SKKN: Một số kinh nghiệm dạy học nhằm nâng cao chất lượng môn Âm nhạc lớp 7 ở trường THCS Lương Thế Vinh, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk

MỤC LỤC<br />  DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT<br /> GV Giáo viên<br /> HS Học sinh<br /> TĐN Tập đọc nhạc<br /> THCS Trung học cơ sở<br />  Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Từ  cổ  chí kim Âm nhạc luôn   là món ăn tinh thần không thể  thiếu  <br /> được của mỗi người. Hoạt động Âm nhạc đã trở  thành một nhu cầu, một <br /> quyền lợi và một nhiệm vụ  của mọi người trong xã hội. Giáo dục Âm <br /> nhạc trong nhà trường có mục đích thực hiện quyền công bằng của trẻ em <br /> mọi dân tộc, mọi vùng miền là được học Âm nhạc và trực tiếp tham gia  <br /> vào các hoạt động Âm nhạc.Ở  nước ta, cùng với Mỹ  thuật, Âm nhạc là <br /> môn học nghệ  thuật đã được đưa vào trường phổ  thông từ  những năm 90  <br /> của thế kỷ trước, nhưng mới chỉ tập trung  ở một số trung tâm lớn như: Hà  <br /> Nội, Thành phố Hồ Chí Minh,…Gần 10 năm trở lại đây, môn Âm nhạc đã  <br /> được phổ  cập trong toàn quốc, đã có vị  trí như  các môn học khác của  <br /> chương trình giáo dục bậc Trung học cơ sở.<br /> Thế  nhưng, một số  ít trường trên địa bàn huyện vẫn chưa đề  cao  <br /> môn Âm nhạc, chưa có sự đầu tư nhiều cho môn học này. Một số giáo viên <br /> chưa có sự  đầu tư  nhiều trong quá trình giảng dạy, còn thực hiện các tiết  <br /> dạy  theo lối mòn, rập khuôn, thiếu đi sự  sáng tạo. Học sinh chưa thật sự <br /> hứng thú học tập với môn Âm nhạc, tỉ  lệ  học sinh chưa đạt kết quả  theo  <br /> yêu cầu còn cao...<br /> Mặc khác,là giáo viên giảng dạy bộ  môn Âm nhạc trong nhiều năm <br /> qua tôi nhận thấy đại đa số  học sinh nói chung, học sinh lớp 7 trường <br /> THCS Lương Thế  Vinh nói riêng,tâm lý   lứa tuổi có nhiều chuyển biến,  <br /> các em nhạy cảm, hiếu động, yêu thích ca hát. Nếu giáo viên gây được <br /> hứng thú trong bài dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp  <br /> thu bài học một cách có hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn một số em rất lơ là, <br /> thụ động, không chú ý, không tham gia hoặc tham gia thờ ơ các hoạt động,  <br /> kỹ  năng đọc nhạc lý kém, kỹ  năng ca hát chưa đạt. Ngoài ra tâm lý xem <br /> môn Âm nhạc là môn học phụ, chưa có sự  cố  gắng nhiều trong quá trình <br /> học tập môn học này, số lượng học sinh bỏ giờ trốn tiết trong các tiết học <br /> Âm nhạc thường hay cao hơn các môn học khác. Do đó ảnh hưởng lớn đến <br /> chất lượng học tập của bộ môn vào cuối kì, cuối năm.<br /> Xuất phát từ  thực tiển trên, tôi đã tiến hành nghiên cứu, tìm hiểu,  <br /> thực hiện và đúc rút những kinh nghiệm từ  công tác giảng dạy của bản  <br /> thân tại đơn vịđể  thực hiện đề  tài “Một số  kinh nghiệm dạy học nhằm  <br /> nâng cao chất lượng môn Âm nhạc lớp 7  ở  trường THCS Lương Thế  <br /> Vinh, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk”.<br />  Vì thời gian có hạn nên bản thân tôi giới hạn đề  tài trong năm 2017­<br /> 2018 và học kỳ I năm học 2018­2019, áp dụng đối với 137 học sinh lớp 7 tại <br /> trường THCS Lương Thế Vinh, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana tỉnh <br /> Đăk Lăk.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Trên cơ  sở  nghiên cứu các hoạt động dạy và học môn Âm nhạc lớp  <br /> 7, đề xuất một sô kinh nghi<br /> ́ ệm dạy học bộ môn tại khối lớp trên ở trường  <br /> THCS Lương Thế  Vinh để  cùng chia sẻ, trao đổi với đồng nghiệp nhằm  <br /> nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học  bộ môn tại đơn vị  nói riêng và địa  <br /> phương nói chung. Đồng thời góp phần phát triển toàn diện đối với học <br /> sinh trong thời đại mới.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Biện pháp nâng cao hiệu quả  dạy học môn Nhạc lớp 7  ở  trường <br /> THCS Lương Thế Vinh thị trấn Buôn Trấp huyện Krông Ana tỉnh Đăk Lăk<br /> 4. Kế hoạch nghiên cứu<br /> ­ Nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học môn Nhạc lớp 7<br /> ­ Phân tích thực trạng về dạy học môn Nhạc lớp 7  ở  trường THCS  <br /> Lương Thế Vinh thị trấn Buôn Trấp huyện Krông Ana tỉnh Đăk Lăk<br /> ­ Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học môn Nhạc lớp 7 <br /> ở trường THCS Lương Thế Vinh thị trấn Buôn Trấp huyện Krông Ana tỉnh  <br /> Đăk Lăk<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> 5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận <br /> Bao gồm phương pháp phân tích – tổng hợp lý thuyết; phân loại, khái <br /> quát  hóa hệ  thống lý  luận có  liên  quan  đến dạy học  môn Nhạc  lớp 7. <br /> Nghiên cứu các văn kiện, nghị  quyết của Đảng, tài liệu liên quan đến xây  <br /> dựng TTSP tích cực<br /> 5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn<br /> Bao gồm phương pháp điều tra, quan sát; phương pháp tổng kết kinh  <br /> nghiệm; nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng về  việc dạy học môn Nhạc <br /> lớp 7  ở  trường THCS Lương Thế  Vinh thị  trấn Buôn Trấp huyện Krông <br /> Ana tỉnh Đăk Lăk.<br />  Phần thứ hai: NỘI DUNG SÁNG KIẾN<br /> 2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề<br /> Đại văn hào M.Gorki đã nhận xét:  “Âm nhạc tác động một cách kì  <br /> diệu đến tận đáy lòng. Nó khám phá cái phẩm chất cao quí nhất  ở  con  <br /> người”. Lời ca trong các tác phẩm âm nhạc giàu hình  ảnh, phong phú và <br /> mang đậm chất trữ tình. Chính vì vậy nó đã giúp ta phát hiện và cảm nhận  <br /> vẻ  đẹp trong thiên nhiên, sự  ngộ  nghĩnh đáng yêu của các con vật quen  <br /> thuộc, về  tình cảm gia đình, bạn bè, tình yêu quê hương đất nước... hình  <br /> thành cách  ứng xử  thân thiện giữa con người với con người. Hay nói cách <br /> khác là giáo dục  đạo đức làm người. Những bài dân ca, đồng dao phong  <br /> phú về âm điệu, tiết tấu, phương thức diễn xướng, phong tục tập quán sẽ <br /> cho chúng ta hiểu biết về bản sắc âm nhạc dân tộc Việt Nam, bồi dưỡng  <br /> lòng tự  hào về  văn hoá dân tộc.  