SKKN: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5

Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> <br /> <br /> MUÏC LUÏC<br /> STT      NỘI DUNG TRANG<br /> 1 MUÏC LUÏC 1<br /> 2 I. PHẦN MỞ ĐẦU 2<br /> 3 1. Lí do chọn đề tài 2<br /> 4 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3<br /> 5 3. Đối tượng nghiên cứu 3<br /> 6 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 3<br /> 7 5. Phương pháp nghiên cứu 3<br /> 8 II. PHẦN NỘI DUNG 4<br /> 9 1. Cơ sở lí luận 4<br /> 10 2. Thực trạng 4<br /> 11 2.1 Thuận lợi, khó khăn 4<br /> 12 2.2 Thành công, hạn chế 5<br /> 13 2.3 Mặt mạnh, mặt yếu 6<br /> 14 2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 7<br /> 15 2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã  7<br /> đặt ra.<br /> 16 3.Giải pháp, biện pháp 9<br /> 17 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 9<br /> 18 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 9<br /> 19 3.3 Điều kiện để thực hiện giải pháp biện pháp 21<br /> 20 3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 21<br /> 21 3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 21<br /> 22 4. Kết quả  thu được qua khảo nghiệm, giá trị  khoa học của vấn   22<br /> đề nghiên cứu.<br /> 23 III.PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 23<br /> 24 1. Kết luận 23<br /> 25 2. Kiến nghị 23<br /> 26 IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO 27<br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> Giáo dục ngày nay được coi là nền móng của sự phát triển của xã hội. Giáo <br /> dục gắn với sự phát triển kinh tế, con người, theo suốt chiều dài lịch sử, hay nói <br /> cách  khác có thể coi giáo dục chính là sự phát triển.<br /> Có thể khẳng định rằng không có giáo dục thì không có bất cứ sự phát triển  <br /> nào đối với con người, đối với kinh tế, văn hoá. Chính nhờ  giáo dục mà các di <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 1 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> sản tư tưởng và kỹ thuật của thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau. Các di sản  <br /> này được tích luỹ càng phong phú làm cho xã hội càng phát triển. Chính với tinh  <br /> thần đặc biệt coi trọng vai trò của Giáo dục và Đào tạo trong sự  nghiệp Công <br /> nghiệp hóa Hiện đại hóa  đất nước, Đảng ta đã chỉ rõ vai trò quốc sách hàng đầu <br /> của Giáo dục và Đào tạo, đồng thời cũng chỉ rõ sứ mệnh của Giáo dục Đào tạo <br /> trong   giai   đoạn   hiện   nay   là:   “Giáo   dục­   Đào   tạo   là   quốc   sách   hàng   đầu   ”;  <br /> “Nhiệm vụ nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài ”.<br /> Vì vậy việc đổi mới phương pháp dạy và học, nâng cao chất lượng đội  <br /> ngũ giáo viên và tăng cường cơ  sở  vật chất cho Nhà trường là việc làm không  <br /> thể thiếu.<br /> Trong các môn học  ở  Tiểu học, môn Toán giữ  một vị  trí rất quan trọng. <br /> Môn Toán không chỉ giúp học sinh có những kiến thức cơ bản, hình thành những <br /> kĩ năng thực hành tính, đo lường, giải các bài toán có những ứng dụng thiết thực  <br /> trong cuộc sống,… mà còn góp phần bước đầu phát triển năng lực tư  duy, khả <br /> năng suy luận hợp lý và diễn đạt đúng (nói và viết) cách phát hiện và cách giải <br /> quyết các vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống; kích thích trí tưởng tượng;  <br /> gây hứng thú học tập toán; góp phần bước đầu hình thành phương pháp học tập  <br /> và làm việc có kế hoạch, khoa học, chủ động, linh hoạt, sáng tạo.<br /> Hiện nay đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ <br /> động, sáng tạo của học sinh cũng là một trong những giải pháp được nhiều <br /> người quan tâm nhằm đưa các hình thức dạy học mới vào Nhà trường. Một <br /> trong những đổi mới dạy học Toán là không quá nhấn mạnh lí thuyết mà cần <br /> tạo điều kiện và môi trường học tập để  học sinh được thực hành nhằm phát <br /> triển năng lực tự làm việc bằng trí tuệ cá nhân và hợp tác trong nhóm với sự hỗ <br /> trợ của giáo viên.<br /> Từ trước đến nay đã có nhiều đồng nghiệp quan tâm và nghiên cứu về vấn <br /> đề dạy và học môn Toán nhưng các đề tài đó chỉ đi sâu vào một khía cạnh nhất <br /> định như  : giúp học sinh yêu thích  môn Toán; sử  dụng phương pháp phân tích <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 2 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> tổng hợp; sử  dụng phương pháp trò chơi trong dạy   môn Toán,...Ở  đơn vị  tôi <br /> cũng chưa có ai nghiên cứu sâu về vấn đề này. Với mong muốn được góp phần <br /> nhỏ  bé của mình vào việc nâng cao chất lượng dạy học   môn Toán  ở  trường <br /> Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai, tôi đã chọn đề tài: “ Vận dụng phương pháp  <br /> tích cực trong dạy học toán lớp 5” làm đề tài nghiên cứu.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> Mục tiêu, nhiệm vụ mà đề tài này hướng tới chính là giúp giáo viên có một  <br /> số biện pháp để dạy học tốt hơn môn Toán.<br /> Khơi dậy khả năng tư duy sáng tạo, tích cực chủ động của học sinh, trang <br /> ̣ ̣<br /> bi, cung câp cho hoc sinh nh<br /> ́ ưng bi<br /> ̃ ện pháp, kĩ năng  học tốt môn Toán để các em <br /> ̉<br /> hiêu va yêu thich  môn h<br /> ̀ ́ ọc này.<br /> Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Toán lớp 5.