Sử dụng câu hỏi phát vấn trong giờ học

Chia sẻ: Trần Lê Kim Yến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

606
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặt ra các câu hỏi cho học sinh trong những giờ lên lớp là một công việc rất quen thuộc đối với người giáo viên. Tuy nhiên cách đặt câu hỏi làm sao để khuyến khích được học sinh phát huy tính tích cực, chủ động là công việc không hề dễ dàng chút nào.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sử dụng câu hỏi phát vấn trong giờ học

Sử dụng câu hỏi phát vấn trong giờ học Đặt ra các câu hỏi cho học sinh trong những giờ lên lớp là một công việc rất quen thuộc đối với người giáo viên. Tuy nhiên cách đặt câu hỏi làm sao để khuyến khích được học sinh phát huy tính tích cực, chủ động là công việc không hề dễ dàng chút nào. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ gợi ý một số cách đặt câu hỏi có hiệu quả nhất. Khi đặt câu hỏi cho học sinh, giáo viên nên đặt những dạng câu hỏi như sau: .Đặt những câu hỏi mang tính chất thách thức Cố gắng đặt ra những câu hỏi mang tính thăm dò, đánh giá đòi hỏi học sinh phải suy nghĩ, nhận thức cao hơn như kĩ năng phân tích, tổng hợp và đánh giá. Khuyến khích học sinh suy nghĩ nhằm phát hiện ra bằng chứng cho những kiến thức mà chúng đang có, áp dụng một cách chính xác những kiến thức đó vào những tình huống cụ thể. Ví dụ thay vì hỏi câu: “What is the expression for kinetic energy?” (Công thức của động năng là gì?) Tại sao chúng ta không đặt câu: “Why is there a factor of ½ in the expression for kinetic energy?” (Tại sao lại có nhân tố ½ trong công thức của động năng?) 2.Đặt những câu hỏi mở Tránh đặt những câu hỏi đóng, đòi hỏi những câu trả lời thẳng vào vấn đề trừ khi bạn đơn giản chỉ muốn kiểm tra trí nhớ của học sinh. Hãy bắt đầu giờ học với một cuộc thảo luận sôi nổi bằng cách đặt một câu hỏi mở khuyến khích học sinh tìm kiếm những khả năng khác nhau. Tuy nhiên không nên đặt những câu hỏi mang
tính cấu trúc quá vì nó dễ gây ra sự mơ hồ và như vậy bạn sẽ mất thời gian để giải thích câu hỏi mà không có thời gian để đưa ra vấn đề ngay lập tức. Những câu hỏi mở khéo léo hướng học viên tới những kĩ năng lập luận quy nạp và diễn dịch, khuyến khích học sinh tìm ra câu trả lời chứ không phải là ghi nhớ những câu trả lời đó. Đôi khi giáo viên đặt câu hỏi nhằm mục đích giúp học sinh nhìn nhận vấn đề một cách khái quát, nhưng việc làm này đòi hỏi giáo viên phải đồng thời đặt ra những câu hỏi khác để giúp học sinh tập trung vào vấn đề trước khi trả lời được nó.Ví dụ bạn có thể đặt một câu hỏi mở mang tính chất thảo luận như sau: ”We have examined the aetiology of dental caries. What factors would increase a patient’s risk to caries?” (Chúng ta vừa học những nguyên nhân của bệnh sâu răng. Đâu là nhân tố làm tăng nguy cơ gặp phải bệnh sâu răng?). Tránh những câu hỏi “yes – no” và tận dụng đối đa các câu hỏi bắt đầu bằng what, why, how… 3.Đặt những câu hỏi ngắn gọn Tránh đặt những câu hỏi rườm rà vì nó đòi hỏi phải đặt ra nhiều câu hỏi phụ hay không tập trung vào kiến thức cơ bản. Những câu hỏi kiểu này thường làm học sinh lúng túng vì chúng thực sự không hiểu rõ ý câu hỏi là gì. Sau đây là một ví dụ: “What are some of the reasons that Newton’s laws are flawed? I mean…what seems to be the main problem, according to Einstein? Can we then still use Newton’s laws? A few of you earlier said that you do not think Newton’s laws should be used for some situations. What are the problems there?” (Những nguyên nhân nào khiến cho những định luật của Newton chưa hoàn thiện? Tôi muốn hỏi là theo Einstein thì vấn đề chính là gì? Sau này chúng ta có thể sử dụng định luật của Newton được không? Một vài người cho rằng những định luật của Newton không nên áp dụng trong một vài trường hợp cụ thể. Vậy vấn đề ở đây là gì?) Khi đặt ra những câu hỏi trên lớp, giáo viên cũng cần lưu ý: * Cần chờ đợi: Sau khi đặt ra câu hỏi, giáo viên nên chờ đợi trước khi đưa ra câu trả lời hay đặt ra những câu hỏi khác. Những câu hỏi hay, những câu hỏi sâu thường đòi hỏi thời gian suy nghĩ lâu. Chờ đợi cũng là một dấu hiệu của giáo viên
