Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br />
<br />
<br />
SO SÁNH KẾT QUẢ ĐO ÁP LỰC KHOANG<br />
GIỮA MÁY ĐO WHITESIDES CẢI BIÊN VÀ MÁY ĐO STRYKER<br />
TRONG HỘI CHỨNG CHÈN ÉP KHOANG CẤP<br />
Nguyễn Hoàng Cương*, Đỗ Phước Hùng**<br />
TÓM TẮT<br />
Đặt vấn đề: Xác định áp lực khoang có ý nghĩa trong chẩn đoán và điều trị chèn ép khoang. Việt Nam chưa<br />
có sẳn các máy đo trừ các máy đo phỏng theo mô hình máy đo Whitesides cổ điển cho kết quả không chính xác.<br />
Mục tiêu nghiên cứu: Xác định độ chính xác của máy đo áp lực khoang cải biên.<br />
Đối tượng và Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành qua hai bước: thực nghiệm và lâm<br />
sàng. Trên thí nghiệm so sánh kết quả áp lực khoang của miếng thịch bò chịu áp lực của cột nược với các chiều<br />
cao khác nhau khi đo bằng 3 máy: Whitesides kinh điển, Stryker (qui ước là máy đo chuẩn) và Whitesides cải biên.<br />
Về lâm sàng so sánh kết quả áp lực khoang được đo từ máy cải biên và máy Styker trên bệnh nhân doạ chèn ép<br />
khoang hoặc chèn ép khoang thật sự.<br />
Kết quả: Trên thực nghiệm cho thấy máy đo Whitesides cổ điển có độ chênh với áp suất chuẩn lớn nhất<br />
(trung vị độ chênh là 6mmHg). Máy đo Whitesides cải biên và Stryker có độ chênh với áp suất chuẩn nhỏ (trung<br />
vị độ chênh của máy đo Whitesides cải biên là 2mmHg, của Stryker là 1mmHg). Trên lâm sàng qua 17 ca với 39<br />
cặp kết quả đo so sánh giữa máy đo Whitesides cải biên và Stryker thì trung bình độ chênh kết quả đo giữa hai<br />
máy là 2,49 ± 1,35 mmHg, giá trị lớn nhất độ chênh là 7mmHg và nhỏ nhất là 0 mmHg.<br />
Kết luận: Máy đo Whitesides cải biên và Stryker cho kết quả khác biệt không có ý nghĩa thống kê trên lâm<br />
sàng. Sai số của máy đo Whitesides cải biên không làm thay đổi quyết định điều trị.<br />
Từ khóa: ap lực khoang, độ chênh, máy đo Whitesides cổ điển, máy đo Whitesides cải biên, máy đo Stryker<br />
ABSTRACT<br />
MEASURE OF COMPARTMENT PRESSURE: A COMPAIRISION BETWEEN WHITESIDES,<br />
MODIFIED WHITESIDES AND STYKER DEVICE IN EXPERIENMENT AND CLINICAL<br />
PRESENTATION<br />
Nguyen Hoang Cuong, Do Phuoc Hung<br />
* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 98 - 102<br />
Background Measuring comparment pressure is significant in terms of diagnosis and treatment. There has<br />
been no measuring device except Whitesides device with inappropriate results in Vietnam.<br />
Objectives: to determine the accuracy of self-made modified Whitesides device.<br />
Methods and materials: Experimental and cinical presentation. Experimental presentation: compare<br />
compartment pressure of beef meat under different pressure of water column between Whitesides, modified<br />
Whitesides and Styker device. Clinical presentation: compare compartment pressure between modified Whitesides<br />
and Styker device on impending comparment syndrome and comparment syndrome patient.<br />
Results: Modified Whitesides measurement and Stryker measurement device almost the same as the standard<br />
pressure. Clinically, in 17 cases with 39 pairs of measured results between the modified Whitesides and Stryker,<br />
the mean difference between the two measurements was 2.49 ± 1.35 mmHg, the maximum value of the difference<br />
*BV Đa khoa Xuyên Á ** BM Chấn thương chỉnh hình & PHCN, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br />
Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Hoàng Cương ĐT: 0356155643 Email: hoangcuongdr@gmail.com<br />
<br />
<br />
<br />
98 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br />
<br />
was 7 mmHg and the smallest is 0 mmHg.<br />
Conclusions: The modified Whitesides and Stryker measurement divice showed no statistically significant<br />
difference. The error of modified Whitesides measurement divice does not change the decision to treat.<br />
Key words: acute comparment syndrome, error, Whitesides device, modified Whitesides device, Stryker device<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ Phương pháp nghiên cứu<br />