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5.<br /> 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu:<br /> Nội dung, chương trình môn Toán, phương pháp dạy môn Toán lớp 5.<br /> Học sinh lớp 5C, Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai năm học  2014 <br /> ­2015 .<br /> 5. Phương Pháp nghiên cứu<br /> Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp như sau:<br /> + Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề<br /> + Phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm<br /> + Phương pháp vận dụng lý thuyết kiến tạo trong dạy học<br /> + Phương pháp trực quan<br /> + Phương pháp điều tra<br /> + Phương pháp gợi mở<br /> + Phương pháp thống kê<br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 3 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> II. PHẦN NỘI DUNG<br /> <br /> 1. Cơ sở lí luận<br /> Qua những năm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy  <br /> tính tích cực, chủ  động sáng tạo của học sinh và giáo viên. Việc dạy học lấy <br /> học sinh làm trung tâm và nhất là trong những năm gần đây trường tôi lại thử <br /> nghiệm chương  trình dạy học VNEN tiến tới thay sách giáo khoa; sử  dụng <br /> không gian phòng học trong dạy học, vận dụng phương pháp dạy học cách tổ <br /> chức trong dạy học. Sự  đa dạng các hình thức tổ  chức dạy học để  thu hút sự <br /> chú ý, khơi gợi hứng thú cho các em để từng bước nâng cao chất lượng dạy và <br /> học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện bậc Tiểu học từ nay đến năm  <br /> 2020. Để  thực hiện mục tiêu trên tôi đã thường xuyên có nhiều hình thức tổ <br /> chức dạy và học, phương pháp dạy học và nhiều con đường để đạt được điểm  <br /> đích. Mỗi tiết dạy được xác định cụ  thể theo nội dung ghi trong sách giáo khoa <br /> và các yêu cầu cơ bản về chuẩn kiến thức, kĩ năng trong tiết học tạo không khí  <br /> học tập vui vẻ, sôi nổi,… là những yêu cầu cơ  bản trong hoạt động giáo dục <br /> hiện nay. Và hơn thế  nữa việc sử  dụng phương pháp dạy học tích cực ở  Tiểu  <br /> học góp phần rất quan trọng trong sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ  em và <br /> rất phù hợp với học sinh Tiểu học.<br /> Hiện nay đất nước ta đang thời kì hội nhập quốc tế, hòa vào xu thế  phát <br /> triển của thế giới, vì vậy để có những chủ nhân tương lai cho đất nước thì quá <br /> trình dạy học trong nhà trường, đặc biệt là trường Tiểu học, cần có những  <br /> phương pháp, hình thức tổ  chức dạy học để  phát huy hết vai trò người học là <br /> điều cần thiết.<br /> 2. Thực trạng<br /> 2.1. Thuận lợi ­ khó khăn<br />   *Thuận lợi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 4 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Được sự quan tâm của các cấp và lãnh đạo nhà trường, tạo mọi điều kiện <br /> thuận lợi cho giáo viên và học sinh như: cơ  sở  vật chất được trang bị  đầy đủ,  <br /> đồ dùng trực quan, máy chiếu  bộ đồ dùng dạy học toán được trang bị đầy đủ.<br /> Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin như hiện nay giáo viên  <br /> có điều kiện tham khảo các tài liệu, sử  dụng internet, sách báo có liên quan, tự <br /> học để nâng cao tay nghề và góp phần cho bài giảng thêm phong phú,  sinh động  <br /> hơn.<br /> Chương trình môn Toán lớp 5 theo mô hình trường học mới Việt Nam gọi  <br /> tắt là VNEN các đề  mục trong tài liệu Hướng dẫn học đã được nhà biên soạn <br /> sắp xếp tương đối hệ thống, kênh hình kênh chữ rõ ràng, màu sắc đẹp.<br /> Nhà trường thường xuyên kiểm tra, dự giờ, có kế  hoạch lên chuyên đề để <br /> giáo viên được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, đưa ra những biện pháp dạy học <br /> hay nhất giúp các em học sinh tiếp thu bài được tốt nhất.<br /> Giáo viên đã quen dần với việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học  <br /> theo hướng tích cực hóa các hoạt động của học sinh.<br /> Các em học sinh đều được học 2 buổi/ ngày. Từ  đó giúp các em có khả <br /> năng sử dụng thành thạo các bài tập thực hành và áp dụng linh hoạt vào các môn  <br /> học khác.<br /> *Khó khăn<br /> Nội dung mỗi bài học thường khá dài dẫn đến học sinh khó nắm bắt được  <br /> kiến thức trọng tâm.<br /> Tài liệu tham khảo ít, đồ dùng dạy học còn thiếu.<br /> Học sinh còn lười suy nghĩ, vốn kiến thức cơ  bản lớp dưới còn hạn chế.  <br /> Một số em  khả năng tính toán còn chậm, tính tự học chưa cao.<br /> Phụ huynh do điều kiện công việc chủ yếu là thuần nông nên chưa có thời <br /> gian kèm cặp cho các em.<br /> 2.2 Thành công ­ hạn  chế<br /> *Thành công<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 5 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Trước khi vận dụng đề tài này vào thực tế dạy học, tôi nhận thấy:<br />      Từ khi thực hiện dạy học theo mô hình trường học mới Việt Nam, đa số giáo <br /> viên và học sinh trường tôi đã thay đổi cách dạy, cách học theo hướng tích cực.  <br /> Giờ học toán bớt nặng nề và khô khan hơn trước.<br />       Một số giáo viên đã biết cách sử  dụng, khai thác các đồ dùng dạy học môn <br /> Toán tương đối hiệu quả.<br />       Học sinh có hứng thú khi học, có thêm vốn kiến thức cho sau này, khơi gợi  <br /> cho các em lòng yêu thích, ham muốn khám phá...