Do đó âm nhạc là phương tiện giáo dục <br /> giao tiếp, hành vi  ứng xử, tạo điều kiện hình thành những phẩm chất đạo <br /> đức của học sinh. <br /> Trong phần mục tiêu tổng quát, các chỉ  tiêu quan trọng và nhiệm vụ <br /> trọng tâm trong 5 năm 2016 – 2020, Nghị  quyết Đại hội XII của Đảng đã <br /> đưa ra một trong những nhiệm vụ trọng tam đó là “Đổi mới căn bản, toàn <br /> diện giáo dục, đào tạo; phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực <br /> chất lượng cao”.<br /> Giáo viên tổ  chức, hướng dẫn hoạt động học tập cần tạo ra môi <br /> trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề  nhằm khuyến <br /> khích người học tích cực tham gia các hoạt động học tập. Chính người <br /> thầy giáo phải khơi gợi, khuyến khích học sinh tự khẳng định năng lực và  <br /> nguyện vọng của bản thân, đồng thời rèn cho các em thói quen và khả năng  <br /> tự  học, phát huy tiềm năng và vận dụng hiệu quả  những kiến thức, kỹ <br /> năng đã tích lũy. Từ đây tạo tiền đề để phát triển con người toàn diện trong <br /> bối cảnh phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0, hướng tới một nền <br /> giáo dục Việt Nam hiện đại và hội nhập quốc tế.<br /> (TS NGUYỄN TRỌNG HOÀN, Phó vụ  trưởng Vụ  Giáo dục Trung  <br /> học, Bộ Giáo dục và Đào tạo).<br /> Trong năm học 2018 – 2019 Phòng GD&ĐT đã ban hành nhiệm vụ <br /> trọng tâm cấp THCS, trong đó chú trọng nội dung đổi mới phương pháp <br /> giáo dục, phát huy năng lực tự  học của học sinh. Tăng cường rèn luyện  <br /> năng khiếu, sở trường, khả năng sáng tạo của học sinh thông qua các môn <br /> học. Đặc biệt là đối với các môn phát triển về  năng khiếu học sinh như: <br /> Thể dục; Âm nhạc; Mĩ thuật.<br /> 2.2. Thực trạng vấn đề<br /> Học sinh lớp 7 là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm sinh lý, <br /> các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể <br /> hiện giọng điệu của người lớn, sự  hồn nhiên  của trẻ  em đã có sự  giảm <br /> sút. Một số em đã tỏ ra không thích hay còn e ngại khi trình bày một bài hát <br /> trước tập thể lớp. Chính vì vậy việc tạo cho học sinh hứng thú, tự tin trong <br /> học tập là một điều hết sức cần thiết.<br /> Mặc khác, thống kê kết quả  học tập môn Âm nhạc của HS lớp 7  <br /> năm học 2016­2017  ở  trường THCS Lương Thế  Vinh thị  trấn Buôn Trấp <br /> huyện Krông Ana tỉnh Đăk Lăk như sau:<br /> Bảng 1. Kết quả đến cuối năm học 2016­2017<br /> <br /> <br /> Xếp loại học lực ­ Môn âm nhạc khối lớp 7<br /> <br /> <br /> Học sinh <br /> Học sinh chưa<br /> Tổng số  hoàn  hoàn <br /> học sinh  thành tốt thành tôt́ Ghi chú<br /> lớp 7 (Loại  (Loại <br /> Đạt) Chưa <br /> Đạt)<br /> <br /> <br /> SL TL SL TL<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 173 141 87% 22 13%<br /> <br /> <br /> Qua bảng thống kê kết quả học tập môn Âm  nhạc của học sinh năm <br /> học 2016­2017, tôi nhận thấy các em chưa đạt kết quả tốt như mong muốn <br /> của giáo viên, có đến 13% học sinh đạt kết quả chưa hoàn thành.<br />   Đồng thời, để tìm hiểu nguyên nhân các em học sinh lớp 7 ít có hứng <br /> thú với môn  Âm nhạc tôi lập phiếu điều tra và khảo sát ý kiến của 173 HS <br /> lớp 7 trường THCS Lương Thế  Vinh, thị  trấn Buôn Trấp, huyện Krông <br /> Ana tỉnh Đăk Lăk thu được kết quả như sau:<br /> Câu 1: Các em có thích học môn Âm nhạc không?<br /> <br /> <br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> <br /> <br /> Rất thích.<br /> <br /> 30 17.3<br /> <br /> <br /> Thích.<br /> <br /> 96 55.5<br /> <br /> <br /> Không thích.<br /> <br /> 47 27.2<br /> <br /> <br /> Câu 2: Theo các em âm nhạc đem lại những lợi ích gì?<br /> <br /> <br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> <br /> <br /> Giáo dục thẩm mỹ, đạo đức.<br /> <br /> 103 59.5<br /> <br /> <br /> Phát triển trí tuệ,thể chất.<br /> <br /> 50 28.9<br /> Không có lợi ích gì<br /> <br /> 20 11.6<br /> <br /> <br /> Câu 3: Đến tiết học Âm nhạc các em cảm thấy như thế nào?<br /> <br /> <br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> <br /> <br /> Rất vui.<br /> <br /> 30 17.3<br /> <br /> <br /> Bình thường.<br /> <br /> 87 50.3<br /> <br /> <br /> Rất lo lắng.<br /> <br /> 56 32.4<br /> <br /> <br /> Câu 4: Trong giờ học Âm nhạc, các em thích học phần nào nhất?<br /> <br /> <br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> <br /> <br /> Hát.<br /> <br /> 90 52.0<br /> <br /> <br /> Nhạc lý, tập đọc nhạc.<br /> <br /> 38 22.0<br /> Âm nhạc thường thức.<br /> <br /> 45 26.0<br /> <br /> <br /> Câu 5: Ngoài giờ học chính thức, các em có thích giáo viên Âm nhạc  <br /> tổ chức những buổi ngoại khóa hay không?<br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> Rất thích. 105 60.7<br /> Thích. 55 31.8<br /> Không thích. 13 7.5<br /> <br /> Câu 6: Nếu bỏ môn Âm nhạc khỏi chương trình dạy các em cảm thấy  <br /> như thế nào?<br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> Rất mừng. 34 19.7<br /> Bình thường. 129 74.6<br /> Rất buồn. 10 5.8<br /> Câu 7: Các em có ghi đầy đủ nội dung của môn Âm nhạc vào vở hay  <br /> không?<br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> Có ghi đầy đủ. 80 46.2<br /> Ghi nhưng không đầy đủ. 58 33.5<br /> Không ghi. 35 20.2<br /> Câu 8: Giáo viên Âm nhạc có thường xuyên kiểm tra bài cũ các em  <br /> hay không?<br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> Kiểm tra thường xuyên 60 34.7<br /> Đôi lúc có kiểm tra 113 65.3<br /> Không   bao   giờ   kiểm <br /> 0 0.0<br /> tra<br /> Câu 9: Các em muốn 1 tuần học mấy tiết Âm nhạc?