Hội chứng chèn ép khoang (CEK) là tình Thiết kế nghiên cứu<br />
trạng tăng áp lực trong khoang dẫn đến thiếu Nghiên cứu cắt ngang mô tả.<br />
máu cục bộ các mô trong khoang nếu kéo dài sẽ Các bước tiến hành nghiên cứu<br />
dẫ n đến những tổn thương không thể hồi phục Bước 1: Thiết kế và cải biên máy đo<br />
như yếu cơ, co rút và thậm chí là hoại tử phải cắt Whitesides có gắn thêm cảm biến quang học,<br />
cụt chi, đe dọa tính mạng. Chìa khóa then chốt dùng kim 18G có lỗ bên (side-port needle).<br />
trong việc xử trí CEK là chẩn đoán sớm. Trong<br />
những lưu đồ về chẩn đoán và điều trị CEK hiện<br />
nay người ta luôn đề cập đến giá trị đo áp lực<br />
khoang (ALK) cụ thể là trị số ∆P(2,3), đặc biệt<br />
nhấn mạnh đến các trường hợp không có sự hợp<br />
tác tốt từ bệnh nhân như đa chấn thương, chấn<br />
thương sọ não, bệnh nhân hôn mê, chấn thương<br />
tuỷ sống.<br />
Có nhiều máy đo ALK. Lâu đời nhất là<br />
máy đo của Whitesides với kết cấu đơn giản,<br />
có thể tự lắp ráp từ những bộ phận sẳn có. Tuy<br />
nhiên kết quả mang tính chủ quan và kém<br />
chính xác. Một số máy đo được sản xuất dựa<br />
trên nguyên lý hoạt động của máy Whitesides Hình 1. Máy đo Whitesides cải biên dùng trong<br />
cho kết quả khách quan và chính xác hơn như nghiên cứu (Nguồn: nhóm nghiên cứu)<br />
máy đo của của Stryker, máy đo Mammendorf<br />
dùng cảm biến điện tử. Một số nghiên cứu khác<br />
dùng máy bơm truyền tĩnh mạch có cảm biến<br />
cảnh báo áp suất để đo ALK. Nhược điểm chung<br />
của các máy đo hiện nay là khá đắc. Ở Việt Nam<br />
cho đến nay CEK chủ yếu được chẩn đoán bằng<br />
lâm sàng và chưa có dụng cụ đo ALK. Do đó<br />
chúng tôi tiến hành nghiên cứu cải biên máy đo<br />
Whitesides để cho kết quả đo chính xác hơn với<br />
giá thành chấp nhận được để có thể áp dụng<br />
rộng rãi ở các tuyến y tế cơ sở.<br />
ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br />
Thực nghiệm Hình 2. Nguyên lý hoạt động máy đo Whitesides cải<br />
Đối tượng nghiên cứu biên (Nguồn: nhóm nghiên cứu)<br />
Áp suất trong miếng thịt bò đặt ở đáy cột Bước 2: Tiến hành dùng 3 máy Whitesides cổ<br />
nước có độ cao khác nhau. điển, Whitesides cải biên, Stryker đo trên thực<br />
nghiệm. Ba máy sẽ lần lượt đo áp lực miếng thịt<br />
<br />
<br />
Chuyên Đề Ngoại Khoa 99<br />
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br />
<br />
bò nằm ở đáy cột nước. Áp suất cột nước là áp KẾT QUẢ<br />
suất chuẩn. Thực nghiệm<br />
Lâm sàng Mối tương quan tuyến tính giá trị đo của ba máy<br />
Đối tượng nghiên cứu Hầu hết các phương pháp cho kết quả<br />
Bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng nghi ngờ tương quan mạnh (R2>0,93), trong đó máy<br />
chèn ép khoang, doạ chèn ép khoang hoặc chèn<br />
Stryker cho kết quả tốt nhất với R2=0,9946, máy<br />
ép khoang thực sự ở tứ chi.<br />
Whitesides cổ điển cho kết quả thấp nhất<br />
Tiêu chuẩn loại trừ: bệnh nhân đang trong<br />
(R2=0,9324). Hệ số góc của phương trình hồi<br />
tình trạng sốc, nguy hiểm tính mạng, những<br />
bệnh nhân từ chối tham gia nghiên cứu. quy ở 3 máy đo đều xấp xỉ bằng 1 gần bằng<br />
với hệ số góc của đường áp suất chuẩn. Trong<br />
Phương pháp nghiên cứu<br />
đó hệ số góc của máy đo Whitesides cổ điển là<br />
Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca.<br />
lớn nhất nghĩa là đường thẳng hồi quy sẽ lệch<br />
Cách đo: dùng hai máy đo Whitesides cải<br />
biên và Stryker đo cùng một khoang tại cùng nhất so với đường áp suất chuẩn (ASC), cho<br />
một thời điểm, so sánh kết quả với nhau thấy máy đo Whitesides cổ điển sẽ cho kết quả<br />
sai lệch nhất (bảng 1, biểu đồ 1, 2, 3).<br />
Bảng 1. Sự tương quan giữa các máy đo so với áp suất chuẩn<br />
Hệ số góc Hằng số 2<br />
Đặc điểm Giá trị R<br />
TB và Sai số chuẩn Giá trị p TB và Sai số chuẩn Giá trị p<br />
Whitesides cổ điển 1,11±0,02