<br />       *Hạn chế<br />       Giáo viên phải có vốn kiến thức chuyên sâu cũng như có trách nhiệm đối với  <br /> học sinh. Vì không có vốn kiến thức chuyên sâu sẽ gặp khó khăn trong việc giúp <br /> học sinh phân biệt được  cách giải các bài toán cùng dạng . Ngoài ra giáo viên  <br /> còn phải yêu thích tìm tòi vì nếu không tìm tòi thì giáo viên cũng không truyền  <br /> cho các em sự yêu thích.<br />       Bên cạnh đó một số giáo viên áp dụng các phương pháp, hình thức tổ chức <br /> dạy học môn Toán còn khá máy móc, đơn điệu chủ  yếu hướng tới việc hoàn <br /> thành mục tiêu bài học, môn học chứ chưa chú ý đến việc học sinh có hứng thú  <br /> học hay không dẫn đến hiệu quả mạng lại chưa cao.<br />         2.3 Mặt mạnh ­ mặt yếu<br /> *Mặt mạnh<br /> Được sự  quan tâm của Nhà trường nên các em được học  ở  phòng học có <br /> đủ  ánh sáng, cách sắp xếp bàn ghế  đủ  cho 26 em ngồi học rất thuận tiện cho  <br /> các em  ngồi học theo mô hình mới VNEN.<br /> Được Nhà trường phân công dạy lớp 5 trong hai năm nên tôi có tích lũy  <br /> được một số kinh nghiệm khi dạy môn Toán.<br /> Một số học sinh đã biết cách làm việc, khai thác tài liệu học, bước đầu các <br /> em đã có một số  kĩ năng như  quan sát, và phân tích đề  toán; kĩ năng đọc, phân <br /> tích sơ đồ; kĩ năng giải thích; sắp xếp hệ thống các số liệu...<br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 6 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br />       * Mặt yếu<br /> Tài liệu hướng dẫn học môn toán là sách “ ba trong một”, nó vừa là sách  <br /> giáo viên, vừa là sách học sinh, vừa là sách bài tập do đó giáo viên không có sách  <br /> hướng dẫn để làm cơ sở định hướng cho tiết dạy.<br /> Một số  học sinh còn học một cách thụ động vì kiến thức ngày càng đòi hỏi <br /> người học phải có tư duy độc lập hơn. <br /> 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động<br /> Là một giáo viên trẻ được phân công dạy lớp cuối cấp tôi luôn trăn trở, tích  <br /> cực học hỏi, tìm tòi phương pháp dạy học mạng lại hiệu quả. Bên cạnh đó tôi  <br /> nhận được sự  đồng lòng hưởng  ứng cách dạy học mới từ phía  phụ huynh, sự <br /> phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội giúp cho việc dạy học mạng lại <br /> kết quả cao hơn. Bên cạnh đó còn có những yếu tố tác động khác như: <br /> Thiết bị dạy học còn chưa phong phú ; giáo viên chưa đi sâu nghiên cứu tài <br /> liệu giảng dạy, chưa nhiệt tình trong giờ  dạy. Các hình thức dạy học còn đơn <br /> điệu khô cứng chính vì thế khi tham gia các đợt hội giảng, thao giảng giáo viên  <br /> rất dè dặt khi lựa chọn các bài dạy có tính diện tích các hình. <br /> 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra<br /> V ề nội dung chương trình môn Toán lớp 5 theo mô hình trường học mới  <br /> VNEN cũng giống như  chương trình trước đây nhưng cách chia nội dung bài  <br /> trong tài liệu Hướng dẫn học thì mỗi bài được tích hợp nhiều nội dung. Thời <br /> lượng dành cho mỗi bài học thường là 1 đến 2 tiết. <br />        Ví dụ: Khi dạy bài Diện tích hình thang sách hiện hành có 3 tiết ( trong đó <br /> có 1 tiết luyện tập và 1 tiết luyện tập chung) nhưng sách thử  nghiệm Hướng <br /> dẫn học chỉ có 2 tiết.<br /> Như vậy việc chia nội dung bài học từng phần không tách bạch nội dung rõ <br /> ràng gây khó hiểu cho học sinh trong việc tự học, tự chiếm lĩnh kiến thức.<br /> Năm học này cũng là năm thứ ba trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai  <br /> Thực hiện chương trình VNEN. Với mô hình dạy học này cả  giáo viên và học <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 7 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> sinh phải chuyển đổi từ  lối truyền thụ  một chiều của giáo viên thầy giải trò <br /> nghe sang thầy đọc trò chép sang dạy học hợp tác học sinh học tập chủ  động <br /> khám phá kiến thức. Bên cạnh đó giáo viên vẫn sử dụng phương pháp chủ yếu  <br /> là giảng giải, vấn đáp chính vì thế  giờ  học trở  nên khô khan, nhàm trán với  <br /> những con số vô hồn ít đọng lại kiến thức trong tâm trí các em.<br /> Học sinh ít tìm tòi tài liệu về môn toán mà chỉ dùng đơn thuần là cuốn sách  <br /> giáo khoa dẫn đến tâm lí một số em sợ học môn này vì cho rằng nó khô và khó. <br /> Khô vì giờ học tẻ nhạt, đơn điệu và nhàm chán. Khó vì phải nhớ quá nhiều ghi <br /> nhớ, công thức. Từ đó học sinh không hướng thú, học vẹt, học chỉ để trả bài, để <br /> qua các lần kiểm tra chứ không hiểu và yêu  thích môn Toán thì rất ít.<br /> Năm học 2014­2015 tôi được Nhà trường phân công chủ nhiệm và dạy lớp  <br /> 5C , lớp có 4 em là người dân tộc Ê­ đê ( 4 em chiếm 15,4 %), nhiều em gia đình <br /> rất khó khăn, bố  mẹ  đi làm ăn xa không quan tâm được đến việc học hành của  <br /> con cái.  Ở  lớp 5, môn Toán là môn mới mẻ  đối với các em vì đây là năm đầu  <br /> tiên sử dụng sách thử nghiệm, nhiều em còn bỡ ngỡ chưa có cách học để  mang  <br /> lại hiệu quả. Khả năng nắm bắt kiến thức, kĩ năng quan sát, khái quát các vấn  <br /> đề còn yếu, khả năng ghi nhớ còn chậm nên các em chỉ có thể ghi nhớ một cách  <br /> máy móc. Kĩ năng đọc và phân tích đề  toán chưa nhanh do đó  ảnh hưởng đến <br /> thời gian và tiến trình chung của môn học; Tinh thần hợp tác chưa cao, nhiều em  <br /> chưa tự tin hợp tác trong nhóm, một số  em còn học tập thụ động. Chính những <br /> điều đó tạo nên những khó khăn trong quá trình dạy và học.