<br /> Ý kiến học sinh Số lượng Tỷ lệ (%)<br /> 1 tiết. 67 38.7<br /> 2 tiết. 96 55.5<br /> 3 tiết. 10 5.8<br />  Như  vậy, qua quá trình giảng dạy trên lớp và khảo sát thực tế  học  <br /> sinh lớp 7 tôi có một số nhận định như sau:<br /> ­ Đối với học sinh:<br /> + Học sinh chưa thật sự  hứng thú, yêu thích bộ  môn, các em cảm <br /> thấy lo lắng hoặc chán học tiết Âm nhạc.<br /> + Việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc và sự  yêu thích học tập bộ <br /> môn chỉ  rơi vào một số  em gọi là có năng khiếu. Còn lại các em khác chỉ <br /> học theo bản năng phải học nên ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức.<br /> + Học sinh của trường  ở  nhiều địa bàn khác nhau cho nên tập trung  <br /> học sinh khi cần thiết là rất khó khăn, những em học giỏi văn hóa thì <br /> thường có năng khiếu Âm nhạc, Nhưng vì thời gian của các em phải chi <br /> phối nhiều trong các hoạt động giáo dục khác nên mức độ tham gia vào các  <br /> hoạt động lĩnh vực Âm nhạc của học sinh chưa thật hiệu quả.<br /> ­ Đối với giáo viên:<br /> + Một số  giáo viên chưa có sự  đầu tư  nhiều trong quá trình giảng  <br /> dạy, còn thực hiện các tiết dạy  theo lối mòn, rập khuôn, chưa có sự  sáng <br /> tạo.<br /> + Chưa phát huy hiệu quả của phương tiện dạy học.<br /> + Còn máy móc, chậm đổi mới trong kiểm tra đánh giá nên học sinh  <br /> còn xem nhẹ, vì đây là bộ  môn chỉ  đánh giá theo hai mức độ  đạt và chưa <br /> đạt.<br /> ­ Đối với gia đình:<br /> + Phụ huynh cho rằng môn Âm nhạc là môn phụ nên không nhắc nhở <br /> kiểm tra con em mình học, thậm chí không mua cả  sách bài tập Âm nhạc  <br /> cho con em.<br /> + Một số phụ huynh không tạo điều kiện cho nhà trường, không cho <br /> con em mình tham gia văn nghệ,đây cũng là một điều kiện khó khăn cho <br /> việc đẩy mạnh phong trào ca hát của nhà trường,  ảnh hưởng đến chất <br /> lượng học tập môn Âm nhạc.<br /> ­ Đối với nhà trường:<br /> Việc tổ  chức các hoạt động ngoại khóa về  phong trào văn nghệ  tại <br /> đơn vị  đã được thực hiện. Tuy nhiên chưa thường xuyên, vẫn còn mang  <br /> tính chất mùa vụ. Thông thường chỉ diễn ra vào đầu năm học, nên kĩ năng, <br /> năng khiếu của các em chưa có nhiều cơ  hội để  rèn luyện một cách toàn <br /> diện.<br />  Trước những thực trạng nêu trên, tôi rất mong muốn được chia sẻ <br /> những kinh nghiệm trong việc đổi mới, làm mới một số  phương pháp dạy <br /> học mà bản thân tôi đã áp dụng tại đơn vị  để  nâng cao hơn nữa hiệu quả <br /> trong dạy học bộ môn Âm nhạc hiện nay.<br /> 2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm đã sử dụng để giải quyết vấn đề<br /> 2.3.1. Một số cách thức tổ chức dạy học hiệu quả môn Âm nhạc 7<br /> * Đối với dạy hát<br /> Trước đây, khi dạy phân môn hát giáo viên thường chỉ chú trọng đến <br /> việc rèn luyện cho học sinh thuộc lời, hát đúng nhạc mà chưa chú trọng <br /> đến việc luyện giọng, phát triển giọng hoặc thể  hiện cảm xúc, diễn cảm <br /> của các em qua bài hát.Thông thường các em hát mà như  đang đọc thuộc <br /> lòng bài hát. Chính vì vậy chưa thể hiện được cảm xúc, tình cảm mà nhạc  <br /> sĩ gửi gắm trong bài hát, chưa tạo được sự đam mê, yêu thích môn Âm nhạc <br /> cho kể cả người học và người nghe.<br /> Vậy để  đạt hiệu quả  cao nhất trong các tiết học phân môn hát đối <br /> với học sinh khối 7 cần quan tâm thực hiện tốt những vấn đề sau:<br /> ­ Trước tiên giáo viên cần hình thành các kỹ  năng cần thiết để  hát <br /> diễn cảm cho học sinh như: Luyện thanh, cách mở và đóng khẩu hình, lấy  <br /> hơi, nhã chữ,...<br /> ­ Phát triển giọng hát: tạo điều kiện cho học sinh thực hành thường <br /> xuyên trong giờ  học. Để  học sinh dễ  so sánh, phát hiện chất giọng của  <br /> nhau nên tổ chức hát xen kẽ giữa bạn hát đúng/hát sai; hát hay/hát chưa hay <br /> để kịp thời chỉnh sửa giọng.<br /> ­ Hình thành cách hát tự  nhiên: tạo điều kiện cho các em thể  hiện  <br /> trước đám đông, tập thể các bài hát, vừa hát vừa biểu diễn.<br /> ­ Củng cố và phát triển âm vực giọng học sinh, hướng dẫn học sinh  <br /> hát từ tông (tone) thấp đến tông cao, phát huy khả năng ca hát của học sinh.<br /> * Đối với dạy nhạc lý­ tập đọc nhạc (TĐN)<br />  Lâu nay khi dạy về nhạc lý giáo viên thường định nghĩa, giảng giải,  <br /> ít xuất phát từ  thực tiễn âm nhạc qua các ví dụ  sinh động để  rút ra nhận <br /> xét, kết luận. <br /> Về tập đọc nhạc các giáo viên chịu ảnh hưởng sâu sắc phương pháp <br /> dạy cho học sinh chuyên nghiệp Âm nhạc, gây nên tâm lý căng thẳng nặng <br /> nề không cần thiết, làm cho học sinh sợ tập đọc nhạc. Những tiết dạy như <br /> vậy thường kém hiệu quả, học sinh không hứng thú học. Mặt khác, dạy <br /> nhạc lý nhưng đôi khi giáo viên lại không hoặc ít sử dụng nhạc cụ. Vì vậy <br /> để tạo cho các em sự  hứng thú trong học tập cách dạy tập đọc cao độ  tôi <br /> thực hiện như sau: <br /> ­ Cách dạy thích hợp và hiệu quả  nhất là khi dạy học sinh đọc cao  <br /> độ, là dựa vào tiếng đàn để làm mẫu cho các em. Việc thể hiện trường độ <br /> và tiết tấu phải được chuẩn bị  bằng những bài tập tiết tấu trong mỗi tiết  <br /> học, bài học. <br /> ­ Đàn từng câu ngắn cho học sinh nghe và đọc theo thật trôi chảy, <br /> chuẩn xác sau đó ghép từng câu thành bài hoàn chỉnh và kết hợp gõ phách.<br /> ­ Sử dụng phương pháp trực quan thính giác: Đối với môn Âm nhạc,  <br /> muốn các em tiếp thu nhanh bài học cần phải đảm bảo 2 yếu tố “nghe” và <br /> “nhìn”. Khi được nghe, nhìn và được hướng dẫn cụ  thể, các em có thể  tự <br /> mình rút ra được những kiến thức đã học và áp dụng vào việc thực hành,  <br /> GV cần phải có đồ dùng dạy học đó là đàn bởi nếu không có đàn Organ thì  <br /> giờ  học nhạc không thu hút và không đạt được hiệu quả  cao. Đồng thời <br /> GV phải  chuẩn bị chu đáo nội dung kiến thức bài dạy, đảm bảo được sự <br /> chính xác khi đưa ra trực quan bằng âm thanh.