Sự thiếu sót của điều dưỡng trong thực hiện các bước tiêm tĩnh mạch tại Bệnh viện đa khoa khu vực Nam Bình Thuận

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> SỰ THIẾU SÓT CỦA ĐIỀU DƯỠNG TRONG THỰC HIỆN  <br /> CÁC BƯỚC TIÊM TĨNH MẠCH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA  <br /> KHU VỰC NAM BÌNH THUẬN <br /> Nguyễn Thị Long*, Nguyễn Văn Thắng**, Jane Dimmitt Champion*** <br /> <br /> TÓM TẮT  <br /> Mục  tiêu: Xác định tỉ lệ thiếu sót và các yếu tố liên quan đến thiếu sót của điều dưỡng (ĐD) trong thực <br /> hiện các bước tiêm tĩnh mạch (TTM) tại bệnh viện Đa Khoa Khu Vực Nam Bình Thuận. <br /> Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, có phân tích trên 104 ĐD. Thông tin được thu thập bằng cách <br /> các ĐD sẽ tự trả lời vào bộ câu hỏi được thiết kế sẵn. Ngoài ra chúng tôi còn quan sát và đánh giá trực tiếp 18 <br /> bước TTM của 104ĐD. <br /> Kết quả: Chỉ có 3/104 ĐD đạt 18/18 bước. Không có bước nào được 100% ĐD làm đúng. Bước rửa tay và <br /> sát khuẩn lại tay có tỉ lệ sai hoặc không thực hiện nhiều nhất (48,1% và 51,9%). Một số bước tiêm có tỉ lệ thực <br /> hiện không đúng tương đối cao: nhận định tình trạng và kiến thức về thuốc của người bệnh (NB) (30,8%)); bơm <br /> thuốc chậm, quan sát NB (30,8%); cô lập kim an toàn (27,9%);giúp NB tiện nghi (30,8%). ĐD với trình độ đại <br /> học có nhiều thâm niên công tác và cập nhật kiến thức thường xuyên thì ít để xảy ra thiếu sót hơn. <br /> Kết luận: Tỉ lệ thiếu sót của điều dưỡng còn cao, chỉ có 2,88% đạt mũi tiêm an toàn (TAT). 65% ĐD thực <br /> hiện đạt > 85%tổng số điểm, 33% ĐD thực hiện đạt 71‐85% điểm. Có sự liên quan giữa tuổi, thâm niên công <br /> tác, trình độ học vấn, cập nhất kiến thức và áp lực công việc với thiếu sót của ĐD trong thực hiện các bước <br /> TTM.  <br /> Từ khóa: Điều dưỡng; Thiếu sót; Chăm sóc; Tiêm tĩnh mạch; Sự cố y khoa. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> THE MISSED‐CARES IN THE STEPS OF THE INTRAVENOUS INJECTION TECHNIQUE  <br /> AT NAM BINH THUAN GENERAL HOSPITAL <br /> Nguyen Thi Long, Nguyen Van Thang, Jane Dimmitt Champion  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 229 ‐ 234 <br /> Objective: Identify ratio of missed‐cares and factors which lead to missed‐cares in the steps of intravenous <br /> injection technique of nurses at Nam Binh Thuan general hospital. <br /> Methods:  A  cross‐sectional  descriptive  analysis  study  was  conducted  on  104  nurses.  Data  were <br /> collected  using  answer  themselves  through  structured  questionnaires  and  assess  18  steps  of  the <br /> intravenous injection directly. <br /> Results: Only have 3/104 nurses who achieved 18/18 steps.  There have no any steps which are made true <br /> 100%. Washing hand step and aseptic the hands (outside of gloves) step have the wrong rates make or not done at <br /> most (48.1% and 51.9%).  Some steps injection has the wrong rates or not done quite high such as: check the <br /> status  and  the  knowledge  of  the  patient  (30.8%);  pumps  drug  slowly  (30.8%);  isolated  needle  safety  (27.9%); <br /> prepare the patient (30.8%). <br /> Conclusion: The rate of missed‐cared are very high, only 2.88% was safe injections.  