<br /> Qua thực trạng nói trên cho thấy việc giải toán của học sinh lớp 5 nói riêng  <br /> và học sinh cấp Tiểu học nói chung là vô cùng cần thiết vì đây là một môn học <br /> liên quan đến chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh giúp học sinh  <br /> phát huy tính tích cực, chủ  động trong học tập đó là “Học mà chơi – chơi mà  <br /> học” và đem lại chất lượng rất cao. Đối với tôi đây chính là việc “Tự học – Tự <br /> rèn” cho bản thân để nâng cao cả về kiến thức cũng như chuyên môn nghiệp vụ, <br /> cách  sử dụng công nghệ thông tin.<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 8 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Từ  những vấn đề   trên, tôi cũng như  mọi giáo viên khác cần có sự  thống  <br /> nhất cao đó là luôn quan tâm, theo dõi giúp đỡ  các em trong quá trình học của <br /> học sinh. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 9 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> 3. Giải pháp, biện pháp<br /> 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp<br /> Đề tài đưa ra cách giải quyết những vấn đề, những mâu thuẫn thường gặp <br /> trong quá trình dạy học môn Toán lớp 5 dựa trên cơ  sở  thực tế  đã đạt được  <br /> trong quá trình nghiên cứu. Trong hệ  thống giáo dục cấp tiểu học, nếu người  <br /> dạy học không được phép coi nhẹ  môn học nào và đặc biệt là môn Toán. Qua  <br /> bao nhiêu năm công tác, không hẳn đã có học sinh yếu toàn diện, cái quan trọng  <br /> là do người dạy khai thác tư  duy học sinh như  thế  nào để  các em tiếp nhận  <br /> thông tin mà thôi. Vậy mới thấy được luôn đổi mới phương pháp dạy học là cực <br /> kì quan trọng. Với những biện pháp tích cực mà người viết đưa ra sẽ giải quyết  <br /> mâu thuẫn đó, giúp người học chiếm lĩnh một cách trọn vẹn.<br /> 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> a. Trước hết ta hiểu phương pháp dạy học tích cực là gì ?<br /> ­ Phương pháp dạy học tích cực là phương pháp dạy học nhằm phát huy <br /> tính tích cực, chủ động, sáng tạo của từng cá nhân học sinh trong quá trình học <br /> tập để tiếp thu kiến thức, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.<br /> ­ Với quan niệm trên phương pháp dạy học có ba đặc điểm:<br /> Hoạt   động:  Hình thức  tổ  chức,  đánh giá, kích thích học sinh xử  lí tình <br /> huống giao tiếp.<br /> Khoa học: Chính xác, hệ thống.<br /> Nghệ thuật: Tính sáng tạo, năng lực kinh nghiệm.<br /> ­ Tính tích cực thể hiện:<br /> Hứng thú: Hăng hái tham gia vào  quá trình học tập.<br /> Có phương pháp tự  học, tự  phát hiện và tìm cách giải quyết vấn đề  của <br /> giáo viên đưa ra.<br /> Mạnh dạn nêu thắc mắc của bản thân.<br /> Tính tích cực của học sinh đối lập với sự thụ động.<br /> ­ Dấu hiệu nhận biết phương pháp dạy học tích cực:<br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 10 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Kích thích nhu cầu hứng thú học tập của học sinh, tạo cho học sinh tự giác  <br /> học tập.<br /> Việc cùng hoạt động cá thể với nhóm nhỏ.<br /> Kết hợp với đánh giá của giáo viên  với tự đánh giá của học sinh  cho hợp  <br /> lí.<br /> Giáo viên có hệ  thống câu hỏi phỏng vấn, có nghệ  thuật ứng xử sư  phạm <br /> thích hợp, biết tạo tình huống có vấn đề và tạo cho học sinh giải quyết vấn đề.<br /> Tiết học diễn ra nhẹ  nhàng hiệu quả, học sinh tiếp thu được những yêu <br /> cầu của bài.<br /> b. Tìm hiểu một số phương pháp dạy học tích cực<br /> Trong quá trình dạy học có rất nhiều phương pháp như: phương pháp trực <br /> quan, phương pháp gợi mở vấn đáp, . . . Nhưng hiện nay các phương pháp dạy <br /> học tích cực đang được khuyến khích sử dụng rộng rãi là phương pháp dạy học <br /> phát hiện và giải quyết vấn đề, phương pháp dạy học  hợp tác theo nhóm (nhóm <br /> tương tác); phương pháp vận dụng lý thuyết kiến tạo trong dạy học.  <br /> * Tìm hiểu phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề<br /> Muốn nâng cao chất lượng dạy học thì cần thiết phải quan tâm nhiều tới <br /> mặt bên trong của phương pháp, tới hoạt động tự  giác, tích cực, sáng tạo của <br /> người học với tư cách là chủ thể trong quá trình học tập. Đòi hỏi này xuất phát  <br /> từ yêu cầu xã hội đối với sự phát triển nhân cách của thế hệ trẻ. Từ những đặc <br /> điểm của nội dung mới và bản chất của quá trình học tập. Vì vậy, phải giúp <br /> học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề của bài học.<br /> Vấn đề: Là một yêu cầu đặt ra cho học sinh những khó khăn về  mặt lí  <br /> luận hay thực tiễn mà họ thấy cần thiết và có khả năng vượt qua nhưng không <br /> phải là ngay tức khắc nhờ một quy tắc có tính thuật toán mà phải trải qua một  <br /> quá trình trực tiếp suy nghĩ, hoạt động để  biến đổi đối tượng hoạt động hoặc  <br /> điều chỉnh kiến thức sẵn có.<br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 11 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề  là phương pháp <br /> dạy học trong đó giáo viên là người đưa ra các tình huống sư phạm có vấn đề và  <br /> tổ chức cho học sinh các hoạt động khám phá, phát hiện và tìm cách giải quyết  <br /> vấn đề trên cơ sở những kiến thức  và những kinh nghiệm đã biết.