<br /> VD: Khi dạy bài TĐN số 3 – Lớp 7 GV cần chuẩn bị trước bảng phụ <br /> bài TĐN, để qua phương  pháp trực quan HS quan sát bản nhạc và trả  lời  <br /> câu hỏi, các em được nhận biết các kí hiệu cách đọc cụ thể trên bản nhạc  <br /> nhằm khắc sâu kiến thức nhạc lí giúp cho TĐN đạt được hiệu quả  cao.  <br /> Sau đó HS phải được nghe trên đàn để cảm nhận được giai điệu của bài.<br /> <br /> <br /> <br />  Hình 1: Hình ảnh bài TĐN số 3 – Môn Âm nhạc 7<br /> ­ Khi học bài xong, tôi thường hướng cho HS tự đặt lời mới theo chủ <br /> đề mà giáo viên yêu cầu để các em dễ dàng ghi nhớ và rèn luyện khả năng <br /> sáng tạo<br /> Ví dụ: Đặt lời cho bài TĐN số 3 như sau:<br /> <br /> <br /> Lời 1<br /> Mặt trời soi sáng trên trời cao<br /> Thầy cô soi sáng trong tâm hồn<br /> Dựng xây đất nước luôn tươi đẹp<br /> Khi bước chân vào đời em sẽ vững niềm tin.<br />  Lời 2:<br /> Lời cô ấm áp như vần thơ<br /> Dạy dỗ chúng em bao tháng ngày<br /> Mai sau khi lớn khôn nên người<br /> Em sẽ luôn nhớ về những công ơn thầy cô.<br />                                Hình  ảnh Thầy cô giáo và các em học sinh  <br /> trường                  THCS Lương Thế Vinh<br /> Như  vậy là giáo viên đã phát huy được năng lực trình diễn và sáng <br /> tạo của HS. HS được trình bày sản phẩm của mình, được làm nhạc sĩ bản <br /> thân các  em rất thích khi trình diễn cho các bạn nghe.<br /> *Đối với dạy Âm nhạc thường thức<br />  Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả  tác phẩm,  <br /> nghe nhạc và một số  kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. Để  hạn <br /> chế tình trạng rập khuôn, máy móc và để tạo ra hứng thú đối với phân môn <br /> này giáo viên có thể tiến hành dưới nhiều hình thức khác nhau:<br /> ­   Đối   với   dạng   bài:   Kể   chuyện   âm   nhạc,   giới   thiệu   tác   giả,   tác <br /> phẩm, nghe nhạc chúng ta có thể  sử  dụng các phương pháp và hình thức  <br /> sau:<br /> +Phương pháp hoạt động nhóm:<br /> Đây là phương pháp không thể  thiếu trong dạy học phân môn này. <br /> Để giới thiệu về một nhạc sĩ  chúng ta có thể  dùng phương pháp vấn đáp <br /> thông qua trò chơi“giải đáp thắc mắc” (giáo viên đã chuẩn bị các nội dung <br /> và học sinh đã được giao nhiệm vụ trước ở nhà).<br /> Cho học sinh xem lại những thông tin kiến thức có trong sách giáo <br /> khoa trong vòng 5 phút. Sau đó gấp sách lại cùng thảo luận các câu hỏi giáo <br /> viên đã chuẩn bị sẵn ở bảng phụ.<br /> Sau hiệu lệnh, các em phất cờ giành quyền ưu tiên trả lời (cờ do học <br /> sinh làm). <br /> Lưu ý nhóm nào phất cờ trước hiệu lệnh, mất quyền ưu tiên trả lời <br /> ( luyện tập tính tự chủ, kiên nhẫn, năng động, nhạy bén,…).<br /> Ví dụ: Giới thiệu nhạc sĩ Hoàng Việt (tiết 3)<br /> + Cho biết năm sinh, nơi sinh, năm  <br /> mất, nơi mất của nhạc sĩ Hoàng   Hình 2: Chân dung nhạc sĩ Hoàng Việt<br /> Việt?<br /> +   Nhạc   sĩ   Hoàng   Việt   bắt   đầu  <br /> soạn   những   bản   nhạc   đầu   tiên  <br /> năm bao nhiêu tuổi?<br /> +   Ngoài   sáng   tác  nhạc   sĩ   Hoàng  <br /> Việt còn làm nghề gì?<br /> + Kể  tên một số  tác phẩm mang  <br /> tính   lịch   sử   của   nhạc   sĩ   Hoàng  <br /> Việt?<br /> + Kể  tên một số  tác phẩm thiếu  <br /> nhi của nhạc sĩ Hoàng Việt?<br /> + Ông được Nhà nước truy tặng  <br /> gì?<br /> <br /> Giáo viên ghi sẵn các câu hỏi  ở  bảng phụ  (lần lượt từng câu). Mỗi <br /> câu một hiệu lệnh.<br /> Nhóm nào có số  lượng câu trả  lời đúng nhiều nhất là nhóm thắng. <br /> Giáo viên cho điểm cộng nhóm để tạo hứng thú trong thi đua.<br /> Giáo viên cần lưu ý bao quát lớp, tránh để  học sinh mở  sách giáo  <br /> khoa trong quá trình thi đua. Tập cho học sinh thói quen tự  học tậo  ở  nhà.  <br /> Nhóm nào có học sinh vi phạm sẽ mất quyền thi đua.<br /> Ở phân môn này, chúng ta đừng quá đặt nặng kiến thức bắt học sinh  <br /> phải thuộc. Khi giới thiệu về một nhạc sĩ, các em chỉ cần nhớ:<br /> + Năm sinh, nơi sinh, năm mất, mới mất? (nếu đã mất)<br /> + Các tác phẩm của nhạc sĩ  ấy (một số  tác phẩm tiêu biểu, không <br /> phải nhớ hết các tác phẩm).<br /> + Được Nhà nước phong tặng (truy tặng) giải thưởng gì?<br /> + Tác phẩm tiêu biểu được giới thiệu trong sách giáo khoa, ra đời <br /> năm nào? Hoàn cảnh nào? Trong đó, việc giới thiệu các tác phẩm của nhạc  <br /> sĩ ấy là quan trọng nhất.<br /> ­ Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề; tổ chức các hoạt động trải  <br /> nghiệm sáng tạo<br /> + Nội dung: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh tìm hiểu về nhạc <br /> sĩ, về thân thế, về tác phẩm của nhạc sĩ đó từ sách giáo khoa, từ những tư <br /> liệu khác ở thư viện, trên mạng internet,…<br />  + Hướng dẫn cách thức chuẩn bị: Có thể là bài thuyết trình bằng lời <br /> văn; bài báo tường, đọc vè, sáng tác nhạchoặc kể  chuyệnvề  tác giả  bằng  <br /> tranh...<br /> + Thời gian: từ 3 đến 5 phút.<br /> xoáy vào trọng tâm bài<br /> (Ví dụ: Giới thiệu về nhạc sĩ nên xoáy vào thân thế, sự  nghiệp, tác  <br /> phẩm, hoặc hay hơn nữa là nói về phong cách sáng tác, thể loại sáng tác… <br /> giới thiệu về  tác phẩm tiêu biểu của nhạc sĩ, cần đi sâu vào điều kiện,  <br /> hoàn cảnh sáng tác, lý do, mục đích sáng tác tác phẩm đó…)<br /> + Học sinh trình bày trước lớp: thuyết trình, minh họa vài tác phẩm, <br /> hát, đọc vè, ...<br /> + Qua việc các em tự tìm kiếm thông tin về người nhạc sĩ, họp nhóm <br /> thảo luận để rút ra những ý chính đã giúp các em hiểu nhiều hơn về những  <br /> nhạc sĩ  ấy. Thông qua việc này khi giới thiệu về  các nhạc sĩ Việt Nam, <br /> giáo viên cũng giáo dục các em lòng biết  ơn đến những người đã cống <br /> hiến, đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam nói riêng, những lĩnh vực khác <br /> nói chung,… và phải tiếp bước các truyền thống  ấy bằng thái độ  học tập  <br /> nghiêm túc.