65% nurses reach > <br /> 85% of the total score, 33% nurses with 71‐85% the total score. There is the association between age, seniority, <br /> qualifications, update knowledge the pressure of work with the missed‐cares of nurses.  <br /> * BV Đa khoa khu vực nam Bình Thuận **Đại học Y Dược TP. HCM  ***Friendship Bridge Association‐USA <br /> Tác giả liên lạc: Nguyễn Thị Long <br /> ĐT: 0963767897 <br /> Email: nguyenthilong1985@yahoo.com.vn <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> 229<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Keyword: Nurse; Errors; Missed‐care; Intravenous injection; Medical incidents. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> WHO  ước  tính  có  khoảng  16  tỉ  mũi  tiêm  ở <br /> các  nước  đang  phát  triển  mỗi  năm9.  Trên  thế <br /> giới,  có  40%  mũi  tiêm  được  sử  dụng  bởi  bơm <br /> tiêm  và  kim  tiêm  bẩn  mà  không  đảm  bảo  vô <br /> trùng.  Tỉ  lệ  này  là  50%  ở  các  nước  đang  phát <br /> triển, đặc biệt có một vài quốc gia cao tới 70%. <br /> <br /> Tiêm thuốc là kỹ thuật phổ biến mà ĐD thực <br /> hiện mỗi ngày. Đa phần các sự cố y khoa có liên <br /> quan đến quá trình tiêm thuốc cho NB(1,3,5,6,11) Tỉ <br /> lệ nhiễm trùng do bơm tiêm và kim tiêm rất cao <br /> với tỉ lệ dao động từ 39,6% đến 70%(5). Mỗi năm, <br /> tiêm không an toàn gây 1,3 triệu người chết; chi <br /> phí y tế phải trả là 535 triệu đô la(13). WHO cảnh <br /> báo tiêm không an toàn làm lây truyền virus gây <br /> bệnh  nhưng  nó  không  có  triệu  chứng  ban  đầu. <br /> Đó là một dịch bệnh âm thầm và là gánh nặng <br /> của toàn cầu. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> <br /> Từ  năm  2000  đến  nay  Bộ  Y  tế  đã  phối  hợp <br /> với Hội Điều Dưỡng Việt Nam phát động TAT <br /> trên  toàn  quốc.  Nhiều  nghiên  cứu  đã  cho  thấy <br /> đây  thật  sự  là  vấn  đề  cần  quan  tâm.  Chính  vì <br /> vậy với các bệnh viện tại các tỉnh nhỏ thì TAT lại <br /> cần  được  đặc  biệt  quan  tâm  như  bệnh  viện  Đa <br /> Khoa Khu Vực Nam Bình Thuận. Chúng tôi tiến <br /> hành nghiên này nhằm xác định thiếu sót và các <br /> yếu tố liên quan đến thiếu sót của ĐD trong thực <br /> hiện các bước TTM. <br /> <br /> Thu thập thông tin <br /> Hai  cộng  sự  được  huấn  luyện  để  lấy  thông <br /> tin. Họ quan sát các ĐD thực hiện TTM một cách <br /> bí mật để đảm bảo tính khách quan của dữ liệu. <br /> Ngoài ra các ĐD tự trả lời bằng bộ câu hỏi được <br /> thiết kế sẵn. <br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu <br /> <br /> Đặc điểm chung của dân số nghiên cứu <br /> <br /> Xác  định  đặc  điểm  của  các  ĐD  tham  gia <br /> nghiên cứu. <br /> <br /> Bảng 1: Đặc điểm chung của dân số nghiên cứu <br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang, có phân tích. <br /> <br /> Chọn mẫu <br />  104  ĐD  đang  làm  việc  tại  bệnh  viện  Đa <br /> Khoa  Khu  Vực  Nam  Bình  Thuận  có  thực  hiện <br /> TTM trên NB từ tháng 04/2013 đến 06/2013. <br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU <br /> <br /> STT<br /> <br /> Xác  định  tỉ  lệ  thiếu  sót  của  các  ĐD  trong <br /> thực hiện các bước TTM. <br /> <br /> 1<br /> <br /> Xác định mối liên quan giữa vấn đề thiếu sót <br /> trong  thực  hiện  các  bước  TTM  với  một  số  đặc <br /> điểm của các ĐD. <br /> <br /> 2<br /> <br /> Tổng quan tài liệu <br /> <br /> 3<br /> <br /> Tiêm chích có thể gây hại cho NB khi không <br /> thực hiện đúng quy trình tiêm chích. Nó có thể <br /> gây  hại  cho  nhân  viên  y  tế  khi  mũi  kim  đã  sử <br /> dụng không được đựng trong hộp an toàn. Tiêm <br /> chích  có  thể  gây  hại  đến  những  người  khác  và <br /> môi  trường  khi  chất  thải  dơ  không  được  xử  lý <br /> tốt, đặt biệt là bơm tiêm và ống tiêm đã sử dụng. <br /> Khi kiểm soát thực hành tiêm không được quan <br /> tâm  chú  trọng  thì  nó  sẽ  gây  lây  nhiễm  nghiêm <br /> trọng và đe dọa cuộc sống của con người. <br /> <br /> 230<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> 4<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> Nam<br /> Giới<br /> Nữ<br /> ≤ 30 tuổi<br /> 31 - 40 tuổi<br /> Nhóm tuổi<br /> 41 - 50 tuổi<br /> > 50 tuổi<br /> Cử nhân<br /> Trình độ<br /> Cao đẳng<br /> Trung cấp<br /> 1-5 năm<br /> 6-10 năm<br /> Thâm niên<br /> 11-15 năm<br /> > 15 năm<br /> Thường xuyên<br /> Cập nhật<br /> Thỉnh thoảng<br /> kiến thức<br /> Rất hiếm<br /> 8 giờ (hành chánh)<br /> Số NB<br /> chăm sóc 24 giờ (ngày trực)<br /> <br /> SỐ ĐD<br /> 12<br /> 92<br /> 78<br /> 19<br /> 5<br /> 2<br /> 4<br /> 2<br /> 98<br /> 58<br /> 32<br /> 4<br /> 10<br /> 17<br /> 80<br /> 7<br /> 8 ± 2,8<br /> 16,7 ± 5,4<br /> <br /> %<br /> 11,54<br /> 88,46<br /> 75,00<br /> 18,26<br /> 4,81<br /> 1,93<br /> 3,84<br /> 1,93<br /> 94,23<br /> 55,77<br /> 30,77<br /> 3,84<br /> 9,62<br /> 16,35<br /> 76,92<br /> 6,73<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> <br /> Chất lượng mũi tiêm tĩnh mạch <br /> Bảng 2: Chất lượng mũi tiêm tĩnh mạch <br /> Mức độ thực hiện TTM<br /> Đúng 18 bước<br /> Sai ≥ 1 bước<br /> Tổng<br /> <br /> Số ĐD<br /> 3<br /> 101<br /> 104<br /> <br /> Tỉ lệ (%)<br /> 2,88<br /> 97,12<br /> 100<br /> <br /> Chất lượng các bước tiêm tĩnh mạch <br /> Bảng 3: Chất lượng thực hiện từng bước của 18 bước tiêm tĩnh mạch <br /> Đúng<br /> <br /> STT<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Nhận định tình trạng NB<br /> Nhận định kiến thức về thuốc của NB<br /> Kiểm tra đối chiếu<br /> Rửa tay<br /> Xác định vị trí tiêm<br /> Mang găng tay<br /> Buộc ga rô<br /> Sát khuẩn rộng vùng tiêm bằng bông cầu cồn vô khuẩn<br /> Sát khuẩn lại tay (ngoài găng tay)<br /> Đuổi khí<br /> Để mặt vát kim lên trên, căng da, đâm kim góc 30 – 40 độ qua<br /> da vào TM<br /> Rút nòng bơm tiêm kiểm tra có máu, tháo ga rô<br /> Bơm thuốc chậm, quan sát sắc mặt NB<br /> Rút kim nhanh<br /> Sát khuẩn lại vị trí tiêm<br /> Cô lập kim an toàn<br /> Báo NB đã tiêm thuốc xong, giúp NB tiện nghi<br /> Thu dọn dụng cụ, ghi hồ sơ<br /> <br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> 17<br /> 18<br /> <br /> Chất  lượng  mũi  tiêm  và  một  số  yếu  