Sự liên quan giữa độ thanh thải Lactate máu và tỷ lệ tử vong của bệnh nhân sốc nhiễm trùng tại hồi sức ngoại

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> SỰ LIÊN QUAN GIỮA ĐỘ THANH THẢI LACTATE MÁU  <br /> VÀ TỶ LỆ TỬ VONG CỦA BỆNH NHÂN SỐC NHIỄM TRÙNG  <br /> TẠI HỒI SỨC NGOẠI <br /> Hà Ngọc Chi*, Tăng Kim Hồng** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mở đầu: Sốc nhiễm trùng có tỷ lệ tử vong cao khoảng 30% đến 80%, nhận biết sớm sốc nhiễm trùng là một <br /> trong những yếu tố quan trọng tiên lượng kết quả điều trị. Độ thanh thải (ĐTT) lactate máu giúp theo dõi tốt sự <br /> phục hồi tưới máu mô và diễn tiến tình trạng bệnh, từ đó cải thiện kết quả điều trị. <br /> Mục  tiêu  nghiên  cứu:  So  sánh  khả  năng  sống  theo  phân  nhóm  ĐTT  lactate  máu  thấp  ( 95% và thấp gần 85%. <br /> Sau hơn 21 ngày, xác suất sống của nhóm có ĐTT lactate máu thấp gần bằng 0 trong khi nhóm có ĐTT lactate <br /> máu cao còn hơn 75%. Khả năng sống của cả 2 nhóm đều giảm theo thời gian, nhưng nhóm có ĐTT lactate máu <br /> cao luôn cao hơn có ý nghĩa so với nhóm có ĐTT lactate máu thấp (p = 0,01, Log‐rank Test). Tỷ lệ tử vong của <br /> nhóm có ĐTT lactate máu cao và thấp lần lượt là 18,7%, 84,6%, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p = 0,01). <br /> Kết luận: ĐTT lactate máu trong 6 giờ đầu là yếu tố độc lập tiên lượng tử vong trên bệnh nhân sốc nhiễm <br /> trùng tại Hồi Sức Ngoại. Xác suất sống của nhóm có ĐTT lactate máu cao luôn cao hơn nhóm có ĐTT lactate <br /> máu thấp một cách có ý nghĩa (p = 0,01). Và ngược lại nguy cơ tử vong của nhóm có ĐTT lactate máu thấp cao <br /> hơn nhóm có ĐTT lactate máu cao (HR = 0,29, KTC: 0,11‐0,82, p = 0,02). <br /> Từ khóa: ĐTT lactate máu, sốc nhiễm trùng, hồi sức ngoại <br /> <br /> ABSTRACT <br /> THE ASSOCIATION BETWEEN LACTATE CLEARANCE AND MORTALITY IN PATIENTS  <br /> WITH SEPTIC SHOCK AT SURGICAL INTENSIVE CARE UNIT <br /> Ha Ngoc Chi, Tang Kim Hong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 412 ‐ <br /> 417 <br /> Background:  Septic shock has a high mortality rate of approximately 30% to 80%, early identification of <br /> septic shock is an important factor in the prognosis of death. Lactate clearance helps to monitor the recovery of <br /> tissue perfusion and progressive condition, so that improve the outcome.  <br /> Objectives:  Comparison  of  survival  of  lactate  clearance  group  which  is  low  (95%  while  low <br /> lactate clearance group is nearly 85%. After 21 days, the probability of survival of low lactate clearance group <br /> close to 0 while high lactate clearance group is > 75%. The probability of survival of both groups decreased over <br /> time, but of high lactate clearance group is always higher than the other significantly (p = 0.01, log‐rank test). <br /> The  mortality  rate  of  the  high  lactate  clearance  group  and  low  respectively  18.7%,  84.6%,  difference  was <br /> statistically significant (p = 0.01). <br /> Conclusion: Lactate clearance in the first 6 hours is an independent prognostic factor in patients with septic <br /> shock at surgical intensive care unit. Probability of survival of high lactate clearance group is always higher than <br /> low lactate clearance group , difference was statistically significant (p = 0,01). On contrary to the lethal risk of <br /> high lactate clearance group is lower than the other (HR = 0.29, CI: 0.11‐0.82, p = 0.02). <br /> Key words: blood lactate clearance, septic shock, surgical intensive care unit <br /> nhiễm trùng tại khoa Hồi Sức Ngoại. <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Theo  Liên  Minh  Nhiễm  Trùng  Huyết  Toàn <br /> Cầu  (Global  Sepsis  Alliance),  số  bệnh  nhân  tử <br /> vong  do  nhiễm  trùng  huyết  cao  hơn  số  bệnh <br /> nhân tử vong do ung thư  tuyến tiền liệt, vú và <br /> HIV/AIDS(3). Hậu quả của sốc nhiễm trùng là rối <br /> loạn chức năng tim mạch, dãn mạch ngoại biên, <br /> rối loạn chức năng vi tuần hoàn, thiếu oxy mô, <br /> tăng  lactate  máu(9).  Thiếu  oxy  mô  kéo  dài  dẫn <br /> đến chuyển hóa yếm khí, toan chuyển hóa, suy <br /> đa cơ quan và chết(12). Vì vậy nhận biết sớm thiếu <br /> oxy  mô  là  một  trong  những  yếu  tố  quan  trọng <br /> nhất  giúp  tiên  lượng  tử  vong  ở  bệnh  nhân  sốc <br /> nhiễm trùng(6,12). Lactate máu đơn thuần chỉ cho <br /> biết bệnh nhân bị thiếu oxy mô, không biết được <br /> sự  phục  hồi  tình  trạng  tưới  máu  mô.  Mục  tiêu <br /> quan  trọng  trong  điều  trị  sốc  nhiễm  trùng  là <br /> phục hồi tưới máu mô, không chỉ ở mức đại thể <br /> (huyết áp) mà cả ở mức vi thể (vi tuần hoàn). <br /> Nghiên cứu của Nguyen, cho thấy các bệnh <br /> nhân  nhiễm  trùng  nặng  và  sốc  nhiễm  trùng  có <br /> ĐTT lactate máu tăng 10% thì tỷ lệ tử vong giảm <br /> 11%  [10].  Giá  trị  ĐTT  lactate  máu  trong  6  giờ <br /> đầu hồi sức ≥10%, được đa số các tác giả đồng ý <br /> chọn  là  mức  có  ý  nghĩa  giảm  tỷ  lệ  tử  vong  và <br /> phản ánh tốt sự phục hồi tưới máu vi tuần hoàn <br /> hiệu quả(1,13). Từ đó, chúng tôi tiến hành nghiên <br /> cứu này nhằm mục đích: <br /> 1.  So  sánh  khả  năng  sống  theo  phân  nhóm <br /> ĐTT lactate máu thấp (