<br /> + Để hạn chế việc có một số học sinh chưa tích cực, không tham gia  <br /> cùng nhóm trong quá trình chuẩn bị, thực hiện nhiệm vụ ở nhà, giáo viên có <br /> thể hỏi bất kỳ học sinh nào về quá trình thực hiện để kiểm tra.<br /> * Đối với dạy dạng bài giới thiệu nhạc cụ<br /> ­ Đối với dạng bài này, chúng ta nên phóng to nhiều loại nhạc cụ <br /> khác nhau, sưu tầm hình  ảnh các nghệ  sĩ biểu diễn các loại nhạc cụ  khác <br /> nhau, ngoài những thông tin có trong sách giáo khoa ta tìm thêm những tư <br /> liệu như nguồn gốc của các  loại đàn, hay kể các câu chuyện phù hợp với  <br /> bài học cho học sinh nghe.<br /> Ví dụ: Dạy bài “Sơ  lược về  một vài nhạc cụ  phương Tây” (lớp 7­  <br /> tiết 6)<br /> ­ Giáo viên cho xuất hiện hình nhạc cụ cùng âm sắc của nhạc cụ đó, <br /> hỏi tên nhạc cụ, học sinh trả  lời. Giáo viên cho xuất hiện đáp án và trích <br /> đoạn phim phần nhạc hòa tấu các nhạc cụ đó để minh họa.<br />  1 2 3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4 5 6<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7 8 9<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Một số loại nhạc cụ<br /> ­ Mặt khác, để củng cố phần này một cách hiệu quả nhất, giáo viên <br /> tổ  chức trò chơi “thử tài của bạn”. Giáo viên cho xuất hiện trên màn hình <br /> nhạc công cùng tư  thế  biểu diễn nhạc cụ, nhưng không có nhạc cụ. Sau <br /> khi học sinh trả  lời, sẽ  xuất hiện nhạc cụ.  Để  tạo thêm không khí sinh <br /> động giáo viên có thể đưa hiệu ứng đếm số ngược từ 10 đến 0.<br /> <br /> 1 2<br /> <br /> <br /> ­ Mặc dù phương pháp này không hoàn toàn mới nhưng do cách tổ <br /> chức của giáo viên, tạo sự  phấn khích thi đua, tạo khả  năng tổ  chức, tạo <br /> tinh thần đoàn kết, biết chung sức, chia sẻ,… Học sinh đã biết tự học, tự tìm <br /> tòi khám phá thêm kiến thức cho mình, cho bạn, học sinh thật sự  thích thú <br /> phân môn này, hình thành cho học sinh tính năng động, có óc tổ  chức, tính <br /> tập trung, sáng tạo, khả năng tự học tập.<br />  Trong dạy phân môn này, giáo viên tham mưu với nhà trường trong <br /> một năm học ít nhất một làn tổ  chứ  cho các em tham quan các nhà cộng  <br /> đồng tại địa phương, tham gia hoạt động trải nghiệm cùng với bộ môn lịch <br /> sử, địa lí   tại Bảo tàng Đăk lăk để  hiểu biết rõ hơn về  các nhạc cụ  phổ <br /> biến như: chiêng, đàn tơ rưng, đàn đá, ...<br /> Những tiết học  ở dạng này giáo viên nên sử  dụng đàn Organ để  các  <br /> em nghe và nhận biết âm sắc của từng loại nhạc cụ. Các em sẽ  rất thích <br /> khi khi được nghe giáo viên độc tấu một tác phẩm âm nhạc nào đó có các  <br /> âm sắc các nhạc cụ  vừa được giới thiệu hoặc giáo viên cho HS nghe độc  <br /> tấu các loại nhạc cụ  qua băng đĩa... Bên cạnh đó giáo viên cho học sinh  <br /> nghe trích đoạn các bản nhạc không lời để các em cảm nhận được cái hay,  <br /> cái đẹp riêng của âm sắc trên từng loại nhạc cụ.<br /> 2.3.2. Sử dụng phương tiện dạy học như một yếu tố gây xúc cảm trong  <br /> quá trình dạy học.<br /> Tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học. Việc gây hứng thú cho học  <br /> sinh trong giờ  học không chỉ  một lần mà phải rèn luyện thường xuyên từ <br /> phút đầu đến phút cuối giờ  học. Hơn nữa phải làm cho mức độ  hứng thú <br /> ngày càng tăng đến nổi các em không để ý thời gian trôi đi nhanh chóng và <br /> đến khi giờ  học kết thúc học sinh còn luyến tiếc. Để  thực hiện giải pháp  <br /> này, tác giả thực hiện các biện pháp sau:<br /> a. Phòng học bộ môn<br /> ­ Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh: Tạo không khí <br /> vui vẻ, thoải mái cho cả  người dạy và người học, không làm  ảnh hưởng <br /> đến các lớp khác. <br /> ­ Là nơi có đầy đủ  các phương tiện dạy học giúp giáo viên không <br /> phải vất vả  trong việc mang, di chuyển các phương tiện dạy học:  đàn <br /> organ, máy tính, máy chiếu… đến từng lớp học<br /> b. Công nghệ thông tin trong nhà trường <br /> Cần phải khai thác triệt để  lượng thông tin hữu ích phục vụ  cho bộ <br /> môn có từ  mạng Internet: thông tin của tác phẩm, thông tin các nhạc sĩ ,  <br /> thông tin về các sinh hoạt âm nhạc của các vùng miền….đẩy mạnh việc sử <br /> dụng các phương tiên công nghệ: máy tính, máy chiếu để bài dạy mang tính <br /> trực quan sinh động cao. thông qua đó tạo điều kiện cho học sinh được học <br /> bằng nhiều giác quan: nghe, nhìn, vận động, cảm nhận…tạo cho học sinh <br /> sự  hứng thú, tiếp thu lượng kiến thức nhanh hơn, hoạt động dạy học của <br /> giáo viên trở nên nhẹ nhàng nhưng hiệu quả. <br />  Ví dụ: Dạy bài hát mới: <br /> ­ Về phần giới thiệu tác giả tác phẩm: Giáo viên khai thác thêm một <br /> số thông tin ở Internet mà các tư liệu khác chưa có. <br /> ­ Cho học sinh nghe giai điệu bài hát: Bài hát được giáo viên soạn  <br /> trên phần mềm Fenale 2009 được trình diễn trực tiếp trên máy tính không <br /> cần mang theo băng đĩa. <br /> ­ Dạy và ôn TĐN: Bài TĐN được giáo viên soạn trên phần mềm <br /> Encore 4.5, học sinh được theo dõi trực tiếp phần mềm trình bày cao độ <br /> tiết tấu một cách chính xác, thay cho bảng phụ vừa …. <br /> ­ Dạy âm nhạc thường thức: Giáo viên khai thác từ Internet các thông  <br /> tin càn thiết cho bài giảng: hình  ảnh, các đoạn video mang tính minh họa <br /> cao và cho các em theo dõi trực tiếp bằng hệ  thống máy tính và projector  <br /> sau khi đã được biên tập bằng phần mềm : Powerpoint, Violet… <br /> c. Nhạc cụ được trường cấp<br />  Hiện nay các trường THCS Lương Thế Vinh đã được trang cấp các  <br /> loại nhạc cụ: Đàn organ, đàn ghita.. đây là những nhạc cụ vừa hiện đại vừa  <br /> thông dụng tập trung khá đầy đủ các chức năng của một dàn nhạc thu nhỏ.  <br /> Qua  giảng  dạy cho  thấy học sinh  rất hứng thú  khi học  môn  Âm nhạc <br /> nhưng cũng dễ  nhàm chán nếu người giáo viên không vận dụng linh hoạt  <br /> các kĩ năng cơ bản vào tiết dạy: phương pháp truyền đạt, kĩ năng ca hát, sử <br /> dụng nhạc cụ, chỉ huy nhịp… <br /> Ví dụ: Khi dạy bài hát mới cho học sinh, ngoài việc cho học sinh  <br /> nghe băng đĩa đòi hỏi người giáo viên phải hát mẫu và biểu diễn bài hát đó <br /> trên nhạc cụ. Điều này sẽ giúp cho học sinh bước đầu nhớ giai điệu bài hát <br /> và quan trọng hơn là làm cho học sinh hứng thú với tiết học. <br /> Ví dụ: Trong tiết dạy có nội dung giới thiệu về một số loại nhạc cụ <br /> phương Tây (Âm nhạc 7 – Tiết 6) nếu muốn tạo hiệu quả  cho nội dung  <br /> giảng dạy này thì ngoài việc cho các em xem tranh  ảnh thì đồng thời cho <br /> các em nghe tiếng các loại nhạc cụ  đó thông qua một số  trích đoạn âm <br /> nhạc bằng việc khai thác nhạc cụ  điện tử  (đàn organ). Như  thế  không <br /> những vừa để cho các em vừa thấy, vừa nghe còn tạo cho học sinh thêm sôi  <br /> động hứng thú. Hoặc trong tiết dạy bài TĐN mới giáo viên sử  dụng nhạc <br /> cụ đánh mẫu bài đọc một hoặc hai lần sau đó phân câu đánh từng câu ngắn  <br /> cho học sinh nghe và tự  tập luyện. Thông qua tiếng nhạc cụ, ngoài việc <br /> giúp cho học sinh chủ động tập luyện, rèn luyện tai nghe còn giúp cho giáo <br /> viên đỡ tốn công sức vì phải đọc đi đọc lại nhiều lần nhưng vẫn mang lại  <br /> hiệu quả cao <br /> d. Nhạc cụ tự làm<br /> Thanh phách, song loan với mục đích hình thành trong các em kĩ năng <br /> giữ  và đánh nhịp, đây là hai nhạc cụ  đơn giản, các em có thể  tự  làm để <br /> phục vụ tốt cho việc học.<br /> 2.3.3. Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trường để  học  <br /> sinh được xem, được nghe, được thể hiện và bình luận.<br /> Giúp cho học sinh có niềm say mê hứng thú trong học tập cũng là  <br /> hình thức phát hiện năng khiếu bồi dưỡng cho các em phát huy khả  năng <br /> âm nhạc.                            <br /> Để thực hiện giải pháp này, tác giả thực hiện các biện pháp sau:<br /> * Tăng cường tổ chức các buổi biểu diễn và thi văn nghệ<br /> Việc tăng cường các buổi biểu diễn văn nghệ  sẽ  giúp nâng cao khả <br /> năng và kinh nghiệm biểu diễn của học sinh. Thông qua những buổi biểu  <br /> diễn đó học sinh sẽ ngày càng mạnh dạn hơn, vững vàng hơn về tâm lý khi  <br /> đứng trước đám đông. Các buổi biểu diễn thường xuyên chỉ cần có quy mô <br /> vừa và nhỏ, được kết hợp với các hoạt động khác.<br /> ­ Kết hợp với các buổi chào cờ đầu tuần<br /> ­ Kết hợp với tổ chuyên môn tổ chức các hoạt động ngoại khóa<br /> ­ Phối hợp với Liên đội, Đoàn TN tổ chức các hội thi như: Giai điệu <br /> tuổi hồng, Chúng em hát dân ca để  tạo sân chơi cho học sinh, tăng niềm <br /> đam mê, khả năng thể hiện bản thân trước tập thể.<br /> ­ Bên cạnh các buổi biểu diễn mang tính thường xuyên, trong các <br /> ngày kỷ  niệm, các ngày lễ  lớn, GV âm nhạc trong nhà trường nên tham  <br /> mưu cho Ban giám hiệu, phát động các cuộc thi văn nghệ  với quy mô lớn <br /> trong toàn nhà trường. Hình thức tổ chức: các Hội thi văn nghệ về các chủ <br /> đề, các buổi ngoại khoá âm nhạc nói về các nhạc sĩ....<br /> ­ Quan sát và lựa chọn các em HS có năng khiếu, đam mê âm nhạc <br /> thành lập đội văn nghệ, có kế hoạch cụ thể đẻ học sinh tham gia.<br /> ­ Xây dựng chương trình hoạt động cho câu lạc bộ trong suốt cả năm<br /> Hình 4: Một số hình  ảnh về hoạt động văn nghệ  của các em học sinh  <br /> trường THCS Lương Thế Vinh<br /> * Phát huy tính tích cực của hoạt động Câu lạc bộ âm nhạc trong nhà <br /> trường<br /> Câu lạc bộ  là một hình thức hoạt động ngoại khóa với nhiều hoạt  <br /> động phong phú và hấp dẫn, dựa trên sự  tham gia tự nguyện của học sinh  <br /> nhằm vào việc khuyến khích các em học tập, tìm hiểu, mở rộng kiến thức <br /> của các môn học. Qua đó giúp các em biết vận dụng những kiến thức đã <br /> được học vào cuộc sống. Việc hình thành trong trường THCS những câu <br /> lạc bộ  âm nhạc mang tính hoạt động tập thể  sẽ  giúp thu hút đông đảo <br /> những học sinh có cùng sở thích, có cùng đam mê về một bộ môn âm nhạc  <br /> nào đó, có cơ hội cùng nhau chia sẻ những kiến thức, kỹ năng và có cơ hội <br /> học hỏi, phát triển tiềm năng của mình<br /> * Tổ  chức các chuyến tham quan, thực tế  tìm hiểu về  đời sống âm <br /> nhạc dân gian ở các địa phương<br /> Theo chủ  trương của Đảng và nhà nước hiện nay, mỗi địa phương <br /> trên cả  nước đều nâng cao vai trò bảo tồn và phát huy các giá trị  văn hóa <br /> dân gian, trong đó có các lễ hội dân gian. Đối với những chuyến tham quan <br /> thực tế  với các nội dung trọng tâm của lễ  hội giúp HS hiểu biết thêm về <br /> sinh hoạt âm nhạc dân gian trong các lễ hội đó.<br /> 2.3.4. Phối hợp với gia đình học sinh và xã hội<br /> Đứng trước tình hình học sinh lơ  là và học yếu môn Âm nhạc, đó  <br /> cũng là một nỗi lo âu cho người giáo viên đang trực tiếp giảng dạy trong <br /> nhà trường. Tôi đã tìm hiểu và đưa ra rất nhiều phương pháp để  giúp cho <br /> các em học tốt hơn, tiến bộ hơn. <br /> ­ Luôn tạo mối quan hệ  thân thiết, sự  gần gũi giữa thầy và trò với <br /> mục đích nhằm nâng cao chất lượng học tập cho các em, giúp các em có <br /> được nền tảng cho những lớp sau.<br /> ­ Tôi gặp một số phụ huynh và trao đổi về tình hình học tập của các <br /> em cho phụ huynh biết, (ví dụ  như: các buổi họp phụ  huynh) tâm sự  cùng <br /> phụ huynh để phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của bộ môn và có biện  <br /> pháp nhắc nhở  giáo dục con em cố  gắng trong học tập.  Đồng thời tôi <br /> hướng dẫn cho các em tạo một góc học tập  ở  nhà. Từ  đó không những <br /> nâng cao chất lượng môn Âm nhạc mà các môn học khác cũng tiến bộ hơn <br /> nhiều. Ngoài ra, tôi còn liên hệ  với chính quyền địa phương, Hội trưởng <br /> hội PHHS của các lớp nhắc nhở tạo điều kiện cho con em các gia đình khó <br /> khăn được đến trường học tập nhằm tránh sự  kì thị  đối với các em học <br /> sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.