<br /> “Vấn đề” được chứa đựng trong “tình huống” mà học sinh mong muốn  <br /> được giải quyết. Nhưng để  giải quyết phải vượt qua những khó khăn bằng sự <br /> cố  gắng tự  lực của bản thân một cách tự  giác và hi vọng sẽ  giải quyết được  <br /> vấn đề đó.<br /> Quá trình dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề có thể mô tả như sau:<br /> <br /> <br /> Tình  Phát  Định  Phân tích <br /> huống  hiện vấn  hướng giải  vấn đề, <br /> có vấn  đề, tìm  quyết vấn  mở rộng <br /> đề hiểu vấn  đề. Giải  vấn đề<br /> đề quyết vấn <br /> đề<br /> <br /> Trong dạy học phát hiện vấn đề  và giải quyết vấn đề, giáo viên là người  <br /> tạo ra tình huống có vấn đề, tổ  chức, triển khai tình huống, gợi cho học sinh  <br /> hướng đi, giúp đỡ học sinh thực hiện phương pháp để đạt mục đích học tập đặt  <br /> ra. Học sinh là người tìm cách học, biết cách huy động kiến thức, kĩ năng và  <br /> kinh nghiệm đã có bằng nỗ lực của chính mình, tự phát hiện và giải quyết vấn  <br /> đề, tự chiếm lĩnh tri thức và sắp xếp nó vào hệ thống kiến thức sẵn có.<br /> Dạy học toán phát hiện và giải quyết vấn đề là một định hướng xuyên suốt  <br /> quá trình dạy học toán ở tiểu học. Do đặc điểm và nhận thức của học sinh tiểu  <br /> học trong học tập toán, vấn đề được hướng tới thường đơn giản, việc phát hiện <br /> và giải quyết vấn đề không cần một quá trình suy luận dài.<br /> Ví dụ 1: Khi dạy bài: “So sánh hai số thập phân” Toán 5. Giáo viên có thể <br /> hướng dẫn như sau:<br /> Nêu ví dụ: So sánh 8,1m và 7,9m.<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 12 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Các em có nhận xét gì về  hai số  thập phân này? (Hai số  thập phân khác  <br /> nhau, cùng đơn vị đo).<br /> Giáo viên : So sánh 8,1m và 7,9m là so sánh hai số  thập phân không bằng <br /> nhau. Vậy muốn so sánh hai số  thập phân đó ta làm gì ? Các em có thể  nói lên  <br /> cách giải quyết của mình ? (Giáo viên gợi ý vấn đề cần giải quyết).<br /> Giáo viên  tổ chức cho học sinh giải quyết vấn đề:<br /> Học sinh tự nhận thấy cần phải chuyển đổi 8,1m và 7,9m về  đơn vị  đo là  <br /> dm.<br /> So sánh hai số vừa tìm được (Giải thích).<br /> Từ cách so sánh trên, suy ra 8,1m > 7,9m (Phần nguyên có 8 > 7).<br /> Giáo viên tổ  chức cho học sinh mở rộng vấn đề: Trường hợp khi so sánh <br /> hai số thập mà các số  thập phân có các chữ  số không bằng nhau, không có đơn <br /> vị đo (Phần nguyên khác nhau) thì ta so sánh như thế nào?<br /> Giáo viên gợi mở học sinh tự nêu lên nhận xét để khắc sâu kiến thức: Khi  <br /> so sánh hai số  thập phân có phần nguyên khác nhau, số  thập phân nào có phần <br /> nguyên lớn hơn thì số đó lớn hơn.<br /> Tóm lại, khi so sánh hai số thập phân thì đòi hỏi học sinh phải biết liên hệ <br /> các kiến thức đã học: nắm chắc cấu tạo của một số  thập phân (Phần nguyên, <br /> phần thập phân). Từ đó, học sinh vận dụng so sánh hai số  thập phân trong mọi  <br /> trường hợp. Như vậy, quá trình học sinh huy động các kiến thức đã học, có liên <br /> quan đến vấn đề cần giải quyết không chỉ tập dợt cho học sinh cách giải quyết  <br /> một vấn đề  của bài học mà còn giúp học sinh nhận ra sự cần thiết phải chuẩn  <br /> bị kiến thức trước đó.<br /> Ví dụ 2: Dạy bài “Diện tích hình tam giác” Toán 5<br />  Trước khi học bài này học sinh đã nắm được:<br /> Biểu tượng về  hình tam giác, nhận biết chúng dựa vào các đặc điểm  “có <br /> ba cạnh, ba đỉnh, ba góc”.<br /> Biết vẽ đường cao của một tam giác tương ứng với cạnh đáy.<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 13 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Biết tính diện tích hình chữ nhật.<br />  Mục tiêu của bài học này là: Học sinh tự  hình thành công thức tính diện <br /> tích hình tam giác. Biết vận dụng để giải các bài toán có liên quan.<br /> Hoạt động 1: Hình thành công thức tính diện tích hình tam giác <br /> Bước 1: Tạo tình huống có vấn đề<br /> Giáo viên tổ chức cho học sinh học tập bằng phiếu.<br />                                              PHIẾU HỌC TẬP<br /> <br /> <br /> Họ và tên:…………………………………………………………<br /> Tính diện tích hình tam giác (Hình 1)<br />           E                         A          E                   B          <br />                                                                         1                 2                             <br />                                                                                        <br />         D                               C               1           2                  D         H                  C<br /> <br />      Hình 1                            Hình 2               Hình 3 (H.2 và H.1 cắt, ghép )<br /> Bước 2: Tổ  chức cho học sinh phát hiện và giải quyết vấn đề  (Thảo <br /> luận cặp đôi).<br /> Học sinh tự đặt và tự trả lời câu hỏi, giáo viên hướng dẫn, gợi ý (nếu cần).<br /> Hãy nêu tên các hình?<br /> Hình nào đã biết cách tính diện tích? (Hình 3).<br /> Vấn đề được đặt ra là gì? (Tính diện tích hình tam giác bằng cách nào?)<br /> Bước 3: Tổ chức cho học sinh giải quyết vấn đề<br /> Học sinh phân tích vấn đề  (Khuyến khích học sinh tự  đặt câu hỏi). Giáo  <br /> viên có thể  hướng dẫn: quan sát hình vẽ, hãy thiết lập mối quan hệ  giữa hình  <br /> tam giác với hình chữ nhật?