muốn nhận được sự tham gia trả lời câu hỏi một cách nhiệt tình của học sinh. *Hướng dẫn: Trong nhiều trường hợp khi giáo viên đọc câu hỏi, học sinh nghe nhầm, nghe không rõ hay hiểu nhầm ý của câu hỏi thì việc chờ đợi của giáo viên thật lãng phí. Để tránh những trường hợp như thế này, tốt nhất là giáo viên nên kết hợp đồng thời việc đọc câu hỏi với việc viết nó lên bảng để tất cả học sinh đều có thể nhìn thấy câu hỏi đó, hoặc giáo viên có thể phát câu hỏi cho từng học sinh. Đặt câu hỏi là một phần quan trọng của bài giảng. Chúng tôi hy vọng với bài viết trên đây các bạn sẽ có một giờ lên lớp sôi nổi và hiệu quả. Phương pháp dạy học toán cho học sinh trung bình Một trong những hoạt động cơ bản của học sinh trong học tập môn toán ở trường phổ thông là hoạt động giải toán. Đây là hoạt động phức tạp bao gồm nhiều thành tố tham gia, mà lâu nay đã được các chuyên gia trong lĩnh vực phương pháp dạy học nghiên cứu và chỉ rõ. Thực tiễn dạy học lâu nay ở nước ta, theo nội dung, chương trình và SGK đã ban hành, hoạt động học và giải toán của học sinh đối tượng trung bình cơ bản diễn ra theo trình tự: quan sát, tiếp thu kiến thức; làm bài có sự hướng dẫn; tự làm theo mẫu; độc lập làm bài, tuân theo quá trình nhận thức chung là đi từ Algôrit đến Ơritstic.
Để thích ứng với quá trình học tập đó của đa số học sinh, kinh nghiệm của giáo viên dạy giỏi cho thấy, quá trình dạy cũng phải được tiến hành theo 4 giai đoạn như sau: Giai đoạn 1: Quan sát, tiếp thu. Giáo viên giúp học sinh nắm kiến thức cơ bản, tối thiểu, cần thiết. Giáo viên cần kết hợp vừa giảng vừa luyện, phân tích chi tiết, cụ thể, giúp học sinh hiểu khái niệm không hình thức. Đồng thời với cung cấp kiến thức mới là củng cố khắc sâu thông qua ví dụ và phản ví dụ. Chú ý phân tích các sai lầm thường gặp. Tổng kết tri thức và các tri thức phương pháp có trong bài. Đây là giai đoạn khó khăn nhất, giai đoạn làm quen tiến tới hiểu kiến thức mới, đồng thời là giai đoạn quan trọng nhất, giai đoạn cung cấp kiến thức chuẩn cho học sinh. Kinh nghiệm cho thấy khi hoàn thành tốt giai đoạn này học sinh sẽ tiếp thu tốt hơn ở các giai đoạn sau. Giai đoạn 2: Làm theo hướng dẫn. Giáo viên cho ví dụ tương tự học sinh bước đầu làm theo hướng dẫn, chỉ đạo của giáo viên. Học sinh bước đầu vận dụng hiểu biết của mình vào giải toán. Giai đoạn này thường vẫn còn lúng túng và sai lầm, do học sinh chưa thuộc, chưa hiểu sâu sắc. Tuy nhiên giai đoạn 2 vẫn có tác dụng gợi động cơ cho giai đoạn 3. Giai đoạn 3: Tự làm theo mẫu. Giáo viên ra một bài tập khác, học sinh tự làm theo mẫu mà giáo viên đã đưa ra ở giai đoạn 1 và giai đoạn 2. Giáo viên tạm đứng ngoài cuộc. Ở giai đoạn này học sinh độc lập thao tác. Học sinh nào hiểu bài thì có thể hoàn thành được bài tập, học sinh nào chưa hiểu bài sẽ còn lúng túng. Giáo viên có thể nắm bắt được việc học tập cũng như mức độ hiểu bài của cả lớp và từng cá nhân thông qua giai đoạn này, từ đó đề ra biện pháp
thích hợp cho từng đối tượng. Giai đoạn 3 có tác dụng gợi động cơ trung gian. Giáo viên thường vận dụng giai đoạn này khi ra bài tập về nhà. Giai đoạn 4: Độc lập làm bài tập. Giáo viên nên ra cho học sinh: Hoặc là một bài tập tương tự khác để học sinh làm ngay tại lớp. Hoặc là bài tập ra về nhà tương tự với bài được học, nhằm rèn luyện kĩ năng. Hoặc là bài kiểm tra thử. Hoặc là đề thi của năm học trước, nhằm kích thích học tập bộ môn. Giai đoạn này có tác dụng gợi động cơ kết thúc một nội dung dạy học. Giáo viên thường vận dụng giai đoạn này trong kiểm tra. Cách dạy học toán theo bốn giai đoạn như trên, tuy chưa thoát ly cách dạy học truyền thống, nhưng đã phần nào tỏ ra có hiệu quả thiết thực đối với SGK đã được biên soạn lâu nay, phù hợp với hình thức dạy học theo tiết (45 phút), phù hợp với trình độ nhận thức của đối tượng học sinh diện đại trà trong học tập môn toán. Để có thể dạy học theo bốn giai đoạn như trên đòi hỏi giáo viên phải: Hiểu sâu sắc kiến thức và các tri thức phương pháp. Trong soạn bài, giáo viên cần chuẩn bị cả bốn loại bài tập cho 4 giai đoạn, bên cạnh đó còn phải biết phân bậc bài tập cho từng đối tượng học sinh trong lớp. Và phải biết điều hành các đối tượng học sinh trong một lớp cùng hoạt động bằng cách giao cho mỗi loại đối tượng một dạng bài tập phù hợp với nhận thức của họ, có như thế giờ học mới sinh động và lôi cuốn.