tố <br /> liên quan  <br /> Để  đánh  giá  chất  lượng  của  một  mũi  TTM, <br /> chúng tôi quy định như sau <br /> Bước tiêm đúng  <br /> <br /> : + 2 điểm. <br /> <br /> Sai<br /> <br /> Không thực hiện<br /> n<br /> %<br /> 9<br /> 8,7<br /> 16<br /> 15,4<br /> 0<br /> 0<br /> 28<br /> 26,9<br /> 0<br /> 0<br /> 17<br /> 16,3<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 48<br /> 46,1<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> n<br /> 75<br /> 72<br /> 102<br /> 54<br /> 101<br /> 85<br /> 100<br /> 78<br /> 50<br /> 97<br /> <br /> %<br /> 72,1<br /> 69,2<br /> 98,1<br /> 51,9<br /> 97,1<br /> 81,8<br /> 96,2<br /> 75<br /> 48,1<br /> 93,3<br /> <br /> n<br /> 20<br /> 16<br /> 2<br /> 22<br /> 3<br /> 2<br /> 4<br /> 26<br /> 6<br /> 7<br /> <br /> %<br /> 19,2<br /> 15,4<br /> 1,9<br /> 21,2<br /> 2,9<br /> 1,9<br /> 3,8<br /> 25<br /> 5,8<br /> 6,7<br /> <br /> 98<br /> <br /> 94,2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 100<br /> 72<br /> 102<br /> 94<br /> 75<br /> 72<br /> 101<br /> <br /> 96,2<br /> 69,2<br /> 98,1<br /> 90,4<br /> 72,1<br /> 69,2<br /> 97,1<br /> <br /> 4<br /> 32<br /> 2<br /> 10<br /> 29<br /> 22<br /> 3<br /> <br /> 3,8<br /> 30,8<br /> 1,9<br /> 9,6<br /> 27,9<br /> 21,2<br /> 2,9<br /> <br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 10<br /> 0<br /> <br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 9,6<br /> 0<br /> <br /> Bước tiêm sai   <br /> <br />  <br /> <br /> : + 1 điểm <br /> <br /> Bước tiêm không thực hiện  : + 0 điểm <br /> Chúng  tôi  sẽ  cộng  tổng  điểm  của  18  bước <br /> TTM với điểm tối đa là 36 điểm. Sau đó từ thang <br /> điểm 36 chúng tôi quy về thang điểm 10. <br /> <br /> Bảng 4: Chất lượng mũi tiêm và một số yếu tố liên quan <br /> Stt<br /> <br /> Yếu tố<br /> <br /> 1<br /> <br /> Giới<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> <br /> 4<br /> <br /> Thâm niên<br /> <br /> 5<br /> <br /> Cập nhật kiến thức<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> ≤ 30 tuổi<br /> 31 - 40 tuổi<br /> 41 - 50 tuổi<br /> > 50<br /> 1-5 năm<br /> 6-10 năm<br /> 11-15 năm<br /> > 15 năm<br /> Thường xuyên<br /> Thỉnh thoảng<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Số ĐD<br /> 12<br /> 92<br /> 78<br /> 19<br /> 5<br /> 2<br /> 58<br /> 32<br /> 4<br /> 10<br /> 17<br /> 80<br /> <br /> Điểm TTM (µ ± δ)<br /> 8,78 ± 0,71<br /> 8,40 ± 0,86<br /> 8,60 ± 0,75<br /> 9,04 ± 0,48<br /> 9,28 ± 0,51<br /> 9,58 ± 0,20<br /> 8,39 ± 0,69<br /> 9,10 ± 0.54<br /> 8,96 ± 0,62<br /> 9,42 ± 0,38<br /> 9,09 ± 0,66<br /> 8,73 ± 0.69<br /> <br /> P<br /> P = 0,097 > 0,05<br /> <br /> P = 0,008 < 0,05<br /> <br /> P = 0,001 < 0,05<br /> <br /> P = 0,002 < 0,05<br /> <br /> 231<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> Stt<br /> <br /> Yếu tố<br /> <br /> 6<br /> <br /> NB được chăm sóc<br /> trong 8 giờ<br /> <br /> 7<br /> <br /> NB được chăm sóc<br /> trong 24 giờ<br /> <br /> Rất hiếm<br /> 2–4<br /> 5–7<br /> 8 – 10<br /> 11 – 13<br /> 14 – 16<br /> 7 – 11<br /> 12 – 16<br /> 17 – 21<br /> 22 – 26<br /> 27 – 31<br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Vấn