<br /> Học sinh đề xuất hướng giải quyết và cách thực hiện: <br /> Tính diện tích hình chữ nhật và nêu công thức tính. <br /> <br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 14 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Tính diện tích hình tam giác dựa vào cách tính diện tích hình chữ nhật. Học <br /> sinh nêu lên được diện tích hình chữ  nhật (Hình 3) gấp hai lần diện tích hình <br /> tam giác. (Hình 1)<br /> Bước 4: Tổ chức cho học sinh phân tích vấn đề và mở rộng vấn đề<br /> Hướng dẫn học sinh phân tích vấn đề:  Diện tích hình tam giác là tích độ <br /> dài của hia cạnh nào trong hình tam giác?    <br /> Mở  rộng vấn đề: Có thể  tìm được công thức tính diện tích hình tam giác <br /> bất kì hay không?<br /> Giáo viên gợi mở, học sinh chính xác hoá công thức tính diện tích hình tam  <br /> <br /> axh<br /> giác. Công thức: S =   hay S= a x h : 2<br /> 2<br /> (S là diện tích, a là độ dài đáy, h là chiều cao)<br />  Hoạt động 2: Thực hành<br /> Bài 1: Học sinh tự làm bài và nêu kết quả<br /> Học sinh  khác nhận xét (cách tính và kết quả).<br /> Giáo viên nhận xét và nêu thêm vấn đề: Diện tích hình tam giác có phụ <br /> thuộc vào vị trí của đường cao hay không?<br /> Bài 2: Học sinh tự làm bài, đổi bài cho nhau, nêu ý kiến và nhận xét bài làm  <br /> của bạn.<br /> Phát hiện thêm vấn đề: Số đo độ dài đáy và chiều cao không cùng đơn vị đo <br /> (Phải đổi về cùng đơn vị đo).<br /> Tóm lại, với cách dạy học như trên, từ những hiểu biết về“Diện tích hình  <br /> chữ  nhật”, bằng sự  nỗ  lực của bản thân (Sự  hỗ  trợ  của giáo viên), sự  hỗ  trợ <br /> của hình ảnh trực quan, học sinh đã giải quyết được vấn đề  mà trước đó được <br /> đặt ra và chưa được giải quyết đó là tính “Diện tích hình tam giác”.<br /> Trên cơ sở tính diện tích hình chữ nhật, học sinh được mở rộng, khái quát <br /> thành công thức tính diện tích hình tam giác. Bây giờ trong kho tàng tri thức của <br /> các em có thêm kiến thức mới, nhưng điều quan trọng hơn là các em biết cách <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 15 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> xây dựng công thức tính dịên tích hình tam giác dựa vào những kiến thức và kinh <br /> nghiệm đã có từ trước.<br /> Đặc trưng của nghề  dạy học được xác định không phải bằng hoạt động <br /> dạy mà là hoạt động học của người học. Giáo viên là người tạo điều kiện  <br /> thuận lợi cho việc học của học sinh, giúp học sinh phát hiện vấn đề, giải quyết <br /> vấn đề  và tự  chiếm lĩnh tri thức. Vì vậy, năng lực của người thầy là năng lực <br /> của người tạo tình huống có vấn đề.<br /> * Dạy học theo nhóm tương tác<br />  Thế nào là dạy học theo nhóm tương tác?<br /> Dạy học theo nhóm tương tác là một hình thức tổ chức dạy học mà người <br /> giáo viên chia lớp ra thành những nhóm nhỏ  để  thảo luận, bàn bạc những vấn <br /> đề được giáo viên đưa ra và mọi thành viên trong nhóm đều có hoạt động tương  <br /> tác với nhau, các nhóm tương tác với nhau nhằm đạt được mục tiêu học tập.<br /> Hoạt động nhóm là một hoạt động tích cực, đem lại cho học sinh cơ  hội <br /> được sử dụng các kiến thức, kĩ năng mà các em được lĩnh hội và rèn luyện. Qua <br /> hoạt động nhóm các em được diễn đạt những ý tưởng, nêu lên những khám phá  <br /> của mình, nhờ vậy mà các em mở rộng suy nghĩ và thực hành các kĩ năng tư duy.<br /> Hoạt động nhóm giúp các em rèn luyện và phát triển kĩ năng làm việc, kĩ <br /> năng giao tiếp, tạo điều kiện cho các em học hỏi lẫn nhau, phát huy hết vai trò, <br /> trách nhiệm trên cơ sở làm việc hợp tác. Thông qua hoạt động nhóm, các em có  <br /> thể cùng làm những công việc mà một mình các em không thể tự làm được trong  <br /> một thời gian nhất định. Hình thức hoạt động theo nhóm góp phần hình thành và <br /> phát triển các mối quan hệ  qua lại giữa học sinh, đem lại bầu không khí đoàn <br /> kết, giúp đỡ tin tưởng lẫn nhau trong học tập cũng như trong cuộc sống. Trong  <br /> dạy học theo nhóm giúp các em nhút nhát, khả  năng diễn đạt hạn chế, có điều <br /> kiện rèn luyện, học tập. Từ  đó tự  khẳng định bản thân trong sự  hấp dẫn của  <br /> hoạt động nhóm. Khi dạy học theo nhóm,   giáo viên có dịp tận dụng các kinh <br /> nghiệm và sự sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập.<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 16 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Như vậy, qua phân tích ở trên chúng ta thấy được ích lợi của dạy học theo  <br /> nhóm. Vì vậy, trong dạy học Toán 5 (Giai đoạn học tập sâu). Giáo viên thường <br /> áp dụng hình thức dạy học này vào một vài hoạt động như sau:<br /> Ví dụ: Khi dạy bài “Luyện tập về tính diện tích” ­ Toán 5. Bài tập 2: Tính <br /> diện tích của khu đất có kích thước theo hình vẽ dưới đây.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />                         <br />      Giáo viên nêu yêu cầu của bài. <br />      ­ Hướng dẫn học sinh phân tích dữ liệu từ trừ tượng đến cụ thể hoặc ngược  <br /> lại.<br />     * Gợi mở: Để tính diện tích hình trên trước hết ta cần có thao tác nào? ( chia  <br /> hình hay cắt hình)<br />     ­ Theo em cắt hình ( chia hình) như thế nào cho khoa học?