năm học Khối Số HS Đạt cấp  Đạt  Đạt  Thi cấp <br /> dự thi trường cấp  cấp  quốc <br /> Huyện tỉnh gia<br /> 2014 ­ 2015 4 7 6 4 2<br /> 5 8 7 5 3 1<br /> 18<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> 2015­ 2016 4 9 8 4 2<br /> 5 8 6 4 3<br /> 2016 ­ 2017 4 17 16 4 3<br /> 5 11 9 2 2<br /> <br /> <br /> C. Phần kết luận, kiến nghị <br /> I.Kết luận<br /> Để việc bồi dưỡng học sinh giải Toán trên Internet đạt hiệu quả, trước  <br /> hết phải đề  cập đến việc giảng dạy kiến thức cơ  bản và kiến thức nâng cao <br /> từ  trong các buổi học chính khóa. Có như  vậy mới làm nền móng vững chắc <br /> cho việc tiếp thu kiến thức cao hơn, từ đó rèn thao tác nhanh nhẹn, chính xác, <br /> thông minh trong tính toán. Nếu các em bước vào vòng thi sau yếu tố kiến thức  <br /> là yếu tố  về  thời gian được tính để  xếp giải. Bởi vậy người giáo viên phải  <br /> trang bị cho các em không những về kiến thức mà còn trang bị cho các em tính  <br /> quyết đoán để  xử  lí tình huống trong khi thi. Chính vì thế, vai trò của người <br /> giáo viên trong việc hướng dẫn là vô cung quan trọng, đòi hỏi người giáo viên <br /> phải có lòng đam mê và nhiệt tình với công việc, đồng thời phải có kiến thức  <br /> vững vàng, phương pháp linh hoạt và làm thế nào để hướng dẫn học sinh xác  <br /> định hướng giải quyết các bài toán khó, muốn làm được việc này giáo viên <br /> phải thường xuyên tham khảo tài liệu hướng dẫn các chuyên đề  bồi dưỡng  <br /> học sinh giỏi, cập nhật thông tin từng vòng thi để có cơ  sở nghiên cứu thực tế <br /> các dạng toán và có cách giải cho phù hợp. Để việc bồi dưỡng đạt hiệu quả thì  <br /> cần rất nhiều yếu tố, vì vậy chúng ta  cần thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể <br /> sau:<br /> Làm tốt khâu lựa chọn đội ngũ học sinh có tố  chất thông minh, có tinh  <br /> thần học tập tốt, thành lập đội tuyển dự thi ngay từ đầu năm học.<br /> Giáo viên bồi dưỡng phải đăng kí thành viên Violympic với tư  cách là <br /> học sinh để  thường xuyên cập nhật đề  thi từng vòng từ  hệ  thống để  nghiên <br /> cứu giáo án phù hợp cho các em.<br /> Khi hướng dẫn các em làm bài cần chỉ ra cho các em tự mình nhận dạng <br /> các  bài toán trên cơ sở đó mà áp dụng các quy tắc để  thực hiện nhanh các bài <br /> tập. <br /> Giáo viên phải biết tải và cài đặt phần mền tự luyện của Violympic để <br /> giúp các em có thể làm bất cứ thời gian nào.<br /> II.Kiến nghị:<br /> * Đối với nhà trường: <br /> 19<br /> Người thực hiện: Lương Thị Thanh Hương <br />  Trường TH Nguyễn Thị Minh Khai <br />  Biện pháp bồi dưỡng học sinh lớp 4, 5 giải toán trên Internet.<br /> <br /> <br /> ­Phổ  biến nội dung, ý nghĩa và lợi ích của cuộc thi cho tất cả học sinh, <br /> phụ  huynh để  hưởng  ứng và đưa ra nội dung này vào tiêu chí thi đua đối với <br /> giáo viên.<br /> ­ Hướng dẫn cụ thể cách đăng kí thành viên, cách tham gia thi và cho học  <br /> sinh thi thử ngay .<br /> ­Thành lập hội đồng tư vấn về giải toán trên Internet, các thành viên hội <br /> đồng đăng kí thành viên và tham gia thi dưới danh nghĩa là học sinh của khối <br /> lớp mình đang dạy để  chủ  động khai thác kiến thức và tư  vấn giúp đỡ  học <br /> sinh, phụ huynh khi cần.<br /> ­ Qua mỗi vòng thi, cập nhật thông tin về kết quả thi của các em để đánh <br /> giá, khen ngợi, động viên các em tiếp tục tham gia thi<br />    ­ Tổ chức nghiêm túc kì thi cấp trường.<br /> * Đối với phụ huynh có con tham gia thi:<br />            Cần quan tâm tạo điều kiện hơn về  mặt thời gian trong các buổi bồi  <br /> dưỡng để  các em tham gia  đầy đủ  cũng như  trang bị  máy móc có kết nối  <br /> Internet ở nhà để các em chủ động trong các vòng thi tự luyện.<br /> Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi, bản thân tôi đã áp dụng vá <br /> rút ra trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi lớp 4­5  giải toán Violympic. <br /> Nhưng chắc chắn còn nhiều khiếm khuyết và chưa hoàn chỉnh. Rất mong các <br /> đồng chí, đồng nghiệp tham khảo và đóng góp thêm ý kiến để đề tài được hoàn <br /> chỉnh và khả thi hơn.<br /> <br /> Ea Bông, ngày 20 tháng 3 năm 2017 <br /> Người viết <br /> <br /> <br /> <br /> <br />                                                                             Lương Thị Thanh Hương<br /> <br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> <br /> 1. Các vòng thi Violympic năm học 2014­2015 đến năm học 20136­2017.<br /> 2. Tự luyện Violympic Toán 4; Toán 5 của Nhà xuất bản Giáo dục