đề tiêm an toàn <br /> Theo  kết  quả  nghiên  cứu  của  chúng  tôi  thì <br /> chỉ có 3/104 ĐD tham gia nghiên cứu thực hiện <br /> đúng  18/18  bước  TTM  và  đạt  2,88%  mũi  TAT. <br /> Theo Phạm Đức Mục(8) khi tiến hành nghiên cứu <br /> về  TAT  tại  8  tỉnh  đại  diện  trên  phạm  vi  toàn <br /> quốc  của  529  nhân  viên  y  tế  trong  6  tháng  đầu <br /> năm  2005  đã  cho  kết  quả  có  17%  mũi  tiêm  đạt <br /> đầy  đủ  12/12  tiêu  chuẩn  đề  ra  về  TAT.  Đào <br /> Thành(2)  khi  đánh  giá  thực  hiện  TAT  tại  8  tỉnh <br /> đại diện đã nghiên cứu ngẫu nhiên 776 mũi tiêm <br /> các  loại  và  đã  có  được  kết  quả  22,6%  mũi  tiêm <br /> đạt  17/17  tiêu  chuẩn  đề  ra.  Như  vậy  kết  quả <br /> nghiên cứu của chúng tôi chỉ có 2,88% mũi tiêm <br /> đạt TAT so với kết quả  của  Phạm  Đức  Mục  và <br /> Đào Thành là khá thấp. Mặc dù Phạm Đức Mục <br /> và  Đào  Thành  nghiên  cứu  nhiều  loại  mũi  tiêm <br /> và  tiêu  chí  về  TAT  là  không  giống  với  đề  tài <br /> nghiên cứu của chúng tôi nhưng nội dung đánh <br /> giá về TAT là tương đối giống nhau. Đây là kết <br /> quả báo động cho thực trạng TAT tại BVĐKKV <br /> Nam  Bình  Thuận,  là  một  BVĐK  tuyến  tỉnh <br /> nhưng  so  với  mặt  bằng  chung  lại  có  tỉ  lệ  mũi <br /> TTM không an toàn là quá cao (97,12%). <br /> <br /> Một số thiếu sót của các điều dưỡng trong <br /> thực hiện 18 bước TTM <br /> Không  có  bước  tiêm  nào  được  toàn  bộ  ĐD <br /> trong lô nghiên cứu thực hiện đúng. Trong đó có <br /> bước  rửa  tay  và  bước  sát  khuẩn  lại  tay  có  tỉ  lệ <br /> ĐD  thực  hiện  sai  hoặc  không  thực  hiện  nhiều <br /> nhất (tỉ lệ lần lượt là 48,1% và 51,9%). <br /> <br /> 232<br /> <br /> Số ĐD<br /> 7<br /> 13<br /> 29<br /> 52<br /> 6<br /> 4<br /> 26<br /> 22<br /> 45<br /> 8<br /> 3<br /> <br /> Điểm TTM (µ ± δ)<br /> 7,94 ± 0,82<br /> 8,14 ± 0,73<br /> 8,65 ± 0,60<br /> 8,85 ± 0,74<br /> 9,44 ± 0,31<br /> 8,68 ± 0,62<br /> 8,38 ± 0,70<br /> 9,08 ± 0,50<br /> 8,85 ± 0,72<br /> 8,58 ± 0,83<br /> 7,87 ± 0,58<br /> <br /> P<br /> <br /> P = 0,002 < 0,05<br /> <br /> P = 0,01 < 0,05<br /> <br /> Một  số  bước  tiêm  có  tỉ  lệ  thực  hiện  không <br /> đúng hoặc không thực hiện tương đối cao như: <br /> nhận  định  tình  trạng  NB  (27,9%);  nhận  định <br /> kiến  thức  về  thuốc  của  NB  (30,8%);  sát  khuẩn <br /> rộng  vùng  tiêm  bằng  bông  cầu  cồn  vô  khuẩn <br /> (25%);  bơm  thuốc  chậm,  quan  sát  sắc  mặt  NB <br /> (30,8%); cô lập kim an toàn (27,9%); báo NB  đã <br /> tiêm thuốc xong, giúp NB tiện nghi (30,8%).  <br /> <br /> Liên  quan  giữa  một  số  đặc  điểm  điều <br /> dưỡng với chất lượng mũi tiêm <br /> Tuổi là một đặc điểm phản ánh kinh nghiệm <br /> làm  việc.  Người  ĐD  lớn  tuổi  có  thời  gian  làm <br /> việc lâu năm, họ có nhiều kinh nghiệm hơn ĐD <br /> trẻ.  Điều  này  có  ảnh  hưởng  lên  kỹ  năng  thực <br /> hành TTM của họ. ĐD ở nhóm ≤ 30 tuổi chiếm <br /> nhiều nhất với 75%. ĐD có tuổi càng cao thì chất <br /> lượng mũi TTM càng tốt và sự khác biệt này có <br /> ý  nghĩa  thống  kê  với  P  =  0,008