<br />      Giáo viên: Khoa học là dựa vào các kích thước cho trước sau khi chia không <br /> bắt buộc phải đi chia ra quá nhiều kích thước.<br />     ­ Xác định kích thước sau khi chia cắt hình.<br /> Ví dụ: <br /> <br /> <br /> (1)<br /> (1)<br /> (2) (2)<br /> <br /> (3)<br /> (3)<br /> <br /> <br /> <br />    Cách chia 1­ Hình 1 Cách chia 2­Hình 2<br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 17 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br />      ­ Đi tìm diện tích hình nhỏ sau đó đến diện tích hình lớn.<br />       Vậy trong 2 cách chia cách nào khoa học hơn. Cách nào giúp ta tránh được <br /> việc đi tìm nhiều kích thước.<br />       Giáo viên  giao nhiệm vụ  cho các nhóm: Từ  hình vẽ  ban đầu, hãy tìm cách <br /> chia hình và trình bày nhiều cách giải khác nhau, tìm ra cách giải thuận tiện.<br />       Tổ  chức thành lập các nhóm (Mỗi nhóm 5 – 6 học sinh, bầu nhóm trưởng, <br /> thư ký).<br />       Các nhóm thực hiện nhiệm vụ (Vào phiếu khổ lớn A2).<br />       * Học sinh tự lựa chọn cách giải và giải bài toán<br />       * Học sinh nói lên cách giải bài toán<br />        Hoạt động chung cả lớp; giáo viên chốt lại các cách làm đúng, giúp học sinh  <br /> nhận ra cách làm nhanh nhất. Dự kiến:<br /> <br /> Cách 1: Cách chia 1­ Hình 1<br />                                                            Bài giải<br />                        Diện tích hình chữ nhật lớn là:<br /> (100,5 + 40,5) x (50 + 30) = 11280 (m2)<br />                        Diện tích hai hình chữ nhật nhỏ là:<br />                               (50 x 40,5) x 2 = 4050 (m2)<br />                        Diện tích khu đất là:<br />                                 11280 – 4050 = 7230 (m2)<br /> Đáp số: 7230 m2.<br /> <br /> Cách 2:  Cách chia 2­ Hình 2<br />                                                      Bài giải                                     <br />                         Diện tích hai hình chữ nhật lớn là:<br />                                 (100,5 x 30) x 2 = 6030 (m2)<br />                         Diện tích hình chữ nhật nhỏ là:<br /> (100,5 – 40,5) x (50 – 30) = 1200 (m2)<br />                         Diện tích khu đất là:<br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 18 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br />                                  6030 + 1200 = 7230 (m2)<br />                                               Đáp số: 7230 m2.<br /> Như  vậy, qua ví dụ  trên với việc tổ  chức dạy học theo nhóm cùng nhiệm <br /> vụ  đã tạo ra sự  thi đua giữa các nhóm. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy,  <br /> <br /> ngay từ  khi lập kế  hoạch bài dạy thì  giáo viên đã dự  kiến những kết quả  và <br /> những khó khăn của học sinh có thể gặp phải qua hoạt động này. <br /> Ví dụ: Tất cả các nhóm học sinh đều  tìm được cách giải khác nhau không?<br /> Các nhóm học sinh đều biết từ hình vẽ ban đầu sẽ  vẽ thành một hình mới  <br /> (Hình 1) để tìm ra cách giải nhanh nhất, thuận tiện nhất hay không?<br /> Vì vậy, người giáo viên  có vai trò rất quan trọng, là người tổ chức, hướng  <br /> dẫn, cố  vấn và gợi mở  để  học sinh tìm được nhiều cách giải, từ  đó lựa chọn  <br /> được cách giải nhanh và thuận tiện. (Cách 1) <br /> *   Vận dụng lí thuyết kiến tạo trong dạy học môn Toán<br /> Để vận dụng lí thuyết kiến tạo trong dạy học toán giai đoạn này, trước hết  <br /> giáo viên  phải hiểu kiến tạo gì? <br />  Kiến tạo: Trên cơ sở dựa vào những kiến thức sẵn có của mình, học sinh <br /> xây dựng kiến thức mới.<br /> Theo quan điểm của lí thuyết kiến tạo thì mục đích của dạy học không chỉ <br /> là truyền thụ kiến thức mà chủ yếu làm thay đổi hoặc phát triển các quan niệm  <br /> của học sinh, qua đó học sinh kiến tạo kiến thức mới đồng thời phát triển trí tuệ <br /> và nhân cách của mình.<br />  Dạy học kiến tạo là cách thức giáo viên tổ  chức các hoạt động cho học <br /> sinh, trong đó học sinh là chủ thể tích cực trong việc tiếp thu kiến thức cho bản  <br /> thân mình dựa trên kiến thức và kinh nghiệm đã có từ trước.<br />  Mô hình dạy học theo lối kiến tạo:<br /> Ôn tập: Hệ thống kiến thức và kinh nghiệm cần thiết để chuẩn bị cho việc  <br /> tiếp thu kiến thức mới.<br /> Nêu vấn đề: Xác định mục tiêu cần đạt tới.<br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 19 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Tập hợp các ý tưởng: Đưa ra các giả thiết có thể hướng tới mục tiêu.<br /> Dự đoán: Lựa chọn trong số các giả thiết để tiến hành kiểm tra.<br /> Kiểm tra giả  thiết: Trong số  các giả  thiết vừa lựa chọn  ở  bước trước ta  <br /> kiểm tra để xác định tính chính xác, khoa học đã có và cần bổ sung.<br /> Điều chỉnh, loại bỏ giả thiết không có tính khoa học, những điều kiện, giả <br /> thiết còn thiếu.<br /> Rút ra kết luận.<br /> Vận dụng: Dạy học theo lối kiến tạo phù hợp với một số hoạt động sau:<br /> Một số hoạt động về giải toán.<br /> Một số hoạt động về ôn tập.<br /> Phù hợp với dạy kiến thức mới trên cơ  sở  đảm bảo tính vừa sức của học  <br /> sinh.<br /> Ví dụ: Dạy bài “Hình thang” Toán 5.<br /> Bước 1: Nêu vấn đề<br /> + Trong các hình dưới đây, hình nào là hình thang?