<br /> 2.4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm<br /> ­ Các biện pháp mà tác giả  đề  xuất là tạo sự  hứng thú học tập môn <br /> Âm nhạc của học sinh, phát huy tính tích cực chủ động của học sinh. Cách <br /> khai thác có hiệu quả các thiết bị dạy học trong môn Âm nhạc.<br /> ­ Sử dụng hình thức học tập trải nghiệm cho học sinh, lấy học sinh  <br /> làm trung tâm, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn.<br /> ­  Tăng cường các  hoạt  động  trải nghiệm  của học  sinh  lớp  7 tại  <br /> trường THCS Lương Thế Vinh<br /> Sau khi áp dụng sáng kiến, tôi nhận thấy sáng kiến đã đạt được <br /> những hiệu quả sau:<br /> 2.4.1. Đối với giáo viên<br /> ­ Trong tiết dạy việc truyền thụ kiến thức cho học sinh trở nên nhẹ <br /> nhàng, không nặng nề như trước vì giáo viên chỉ đóng vai trò người hướng  <br /> dẫn, dìu dắt và học sinh làm trung tâm.<br /> ­ Xây dựng được lớp học năng động, có tính tập thể  cao, cùng đoàn <br /> kết học tập, tiết học  đạt kết quả. Qua đó giáo viên hiểu rõ được năng <br /> khiếu và tâm lý của từng em, có biện pháp uốn nắn kịp thời.<br /> ­ Được học sinh tin tưởng, trao đổi, giải quyết một số  khó khăn khi <br /> học hát cũng như học tập đọc nhạc.<br /> ­ Môn Âm nhạc đã được nhìn nhận không phải là môn học phụ  mà <br /> nó là một môn giúp học sinh tiến tới cái “chân ­ thiện ­ mỹ” phát triển toàn  <br /> diện về thể và chất của các em.<br /> ­ Đặc biệt hơn là nâng cao được ý thức học tập và chất lượng học  <br /> tập môn Âm nhạc cho học sinh trong toàn khối 7. Từ đó giáo viên có được <br /> sự hứng khởi hơn khi bước chân lên bục giảng.<br /> ­ Đã phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu của từng em, tạo mọi điều <br /> kiện để học sinh được thể hiện năng khiếu của mình trước tập thể.<br /> 2.4.2. Đối với học sinh<br /> Sau khi thực hiện đề tài kết quả đạt được đối với học sinh là:<br /> ­ Qua mỗi tiết lên lớp học sinh rất vui, hứng thú hơn vì thầy cô giáo <br /> giảng dạy nhiệt tình, quan tâm đến học sinh, hiểu được tâm tư  nguyện <br /> vọng của học sinh. <br />  ­ Các em được học, được chơi, được vận động và được hiểu biết  <br /> nhiều hơn so với một số môn khác. Nắm chắc nội dung và cách trình bày <br /> mỗi bài hát, mỗi bài tập đọc nhạc. Hiểu biết thêm một số  nhạc cụ  địa <br /> phương, trong nước và nước ngoài. Được nghe thầy cô giáo kể  chuyện, <br /> hiểu được các câu chuyện kể.<br /> ­ Chất lượng học tập môn Âm nhạc của học sinh tiến bộ  hơn rất <br /> nhiều so với năm học trước. Cụ thể:<br /> Bảng. Kết quả đến cuối năm học 2017­2018<br /> <br /> Xếp loại học lực ­ Môn âm nhạc khối lớp 7<br /> <br /> Học sinh <br /> Học sinh chưa<br /> Tổng số  hoàn  hoàn <br /> học sinh  thành tốt thành tốt Ghi chú<br /> lớp 7 (Loại  (Loại <br /> Đạt) Chưa <br /> Đạt)<br /> <br /> SL TL SL TL<br /> <br /> <br /> <br /> 160 152 95% 8 5%<br />  Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> Âm nhạc là tấm gương phản ánh trung thực đời sống xã hội loài <br /> người, do đó dạy học âm nhạc trong trường trung học cơ  sở  là việc làm <br /> mang tính cấp thiết, không thể thiếu, bởi yêu cầu phát triển toàn diện con <br /> người Việt Nam đầu thế kỷ XXI. Âm nhạc không chỉ là bài dạy và học trên <br /> lớp, mà mục đích cao cả nhất là hướng tới sự  phát triển toàn diện về  Trí­ <br /> Đức­ Thể­ Mỹ. Với chức năng vai trò đặc thù, âm nhạc đang đóng góp tích <br /> cực vào quá trình hình thành con người mới  ở  Việt Nam, nguồn nhân lực  <br /> bền vững vừa kế  thừa truyền thống phẩm chất  ưu việt chân thành, mộc <br /> mạc, giản dị nhưng đầy dũng cảm, thông minh trong thời đại Hồ Chí Minh.<br /> Tôi nhận thấy rằng Âm nhạc ngày càng đóng vai trò quan trọng trong  <br /> nền giáo dục nước nhà cũng như trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Nếu <br /> như  trước đây vẫn còn có một số  giáo viên dạy các bộ  môn khác như:  <br /> Toán, Lý, Hóa,… và một số  học sinh vẫn còn xem thường môn Âm nhạc,  <br /> coi nó là không quan trọng và cần thiết trong chương trình đào tạo và giảng <br /> dạy thì giờ đây quan điểm đó đã thay đổi. Họ dần nhận ra rằng Âm nhạc là <br /> một thứ  không thể  thiếu được trong cuộc sống tinh thần của họ, và rằng <br /> việc lồng ghép môn Âm nhạc vào chương trình giảng dạy, song song với <br /> các bộ môn tự nhiên và xã hội khác đã giúp cho việc giảng dạy môn của họ <br /> có hiệu quả hơn vì học sinh tiếp thu bài vở  nhanh hơn. Và hiệu quả  cũng  <br /> tương tự như thế đối với học sinh, vì trước hoặc sau những tiết học căng <br /> thẳng, đầy áp lực, các em được xả  stress, đầu óc được thư thả, thoải mái,  <br /> vì vậy năng suất học tập của các em sẽ  càng cao hơn, đạt thành tích tốt  <br /> hơn.<br /> Chất lượng học tập bộ  môn là điều mà tất cả  giáo viên cần quan  <br /> tâm. Nó góp phần cho sự phát triển toàn diện đối với học sinh trong trường <br /> phổ  thông. Hơn nữa, Âm nhạc là một nhu cầu không thể  thiếu trong đời <br /> sống tinh thần của mỗi con người. Nên việc dạy Âm nhạc cho học sinh nói <br /> chung và học sinh lớp 7 nói riêng là tạo môi trường cho các em được hát,  <br /> được hoạt động, được nhận thức, được cảm thụ Âm nhạc và một số  kiến  <br /> thức phổ thông về Âm nhạc. Tất cả những yếu tố đó sẽ  mang lại cho các  <br /> em một kiến thức Âm nhạc tối thiểu nhất. Việc tạo không khí vui tươi, <br /> thoải mái trong giờ  học nhằm nâng cao hiệu quả  dạy học môn nhạc là <br /> nhiệm vụ cần thiết đối với mỗi giáo viên. Vì Âm nhạc góp phần cùng các  <br /> môn học khác giáo dục nhân cách, làm cho các nội dung học tập  ở  trường  <br /> THCS có tính toàn diện, làm thăng bằng, hài hoà các hoạt động học tập của  <br /> học sinh.<br />     Như  vậy, việc nâng cao hiệu quả  môn Âm nhạc là một việc hết  <br /> sức cần thiết và quan trọng cần phải phát huy mạnh mẽ  hơn nữa trong  <br /> tương   lai   tới.   Những   người   dạy   học,   chịu   trách   nhiệm   hướng   dẫn   và <br /> truyền tải nội dung, giá trị  giáo dục các bài hát phải luôn tìm tòi, học hỏi, <br /> nắm vững kiến thức về Âm nhạc, hiểu được tâm lý học sinh và nhạy bén, <br /> tìm ra những phương pháp dạy mới mẻ, phù hợp với tâm lý các em, và bắt  <br /> kịp thời đại. Như vậy, giáo dục mới đạt được hiểu quả tối ưu, hoàn thành <br /> được sứ mệnh cao cả là dẫn dắt và lái con thuyền tri thức đến đường vinh  <br /> quang, tươi sáng.<br /> 2. Kiến nghị<br /> 2.1. Đối với nhà trường<br /> ­ Xây dựng kế hoạch và tham mưu cho Nhà trường nâng cấp, trang bị <br /> các phòng học, cơ  sở  vật chất, trang thiết bị  đạt chuẩn theo đặc thù của  <br /> ngành đào tạo Âm nhạc. Cụ  thể, phòng học Âm nhạc nên xây dựng cách  <br /> biệt với các phòng học khác để  tránh  ảnh hưởng đến các giờ  dạy của các <br /> môn khác, điều này sẽ  giúp cho việc dạy và học của cả  giáo viên và học <br /> sinh tốt hơn.<br /> ­ Thư  viện trường phải có đủ  giáo trình, sách, tài liệu tham khảo <br /> trong nước và nước ngoài để  hỗ  trợ, đáp  ứng tốt cho việc giảng dạy của  <br /> giáo viên và việc học tập của học sinh.<br /> ­ Để  đảm bảo chất lượng đào tạo đạt chuẩn, đội ngũ giáo viên Bộ <br /> môn Âm nhạc cần phải được học tập, bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên <br /> môn, năng lực sư  phạm, kiến thức tổng hợp, khả  năng lý luận, trình độ <br /> ngoại ngữ, năng lực ứng dụng công nghệ thông tin…<br /> ­ Đội ngũ giáo viên là lực lượng nòng cốt để biến mục tiêu giáo dục  <br /> thành hiện thực, giữ vai trò quyết định trong việc tạo ra chất lượng và hiệu <br /> quả  giáo dục. Nhất là đối với môn học đặc thù như  Âm nhạc đòi hỏi cần  <br /> phải có đủ  giáo viên được đào tạo chuyên ngành, chính quy và thường <br /> xuyên được bồi dưỡng nâng cao cả chuyên môn và nghiệp vụ.<br /> ­ Thời gian một tiết cho một bài học là rất ít để giáo viên có thể dạy <br /> đúng theo yêu cầu, mục đích của bài dạy và khó có thể  truyền đạt được  <br /> hết những kiến thức cho học sinh, vì vậy mà kết quả  đạt được sẽ  không <br /> cao và không như  ý muốn của giáo viên. Vậy nên với chương trình giảng  <br /> dạy vẫn được giữ nguyên, nhà trường có thể xem xét để tăng thời gian dạy  <br /> nhiều hơn một tiết hay không, nếu có thể  thì tăng thêm một tiết nhạc nữa  <br /> trong tuần.<br /> 2.2. Đối với giáo viên<br /> ­ Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần  <br /> giới thiệu đề mục mới:<br /> ­ Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ <br /> thân mật đối với học sinh, việc đánh giá công bằng trong việc kiểm tra <br /> miệng...đều là những yếu tố  góp phần tạo nên không khí hào hứng chung <br /> của cả lớp để chuẩn bị bước vào bài học mới, nhưng sự hứng thú học tập  <br /> chỉ  thực sự  bắt đầu với phần giới thiệu đề  mục mới tạo sự  hấp dẫn đối <br /> với học sinh.<br /> ­Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực, <br /> chủ động sáng tạo của học sinh nhằm gây hứng thú học tập cho các em.<br />    Thực chất của việc học tập là chuỗi vấn đề  được đặt ra, được <br /> nhận thức  ở  mức độ  cao hơn, đặc trưng của môn âm nhạc là thực hành. <br /> Thực hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học bộ môn. Thông qua  <br /> thực hành để  dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để  củng cố  kỹ  năng thực hành <br /> trên cơ sở sử dụng thời gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết) <br /> để  tất cả  học sinh được nhìn nghe và luyện tập nhiều. Thực tế  cho thấy  <br /> nếu trong một tiết học giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học <br /> sinh, học sinh dễ hiểu dễ nhớ, cho các em nghe, nhìn nhiều thì học sinh rất  <br /> có hứng thú học, tạo động cơ học tập tốt.<br /> ­Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học: <br />   Tránh cách dạy thông báo khô khan tẻ  nhạt. Giáo viên phải nắm  <br /> chắc đặc trưng môn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp, giờ học âm <br /> nhạc phải là giờ  học nghệ  thuật hấp dẫn với phương châm học vui ­ vui  <br /> học . Tránh dạy lý thuyết trừu tượng và dạy tập đọc nhạc nặng nề, căng <br /> thẳng. Phải tìm mọi cách cải tiến cách dạy từng phân môn theo hướng tích <br /> cực hoá hoạt động của học sinh. Bổ  sung sáng tạo thêm nhiều thủ  pháp <br /> sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở mỗi bài học, mỗi  <br /> tiết dạy.<br /> ́ ́ ́ ơp hoc, gân gui va nhăc nh<br /> ­ Giao viên quan xuyên l ́ ̣ ̀ ̃ ̀ ́ ở  hoc sinh c<br /> ̣ ần <br /> phải cố  gắng học tập chăm chỉ. Trong quá trình học, cần chú ý lắng nghe <br /> giáo viên dạy, phải giữ thái độ học tập nghiêm túc nhưng vui vẻ, thoải mái,  <br /> tích cực phát biểu và mạnh dạn đưa ra những ý kiến thắc mắc khi có điều <br /> chưa hiểu hoặc là đưa ra quan điểm cá nhân của mình, có như thế thì việc <br /> dạy và học của cả thầy lẫn trò sẽ càng sôi động hơn, đạt được kết quả cao  <br /> nhất. Các em cần phải trang bị cho mình những tài liệu cơ  bản cần thiết,  <br /> đầy đủ  cho việc học. Riêng những em có năng khiếu về  Âm nhạc thì cần <br /> tìm thêm những tài liệu bên ngoài đọc thêm để  kiến thức về  âm nhạc của <br /> mình được củng cố bền vững và nâng cao thêm.<br /> ­ Hương dân hoc sinh tích c<br /> ́ ̃ ̣ ực tham gia các hoạt động, phong trào văn <br /> nghệ của lớp, của nhà trường tổ chức, điều này sẽ rèn luyện cho các em kỹ <br /> năng tự thể hiện mình và  mạnh dạn trước đám đông, nó sẽ  rất có ích cho <br /> các em trên con đường học tập và thăng tiến về  sau. Học sinh được phát  <br /> hiện là có năng khiếu Âm nhạc thì giáo viên và nhà trường cần phải tạo  <br /> mọi điều kiện thuận lợi để các em có thể phát huy được tài năng của mình.<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Bộ  Giáo