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> + Nêu nhận xét về đặc điểm các cạnh của hình thang?<br /> Bước 2: Tập hợp các ý tưởng của học sinh và đề xuất một ý tưởng chung <br /> của cả lớp.<br /> <br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 20 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> + Để nhận biết đặc điểm các cạnh của hình thang, cần quan sát xem hình  <br /> thang có bao nhiêu cạnh.<br /> + Để nhận biết đặc điểm về các căp cạnh của hình thang cần dùng thước  <br /> kéo dài các cạnh xem những cặp cạnh nào song song với nhau, những cặp cạnh  <br /> nào không song song với nhau hoặc dùng ê ke để dựng đường thẳng vuông góc.<br /> + Đề xuất ý tưởng chung:<br /> Dùng thước thẳng kéo dài các cặp cạnh đối diện để kiểm tra xem các cặp <br /> cạnh này có song song với nhau hay không?<br /> Bước 3: Dự đoán (Đề xuất giả thiết)                                                      <br /> Trong hình thang dưới đây :<br />                                         A                   B<br /> <br /> <br />                                     <br /> <br />  <br />                                        D                                      C<br />                                   <br /> + Cặp cạnh đối diện song song với nhau, cụ thể là: . .  <br /> + Cặp cạnh đối diện không song song với nhau, cụ thể là : ...<br /> Bước 4: Kiểm tra giả thiết (Dự đoán)<br /> + Viết tên cạnh thích hợp vào chỗ chấm:<br /> <br /> <br />               A                       B                                M              N<br />                           M               <br />   <br />                D                            C                      P                        Q<br />                AB song song với . . . .                     MN song song với . . . . .<br /> Bước 5: Phát biểu các đặc điểm về  cạnh của hình thang. Học sinh phát <br /> biểu, giáo viên ghi bảng: “ Hình thang có một cặp cạnh đối diện song song”.<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 21 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> Bước 6: Vận dụng <br /> Học sinh làm các bài tập 1, 2, 3, 4 Sách giáo khoa.<br /> Như vậy, qua ví dụ  trên từ  những kiến thức đã có về  hình bình hành, hình <br /> chữ  nhật,… đã nhận biết được hình thang. Trên cơ  sở  đó học sinh thực hành  <br /> vận dụng (Thông qua hình ảnh trực quan) và rút ra được nhận xét về  đặc điểm <br /> các cạnh của hình thang.<br /> Tóm lại, dạy học vận dụng lí thuyết kiến tạo học sinh là chủ  thể  tích cực  <br /> xây dựng nên kiến thức cho bản thân mình dựa trên những kiến thức và kinh  <br /> nghiệm đã có từ trước. Giáo viên chỉ là những người cố vấn, tổ chức, hỗ trợ khi  <br /> cần thiết. Dạy học vận dụng lí thiết kiến tạo đã phát triển kĩ năng tự  học, tự <br /> khám phá của học sinh, tạo cơ hội cho học sinh tự đánh giá kết quả học tập của <br /> mình. Điều đó rất phù hợp với yêu cầu đổi mới như hiện nay.<br /> 3.3. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp<br /> Để thực hiện dạy học môn Toán đạt hiệu quả cần l öu ý một số điều kiện <br /> sau:<br /> Giáo viên phải có bước chuẩn bị cho học sinh theo từng bước một, không <br /> thể  giúp học sinh làm bài tốt dạng toán đã học mà giáo viên không đi theo lộ <br /> trình một cách có hệ thống. Ngoài ra giáo viên phải có sự đam mê toán học cũng <br /> như trách nhiệm đối với học sinh. Vì không có sự  đam mê sẽ  không thể  tìm tòi  <br /> khám phá những kiến thức mà bản thân chưa biết, giáo viên không yêu thích <br /> toán học thì cũng không truyền cho học sinh sự yêu thích.<br /> Có đủ  điều kiện, phương tiện phục vụ cho dạy học môn Toán như  bộ  đồ <br /> dùng học toán, bảng tính, sách hướng dẫn...<br /> Ngoài ra việc giao nhiệm vụ của giáo viên phải rõ ràng, cụ thể, chặt chẽ.<br /> Học sinh cần đọc kĩ  nội dung đề  toán bài toán cho biết gì và cần phải tìm  <br /> gì, thuộc dạng toán nào.<br /> Phát huy tốt vai trò của việc dạy học theo nhóm, phát huy tính tích cực chủ <br /> động của học sinh trong việc chiếm lĩnh kiến thức.<br /> <br /> Vũ Thị Oanh – Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai<br /> ­ 22 ­<br /> Đề tài: Vận dụng phương pháp tích cực trong dạy học toán lớp 5<br /> 3.4. Mối liên hệ giữa các giải pháp, biện pháp<br /> Các biện pháp mà tôi nêu ra trong đề tài có mối quan hệ mật thiết với nhau  <br /> và không thể tách rời nhau. Giải pháp thứ nhất là tiền đề, là cơ sở để giáo viên  <br /> và học sinh tiến hành dạy học nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. Các <br /> giải pháp sau giúp giáo viên nâng cao chất lượng dạy học môn học này.<br /> 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.<br /> ­ Kết quả khảo nghiệm<br /> Sau một năm áp dụng đề tài vào thực tế  tôi thấy học sinh hào hứng, phấn <br /> khởi khi đến giờ  học môn Toán, các em đã thay đổi cách nghĩ về  môn học này, <br /> đây không còn là môn học khô khan, nhàm chán nữa.<br /> ­ Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu<br /> Đề tài này đã được bản thân tôi vận dụng vào thực tế dạy học và mang lại <br /> hiệu quả  khả  quan. Chất lượng dạy học môn Toán lớp 5C, năm học   2014 ­  <br /> 2015 được nâng lên đáng kể và được thể hiện cụ thể qua bảng sau:<br /> <br /> Điểm kiểm tra định kì<br /> Điểm 9­10 Điểm 7­8 Điểm 5­6 Điểm